21 Temmuz 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

O satı 21 TEMMUZ 1942 EKURUŞ Başyazarlık Yazı İdare ULU S BasIMEvİ Cankırm Caddesi Ankara Telgraf : ULU S Azkara —— ( Telefon ) — Yazı İşleri Müdürü Müessese Müdürü İşleri . 13T 1061 tid4 1064 1064 DIMIZ ANDIMIZDIR — Bugün 2 inci sayfada — Felekten bir gün Yazan : B. FELEK Cumhurreisimiz dün sey Cumhurreisimizin tetkikleri Milli Sef, Hasanoğlan köy Ensfifüsünü şereflendirdile Millt Şefimiz, talebeyi derste ve iş başında gördüler tetkiklerinden memnun kaldıklarını bildirdiler vekil Şükrü Saracoğlu, Ankara kiş atelyelerinde çalışmakta Cumhurrelsi dersinde de görmüşlerdir. Cumhurreisi Milli Şef İsmet İnönü, dün 8.45 te, refakatlerinde sayın Bayan İnönü, sayın Baş- Tandoğan, Maarif Vekilliği Müsteşarı, İlk Öğre- tim Umum Müdürü ve Yaverleri bulunduğu hal- de Ankara'dan hareketle saat 10.30 da Hasan- oğlan Köy Enstitüsünü şereflendirmişlerdir. xgıim Şef'i, Hasanoğlan durağında öğretmen- lerle bir talebe grupu karşılamışlardır. Bu sıra- da enstitü talebesinin diğer kısmı orak biçmek- |te, inşaat işlerinde ve demircilik, dülgercilik, talebeyi atelyelerde inşaat yaparken, orak biçerken, dikiş dikerken teftiş etmişler ve ayrıca müzik dersiyle Türkçe Valisi Nevzat bu enstitüdeki erkeğin coşkun di- nına toplanmış çalışırken, kaldıklarını sesleri arasında lardır. Enstitü müdürü Şef'e, enstitü teşkilâtı ve talebenin türlü çalış- maları hakkında gereken malümatı birer birer göstermişlerdir. Enstitüye yakın olan Hasanoğlan köyüne de şeref veren Milli Şef, orada yüzlerce kadın ve enstitü talebesinin bu köyde yapmış hamamı, köy odasını görmüşlerdir. Köy meyda- Milli Şef, enstitüdeki çalışmalardan memnun öğretmen ve talebeye bildirmişler, talebe ve öğretmenlerin yaşa! Sağol!... ve ilgili öğretmenler — Millt vermişler, bir yıllık çalışmanın sonuçlarını tezahürleriyle karşılanmışlar ve oldukları olan köylülerle görüşmüşlerdir. Şen git!.. saat 12 de enstitüden ayrılmış- İki nizam nerede birleşiyor ? Falih Rıfkı ATAY Bugün harbiçi ve harpdışı devletle - rinden hepsinin, iktısadi politika bakı- Mından, iki mesele ile meşgul oldukla - Tiımı görüyoruz: biri, harp ekonomileri- ti düzenlemiye çalışmak, öteki harpson- Tası için hazırlıklarda bulunmak ! “— Hele bir defa harbi zafere ulaş- tıralım!” yahut; “— Hele bir defa har- bi atlatmıya bakalım!” gibi bir avutma- Ca, 1914 - 1918 harbinden sonraki buh- fanları görmüş veya tetkik etmiş olanla- tın kaygilarını dindiremez. “Basiretsiz - lik, barış devrinde harp devrinden daha fazla kurbana mal olur!” diyen büyük bir mütehassısa göre, bu harp, bütün ci- hanı saran bir ihtilâle değişiyor; tek- Mil manevi kıymetler ve hukuk esasla- M düşü milletlerarası — dayanışma tısadi ve içtimai eski Cihazlar çözülmüştür; birçok memleket- ler sefalet içindedirler, o kadar ki — bu arpten sonra tabii hayata dönmek, 1919 dan çok daha güç olacaktır. 1919 da iti- lâf devletlerinin başlıca gafleti, bir inti- al devri ayınmamak, bütün düzenleme Ve müdahale teşkilâtlarını kaldırnmak, emen serbest iktısat rejimine dönmek ekonomi dâvasını ikinci plâna alma! ügün ne mihver devletleri, ne de de- Mokrasiler bu niyette değildirler. Çün- Kü ikinci cihan barbinin hakiki mesuli- Yeti, “ilk cihan harbinden sonraki siyasi hatalar kadar, belki daha fazla, iktısadi buhranlar olduğunu bilmektedirler.” Harbin nasıl biteceğini bilmiyoruz. Fâkat mihver de kazansa, demokrasiler € »kazansa, güdülecek iktısat nizami Ti arasında ' bir bakimdan, hiç fark ol- *“Miyacaştır: mihverin geniş hayat sahala- M politikası ile, demokrasilerin millet- ler arasında bir bağınlaşmaya dayanan RBüdümlü iktısat politikası, her ikisi de, bu harpten önceki serbest tejime niha Yet verecektir. Yalnız demokrasiler, ken- di nizamlarında küçük milletlere istik!âi haklarının tanınacağını, halbuki mih Ver nizamında bu milletlerin nâzım dev- letlerin hâkimiyeti altına gireceğini id- dia etmektedirler. Fakat onlar dahi, bü İstiklâl hakkı ile, milletlerarası ekono - Mi münasebetlerinde eski serbest ve fer- Ü? sistem anarşisinin devam ettirilmesine Müsaade edilmiyeceğini söylemektedirler. Topyekün harpte olduğu gibi, harp- Sonrası ekonomi dâvasında dahi millet- let ve onların teşkilâtları karşı karşıya kalacaktır. Nâzim ve mesul başlıca kuv- Vet, devlet olacaktır. Köbne liberalçiler Litafından daima bir meslek taassubuna 2tfolunan ve devlete “işten elçektirmek' hayali ile, bizde dahi, tenkit olunmak ta devam eden devlet müdahaleciliği, bu harpten sonta, milletlerarası iktisat mü: Nasebetlerinin bir zaruteti gibi telâkki acaktır. Devletin nüzim — ve mesul Müdahaleciliğine, Am gibi, İngilte- 8e gibi, Almanya vibi devletler muhtaç Olduktan sonra, zâti serbest mekanizma- S1 hif bir işleme Memleketlerde. onun himavesi. müraka ge müdahalesi ne kadar tesirli ol - Mak Tâzımdir. kolayca anlıyabiliriz. tecrübesi — geçirmiyen Devlet müdahaleciliğinin secbest te- bulunmadığı, Sebbüslerle tezat hâlinde sistemin şimdiden en yüksek derece- Sİne vardığı nasyonal-sosy (Sonu 4 Üncü sayfada) | Spor işlerimiz dün : İstanbul'da İstanbul, 20 a.a. — Beden Terbiye. si hakkında tetkiklerine başlamış o0. lan Maarif Vekili Hasan - Ali Yu—cl,1 bugün Taksim'de Beden 'Verbiyesi İs. tanbuül bölgesi binasında İstanbul ku- lüplerinin murahhaslariyle eski spor idarecilerinden — bir çoğunu kabul ede- rek kendileriyle vaziyeti uzun uzadıya tetkik etmiştir. Maarif Vekilimiz celseyi Şu sözlerle açmıştır: “— Şimdiye kadat Başvekâlete bağ- h olan Beden Terbiyesi teşkiiâtı nunda yalnız Başvekâlet yerine Maa- rif Vekâleti kelimeleri ikame edil mek suretiyle aynen bize devrolun- muştur, Başka bir daireye murbut iken bilâhare bize bağlanmış olun müesse- seler hakkında şimdiye kadar takı- bettiğimiz yol evvelâ mevcudu ay nen devralmak, sonra bir müddet mü- Şahede altında tutmak ve nihayet İyi yürümesini temin için her nangi hır tadil lâzımgeliyorsa onu icra etmek- ten ibarettir. Bu sefer de 'aynı siste- mi tatbik edeceğiz. Bundan evvel Ankara'da muzakere- lerine iştirak ettiğim istişare heye- tinde esaslı bir! mese'e konuşuldu ki bunlardan bi de kulüplerdir. Bu sefer İstanbul'a gelmiş olmaklığım- dan istifade ederek konuşmak ve fi. kirlerinizden müstefit olmak için “î- leri çağırdım. Ricam benden şimdiki Maarif Vekilimiz . kulüp delegeleri ve eski sporcularla temastan sonra bir nutuk söyledi halde fikir sormamaklığıcızdır. Çünkü henüz tetkikat — devresindeyim. Buna mukabil kanun içinde, teşkilât içinde, müesseselerimizin çalışması bakımin. dan müşkülâtınız, istekleriniz - nedir? Hangi hususlarda yardıma mulhlaçsı. nız? Etraflı bir surette aolatırsınız. İstişare heyetine dahil bulunan arka. daşlarım da yanımdadır. Onlar d9 be. nimle dinliyeceklerdir. İstişare beye- tinde bu konuşulanları bahis' mvzuu ederiz. Şunu söyliyeyim ki, buradaki konuşmamız bir karara varınak için olmıyacaktır. Bu daha sonralık bir iş. tir. Ben yalmız istediklerinizi birer bi. rer anlamak ve kaydetmek istiyorum.” Kulüp murahhaslarının ve idarecilerinin istekleri Maarif Vekilinden — sonra mulitelif kulüp murahhasları ve idarecileri his- settikleri müşkülleri, arızaları ve idare sistemi hakkındaki tenkit'eri wrzun ve müdellel bir surette izah etmişlerdir. Bu muhtelif ifadeler Şu suretle *elhis olunabilir: L 1 — Teşkilâtın muvarfakıyetsi: Jği! ilmt bir tarzda kurulmuş olmamasın- dan münbaistir. 2 — Sporla “eden Terbiyesi ayrı ayrı Şeyler olduğu halde birbirine ka- rıştırılmıştir. — Beden — terbiyesi devlet mevzuudur, çocuğun doğmasiy- —( Sonu 3. üncü sayfada )— lizm rejimin- Şükrü Saracoğlu da hazır bulunmuştur. OLULL 'e Fransız Büyük Elçisi Cumhurreisimize Fransız BüyükıElçı'sı' M. Gaston Bergery Çankaya . köşkünde Reisictumhur İsmet İnönü, dün saat 16.30 da Çankaya'daki köşklerinde Fran sa'nın yeni Büyük Elçisi M. Gaston Bergery'yi kabul buyurmuslardır. Büyük Eilçi Relsicumhura itimatnamesin! ve selefinin başka vazifeye tayinine dair olan ve- | dânameyi takdim etmiştir. Bu merasimde Başvekil ve Hariciye Vekâleti Vektli | (aa.) ı"A'rılcıy,, da şehit olanlar için!: Çanakkale. 20 a.a. — Boğaz önün- de kazaya uğrıyan Atılay denizaltı- mızda şehit düşenlerin hatıralarını yâd ve ruhlarını taziz etmek üzere Cumhuriyet alanında hazin bir ihti- fal yapılmıştır. Vali ve komutanlarla bütün me- mur ve subayların askerli kıta ve okulların ve binlerce halkın hazır bulunduğu bu ihtifalde İstiklâl mar- şından sonra meydandaki bayr yarıya indirilmiş ve iki dakika hür- met sükütunu müteakıp söz alan Batan denizaltımız için Çanakkale'de hazin bir ihtifal yapıldı & | hatipler bu acıklı hâdisenin Türk ! kalbinde bıraktığı unutulmaz ,elem ve ıstırabı anlatmışlar ve aziz şe- hitlerimizin hatıraları önünde eğil- mişlerdir. Bundan sonra iskeleye gidilmiş| ve burada vali ve komutanların da dahil bulunduğu bir heyet hazırla- nan vapura binmişlerdir. b Bandonun caldığı matem havasiy- le sahilden uzaklaşılmış ve denize çelenkler atıldıktan sonra — dönül- müştür. hazin bir törene sahne olan Çanakkale'den bir görünüş Cumhu dolu'nun bazı yerlerini üzere Ankara'dan hareket buyur- muşlardır. An niz, garında Büyük Millet M i B. At- dülhalik Renda, Başvek Ti Vekâleti Vekili B. Saracoğlu, Genel Kurmay B Mareşal Fevzi Çakmak, şehrimiz- de bulunan Vekiller, C, H, P. nel Sekreteri ve Umumi İdare i aları, Mebuslar, Gene - ara Vüâlisi ve Garni - zon Komutanı, Ank Emniyet Müdürü ve Merkez Komutanı ve diğer askeri ve mülki erkân tara- fından uğurlanmışlardır. * Resmimiz Cumhurreisimizi — garda 'kendilerini uğurlamıya gelen zat- Jarla bir arada göstermektedir. e) Ticaret Vekilimizin ziyaret ettiği Adana'nın umumi görünüşü Ticaret Vekilimiz cenup vilâyetlerindeki gezisinden çok mem Ticaret Vekilimiz Doktor Behçet Uz, nun kaldı Adana, Tarsus ve Mersin havalisinde yap- tığı tetkik seyahatinden Ankara'ya avdet etmiştir. Vekil bu seyahati esnasında Hatay valisini de Adava'ya davet ederek Hatay'ın mahsulât ve iaşe işlerini, İskenderun İli- manındaki ithalât vaziyetini de öğrenmiş kendilerini dinlemiştir. Adana, Tarsus ve Mersin'deki iaşe ve ofis teşkilâtını yakından gözden geçi ren Vekil, bunların kabiliyet ve hizmet derecelerini ölçmek fırsatını bulmuş, top- lama ve dağıtma işlerinde Çukurova'nın memleketimizin her yerinden evvel elde ettiği hububatını âcilen muhtelif isti - k d Moskova'ya göre Voronej'de ruslar çefinbir savaşfan sonra bir köprü başı aldılar Esaslı meydan savaşı henüz başlamadı Moskova, 20 a.a. — _Gece yarısı neşredilen sovyet tebliğine ektir: Mihver'e göre Almanlar doğuya doğru ilerliyerek Rostof'u geçmişler — Voronej önünde rus sevk ofisin göster - mesi icabeden hassasiyeti anlatarak “en az bir banka intizamı isterim, ofis mü- him rolünün bir.imtihanını veriyor” de miştir. İdare âmirleri, çiftçi tüccar ve halkla yakın ve samimi temaslar fırsa- tını bulan Ticaret Vekilimiz ehemmi - yetli limanımız Mersin'in ambarındaki ithalât ve ihracat eşyalarını da gordük-[ ten sonra, yolda durulması — lâzımgelen yerlerde otokardan inmek suretiyle ofi- sin toplama yerlerini teftiş etmiştir. Öğ- rendiğimize göre Doktor Behçet Uz tay- yare ile Çukurova'nın pamuk tarlaları ve hububat harmanları üstünde dolaş - tıktan sonra Ankara'ya hareket ve avdet etmiştir. 'Ticaret Vekilimiz bu seyahatinin ne- tice ve intibalarından pek memnun - dur. (aa.) ve Ceyhan'dan gelen heyeti kabul ederek Parasız yaılı falebe hakkında (CH.P.ninbirtebliği C. H. P. Genel Sekreterliğinden tebliğ olunmuştur: Mâarif Vekilliğinde bu yıl zarfın- da da, lise ve orta okullarda leyli meccani olarak kabul edilmek isti- yen talebeler için müsabaka imti- hamı açılacaktır. Lise ve orta okullarda leyli mec- canilik hakkı ancak müsabakâa İm- iyle kazanılacağına göre, bun- dan sonra Parti hesabına ayrıca kteplerde leyli talebe okuütülmi « tır. Bu istekle Genel Sekretetl! müraecaat edilmemesi hususu, şimdi. ve kadar yapılan müracaatlara da bir cevap olmak üzere alâkalılara beyan olunur. (a.a.) hücumları suya düştü Berlin, 20 a.a. — Salâhiyetli kay- naklardan öğrenildiğine göre alman Voronej bölgesinde inatçı muhe-[ rebeler devam etmiş ve 4ıtalarımız | düşmana şiddetle karşı koymuştur. Akşama doğru tankların himayesin- de hareket eden kıtalarımız meskün bir mahallin şimal batısına girmiş- | lerdir. Bundan sonra sokak muhare- | | beleri olmuştur. Alınan son malü-| mata göre al;îanlar bu hareket es-| nasında bindeh fazla subay ve er kaybetmişlerdir. Ele geçirilen gani- metler arasında 14 tanksavar topu ile 9 ağır sahra topüu vardır. Voro- fej bölgesinin diğer bir kesiminde kıtalarımız topcü ateşiyle ve hava bombardımanı ile mühim bir düş- man teşkilini Don sahiline doğru püskürtmüştür. Bundan sonra piya- demiz hücuma geçmiş ve bu teşkil hezimete uğratmıştır, Millerovo'nun cenup bölgesinde kıtalarımız. kahramanca müdafan muharebeleri vermekte devam edi- yorlar. Bir ağır tank bölüğü lle des- teklenen bir taburumuz — düşmanın bir piyade alayını iki gün süren bir muharebe neticesinde — püskürtmüş tür. Düşman yüzlerce subay ve er ve 16 tank kaybetmiştir. Ancak al manların takviye getirmesi üzerinr ruslar çekilmişlerdir. Başka bir kesimde hatlarımız ge- rilerine paraşütçü kıtalar indirilmiş fakat bu kıtalar tamamen imha e- dilmiştir. —( Sonu 3. üncü sayfada Y— ve müttefik kuvvetler, yolları ba- taklık haline getiren şiddetli yağ- murlara rağmen aşağı Don mecrası boyunca ilerlemeğe devam ediyor- lar. Alman zırhlı kuvvetleri düşma- nın müstahkem hatlarını yarmışlar ve müdafaa tertiabtına — derinliğine (Sonu 3 üncü sayfada) a İN PS ENİ