1 Kasım 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 7

5 İNCİ YILDA SANAT Edebiyat-resim heykeltraşlık > usiki - Tiyatro sahasında atılan büy ük adımlar ümhuriyetin on beş yılı içinde sanat hayatımızın asırlarca müddet hep bu dar inkişaf ve Üre seyrini kısaca gözden ee anlı ri el pr. olaral ri den bu Me iri bir tetkik, w iddiasınd a yle bir tetkik için ei e rs gr il, ancak içindekiler bilanço ol daha a ir yer icap mütalea etmek, bir nevi şema çi eder, İlm rada, sadece, cümbu- riyet © e sanat alemdar umumi se; kış ne izmek istiyor! r çevre içinde mahpus ai os ik tanzimi imat'la garba bir pen: beri türk n mz ek çok yeni e- serler getirdi, ve henüz tecrübe dev. resi din kei devam ettiği için pek çok da getirecektir. An- e bu Serie ağ eee cidden büyük kabiliyetler ençleri hakiki imkânları ii Pi e eserler alıkoymuş ol- da A izce in konulmuş bulun- diği söyliyebiliriz. ve hikâyeye gelince, bu m. İsi sein — az e izdir. ve realizm bir türk hikâyeciliğinin iin a kuşba- iştiyakını aşılıyabiler knk şubelerimiz. defa getiren edebiyat olmuştur. hi daha başka bir lecek bir genişlikteydi. garp tesirini memlekete ilk ip Ve makış gibi deko- arasında EZ Be Türk edebi- İzcilerimiz Halkevi galerisini eiyerler ri esim ve heykeltraşlık branşında, sen sanatkârlar mücadele edilecek vi İlk bi ri Seri, aynı işti muşt sanatı deri değiştirmiye Edebiyat riyet isikilâbr, garp şekil edebiyatımıza 'ülerini ami üst giymek k Gt yerim mi areriini devi enler az değildi. Muhte- ai ların bi- siniz çarpışmasından, eski kıy- ülerinin sarsılması ve ye epik henüz teessüs edememesin- ve se ve anarşiye Vi ütearefelerin. ma : ime olması gibi — çünkü gari ve garbın mi mitenreieleri e orma! ok al vw ina yeni hamle için bız kaç adım gerilemiye zarureti, katlamı > lr ve ümhuriyet inkılâbı iki esas kati vi istinat eder: Mili eğ. mek ve garplılaşmaş. Bu İki © rip! Ankara'daki yağa rin bekir on m Cümhuri - cümhuriyetten çok evel nl Şark medeniyet ve kültür esaslarına dayanan Ve siki, devresi o Yazan : Yaşar Nabi Bu si Halkevi" dei ii eşhir edi eni bir ese ılâplardan ayrı- Jan bir e ame sie i iyattan Tunu Çi sü ın yeni İs di yani e ol i rpçi ve milliyetçi. in on e yılı, türk e- diy: muz bu yi isti Selâ musikimiz için vaki 5. tiyatro mektebinde jimnastik dersi e ziy Ananesini sağlam bir temel üzerinde kurmuş o- larında, garp estetik ölçülerinin memlekete nüfuzu çok daha geç ve çok daha dar ölçüde vukua gelmiş olması tabii görül. melidir. ei e asi miş ge yetişmek saadeti har olabilmi ine maz- debi zevk ve öl- e erden ayrılmamakta ısrar eden- ii kenarda köşede rastlanmakta- riz. devri edebiyatını gözden geçirirken bu devrin edebi- 1 Aşk vw” ve “Mai ve Si- ği mii v5 pl köhne itiyatlarla karşılaş» e bü üm- ML i dek Bun- larına sahip olmakla i “ ip olmakla beraber, bir lar arasında tarih yapmıya lâyık ya an da ananesi ve bu itibarla da kuvetli m vardır. Genç me- : e E zevki mevcut olmıyanbir sanatı vermiş değildir. Fakat bu müşahe- eşi yoklama günel li e Mİ gi mahsulleri e olgunluk çağında verile! iş n çetin ve güç bir ede- e sağ nu hatırımızdan çi Bugün kısa ve uzun kyn Bize çok kuvetli ümit, miş ve üstatlarından istidat. hiç de geri olmadıklarını ispat etmiş olan genç ediplerimiz içinden o merhaleye yetişecek ve hattâ ha ileri gideceklerin çıkmıyacı iddia edilemez. Sahne edel e Eee i sahada mey- in. üze- a ile — in bir sün ger eçebiliriz 1028 teüberi bize bu tarzda vaitli eserler vermiş ve kabiliy e karşılaştık. ie sahne edebiyatımızın istiki le x ölçüsünde lanma olan türk tiyatrosunun istikbaline bağlı olduğu aki İlelcai üinhasıran garp prensip« lerini tedris etmekte, genç nesiller, hiç olmazsa büyük r merkez- lerinde, larını münhasıraı arp musikisi üzeride teksif ete makele İstanbul könservatu- rr orkestra: çü metli bir sanat 7 olda hur riyaseti rad- üm e ti, Mele çe Filarmor e yanında nat ider ileretei ek kudre Kip ve te üstat i ei gelirin yük hizmetlerde bulunduklarını söy- rum olan ve ancak garp kan reis rinde yaşadıkları kısa bir kaç sene |, CafP tekniğini musik çalışmala. içinde zevk ve kültürlerini forme | Funıza esas olarak almak lüzumu: etmek için müzuktin olanı ietimap e, ; vu en kati DİE eli iş derek memlekete dönen gençler, ça, olan büyük Şefin bu direktifleri bur lışmalarına karşı alâkasız muhitle | Bün artk tahakkuk etme yoluna irtibatlarını büsbütün keserek, en i, girmiştir. Gerçi eski musikimizi bir leri sanat ülkelerinin en a hamlede tasfiye etmiye imkân yo) in, de mak garabetini göster- ikten sonra, mümkündür: Şöhretlerini cümhu- o yahat yea sahasında dilimizin şadıkları Sesi ihtiyaçları. — ve gitgide dejenereleşen bir musi- riyetten evel yapmış olmakla bera- (o son on beş yılda kazanmış olduğu (nı sezdiler, ve istedikleri — kini dan bü tir silinmi) eri si ki gi EE ev inin aramızdan büsbütün silinmiye ler, inkrlâptan sonra yazı hayatına ; lirtmeden geçem. vE dığmı anliyarak daha mutedil ve (le f. Je edebiliri vi olan genç nesil edebiyatçı- Onuncu se etmiş o- o makul bir e KE LN a ei Dir Şanelan, lar My b etmiye başladıla e ei ei 3 ten önce isim yapmış ol edipler arasında garp kültüriyle e) larını e devrinde bulmuşlar — Fi diği zarari sarsıntı ile edebiyatımı- uvakkat bir durgunluk get si yatı ünye kadar a bir şekilde hızlandırarak “türk kültür ve çekimin inkişafında oynamı- gi olduğu rolün ehemiyet eti hakkında bize kâfi bir kdr dai. Son zamanlarda küvetli bir te cüme hamlesine şah : siz daha e a velce kitap piyasamızda görü Gerek dil ve Dn realizm cereyana çok m ei ı için, yeni dev. b kd EŞ k e ve ye olduğu kadar aynı zamandı vE dibi rama merhalesi olac Bi keyliyet yk li eserleri mütalea edilirken ede göze eşi geri kalamaz. enç nesil, kendinden evel yeni pay: lâyık bulmadığı için tarzını, estetik istidat larını inkişaf ettirmek için iyi > e ile se ae gönderi! ilmek Suretiyle içinde plâstik sanatlar m mlekette kal biyerden alnız saman m mü- ine y dilimize A garp erler nevver mühitin, münbas Ge arasında sat yi —odi ki tada bugünün lehine olan bi tik sanat çalışmaları, bugün yurdun viye üstünlüğünü bize gösterir. her köşesine dal budak salan halk- imdiye kadar müşahede ettiği. (evleri teşkilâtı sayesinde e miz bir hakikat vardı: İçimizde an- ölçüsünde bir genişleme seyri ta- cak bir ecnebi diline hakkiyle vâ- ( kip etmektedir bul'da Güzel kıf olanlar hakiki bir edebi zevk e- (o Sanatlar mektebinin reforme edile- m k imkânmı bulabiliyorlardı. ( rek tedris heyeti kıymetli ecnebi ek o imkânmı b Çünkü bu in temin edecek dünya üzde biri bi buli estralar üzerinde e çi lunmuyordu. Bi ri yn keyfiyet, bildi ebi diller saye- e yüksek sahibi olmuş imi ütlesi halde p zevki- ilk “aha iri; du. Fakat bir mem- k çok çalışmak â Pi ( ame lekette edebi inkişafın, kari seviye. o kat bu hakikat on beş yılın TR kıya bağlı eray > halkımızın zevk ve k ni e olan al EE ülün ehemiyetini daha kolay kararı, Bugün şahit olduğumuz tercüm. hamlesi türk kültüründe sans başlangıcını inle irsek, eviyesi- rılmış olan lenin ehemmiye- ak ii küçültemez. Musiki E- Yo aksine olarak sikimizin. temayülünü, yolunu kendi kendine illerinden türkçeye çevrilen bakaları a- m Garp dillerinden türkçeye çi unda kuvetli vi yerleşmiş ve tır. Bu arayış hâlâ devam etmekte- larından ziyade edebi iy aralarında daha önceki kl rağbet- Ze ve kök, salarak kurmuş olması, bu sa- dir, hattâ i i de zikre- debileceğimiz edebiyatçılarımızın sık sık tarz ve istikamet değiştirme- leri bunun riz delilidir. Veri- YA Gerİ lied tabiidir ki menfi bir tesi maktan hali kal > inilir e gelmiş olan amelin bariz yi delili sayılmak Mi Türk halkına bol miktarda arzedilen kâ- ei e edeiytım işafını e rol Miteli ii n bu istikbal için da- a sağlam esaslar kurmıya gayret €- Ale söebi ai bir lâboratuar çalışması olarak ne har egemen olduğ > kabul edebiliriz. öz e? a indi dai çok mizde barizdir. “Milli edebiyatçı- Teni Meslek mi en nikbin te- lar,, zümresinin kullandığı ve hiç © menni merinis aşacağını ummak- şüphesiz Yahya Kemal - Ahmet Hi hatâ yoktur şim düosunun aruzla vücuda getir- dikleri rr - şekil venede o Resim ve heykeliraşlk öz itibariyle dah: sayılamıya- eri s4 'milli mi eee temeli atılan hece vezni ancak cüm- huriyet devrinin Behi şairleri elin- de aruz kadar âhenkli ve onun mu notonl ui taşımıyan bil Ke vali bizde an- cak — şahsiyetler de an > bir kaç heveskâra inhisar etmi a ei karşılaşmı- e sında bir İn birüiği ve mü- vaziliği Na- sıl garp le kabil ol- madığı için lut çerçeveli divan edebiyatı estetiği yıkıldıysa, tek seslilik esasmdan avrılamıyan ve garp ölçülerine intibakına imkân olmiyan fasıl id tekniğimizin tarihe ka: sr mukadderdi Fakat iylediğimiz. sel yukarıda sö bep Mame bu istihale enk daha ya- vaş vul gelmek tabiidir. Cüm- Tiyatro mektebinde jimnastik dersi e al