24 Temmuz 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

—— CUMA 24 ULUS TEMMUZ — Telefon ) — siparişler süratle yapılır. 1942 Bd e A Çenberlitaş - İstanbul Müessese Müdürü 1144 - I 5 KURUŞ İ';:rıe İşleri . M ADIMIZ LARNDIMIZDIRM Telg. Lâstiktas. İst. —Tele. 20677 Çankırı Caddesi. Ankara Telgraf »: UL US Azkara BASIMEVİ Anadolu lastik deposu Her türlü kauçuk malzeme emsali- ne faik ve garanti olarak “lmal edilir. S bi Lozan Bayramı millete kutlu olsun (__)_r_’ra Anadolu'da yaptıkları kısa seyahatten sonra Milli Sefimiz dün nkara'ya döndü CUMHUR REİSİMİZ Konya'nın muharebe zamanlarında Orduyu ve memleketi beslemekte ön safta Yeldiğini yurda duyuracaklarını vâdettiler Konya, 22 aa. — Refsicumhur İsmet İnönü, Konya Halkevinde ve uğradığ Konya vilâyetinin kaza ve köylerinde ha Ikı kabul ettikleri zaman, geçen bir ve :: Zarfında bütün vilâyette hububat satın alınırken konyalıların temin ettikler ” İYİ neticeden dolayı Konya halkına ve Konya valisi Nizamettin Ataker'e ta- Fekkür etmişlerdir. Lozan'ın 19 uncu — ; yıldönümü Falih Rıfkt ATAY Bugün Lozan sulhunun on dokuzuncu Yildönümündeyiz. 1914 - 1918 harbini ka- :Ukr, Osmanlı Türkiyesini yalnız bir Paratorluk olarak tasfiye etmek iste- Tediler: Türklere bir vatan da bırak Reisi: ur bu münasebetle, Kon- ya'nın, müharebe zamanlarında or- duyu ve memleketi beslemekte ön safta geldiğini bütün yurda hatırla- tacakları vadinde bulunmuşlardır. Önümüzdeki sene zarfında da Kon- ya vilâyeti halkından ve idare me- murlarından, Cumhuriyet Hüküme- tinin aynı gayreti beklediğini — söy- lemişler ve hileli yollara sapmak te- mayüllerinin yer bulmamasına dik- kat edilmesini tavsiye etmişlerdir. Aksaray'da Aksaray, 23 a.a, — Aziz Milli Şef'i- miz Reisicumhur -İsmet İnönü dün “Bor” yolu ile şehrimizi şereflendir- mişlerdir. Milli Şef yol üzerinde har- man işleri ile meşgul köylülerle ko- nuşmuşlar ve köylülerin içten gelen samimi tezahürleriyle kurşılam:ıış_: lardır. A da Yüce Şef'lerini Mağa karar verdiler. Anadolu en aşağı parçaya bölünecek, ve en fakir kıs- Bu, o da kapitülâsyonlar rejimi ile, Türk m'!leürı birakılacaktı. 1919 muahedeci- im kararlarına, bu topraklarda Türk Varlığına nihayet vermek fikri âmil ol- Müştur, Uzun bir soysuzlaşma — içinde, Fraeaa â mânası çürüyen, amansız — bir öskünlük ve aciz hastalığı içinde bü- et hassaları çürüyen saray, kendi o- İi A'&irlcriyle, ve kendi milletini de- Tsizlemekte düşmandan geri kalmıyan Politika tayfası ile birlikte, bu ölüm ka- na boyun eğdi. Ölmek istemiyenler, Veya, eğer ölüm mukadderse, Türk tari- Ni bir şeref destanı ile bitirmek az- Binde olanlar, Yeniçağın en büyük za- *rini kazanan Gihan devletlerine karşı TYaklandılar. Şunu isbat ettik ki bir mil- a için ölüm ve hayat, ancak o milletin Tar verebileceği bir şeydir. Bir kurtul- !_' Savaşı bazan bir yıl, bazan bir asır Örebilir: fakat hiçbir millet, kendi ya- ::"'- hür yaşama katarı olmaksızın, ve İi karar, hiçbir ölçü ve hesap tanımı- 'N fedakârlık iradesi ile birleşmeksiziny KOrtulamaz. Hürriyet, bir millete, başka- Arının lütfu olamaz; nasıl ki bir millet, ;;hı hamlesi ve şevkt sönmeksizin, za- Ve istilânın emri ile öldürülemez. _'923 te, Lozan'da, 1919 muzafferleri- .bil kendi kararımızı kabul ettirdi ’S"'_Türk vatanının toprak ve hak bü- idlüğü yeni muahedenin temeli olmuş- i'— Kurtulmak için dayandığımız pren- Pler disiplini, Lozan barışından doğan Jeni Türkiye devletinin milli siyaseti ol- UStur. Bu prensiplere nasıl kendimiz ine hiyanet — ettirmemişsek, biz de kaları aleyhine hıyanet etmedik. Kim- Yi aldatmadık: her milletin öz yurdu Sinde hür ve müstakil yaşama hakkını Tatdık; hür ve müstakil milledler ara- Hnda tam bir eşitlik dâvası güttük. Bi- “î':t ihtilâlimizin millt astlliği kadar, de milletlerarası bir şerefi vardır. & € Yeniçağ insaniyetinde bu iki pren- ie 1 er bulmadıkça, bu temel üstün- Sbb" yeni nizam kurulmadıkça, devamlı 4? barış imkânı olmadığını her fırsatta m'lefik: bu şart olmazsa, ne muahe- .oll“'“ı ne de kati ve eşsiz olduğu zan- lünen zaferlerin bir zor-nizamı devam .Üi miyeceğini iddia ettik. Hâlâ aynı iadayız. hilletin eseri olabilir. Lozan'da hiçbir ğ’:düf ve talih hissesi yoktur. Erzurum- B Lozan'a, dört yılda, adım adım, ka- ; b_ah-rık. boğuşarak, kendi gücümüz, Südi vasıtalarımız, kendi irademizle Pttik, O kadar ki Lozan'da bize istedik- “imizi verenler inanmıyarak, istemiye- Ek, ve bir gün kendi elimizden düşüre- l_l;nixı“ sanarak, verdiler. Sonra inan- » bize yaklaştılar. Nihayet, bir Lo- ;:ı Türkiyesi olmasaydı, Yakın-Şark ve ikan âlemi ne olurdu, dediler. .e,'“'d_'“' gibi günler bize hemen Ebedi Ğ Millt Şefleri hatırlatır: Ölmüş ola: üşarşı, yüreğimiz bir daha minner, son- ;” Minnet hissiyle çarpar. Garp Cephe- Umandanı olarak İzmir'e — girdikten Mudanya mütarekesini yaptıktan son- :' başmurahhas sıfatiyle Lozan'a giden « Çrada, birinci sınıf diplomatlara kar: hi Adeta bir meydan muharebesi, fakat Sefer muharebeyi, aklı ile, muhake- ü İ ile, mantıkı ile, yüksek ve eşsiz ze- Ve basireti ile sonra mu- ancak bir büyük l aralarında görmekten — duydukları sonsuz sevinç ve derin şükran his- lerini coşkun bir şekilde göstermiş- lerdir. Milli Şef, Aksaray'da köylü ve kasabalı halka birçok sualler sor- muşlar ve aldıkları cevaplardan cok memnun kalmışlardır. Milli Şef saat 13 te Koçhisar yolu ile Ankara'ya hareket buyurmuşlar ve teşriflerin- de olduğu gibi ayrılışlarında da ha- raretli tezahürlerle uğurlanmışlar- dır. Ankara'da Ankara, 23 a.a, — Milli Şef, Cum- hurreisi İsmet İnönü bu akşam snat 18.45 te Konya'dan otomobille Anka- ra'ya avdet buyurmuşlardır. Cumhurreisi Dikmen'de Büyük Mil. let Meclisi Reisi Abdülhalik Renda, Başvekil ve Hariciye Vekâleti Vekili Şükrü Saracoğlu, Genelkurmay Baş- kamı Mareşal Fevzi Çakmak, Vekil - ler, C. H. P. Genel Sekreteri, Vali, Generaller ve askeri ve mülki erkân tarafından karşılanmışlardır. Yüksek Mühendis Okulunda güzel bir fören yapıldı Okul bu yıl 59 mezun verdi İstanbul, 238 (Telefonla) — Yüksek Mühendis Mektebini bu sene biltren ta- lebe şerefine bugün mektepte — bir çay zâyafeti verilmiş ve bu toplantıda Mua- rif —Vekilimiz Hasan-âll Yücel, - Vali Lütfi Kırdar, profesör ve doöçentler, ta- lebe ve talebe vellleri bulunmuştur. Me- rasime İstiklâl Marşiyle bunu Harbin ve sulhun kahramanı, Büyük Milli Şefimiz ve Sayın Cumhurreisimiz İsmet İnönü Ticaret Vekilimiz Eğe'de mahsul durumu üzerinde tetkikler yapmak için yarın yola çıkıyor 'Ticaret Vekili Dr. Behçet Uz, beraberlerinde Teskilâtlandırma Umum Mü |rü, Toprak Mahsulleri Ofisi Umum Müdürü, Alım Şubesi Müdürü ve Hususl Ka- - lem Müdürü olduğu halde, 25 temmuz cumartes! sabahi (yarın) #aat 8 de tay- yare ile Ankara'dan Balıkesir'e hareket edecek, Balıkesir ve civarında mahsul — ve alım vaziyetini tetkik ederek aynı gün İzmir'e doğru yollarına devamla İzmir. Manisa, Aydın, Denizli, sonra Ankara'ya döneceklerdir. (a.a.) Trakya'da mahsulün mübayaası için hazırlıklar İstanbul, 28 (Telefonla) — Trakya"- daki mahsüulleri Hükümet hesabına sa- tın almak Üzere hazırlıklara başlanmış. tır. Yarın Vilâyette Ticaret — Vekâleli İhtiyaçları Tesbit Şubesi Umum Müdürü He Vilâyet Ziraat Müdürünün iştirakiy- le bir toplantı yapılacaktır. Isparta ve Burdur havalisinde tetkiklernde bulunduktan 'C.H.P. Umumi İdare Heyetinde Cumhuriyet Halk Pattisi Umum? İdare Heyeti dün haftalık toplantısını yaparak gündemindeki işler üzerinde — görüşme- lerde bulunmuş ve gereken kararları al- miştir, KAHİRE'YE GÖRE l î F Mısır'daki cephenin bütün kesimlerinde çok ağır savaşlar yapıldı Merkez kesiminde İngiliz kıtaları ilerleme kaydettiler Kahire, 23 aa. — Ortaşark ingiliz umum? karargâhının tebliği 21-22 temmuz gecesi piyademizin merkez kesimindeki düşman mevzile - Türk Milleti harbin ve sulhun büyük kahramanı ... İnönü'ye sevgi ve bağlılık duygularını bugün bir.daha yenilemektedir Bugün, Lozan sulhunun 19 un- cu yıldönümüdür. Bu mesut gü, nü bütün yurda kutlüyor ve Lo- zan zaferinin büyük — kumandanı İnönü'ye en derin minnet, sükran ve tâzim duygüulariyle — bağlılığı- mızı bir kere daha ifade için bu günü bir fırsat biliyoruz. Lozan sulhu, aylarca — süren çok sert ve çetin müzakerelerden sonra en şerefli bir netice ile Türk milletinin lehine —imzalan- miş bir anlaşmanın adıdır. Bir yanda birinci Cihan Harbinin ga- Hpleri, bütün bir dünya bulunu- yordu. Onlar, Sevr'i — hazırlamış ve İstanbul hükümetine imzalât- okul direktörünün hitabesi — takibetmiş- tir. Bundan sonra okul direktörü bütün sınıflarda birinellik alan — talebenin isimlerini okumuştur. Büu arada Ömer İnönü'nün de Ücüncü sınıfa birincilikle geçtiği öğrenlimistir. Direktör, bu sene okula tayyare mü- hendisliği şubesinin ilâve edildiğini, bu sene 59 talebenin mezun olduğunu söy- Mezun talebeyi tebrik eden Maarif Vekilimiz, memleketin endüstri için fazla elemana ihtiyacı olduğunu, okulun genisletileceğini — ve on senalik bir plânla Ankara'da bir mühendis mektebi daha kurulacağını ve bu suret- le her yıl mezun adedinin üç yüze çıka- rılacağını, Millt Şef'imizin bu işle ya- lemiştir, kından alâkadar olduklarını, bu mak - satla hazırlanan projenin 8 ağustosta Meclise sevkine çalışıldığını — söylemiş - tir. ahedeyi imza eden İsmet İnönü'ye döne- tiz. Türk kurtuluş harbinin, Türk barı- şınin, nihayet devlet — kuruluşunun ve inkılâp rejiminin başında bulunan Büyük Reisin, bu ağır imtihan günlerinde dahi, şefimiz olduğunu düşünerek içimize iki mış! . Fakat beri yanda Türk milleti vardı. O, tarihin hiç bir devrinde ayaklar altına —alınma- sına tahammül etmediği ve gene dünya durdukga tahammül etmi- yeceği şeref ve istiklâlini kurtar- mak için kükredi. Atatürk ve İnönü'nün emir ve kumandala- Lozan günü bu akşam Halkevinde kutlanacak rında büyük vatan kavgası baş- ladı ve kazanıldı. istiklâlâmizi kurtarmiştık, — Lo- zan, kılıcımızın bu şerefli zaferi- ni dünyaya kabul ettirdiğimiz yerdir. Bununla, aynı zamanda, tarihin —bütün pürüzlerini de te- mizlemiş, bütün lekelerinden kur- tulmuş, kayıtsız ve — sartsız hür- riyet ve istiklâlimiz önünde bü. tün dünyanın bir kere daha baş eğmiş olduğunu gördük. Bahtlı milletiz. Kılıcını kınına koyan Ordu Kumandanının, sutn kürsüsünde Türk davasını en çe- refli sona erdinen büyük siyaşet adamının, aziz Milli Şef, Cumhur- relsimiz İnönü'nün bugün de em- rinde olmak hakiki bir bahtiyar- hıktır. Bugünkü törenler Lozan sulhunun 19 uncu yıldö- nümü münasebetiyle, bugün yur- duün her tarafında şenlikler, tözen- ler tertibolunmuştur. Bütün Halk- evlerinde ve Halkodalarında top- lantılar yapılacak ve Lozan hâtı- raları anılacak ve Lozan — sulhu- nun mâna ve mahiyeti üzerinde konuşulacaktır. Ankara Halkevinde bugünkü tören Ankara Halkevinde, Lozan sül- hunun 19 uncu yıldönümü bugün Baat 18.830 da törenle kutlanacak- tır. 'Tören İstiklâl Marşiyle — başlı- yacak ve Maarif Vekilliği Taelim ve 'Terbiye Dairesi Azasından Fa- ik Reşit Unat bir konferans ve- recektir. Bundan sonra Lozan sulhuna at hAtınalar yâdedilecek, Milli Şef'imizin yurt tetkiklerine Bit projeksiyonla filmler gösteri- tecektir. Gençlerimiz de şiirler okuyacaklardır. KU İKİNCİ CEPHE — için — M. Litvinof M.Ruzvell'le bir görüşme yaptı Taksi ücretleri zammı 96 60 a çıktı Ankara Belediyesi, benzin yüzünden çekilen zorlukları göz önünde tutarak, şoförleri koruyan bir karar vermiş ve fevkalâde zamanlara münhasır olan yüz- de 35 zammı yüzde 60 a çıkarmıştır. Bu sabahtan itibaren yürürlüğe girecek olan bu karara göre taksimetrelerin yaz- dıklarına yüzde 60 zammedilecektir. Bu zamma göre yapılmış listeler şaförlere dağıtılmıştar. HARPTEN SONRA — yapılan — masrafları kim ve nasıl ödeyecek ? (Sonu 3 üncü sayfada) Türk gazeteciler * heyeti Berlin'den hareket effi Berlin, 28 aa. — Hâlen Almanya'da seyahat eden Türk basın heyetinin Ber- Hn'deki ikameti sona ermiştir. Heyet sı- nal! tesisatı ziyaret etmek üzere Berlin- den ayrılmıştır. Türkiye maslahatgüza- rı heyet şerefine dün Adlen otelinde parlak bir kabul ötreni — tertibetmiştir. Törende — devlet, ordu, parti —ve basın Ü hazır MİHVERE GÖRE gece gündüz cereyan eden savaştan sonra ingiliz hücumu geri atıldı İngilizler insan ve malzemece ağır kayıp verdiler Berlin, 23 aa. — Mısır'da Elalemeya mevzii için yapılmakta olan şiddetli sar vaşlar hakkında harp — muhabiri Ltz Koch bilhassa diyor ki: Auchinleck elinde bulunan ve Elale- meyn'de derinliğine sıralanmış olan mev- zilere süratle gönderebileceği bütün ih- tiyatları kullanmaktadır. Elalemeyn mev- zileri, Bir-Hakem'de, Gazala'da Tobruk ve Mersa Matruh'da olduğu gibi kilo- metrelerce derinlikte maynı hatları ile ve telörgülerle çevrilmiştir. Buralarda istih- kâmlara yerleştirilmiş sayısız top var- dır. Auchinleck dar bir sahaya pek çok bataryalar yerleştirmiştir. Bu bataryalar NĞR N z BT himmat sarfetmek suretiyle obus yağ- muruna ktadır. Bizim ilerimzi de gitgide derinleşmektedir. Bunlara sa- hil yolu boyunca yapılan ilerlemelerde ve baskır. hareketlerinde elimize —düşn iyi yapılmış ingiliz sahra istihkâmlarını da ilâve etmek gerektir. Alman resmi tebliği Berlin, 23 aa. — Bugünkü resmi tebliğe göre Mısır'da —Alman - İtalyam (Sonu 3 üncü sayfada) MOSKOVA'YA GÖRE BERLİN'E GÖRE Sovyelt kıfaları Voronej'de şiddetle çarpışıyor Almanların açtığı gediklerle Kafkasya ile Stalingraf'a çöken fehlike artıyor Moskova, 23 aa. — Gece yarısı neş- redilen sovyet tebliğine ektir: Voronej gevresinde ana demiryolu üzerinde mes- kün bir yerle Leningrat cephesinde bir tepe sövyet kıtaları tarafından işgal edil- miştir. Novoşerkosk çevresinde cereyan eden şiddetli bir meydan muharebesinde alman lar, subay ve er olarak 1.300 kişi kay - betmişlerdir. Bizim de çok büyük kayıp- larımız olmuştur. İki gün süren savaş - tan sonra ve başkomutanlığın emri Üü- zerine sövyet kıtaları yeni mevzilere çe- kilmişlerdir. 21 temmuzda sovyet hava kuvvetleri asker ve harp malzemesi yüklü bir çok (Sonu 3 üncü sayfada) Mihver kılaları Rostof dolaylarına vardılar Voronej'in şimal batırsında Rus hücumları çetin savaşlarla püskürlüldü Berlin, 23 a.a. — Alman orduları Başkomutanlığının tebiği: Alman ve Slovak kitaları, Rostof önünde müstahkem köprübaşı mev- ziâni yarmışlar ve hücuma devam ederek şehrin dolaylarına — varmış- lardır. Rostof'a doğru çekilen bir düşman grupu ricat hattı kesilerek imha edilmiştir. Alman hava kuv- evtleri, Don ağzının cenubundaki dem lları tesislerine ve düşmanın nakliyat ve harekâtına geceli gün - düzlü hücumlarda bulunmuşlardır. Voronej'in şimal batısında düş- manın teksif edilmiş hücumları şid- de muharebeler neticesinde kürt ştür. Bu muharebelerde bir piyade tümenimiz 39 tank tahribet- (Sonu 3 üncü sayfada) püs- ..: €. belikiladan