28 Mayıs 1940 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

Ü L * D , a — Hişei * hdi 4 # UL US Maliye Vekilinin beyanatı (Başı 4 üncü sayfada) mekte olan itimat ve rağbet mütema- diyen artmaktadır. Mevcut kanunlara ve tesbit e- dilmiş programlara müsteniden memleket müdafaa vasıtalarının takviyesi, nafıa, sanayi, maadin, deniz ticareti işlerimize müteal- lik tesiastın tamamlanması için vam eden milli istikrarının dahil ve hariçte temin ettiği itimat ve rağbeti muhafaza için muhtelif cephelerden icabeden tedbirler alınmıştır. Cümhuriyet Merkez bankası kanu- nunun derpiş ettiği senelik itfayı muntazaman ve bütçelerimizin geniş- lemesiyle mütenasip bir artışla yap- makta olduğumuz gibi ahiren İngilte- re ve Ft dan akdini temin etmiş icabeden mali tedbirlerin al sına ve hâdisatın gün geçtikçe da- ha buhranlı bir devreye girmesi- ne rağmen bu tedbirler sayesinde de programlarımızın tahakkuk ettiril devam ol kta- dır. Bu hususta dahilden ve ha- riçten yeni krediler ve yeni im- kânl lemin ACE L KT Ş bulunduğumuz 15 milyon sterlinlik al- tın istikraz hasılını da aynen Merkez bankasına depo etmiş ve bunu milli paramızın kiymetini muhafaza için saklamış bulunuyoruz. Bu bahiste en büyük ve ilmi âmil olan tediye muva- zenesini temin etmiş ve bunu ihlal et- k için büyük bir hassasiyetle ü- Geçen sene, tatbikine geçildiğini ar- zettiğim 16 milyon ingiliz liralık tica- Tet ve teslihat kredilerinin mühim bir kısmı malüm ahvalden doğan müşkülâ- ta rağmen mukavelelere bağlanmıştır. Bu kredilere ilâveten İngiltere ve Fransa hükümetleriyle imzalanan an- laşmalarla : 25 milyon ingiliz liralık askeri mal- zeme kredisi, 15 milyon ingiliz liralık altın istik- razı temin edilmiş ve ticari mübadelâ- tımızın intizam ve inkişafına yardım letmek üzere İngiltere'den iki milyon liralık, Fransa'dan da (264,750,000) frarıklık ticari birer istikraz yapılmış- tır. Bütün bu istikrazların taksitleri, harici borçlara ait tediye prensibimi- Zze uygun olarak, Türk parasiyle öde- necek ve Türk malı ihracı suretiyle '* transfef edilecektir. 25 milyonluk askeri malzeme kredisinin mühim bir kısmının kullanıldığını, 15 milyonluk altın istikraz anlaşması hükümlerinin — yerine getirilerek altınlarm Cüm- huriyet Merkez Bankasına depo edildiğini, ticari münasebetleri- mizin inkişafına mühim bir mâni teşkil etmiş olan ingiliz ve fran- sız ticari alacaklarının da ticari istikrazlarla tasfiyesi temin edil- diğini memnuniyetle arzederim. Döviz vaziyeti: 1936 danberi, döviz tediyesini istil- zam eden masraflarımızın döviz gelir- lerimizi de ihtiva etmek üzere tan- Zim ve İcra Vekilleri Heyetince tet - — kik ve tasdik edilen bir bütçe çerge - wesi dahilinde idare edilmekte olduğu malümdur. Bu sayede döviz sarfiyatı- — mızın, döviz gelirlerimize göre tanzim ve icra edilmesine ve bunu tecavüz et- “memesine çok dikkat ve itina etmek - teyiz. Her gün yeni bir şekilde teza- hürü ile karşılaştığımız dünyanın bu- günkü karışık vaziyeti, bütün memle- ketlerin iktisadi bünyelerine ehemi - yetli tesirleri icra etmektedir. Serbest rejimli memleketlerden bir kısmı son zamanlarda döviz takyidatı tatbik e - den memleketler arasına geçmiş ve ö- tedenberi döviz takyidatı tatbik eden bir kısım memleketlerde ise daha sıkı bir rejim takibine başlanmıştır. Bütün bu değişikliklerin ve bunları intaç eden dünya buhranının her tarafta te- sirini göstermesi tabif olmakla bera- ber döviz vaziyetimizin geçen yıla na- zaran daha gayri müsait bir hal alma- mış bulunduğunu arzedebilirim. Son akdettiğimiz kredi anlaşmaları mem- leketin milli müdafaa sahasında teç- hizi için icabeden malzemenin bu yol- dan tedarikini temin eylediği gibi ti- cari istikrazlar bakayası da, büyük mikyasta olmamakla beraber döviz me- nabiimizin kuvetlenmesine yardım et- mekten hali kalmamıştır. Tanzim edil- mekte olan döviz bütçelerinde, millt müdafaaya ait ihtiyaçlar başta olmak üzere ancak kati bir zarurete müstenit olan ve başka yollardan temini müm- 'kün bulunmıyan tediyat yer almakta- dır. Bu suretle bir taraftan temin et- tiğimiz tasarruf, diğer taraftan sanayi ve maden işletme programlarımızın tatbikinden elde edilen neticeler sa- yesinde döviz darlığının tedricen azal- masına doğru gidebileceğimizi ümit e- diyorum. Petrol aramaları, beklediği- miz müsbet neticeleri verdiği takdir- de bunula çok mühim bir döviz tasar- rufu temin edilmiş bulunacağına şüp- he yoktur. Dış ticaret: 1938 senesine kadar aktif vaziyette bulunan harici ticaretimiz 1938 de beş milyon liraya yakın bir farkla pasif waziyete geçmişti. Geçen sene bu hu- susta maruzatta bulunurken ithalât fazlasının memleketi muhtelif saha- larda teçhiz etmeğe yarıyan maddele- re müteallik olduğunu ve istihlâk eş- yasında fazlalık olmadığı cihetle mâm- leket iktısadiyatı için endişeye mahal bulurmadığını arzetmiştim. Filhakika 1939 yılımda harici ticaret hacmi biraz daralmış ol- makla beraber 118.2 milyon lira- lık ithalâta mukabil (127.3) mil- yon liralık ihracat yapılmak su- retiyle (9) milyon lirayı müteca- viz bir ihracat fazlasiyle tekrar aktif vaziyete geçmiş bulunuyo- ruz. (Bu ciheti memnuniyetle te- barüz ettirmek iği Prim.) Milli para: Milli paramızın senelerdenberi de- zerinde durmuş bulunmaktayız. Bu ciddi ve samimi tedbirleri gören ve bi- len yabancılar bile türk parasiyle sa- tışlar yapmağı ve mukavele akdetme- yi ve borsa resmi kurlariyle yapılacak tediyelerle türk malı mübayaası ve a- lacaklarının bu — suretle transferini memnuniyetle kabul etmekte ve son aktedilen istikrazlarımız dahi, bu te- diye şartlarına bağlanmış bulunmak- tadır. Türk parasını saklamanın ve buna itimat etmenin en zararsız ve hattâ kârlı olduğunun en kati fili delil lerini vermiş bulunuyorum. Bütün bu açık hakikatlere rağmen dahilde ser- best altın satışlarında altının beynel- milel kıymetine nazaran bir mislin- den fazla fiyat arzetmesinin tamamen gayri tabit olduğunu ve alıcılar için hakiki bir zarar teşkil ettiğini açıkça söyliyebilirim. Bu muvazenesizliğin sebep ve âmilleri aranırsa geçen sene de yüksek huzurunuzda söylediğim gibi çok hassas olan bu mevzudaki gayri tabiiliklerin bir senedenberi her gün biraz daha şiddetlenen siyasi buh- ranlardan doğduğunu müşahade et- mek mümkündür. Bu bahse nihayet verirken mil- Hi parayı saklıyanların ve ona iti- mat edenlerin zarar görmesine meydan verilmiyeceğini yüksek huzurunuzda tekrar etmek iste- rim. Ufaklık mağdeni paralar: Muhtelif kanunlarla tedavüle çıka- rılmasına mezuniyet verdiğiniz gümüş paralardan şimdiye kadar (22,405,000) liralığı basılmış ve tedavüle çıkarıl - mıştır. Bunun azami selâhiyet haddi olan (25,000,000) liraya iblâğı için lâ- zım gelen gümüş temin edilmiştir. Ö- nümüzdeki sene içinde bakiyesi de ba- sılacak ve bu suretle azami had doldu- rulmuş olacaktır. 20 ve 10 paralıklar hariç olarak di - ğer eski bronz ve nikel paraların yeni- leriyle tebdil muamelesi ikmal edil - miştir, Basılmağa başlanılan yeni 10 paralıklar da yakında piyasaya çıkarı- lacak ve eski 20 ve 10 paralıkların bun- larla tebdil muamelesi yapılacaktır. Borçlar: Dahilt ve haric? borçlarımızın 1940 mali yılına ait taksit karşılıkları ta - mamen bütçeye konulmuştur. Hasılı Sivas - Erzurum demiryolu inşaat mas raflarına tahsis edilmek üzere çıkarı- lacak tahviller için vermiş olduğunuz 30 milyon liralık selâhiyetin 24,5 mil- yonu kullanılmış ve bakiyesi olan 5,5 milyon liralık son emisyonun önümüz- deki sene yapılması mukarrer bulun - muştur. Milli Bankalar: Milli bankalarımız bu sene de bilânçolarını kârla kapatmışlar- dır. Son hâdiseler karşısında ehe- miyeti çok büyük olan bu netice iktısadi vaziyetimizin canlılık ve sağlamlığını ve hususi kredi mev- zuu üzerinde alınmış olan tedbir- lerin isabetini göstermektedir. Dünya siyasi buhranı, bankalardaki mevduat mikdarı üzerinde de tesirini göstermekten hali kal 1934 senesinde 202 milyon liradan başlıya- rak tedricen yükselen ve 1938 de 311 milyonu bulmuş olan mevduat 1939 takvim yılı nihayetinde 280 milyona inmiş bulunuyor. Bu rakkam 1938 so- nundaki mikdara nazaran 31 milyon lira eksik olmakla beraber sene içinde çok daha aşağıya düşmüş olan mev - duat yekününün bilâhara bu mikdara çıkmış olduğu nazarı itibare alınırsa netice yine memnuniyete şayan görül- mek lâzım gelir. Filhakika, birincisi nisan ayında, ikincisi ağüstos niha - Yyetlerinde olmak üzere 1939 yılında iki defa mevduatın geri çekilmesi te- şebbüsü vaki olmuştur. Mevduatın em- niyeti için vaktiyle yüksek meclisce alınmış olan ve bankalarımızın muka- vemetini arttıracak mahiyette bulunan isabetli tedbirler sayesinde bankaları- mız geri çekme taleplerine karşı tedi- yatı zamanında ve muntazam bir su - rette iİcra etmişlerdir. Tediye taleple- rinin tamamen ve süratle yerine geti- trilmesi esasen yersiz telâş gösteren bir kısım tasarruf erbabı üzerinde mües- sir olmuş ve iki defada çekilen mev - duatın kısmı azam? 1939 takvim yılı i- çinde tekrar iade edilmiştir. Muhterem arkadaşlar; 1940 malf yılı bütçesinin gerek ha- zırlanması gerek bütçe encümeni ta - rafından tetkik ve huzurunuza takdim ır. olunması dünya ahvalinin ileriyi tah- Büyük Millet ( Başı 1 inci Sayfada ) 268.481.000 lira olarak tesbit edilen va- ridatin istinat ettiği tahminleri muvafık bulduk. Masraf bütçesine gelince, hükümet esbabımucibesinde “Bu sene vaziyet tabil değildir, masrafların bir kısmından kes- meğe mecbur olduk, 262.000.000 luk bir masraf bütçesi tanzim ettik, bu sene bu- nunla idare edeceğiz, fakat varidat bunu karşılamıyor, vergilerde 28.000.000 liralık kadar zamlar ve tevsiler yapmak zarureti vardır.,, diyor. Meclis bu zarureti teslim ediyor ve ©o zam — ve tevsileri de kabul ediyor. Bütçe encümeni bu zamları ve tevsileri de naza- riltibara alarak son yaptığı varidat tahmi- ninde varidatı hükümetin teklif ettiğinden 6 milyon lira fazla ile tesbit ediyor. Bu - nun * hükü: le bütçe V masrafta aynı mikdarda zam yapmak hu- susunda birleşiyorlar. Bunu muvafık bul- muyoruz. Muvafık bulmadığımız bu mas- rafların zaruri işler olmadığından dolayı değildir. Yani bu altı milyon lira ile zaru- ri ve faydalı işler yapılmıyacak, lüzumsuz işler yapılacak demek istemiyoruz. Biliyo- ruz ki bu zamlara rağmen memleketin ih- tiyaçlarından daha birçokları karşılanmı - yarak kalmıştır. Memleketin hakiki ihti - yaçlarını karşılamak için daha pek çok milyonlara ihtiyaç vardır. İktısadi inkişaf bunu da temin edecektir. Bizim muvafık bulmadığımız vaziyette tabiiliğe —doğru hiç bir inkişaf müşahede edilmediği halde sonradan milli müdafaa ihtiyaçlarından başka Ihtiyaçlar için bütçeye sonradan zam l dır. Masraf baş- Meclisindeki tasarruf olduğı ve hükümetimizi: VA tasvip ettiğini söyledikten sonra ihracatın arttırılmasını ve bu sene bize bolluk vâde- den mahsulümüzün sağlam tedbirlerle satı- şımın temin edilmesi lüzumunu tebarüz et- tirdi. Mali bünyemiz Halil Menteşe'den sonra söz alan B. E- min Sazak (Eskişehir) cümhuriyet hükü- metinin kurulduğu günden bugüne kadar a- İman iktısadi tedbirlerin verdiği müsbet neticeleri tebarüz ettirerek serveti umumi- yenin artışımı ve düne kadar ecnebilerin e- Hnde bulunan birçok gelir kaynaklarımızın bugün hükümete intikal etmiş bulunduğu- nu ve binaenaleyh mali cepheden endişe edecek hiç bir taraf bulunmadığını söyli - yen hatip fevkalâde tahsisat bahsine geçe- rek, fevkalâde tahsisat bizim şimdiye ka- dar mahrum olduğumuz ve ancak cümhu- riyet hükümetinin mazhar olduğu bir ni - mettir dedi ve bunun bize fayda verecek ve istihsali ar k sahalara tahsisini iste- di. Bundan sonra mahsul vaziyetini mevzuu bahseden Emin Sazak mahsulün bol ve be- reketli olduğunu ve bu seneki Mmahsulün memleketi üç sene besliyebileceğini teba - rüz ettirdi ve fazla mahsulün kolayca sa - tılabileceğini tebşir eden Ticaret Vekili - y hca bir rakam teşkil eden maaş meselesi üzerinde de grupumuz uzun uzadıya mü- zakerelerde bulunmuştur. Bu hususta eh müessir tedbir muhterem — Başvekilimizin bir mü le pek yakında bu k ifade buyurmuş oldukları tedbirdir. Kem- miyet yerine keyfiyet. Halli zaruri oldu- ğu kadar müşkül ve içtimaf cihetinin de daima göz önünde bulundurulması lâzım olan bu Mühim meseleyi devletin bütün dalrelerinde Aaynı suretle tatbik edilecek isabetli bir program dairesinde İntaca muvaffak olmalarını temenni ederiz. Muhterem arkadaşlar; mali muvazene bakımından çok mühim gördüğümlüz bir noktayı da arzetmeme müsaadenizi rica ederim. H in bahsettiği ve bugün muhterem Maliye Ve- kilimizin de hakkında tafsilât verdiği fev- kalâde tahsisat programının devamına ta- raftar değiliz. Harp havası içinde fevkal- âde tedbirlere elbette baş vurulur. Fakat tabil da bu gibi müra- caat usulüne nihayet verilmesi mali self- metimiz icabıdır, kanaatindeyiz. Ve bu ka- naatimize muhterem hükümetin ve Büyük Meclisin iştirâk edeceğini ümit ediyo- ruz. (alkışlar). B. Refik İncenin sözleri B. Ali Rânâ Tarhan'dan sonra söz alan B. Refik İnce (Manisa) bütçenin heyetiu- müumiyesi itbariyle devlet ve fert ihtiyaç- larını tamamen karşılıyacak mahiyette ol- duğunu ve bu bakımdan Şşükran borcunu ifa etmek lâzım geldiğini söyledikten son- ra bütçede yâpılan tasarrufların kâfi ol- madığını ve daha fazla tasarruf yapılabil- mesi için bazı temenniyatta bulunacağını bildirmiş ve sözlerine şöyle devam etmiş- tir: Bir defa şurası bir hakikattir ki biz tuttuğumuz yol ile bu devletin bütçesi Üze- rinde y lığı den güne hissetmekteyiz. Fakat tasarruf denilince ilk akla gelen şey memur maaş- ları oluyor. Hayatta vazifede muvaffakiye- tin sırrı istikrar olduğuna göre dün için lâzım olduğuna kanaat getirilen bir vazi- fenin bugün lüzüumu olmadığımı ve vazife- nin lâğvinin vazifedarlar arasında husule getireceği menfi tesiri de nazarıdikkate almak lâzım geldiğini ve bunun için de vekâletlerin getirdikleri teşkilât kanun- larının bir daha gözden geçirilmesinde Za- ruri bulunduğunu tebarüz ettirdi. Memurların nakilleri Sonra memurların zaruret hasıl olma- dıkça bir mahalden diğer mahalle naklinin doğru olmadığını ve bu gibi nakillerin harcirah faslını fazlalaştırdığını ve muh - telif sebep ve bahanelerle mahallinde o işi görecek elemanlar mevcut iken merkezden hususi bir memur gönderilmesinin doğru olmadığını ve bilhassa Avrupa'ya tetkik seyahati veya diğer bazı işler için gönde- rilen memurlarda fuzull! masraflardan te- vakki edilmesini ve çünkü ingiliz lirası- nın kıymetinin piyasa kıymetiyle hâmili- ne hayli kâr temin ettiğini söyledi. Odacılar ve kırtasiye işleri sonra devlet dairelerinde istih- dam edilmekte olan odacıların kısmıkülli- sinin köylü olduğunu, bunların köylerinde l ve köylüyü toprağa ve köyüne bağlamak bakımından ehemiyeti - ni anlattı ve ayrıca devairde ebatlı kâğıt kullanı rtasiy' önüne ge- çeceğini tebarüz ettirdi. Son olarak eli- mizde az ve mütevazı bütçe ile çok iş yap- mak mecburiyetinde olduğumuzu söyliyen bütün fazl bü- mize kkü: il sonra dairelerde fev- müzakereler onların hepsine riayet edilmek şartı ile tam bir kanaat hasıl olmuştur. Sarfiyat kısmının tahsisatında bir takım zamlar vardır. Hükümet esbabı mucibesin- de; 39 bü İ isbetle 40 bü 96 10 tasarrufla tenzilât yapıldığı gerçi be- yan ediliyorsa da biz tasarrufu esas itiba- riyle aynen kabul ve tasvip ederek işe baş- ladık. Fakat bu tasarrufta âmme hizmet- lerinin katiyen müteessir olmaması; başta millt müdafaa masrafları olduğu halde ik- tısadi kalkınma bakımından girişilmiş te - şebbüsatın geri kalmaması ve buna karşı imkân nisbetinde tahsisat verilmesi esası- nı da göz önünde bulundurduk. Yalnız bir noktada, israf etmediğimiz noktasında, tak- dirimize göre, yüksek heyetin huzurunda kati olarak ifade edebiliriz ki konan tahsi- satta israftan iyle tevakki etmiştir. Masrafın bir santiminin dahi is - raf olmadığına kanaat getirmiştir. Fakat bu kanaate müugayir her hangi bir noktai nazar serdedilir de varid görülürse o bahsi ahar. Fakat encümenin kendisinin hasıl et- tiği kanaat bu paraların bir santiminin da- hi katiyen israf edilmediğidir ve israf yok- tur. Tasarruf hakkındaki telâkkimiz arzet- tiğim gibi israfa meydan vermemektir. İmkân olduğu vaziyet dahilinde bilhassa âmme hi ü i l N d hd inin - tekrar ediyorum - diğer ik- kalâde larda zuhuru yolsuz- hukların önüne geçilmesi için sıkı bir mü- rakabe tesisi temennisinde bulunarak söz- lerini bitirdi. Bütçenin artış sebepleri B. Emin Sazak'tan sonra kürsüye gelen Galip Pekel (Tokat) bütçede heyeti ümüu- miyesi itibariyle bir artış mevcut bulun - duğunu, bu artışın sebeplerini bazı kanuni mecburiyetler bir tarafa bırakılırsa memur tısadi vaziyetlerimizde giriştiğimiz yolda inkişaf ve terakkiyi haleldar etmemiye a- zami derecede bilhassa itina etmişizdir. Milli müdafaaya ait olan hususatta söz söylemeyi zait görüyorum, Ona karşı olan fedakârlık neyi istilzam ediyorsa onu yap- maktan hiç bir fert çekinmiyeceği gibi en- cümenimiz de bu hususta her hangi bir tenkidi mucip olabilecek bir vaziyette ka- tiyen bul (Bravo sesleri), Bu- maaşlarına yapılan zamlar teşkil iğini söyledi, bugünkü şartlar içinde bu zamla- rım memuür maaşlarına değil pasif korun - ma tedbirlerimize ve yahut ta Milli müda- faamıza eklenmesinin daha muvafık olaca- ğını tebarüz ettiren hatip devairdeki har- cırah, mefruşat, tenvir ve teshin bedelle - rinin çokluğunu rakamlara dayanarak izah etmiş ve 67 milyon lirayı bulan düyunu u- mumiye karşılığı üzerinde bilhassa dura- rak bugünkü şartlar altında vergilere da- ha fazla pir zam yapılamıyacağına göre u- mumi ihtiyaçlara cevap vermenin pek güç olacağını ve bunun içiri de umumi masraf- larda tasarrufun lüzumuna işaret ederek su işleri ve sair nafıaya ait diğer hizmetle- ri yapacak şekilde işlerin tensiki ve fev - kalâde tedbirlere müracaat etmeden mem- leketin ihtiyaçlarını karşılamak imkânının ancak bu suretle temin edilebileceğini izah Hususi idarelerin bugünkü vaziyetleri Galip Pekel'den sonra kürsüye gelen Ruşeni Barkın (Samsun) varidatı mahdut olan hususi idarelerin vali konakları ve sa- ire gibi masraflarının diğer umumi? hizmet- lerin görül imkân v diğini söy- jliyerek hususf idarel na da itimat buyuracağınıza eminiz, Hükü- met teklifindeki masarif için konan tahsi - " muhtelif çalışmdı o Ğİ .B Edirne, 27 aa. — Trakya Üt fettişi General Kâzım Dirik 250 4 kafile ile Trakya'nın örnek biri olan ve cümhuriyet refil bahşettiği haklarla köyden ist€ yenilik eserlerini tamaml Pehlivanköye gitmiş ve köyü © tir. Pehlivanköylüler muhtelif babından müteşekkil bu hü_ 5 hararetle karşılamışlardır. KÖY sebetle bir bayram manzarası © Umuümi müfettiş yanlarında T" Kırklareli valileriyle, sıhat, Ve d niyet, maliye, ve ziraat müşavt bürosu şefi, Tekirdağ ve Edirli Ü se kız ve erkek öğretmen €en57 natlar müdürleri, muallimler orta tahsil gençliğinden birer £ halde doğruca Atatürk ve Mehi larına giderek bu anıtlara koymuş ve bunu müteakip nahiğt lüğü binasında hazırlanmış müzesini açmıştır. Bundan 80 köyün 200 dekarlık koruluğu VE ZIf nar dekarlık dut ve ceviz, bağ likleri, 20 dekarlık meyva fidâ ları ve su tesisatı, tam teşkilâtli j civar köy çocukları için meydaf, pansiyonu, ziraat kredi koop€ rif Vekâleti idaresindeki mart demircilik kursları, biçki ve CÜ, modern ağıl ve mandıraları, tü şan istasyonları, köy kuunn reviri, halkevi, dükkânları, tertt sı, aşımdurağı ayrı ayrı geımvd’. ve çok beğenilmiştir. Trakyâf köy tipinin canlı Öörneklerindef Pehltvanköy bugün her şeyini YÜ lunuyor. Her yer gezildikten $ ne'den giden sporcularla Pehli mı arasında bir voleybol m! 1 birincisi 2-2 berabere lareli'nin lehine nouceıe Ü dönlüşte gene Pehlivanköylüler V hararetle uğurlanmışlardır. D. DENİZYOL sattan fazla hsi: koyması « na gelince bu tahsisatm konması Maliye Vekili Beyefendinin izah buyurdukları gi- bi bazı işleri encümen resen gördüğü ka- dar hükümetin de bu imkân elde edildiğini görünce kendi ihtiyacını, âmme hizmetle - rinin tedvini bakımından ihtiyaçlarını en « cümene izah etmişlerdir. Ve bunlar müna- kaşa ve müzakere edilmiştir ve tetabuk ha- Tahmil ve tahli) yaptırılacak | Devlet Denizyolları 1Ş17 p Müdürlüğünden: ni 1 — İdaremizin 1 hazirafl hinden mayıs 941 gayesine *” sıl c dır ki bu tahsi: zam yapılmıştır. Yoksa alelrtlak şurada şu teş- kilât artırılsın, şu yapılsın bu yapılsın gibi bir zihniyetle Galip bey arkadaşımızın işa- ret buyurduğu gibi normal zamanda yapıl- mış bir bütçe gibi masraf kısmını encüme- nin, tesbit etmiş olduğu yolunda vaki olan tenkitleri biraz yerinde olmasa gerektir. Memurlar lesi hakkınd;: h sene müddetle yaptıracağı 430.000 ton kömürün yükler şaltma ve aktarma işleri Kâ usuüliyle eksiltmeye konmuşt 2 — Muhammen bedel d0f bin üç yüz yetmiş beş liradif $ — Eksiltme 30 mayıs İ üsadif p be günü saaf Başvekilin bundan evelki bey da işa- ret buyurularak bir arkadaşımız bu teşki - lât & larının tetkik edilmesi lâzım gel- diğini ve memurlar meselesinde kemmiyete değil keyfiyete atfı nazar edilmesini söy- lediler. Biz müteaddit daireler, vekâletler bütçesini tetkik ederken bu kanaati encü- men arkadaşlarımız birçok vesilelerle iz - ihar Hakik üzerinde duru- lım satım komisyonunda yâl İ Muvakkat teminatı 5818 lirâ * | tur. n 4 — Eksiltme şartnamesi * komisyondan parasız olarak 5 — İsteklilerin 2490 sayi” da yazılı vesikalarla bu işe * inşaatın sıkı bir kontrola tâbi tutulması temennisinde bulundu. B. İsmail Mehmet Oğuz'un sözleri B. Ruşeni Barkın'dan sonra söz alan B. İsmail Mehmet Oğuz (Sivas) B. Refik İn- ce'ye cevap vererek köylülerin odacr olma- sınım zararlı olmadığını ve burada kı dıik ları paradan arttırdıkları mikdarı gene dev- let tekâlifini ödemek üzere hazineye ver - diklerini söyledi ve köy kalkımması ilerle- dikçe köylünün toprak işleriyle meşgul ol- mayı tercih edeceğini söyledi. B. Salâh Yargı'nın encümen namına izahatı Bütçe encümeni mazbata muharriri B. Salâh Yargı (Kocaeli) — Efendim; muh- terem hatiplerin bütçenin heyeti umumi - yesi hakkındaki kıymetli b ve müta- leatı arasında encümenimizi alâkadar eden bir nokta hakkında maruzatta bulunmama müsaadenizi rica ederim. Mazbatada da yazdığımız, gösterdiğimiz veçhile hükü- metçe hazırlanan bütçe lâyihasındaki va - ridat ve masraf miktariyle encümen yük - hatip zi yük bir milli * veril- miş olmasının zevk ve, tesellimizi teşkil ettiğini kaydederek sözlerini bitrdi. B. Halil Menteşe'nin sözleri B. Refik İnce'den sonra kürsüye gelen Halil Menteşe (İzmir) bütçemizin esas sek £ arzettiği lâyihadaki mik - tarlar arasında fark vardır. Bu fark hak - kında Maliye Vekili muhtereminin uzun i- zahatiyle vaziyet heyeti celilenizce de an- laşılmıştır. Bunu bir kere daha arzedeli: iduğ M a lacak bir iş eden müzakereden bendenizde hasıl olan intibar nakledebilirim ki, encümen de bu- nun tetkik edilmesi lâzım gelen bir mese- le olduğuna kanidir. Hükümet reisinin yüksek huzurunuzda evelce de söylediği nun nazarı dikkate almarak hakikaten lü - zumsuz teşkilât varsa bunu bertaraf et - mek ve memurlar arasında kemmiyet de- ğil keyfiyetin nazarı dikkate alınması i- çin icabeden tedbirlerin al: biz de intizar ederiz. Muhterem Rânâ Tarhan arkadaşımızın fevkalâde isat hakkındaki leaları; bu da bizim encümenimizde çok zaman mü- zakere edilmiş, bu bapta görüşülmüş ve fevkalâde tahsisattan çekinilmesi arzusu ve doğru olmadığı meselesi âdeta tekarrur et- miştir. Fakat bu fevkalâde tahsisat suretiy- le başlıyan le 936 da b Bugün 940 bütçesi hazırlanırken hakikaten dünyanın fevkalâde denilebilecek bir va - ziyete girdiği sırada böyle bir fevkalâde plarını tayin ol 14 de kadar komisyon reis buz mukabilinde vermeleri (3858/2239) Kereste alınacak D. Denizyolları İşletme Um lüğünden : Muhammen bedeli 25700 lira lif ebadda 500 metre mikâbı çIf metre mikâbı lâmbalı kereste 17 940 pazartesi günü saat 15 de dürlük alım satım komisyom zarf usuliyle satın almmacaktır. Bu işe girmek istiyenlerin kuruşluk muvakkat teminatlar! nun tayin ettiği vesaikle birlikti günü muayyen saatten bir saât dar mühürlü kapalı zarflarını kabilinde komisyon reisliğine * leri lâzımdır. p Bu işe ait şartname komisyon olarak verilmektedir. İşbu ilân 10 - haziranda olunan münak ilâ: ycfiâ*v f tahsisat yoluna gidiln tesbit edemezdi. Zaten kendileri de bu va- ziyeti işaret buyurdular. Biz de arzu ede- riz. Bütçede fevkalâde tahsisattan müte - vekki olmak lüzumunu işe başladığımız günden beri samimi bir kanaat olarak her Z. ki, teşkilâtı esasiye kanununa göre muay - vasfının bugünkü ahval ve şerait dai min hususunda fevkalâde müşkülât tevlit ettiği çok kararsız bir devrede vaki olmuştur. ( Ahvalin ne yolda in- kişaf edeceği şimdiden kestirilemez maamafih gerek varidatın tahminind yen da hükü bütçe yüksek meclise takdim edildiği zaman cari sene - nin mali yılmın dokuzuncu ayındaki vazi- yet naazrı itibara alınmış ve ona göre denk bir bütçe hazırlanıp lâyihası Meclisi âliye takdim edilmiştir. Bütçe encümeniniz bu seneki tetkikatında, muhterem Halil İMen- teşe arkadı bir iltif yayearei gerek masrafların'tevzi ve tahsilinde, içinde bulunduğumuz şeraitin icapları azami derecede göz önünde bulundu - rulmuştur. Bu hususta muhterem bütçe har oldu. Husust mazbata muharrirleri de zaman muhaf: yiz. Galip Pekel arkadaşımız, Adliye, Dahi - liye, ve Maliye vekâletlerini misal olarak bazı aynı tahsisatta bu üç Vekâlet arasın- Dinki öit eT a net ve muadelet olmadığına işaret buyur- dular ve bunu ancak vekillerden fazla en- cümenin nazarı dikkate almasını bekledik- lerini mütalea olarak dermeyan buyurdu - lar. Bizim böyle Vekâletler arasında her- hangi bir noktai nazarla tercih yapmak ha- intihap suretiyle daha evel tetkikat yap - tırmış ve bütün vaziyeti iyice inceliyerek malümat edindikten sonra encümen umumi inin kıymetli isini ve çok esaslı tetkikatını huzurunuzda şük - ranla yâdetmeği vazife bilirim, Yüksek meclisin, memleket inhtiyaç larını ve menfaatlerini mevcut ve me- habiiyle en iyi telif eden isabetli ka - rarları ve direktifleri sayesinde büt - çelerimiz senelerdenberi büyük bir mu vaffakiyetle tatbik edilmektedir. Bu- nun iftihar edilecek birçok maddi se- bepleri meydandadır. Fakat, bu sahada en büyük eseriniz devlet hazinesinin herkese itimat ve - ren intizamı ve sarsılmıyan itibarıdır. Mühim bir varidat noksanına rağmen 1939 mali yılı bütçesinin tahditsiz ve müşkülâtsız tatbiki bu sayede müm - kün olabilmiştir. Yine kıymetli kara- rınız ve direktifleriniz sayesinde bu - günkü karışık ahval ve şeraite rağmen 1940 mali yılı bütçesinin de tasvibini-| ze mazhar olacak şekli ile azami mu- vaffakiyetle tatbikine imkân hasıl ola- cağına tam bir itimat ve emniyetim hey girişmiştir. Bütçe encümenimizde bulunduğu sırada vergi ait bazı | lar da hükü: hazırlanarak Meclise takdim edilmiştir. O kanunların biran evel kabulü ve neşri, me- riyete Bi i; bül İ ik - malden ve yüksek Meclise takdim için mü- essir bulunuyordu. Bu itibarla bir hayli vakit de geçti. Encümenimiz bir yandan tetkikat yaparken son vaziyette varidatı - ç iştir. Yalnız teslim bu- yurursunuz ki, her Vekâlet bütçesi tetkik olunurken, Vekil kendi ihtiyacını izah eder, Ve samimiyetle bu cihet görüşülür. Bu ihtiyaca kail olunduğu takdirde ona zam veya fazla görülen varsa tenzil edilir. Bi- naenaleyh ait olduğu vekâletler, her hangi bir hizmetlerini ifa için şu tahsisata zaru- ret vardır demişler de bütçe encümeni bu- nu rneddetmiş değildir. Eğer reddetmemişse esbabı ib bu talebe kar- şı söylenmiştir. Binaenaleyh höyle mua - delet, 1 k d ü bir kusur atfetmek muvafık ol- mızın gümrüğe ait olan kı! dan gayri « sinde görülen inkişaf ve terakki tahmin - den daha fazla olduğu neticesine varmış - tır, Bunun da tablolarını mazbatamızda i- zaha çalıştık, Varidatın tahmininde encü- menin takip ettiği noktai nazar, zaten büt- çenin de aynı şekilde yapılması lâzım gelen bir usule tdmamiyle riayet ederek; isabe- tine ve katiyetine en yakm bir rakamı ka- bul etmiştir. Hattâ vergi zamlariyle vukua gelecek tezayüdü rakamla tesbit ederk masa gerektir. Maruzatım bundan ibarettir. Başkan — Arkadaşların sözü bitti. Bir takım sualler daha vardır. Fakat yeri he - yeti umumiye değil vekâlet bütçeleridir. Tensip buyurursanız her vekil kendi büt- çelerinde bu mütalealara cevap verirler. (Muvafık sesleri.) Bunun üzerine müzakere kâfi görülerek onu iptal eder. (4369-2534) Hurda satışı Devlet Denizyolları İşletme lüğünden : 1 — İstinye dok ve fabrika hasr dahilinde mevcut takribefi hurdalar kapalı zarf usuliyle rılmıştır. 2 — Arttırması 20 haziran P* nü saat on beşte alım satım KO yapılacaktır. 3 — Muhammen bedeli tonü 18.— lira olup muvakkat te: F liradır. Şartnamesi komisyonda ' gi 4 — İsteklilerin mühürlü kapslf nt yazılı gün ve saatten bir sağt " dar komisyon reisliğine makbW? " de tevdi etmeleri lâzımdır. (4** j Ekmek alınacak 4 Konya Cümhuriyet Müddett den : 1 — Konya cezaevinin bir ihtiyacı 2-6-940 gününden 27-0” kadar 25 gün müddetle kapal! le eksiltmeye konulmuştur. y 2 — 27-6-940 tarihine denk şembe günü saat 10 da Konyâ " v mumiliği dairesinde icra kılmt 38 — Talipler teklifnamel İ at 9 dan evel komisyon riya$5” bulunacaktır. ç 4 — Ekmek İkinci nevi yett olacak ve talipler bedeli müf” 7,5 olan (1555) lira (20) ku muvakkatelerini teklifleriyle ? maddeler geçilmiştir. Masraf bütçeleri o- bazı mevaddın yaprlan zamma mukabil da- ha az istihlâk edileceği ve az istihlâk ne- ticesi olarak mukabil, az kullanrılması, az sarfü istihlâk edilmesi neticesi hasıl ola - cak düşkünlüğü de nazarı dikkatten duür tutmamıştır. Buna göre tesbit olunan ra - bulunduğunu arzetmekle sözlerime ni- hayet veririm. kamlar, muhammen varidatın katiyete ya- kın olacağına dair, tahmin için usul ne ise, k B, M. Meclisi, Riyaseti cümhur, Divanı Muhasebat, Başvekâlet, Şürayı Dev- let, İstatistik, Devlet Meteoroloji ve Mat- buat Umum Müdürlükleri bütçeleriyle Di- yanet İşleri Reisliği, Maliye Vekâleti, Dü- yunu Umumiye ve Gümrük ve İnhisarlar Vekâletleri bütçeleri tasvip edilmiştir. Meclis bugün müzakerelerine devam e - decektir, y Yermişbal ktir. $ — Dördüncü maddede Y"ıı.ı terilen has ekmeğin kilosu şiff' : 10 kuruştur. ğt 6 — İlân ve sair masraflar aittir. 7 — Fazla izahat almak V€ görmek istiyenlerin Konya C* törlüğüne müracaatları ilân O”