30 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YENİ ÇIKTI! Orhan Seyfi ORHON Kulaklan Kıılağa Fiatl: 50 kuruş Bütün kitabcllardan, müvezzllerden lsteyin! 20 nci yıl sayı: 6809 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 r t . ü 111718, 3 0 T6ITiniUZ I 943 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti : 24298. İdare ve Matbaa kasmı 2423924290 NASREDDİN HOCANIN Hikâyesrf ,din hocanm en aeome hlkâefis bir eser basilmiştnr. ÇlKIYOR. .ruştur. T I 1 Hükumet harbe devam kararını ilân ederken şehirlerde \ karışıklıklar artıyor Bir rivayete göre şimalî Italyaya giren Alman kıt'alarile ciddî çarpışmalar oluyormuş Roosevelt dedi Mareşal Badoglio Almanları sokmamak için Brenner'e iki kolordu asker gönderdi Pek miiskül bir saffıada İtalyan mukadderatuu ele alan iki şahsiyet: Solda, Kral Victor Emanuel, sağda Mareçal Badoglio "İtalyanın kayıdsız ve şartsız teslim olmaktan başka çaresi yoktur,, "Hitler Nussolitıiyi kurtarmak içiıt kâfi derecede kuvvet göndermedi Japonyaya da her tarattan hücum edeceğiz. Topyekun bir zaEer kazanacağız,, Alman askerî nakliyatını güçleştirmek için demiryolları tahrib ediliyor Roma 29 (R.) Yeni İtalyan kabine. si Mareşal Badoglio'nun riyasetinde toplanarak İtalyanın dış politikasında hiç bir değişiklik yapılmamasma karar vermiştir. Siyasî mahkumlann tahliyesine de başlanmıştır, Anglo . Saksonlar 3 senedenberi radyolarında ve gazetelerinde hergün fa. şizme karşı harbettıklerini ılân ediyor. lardr Yeni Btiyttk Elcilerîmiz Vişiye ŞevkiBerker, Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibliğine de Moskova sefirimiz Cevad Açıkalın tayin edildi Ankara 29 (a.a.) Vichy büyük elçimiz Behiç Erkin'in yaş haddme varmış olması hasebıle açılan Vıchy büyük el. çılığine Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibı Şevki Berker, Hariciye Umumî kâtibliğine Moskova büyük elçisi Cevad Açıkalın, Moskova büyük elçiliğine Ro. ma büyuk elçisi Hüseyin Ragıp Baydur, Roma büyük elçiliğine Budapeşte elçisi Ruşen Eşref Ünaydın, Budapeşte elçiliğine Lizbon elçisi Şevket Fuad Keçeci, Lizbon elçiliğlne Stockholm elçisi Aşâh Aksel, Stockholm elçiliğine Cidde elçisi Ni7ameddın Ayaşh ve Cıdde elçiüçine Vekâlet hukuk müşavıri orta elçı Emin Âli Sıpahinin tayinleri Yuksek Tasdika iktiran etmiştir. Dttğttm ir Roma telgrafından oğren. digimize gore evvelki gün ikinci toplantısım yapan Ba. doglio hukumeti, Italyan dış siyasetiııin değiçmadiğuıi, simdijre kadar oldu. ğu gibi bundan bojle de harbe de\am edileceği hakkındaki kararuıı ilgili dev. letlere bildirmiştir. Eğer bir politika gayesi giitmeseydi, bu telgraf haberinden mana çıkarmak guç olurdu. Son yirmi beş yılhk taribinin en buhranlı anlarını yaşıyan İtalja, beş gün içinde akla gelmedik değişiklik. lere uğradı. Geçmiştek; ve bugünkü Av. rupa diktatorleri içinde en uzun omiir. Hitler, Mussclilusu dije bilinen Mussolinı, başaramı. jacağı güçlukler karşısintla çekilmeğe ni'yi kurtarmak i . kâfi derece mecbur kaldı; İtalyan milletile bir vii çm kuvvet goncud teşkil ettiği sojlenen Faşist partisi de dağıtıldı; parti adını taşıjan gazeteler dermedı ve Mussolini başhklarını değiştirdiler; ileri gelen F a . en nihayet istemiye. şist şefleri yerlerinden çıkarıldı; bir çok. rek ve her şeye partının lannın tevkif edildiği bile söyleniyor. rağmen Bütün bunlar herhalde İtahan dış si. kaybedılmiş olduğuyasetinin değişmediğini, harbe devam nu anladı. Mussolini edileceğini dünjaya bildirmek maksa adaletın uzun kolu. dile goze alınmış zahmetlere ben/emi. nu gorur gıbı oldu. yor. Eğer öjle olsaydı, Mussolini"nin Fakat gerek o ve gitmesine hiç de lüzum görıilmezdi. O, gerek onun etrafmzafere kadar harbe devam edileceğini dakıler hesab vere. zaten her fırsatta tekrarlamıyor muydu? cekler ve insanıyete Şimalî Amerika Cumhurreisi Mr. Rooseveh İtalyan dış sijaseti değismiyecekse. beş karşı yapmış oldukGörünüşe göre. Italya, yeniden vücud gündür dünyayı çalkalajan bu değişik. ları cinayetlerin cezalannı çekeceklor. dır. Hiç bir mucrim ıstıfâ vermekle ce buJacaktır. Bu, hurriyet, müsavat gibi liklere sebeb ne? (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Fakat Badoglio hukumeti, bir geçiş zadan kurtulamıvacaktır hükumeridir ve her geçiş hukumeti gibi son derece ince, başanlması biiyük hü. nerlere bağh bir takım va7İfelerle kar. şı karşıyadır. Hem içeride anarşiyj ön. lemek, hem de dışarida saygı bulmak için temkinli davranmak zorundadır. Bugün seyrettiğimiz, daha doğrusu bir pazarlık hâdisesidir. Bu pazarhkta tarafların karşıhkh da. vası ne olabilir? Beş gündenberi İtalya henüz hiç bir şey söylemedi. Bununla beraber, hâdiselerin yarımadadaki t'elisimine l a k a . rak, orada. zafer inancile birlikte harbe devam kudretinin yıkıldlğına hükrnet. mek icab ediyor. Vakıâ otoriteye da>a. nan rejimlerle ordu arasmda çok defa bir geçimsizlik, bir aniasamamazlık gd. Washington 29 (a. a.) Reıs Rcoseiielt harb hakkmda soyledığı nutkun. da ezcümle şoyle demıştir: « Mihverde ilk çatlaklık hasıl oldu. tnfısah haline gelmiş olan cani faşist re jımi Italyada parça. lanmaktadır. Birleşmiş mılletlerin karada, denizde ve ha vada üstünlüğü tam zamamnda ve tam yerinde kendini göstermistir. Müttefikler faşizme değil, Italyaya düşman imişler? Halbuki Churchillin son nutku onların faşizme değıl, bizzat İtalyaa milletıne düşman olduklarını bir daha gostermiştir. Bugün faşizm yıkılmış ve tarihe ka rışmıştır. Müttefikler yaptıkları harbda faşizmi yıkmak için değil, kendı emper yalist gayelerine uygun şekilde ve yeni memleketler fethetmek peşinde koşmu?,. lardır. «Harb devam ediyor» Harb bugün İtalyanın kapılarlndadıT ve İtalya tarihinin en müşkül ve ea buhranlı günlerini yaşamaktadır. Oıılar İtalyada bir hükumet değişimi desil, ıhtilâller olmasını, dahılî harbler ç;kmasını istemişlerdir. Fakıt umdukları olmamıştır. İtalyan milleti Krallnın va Mareşal Badoglio'nun etrafmda memleketini müdafaa için tek bir vücud ha(Arkası sahife 3, sütun 2 de) Berlindeki İtalyan Atasemilıteri Almanyanın harbe ancak altı ay daha devam edebiîeceğini bildirmiş? Stockholm 29 (a.a.) Soylendiğine göre, Berlindeki İtalyan askerî ataşesi yarbay Marrasi, istifasından bir kaç gün evvel Duçeye bir rapor göndererek Almanyanın altl aydan fazla harbe daya. namıyacağmı iddia etmiştir. Yarbay bu iddiasını tevsik için Almanyada İhtiyat kuvvetlerinin tükenmek üzere olduğunu, fabriklarda işçi darlığı başladu ğını, uçak imalâtlnın güçleştiğini ve nazi partisinin sarsllmış bulunduğunu ileri sürmüştür. Almanya • • Milanoda meshur katedral önünde bir tören Nazır M. Guariglia dün Italyaya gitti Bir İspanyol gazetesi, ttalyan diplomatımn İngilizlerle temas halinde bulunduğu için Hariciye Nazırlığına getirildiğini yazıyor General Eisenhoverin Italyaya tavsiyesi «Alman askerlerine yardımı derhal kesiniz, sizi onlardan kurtarırız» Londra 29 (a.a.) Cezayir radyosu, General Eısenhower'in İtalyan mıll&tine hitab eden hususî bir mesajını neşretmiştir. General bu mesajında şöyle demiştir: « İtalyan milletini ve Savoia hanedanını, kendilerini Hitlerin aleti haline sokarak harbe sürüklemiş ve felâket uçummunun kenanna kadar getirmiş olan Mussolini'den kurtulduklarından dolayı medhü senaya lâyık görürüz. Şimdı sullı istiyorsunuz, hem de sulha derhal ka vuşmak arzusundasınız. İstediğiniz sulh, vaktile hükumetimizin size teklif etrniş olduğu şerefli şartlar dahilındek;! sulhtur. Şımdi size düşen vazife derhal nıeuıleketinizde bulunan Alman askeri kuvvet lerine her türlü yardımı kesmektir. Eğer bunu yapacak olursanız bız de sizi Almanlardan ve harbin fecaatlerinden kurtannz. Sicilyada gördiığünüz gibi isgalimiz hafıf ve hayırhahane olaaktır. Elinizde bulunan butün Mııttefık esirleri sağ ve salim olarak bize iade edilmelıdir. Buna mukabil Turmsta ve Sicilyadaki yüz binlerce İtalyan esiri kendilerini sabırsızlkla beklemekte olan aile ocaklanna döneceklerdir. Memleketinizin bütün eski an'aneleri ve hürriyetlerl yenıden tesis edilecektir.» Fransa ile sulh yaparak oradaki kıt'alarını geri alacakmış? NewYork 29 (a.a.) National Brod Casting Company'nln Berne'deki muhabirinin «her zaman dogru haberler veren» bir kaynaktan ögrendiğins göre, Almanya pek yakında Fransa ile sulh yapacaktır. Sulh muahedesinde, bılhassa Fransada bulunan Alman kıt'alannın çekilmesi ve Almanyadaki harb esir. lerinin memleketlerine dönmesi gözönünde tutulacaktr. NADİR NADİ (Arkası Sa. 3. «ütnn 4 te) Berlin İtalyan buhranım dikkatle takib ediyor Berlin 29 (D.A.D.) İtalyan buhra. nının gelişmesi Berlinde dikkatle takib olunmaktadır. Yeni İtalyan hükumetinin haricî siyaseti hakkındaki beyanata geniş bir alâka gösferilmekte ve dış polit. kanm değişmiyeceği hakkında ilk kabi. ne içtimaın.dan sonra verilen beyanat ehemmiyetli telâkki olunmaktadır. Chur chıll ile Roosevelt'in son nutuklarının AngloSaksonları hakikî çehrelerile gosterdığı ve İtalyanın yekpare bir blok halinde Anglo.Saksonlara karşı vatanı müdafaa edeceği hakkında yeni İtalyan radyo sozcusü tarafından sarfedılen sözler, yeni hükumetin harbe devam edi. lecesfi hakkındaki beyan ıtını takviye eder mahiyette görülmektedir. Sicilyanın istilâsı tekrar hızlandı Müttefikler dün, şimale doğru yeniden beş şehir işgal ettiler Sayın okuyucularımıza Aşağıda isimleri bulunan ;azeteler, artan maliyet fiatlan karşısında gazete fiatını beş kurnş olarak muhafaza etmek için bugüne kadar azamî derecede gayret gostermişler ve bu uğurda btitun ihtiyat membalarını kullanmışlardır. Artık fedakârlığa daha fazla de\am etmeğe maddi imkân kalmadığı için gazete fiatlan 1 ağnstos 943 ten itibaren sekiz kuruşa çıkanlacaktır. Gazete okuyuculannın bu hareketi tabii ve zarurî göreceklerini ve hayat pahalılığı dalgasına karşı gazeteler tarafından bugüne kadar gösterilen mukavemeti takdir edeceklerini umuyoruz. Maliret fiatı müsaade eder etmez gazeteler derhal ve seve seve eski fiala döneceklerdir. Sovyetlerin yeni Londra elçisi Moskova 29 (a.a.) Sovyrtlerin Ottawa elçı«i Fedor Gusefj Muiskı'nm yenne Lcndfa büyük elçiliğine tayin edi. lecektır. Sulh şayiaları devam ediyor . Tasviri Efkâr, Cumhuriyet, Yeni Sabah, Tan, V'atan, Vakit J Madrid 29 (a.a.) Madriddekı kilise mahfillerinden bildirildığlne göre, Vati. kan nezdindeki Amerikan ve İngiliz orEkrem Köniğin muhakemesi ta elçliklen mensub oldukları hükumetttalya Hariciye Nazırhğna tayin ,e ı Yeşilköy hava meydamndan fıususî tay. Ankara 29 (Telefonla) Ekrem Kö lere telgraf çekerek İtalya ile derhal dılen italyanın Ankara büyük elçisi yare ile Romaya hareket etmiştir. Yeni nığın duruşmasına yann (bugün) devam yapılacak bir sulhun şartlarmı sormuşRaiaelo Guariglia dün sabah saat 9 da \ (Arkaa sahife 9, Btitun % de) lardiB. lArkası sahife 3. şütnn i del Yeni İ'aljaıı Hariciye Nazırj Guariglia dün sabah Yesilkoyde, hareketinden evvel Von Papen'le bir arada ve kendisini götüren tayyare Sicilya harbinden resimler: Amerikan kıfaları, karada ve denizde yiiriir kamyonlarla, sahillerin her tarafından hücum ediyorlar 2 nci sakifemizdedial
