11 Mayıs 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

* Ayü GÜNÜN görrerrEEN İÇİNDEN venananaf” VEKEENKUK KUN NK UKUK AAA URA BUK NK KA KUKU KA KKK AA KUKU LK KUN KK KA N E KA K E K RE KA US Eİ” Okurken... Her hangi bir kitabr okurken, o kitabı okumakla güttüğünüz hedef ve maksada göre bir takım notlar alırsımız. Bu notlar, bazan o kitab müellifinin kendi sözleri, bazan onun kendi davâsını kuvvetlendirmek için başkalarından yaptığı nakiller, bazan da hücum etmek üzere ge- tifdiği misaller olur. O halde etraflı ve şumüllü bahislere temas eden bir kitabdan, onun güttüğü davâya zıd deliller ve malzeme de topla- mak mümkün olur. Son on, onbeş yıl içinde değişen dünya meselelerini ve günün şah- siyetlerini inceleyen bir kitab okuyorum. Bu kitab türlü tarifler, istin- sahlar ve mütalealarla doludur. Bunlardan bazısını nakletmek her çe- şidinden yeni bir takım telâkkileri izah eden bir kaç satır olacaktır. Meselâ Turner diyor ki: “Her şeyin bir sebebi vardır ve her hangi bir şeyin sebebi her şeydir.” Bu söz, her hangi içtimaf ve siyasi bir hareketi toptan ve toplu olarak mütalea etmenin ne kadar lüzumlu olduğunu gösterir. Avrupada harb isteyen millet var mı? Meselâ Almanyanın harb is- tediği hakkında şayialar, gerçek midir? Bu sualin cevabını da Jül Kambon'un şu vecizesi verebilir: “Almanlar harb istemezler; onlarım bütün istediği zaferin mükâ- fatlarıdır.” : Fransaya geçiniz; Fransayı en bariz çizgileriyle anlatan şu cümle işinize yarayacaktır: “Ferdler mefhumunu göz önüne getirmedikçe Fransayı düşünmek imkânsızdır. — Fransa demokrat bir memlekettir; Andre Sigfrid” fakat bu memlekette demokrasi nin nasıl ve ne şartlar altında yaşayabileceğini düşünürseniz ona de Dr. Emil Franke'nin şu sözü cevab verir: “Kendi kendini müdafaa edemiyen bir demokrasinin yaşama hak- kı yoktur.” İspanyada cumhuriyetçiler, davâyı kaybedecek gibi görünüyorlar. Şu halde İspanyanın hakiki inkilâbr, şimdilik de olsa, muvaffakiyet- sizlikle sona erecek. Bunun sebebini amerikalı Con Gunter'in şu sa- tırları izaha çalışır: “Eğer Azana, Kemal Atatürk gibi bir adam - olsaydı, hakiki bir cumhuriyet yaratabilirdi. Çünkü inkilâp — öncesi İspanya ile inki- lâb — öncesi Türkiye arasında pek bariz benzerlikler göze çarpmak- Nurettin ARTAM “polyanta,, gülleri " Rose Polyantha,, Bütün yaz durmadan açtığı kü- çük, sık çiçekleriyle Polyanta gülü- nü tanımayan azdır. Sık yetişen dalları pek boylanma- dan büyürler. Bundan böyle Polyanta gülleri güllerin kenarlarını kuşatmada Bor- dür gibi kullanılırlar.. Bununla beraber tek renkli pol- yanta gülü grubları da başlı başma güzellik yapabilirler, 'Türlü çeşid renkte çiçek açan çe- şidlerinin katmerli ve yalınkat olan- ları vardır.. Polyanta gül çiçekleri büketçilik- ,vin konsolosu Ziya Akbil Hariciyede nakil, tayin ve terfiler Berlin Büyük Elçiliği müsteşarı BB. Celâl Osman Abacıoğlu müste- şarlık işlerini ve Barselon başkonso- Tosu Fuad Carım ihdas edilen Kopen- hag başkonsolosluk umurunu tedvir eylemek üzere dördüncü ve dokuzun- cu derece memurlardan Üsküp mua- Kamutfay encümenlerinde Kamutay encümenlerinde dün aşağı- daki mevzular müzakere edilmiştir: Adliye encümeninde : Avukatlık kanunu lâyihasının mü- zakeresine devam edilmiştir. Arzuhal encümeninde : Encümene verilen — arzuhallerden r ye al ş olanlar hakkında Vekâletlerden davet edilen salâhiyetli müdürler dinlendikten sonra bu arzu - haller karara bağlanmıştır. Dahiliye encümeninde : Köy & bazı a ŞA delerinin Rakamlarla Türkiye Vilâyetlerimiz: Maraş.. Bugün kahraman Maraş vilâyeti- ne aid rakamları vereceğiz. Vilâyet- lerimizin şöhretleri arasında Mara- şın taşıdığı büyük hususiyete, bil- hassa işaret ederiz. Kurtuluş harbı tarihimizin en şerefli sayfalarından birisini kendisine ayırtan bu kah- raman şehir, rakamlar itibariyle de bir çok orijinallikleri toplamıştır. Maraşın merkez kazasiyle bera- ber dört kazası vardır. Vilâyetin merkez kazasınm nüfusu, 14.902 erkek, 14.500 kadın olarak 29.402 dir. Merkez kazasının nüfus kesa- feti 29 dur. Maraşın vilâyet olarak — nüfusu, 95.029 erkek, 93.8â48 kadım olarak 188.877 dir. Bütün vilâyete göre nü- değiştiril ve bu | yeni hü- kümler eklenmesine dair olan kanun projesinin görüşülmesine devam edil- miştir. Maarif encümeninde : Maarif Vekâleti merkez teşkilâtı ve vazifeleri hakkındaki 2287 sayılı kanu- ma bağlı (A) cedvelinde değişiklik ya - ılmasına dair olan kanun projesi gö- “şülmüş ve kabul edilmiştir. Yafıa encümeninde : 1 — Posta telgraf ve telefon idaresi teşkilât ve vazifelerine dair olan 2822 sayılı kanuna ek kanun lâyihası, 2 — Yeniden yapılacak su işlerine 31.000.000 lira tahsisi ve bunun için ge- lecek senelere geçici taahhüt icrasma mezuniyet verilmesi hakkındaki 3132 sayılı kanuna ek kanun projesi görüşül- müş ve kabul edilmiştir. Kamutaya gelen lâyihalar Kamutaya dün Aaşağıdaki projeler gelmiştir: 1— Merkezi Ankarada olmak ve hububat ve sanayie, silolar ve uyuştu - rucu maddelere aid işlerle uğraşmak ü- zere İktısad Vekâletine bağlı ve hükmi şahsiyeti haiz “toprak mahsulleri ofisi” adı altında bir ofis kurulmasına dair ka- nun projesi, a ye terfi İ â Dördüncü derece memurlardan La- hey maslahatgüzarı Abdülahat Akşin üçüncü dereceye terfian, Viyana el- çiliği başkâtibi Orhan Tahsin Gün- den ve Lâhey elçiliği ikinci kâtibi Mennan Tebelen derecesiyle merkeze ve Viyana elçiliği ikinci kâtibi Bekir Nurettin Vergin derecesiyle Lâhey elçiliği ikinci kâtibliğine nakil edil- mşlerdir.' 38 — Merkezden Kemal Aziz Pay- man Viyana başkonsolosluğuna, Ta- rık Emin Yenisey Cenevrede Cemiye- tiakvam işlerini görmek üzere derece- siyle Bern elçiliği başkâtibliğine ta- yin kıl şlardır. te ehemiyetle kullanılırlar. Bund. dolayı bunlar kışın ikânlarda cebri forsaj yoliyle de çiçeklendiri- lirler.. Polyanta güller ilkbaharın kısa budamaya tabi tutulurlar. — ÇAY GÜLLERİ Rose Frag- rans — Pek kuvvetli büyüme kabi- liyetleriyle bu güller, bir metreye kadar boy alırlar. Diğerlerine göre daha iri yetişen bu çeşid gülleri ötekilerden daha geniş aralıkla dik- mek lâzım gelir.. Çay güllerinin taze iken yeşil renkte olan dalları üzerinde koyu dikenler bul A a şıpf—kç!— Cenevre Başkonsolosu Numan Ta- hir Seymen teadül kanununun seki- zinci maddesi hükmüne tevfikan be- şinci derecede müddetini doldurduk- tan sonra maaşını aimak üzere dör- düncü dereceye terfi ettirilerek mer- keze naklolunmuştur. Bu yıl fuara gelecek güzellik kıraliçeleri İzmir, 10 (Hususi) — Bu yıl İzmir fuarını ziyaret edecek yat lar ara- 2 — Sermayesinin tamamı devlet ta - sekizi Pa n düğın TTEŞİTĞ dir. tısadi ile idare teşekküllerin teşkilâtı ve mürakabeleri hakkındaki kanun pro- jesi, dün Kamutaya gelmiştir. Bugünkü kamutay K bugün topl ktır. Ruz- name şudur: Bir defa müzakereye tâbi olan * maddeler 1 — İzniğin Mesudiye köyünden Tu- fanoğlu Ahmed Turanın ölüm cezasına çarptırılması hakkında Başvekâlet tez- keresi ve Adliye encümeni mazbatası. 2 — İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1938 yılr Büdçe kanunu lâyihası ve büdce encümeni mazbatası. İkinci müzalı i yapılacak 1 — Kemaliye ve Tercan kazalarının Erzincan vilâyetine ve Ağın nahiyesi - nin de Elâzığ vilâyetinin Keban kaza - sına bağlanmaları hakkında kanun lâ - yihası ve dahiliye encümeni mazbatası, Birinci müzakeresi yav-İnc>k maddeler 1 — Devlet memurları aylıklarının tevhid ve teadülüne dair olan 1452 sa - yılı ki 14 üncü madd müzey yel kanun lâyihası ve büdce ümeni ddel fus | feti 17 dir. Bu kesafet, ka- zalar arasında büyük farklar gös- termektedir: Meselâ Göksunda 8 ze düşml Fiki da 16 ya çıkmalı ta, merkez kı da 29 zu bulmak tadır, Vilâyetin büyüklüğü 11210 kare kilometredir. Bir iç harb geçirmiş olmasma rağ- men Maraşda sakat ve sağlam mik- darı bakımından Maraş, gene nüfu- su en sağlam vilâyetler arasına gir- mektedir: Bütün vilâyette görünür sakatlığı olanların sayısı 3500 dür. Ve yüz nüfusta 98.1 ri sağlam, 1.9 zu sakattır. Maraş, Bekâr şehirlerimiz arası- na girebilir: 57.199 bekâr erkeğe müukabil, 34.256 evli erkek; 44.493 bekâr kadına mukabil 38.203 evli kadın vardır. Maraşta dul kadım çoktur: 8617.. Bu rakam bize kah- raman şehrin kurtuluşu için evlâd- larının kanını hiç sakınmadan nasıl harcadığını da hatırlatır. Maraşda da geçimin büyük raka- mını toprak mahsulleri teşkil edi- yor: 41.351 erkek, 25.568 kadın o- larak 66.919 kişi... Sanayi ve küçük sanatlar şubesinde 4431 ri erkek, 643 ü kadın olmak üzere 5074 vatan- daş çalışmaktadır. İç bakanlık memurlarının . . terfihi İç bakanlık, merkez teşkilâtı memur Jarınm terfihi için yeni kararlar al- miştir. Bakanlık, merkez teşkilâtında çalışan şeflerin kadro dolayısile terfi edemediklerini ve küçük memurların da terfihe muhtaç bir vaziyette bulun duklarını göz önüne almış ve bu hu- susta bir kanun projesi hazırlamağa karar vermiştir. Proje dahiliye mer- kez teşkilâtı kanununun tadili şeklin- de olacaktır. Hazırlanacak olan proje ile dahiliye merkez teşkilâtında ilk memuriyetin başlangıcı 20 lira asli maaş olacak, şeflerin maaşları ise 40 li- taya çıkarılacaktır. Hazırlanması etrafında tedkikler yapılmakta olân bu proje dahiliye merkez memurlarının diğer birçok bakanlıklarda olduğu gibi terfihini ve netice olarak memurların vazife- lerine karşı bağlılıklarını sağlıyacak tır. imumiyeden sonra toplanacaktır. X Milli Müdafaa encümeni bügün Mahsullerimizin vaziyeti Yağışlar dolayısiyle yeni sene çok ümitlidir Alâkalı makamlara gelen habelere göre, son haftalar içinde mahsul vaziyetlerimiz, çok ümidli bir safhadadır. Bu malümata göre başlıca mahsullerimizin vaziyeti şudur: Kuru üzüm Ege mıntakasında tamamen u- yanarak yapraklanmış ve salkım vermeğe başlamış olan bağlar- daki zirat faaliyet, şimdilik göz çapasından ibarettir. Nisan ayın- da yağmurların fasılasız devamı, kuraklık ihtimalini bertaraf et- tiği ve toprağın uzun müddet yağmura ihtiyaç hissettirmiye- cek kadar tokluk içinde bulun- duğu alâkadarlar tarafından söy lenmekte ve yeni rekolte hakkın g_ı büyük ümidler beslenmekte- ir. 1937 mahsul rekoltesi ye, 2500 tonu Âvusturyaya, 1063 tonu Amerika Birleşik devletlerine, 1148 tonu Sovyet Rusyaya, 1016 tonu Bel- çikaya, 1663 tonu Fransaya, 1048 to- nu İsveçe, 1075 tonu İtalyaya, 3306 tonu İtalya tarikiyle orta Avrupaya, 965 tonu Mısıra ve 693 tonu Noörveçe aiddir. Bugün müstahsil ve mutavassıt tüc- car elindeki stok mikdarı 100-120 ton gibi az bir mikdardan ibaret bulun- makta ve ekserisini hurda incirler teşkil etmektedir. Fındık 1937 kabuklu fındık rekoltesi 60 bin tonu bulmuştur. Bu mikdar içe tahvil edilirse 28 bin ton eder, Mev- ton olarak gerçekleşmiş bul yor. Piyasanın açılış tarihi olan 19 ağustos 1937 den nisan 1938 ni- hayetine kadar İzmir borsasında 38063 ton kuru üzüm satılmış- tır.. İnhisarlar idaresinin — mübayaatı 40046 çuval, yani 5664 tondur. Son günlerde muamele gören kuru üzüm fiatları şöyledir: 7 no, İ4,5, 8 no. 15,—, 9 no. 10 no.16,5, V1 no. 18,—. Kuruş. Piyasada 7 ve 8 numaralı üzümlerin mevcudu tükenmiş olduğundan mua- melelerin ekserisi 9 ve 10 numaralı ü- zümlere inhisar etmektedir. Mevsim başından nisan dar İzmir limanından dış e 15,5, ka- sim başından nisan ayının üçüncü haf tası sonuna kadar Karadeniz limanla- rından dış Ülkelere 20 bin ton iç ve 3600 ton kabuklu findık satılmıştır. İhraç mikdarı rekoltenin Yo S1 ne te- kabül etmektedir. Dış ülkelere sevke- dilen iç fındıklardan 9100 tonu Al- manyaya, 1903 tonu İngiltereye, 2224 tonu Çekoslovakyaya ve 293 tonu A- merika birleşik devletlerine aiddir, Nisan ayı içinde fiatlarda tedrict bir yükseklik kaydedilmiştir. Alman kontrol dairesi 16 şubattan beri yürürlükte bulunan fındık fiat- larını iki gündenberi yükseltmiştir. Levantaların beher kilosunu Hamburg cif 45, Ordu ve Giresun fındıkları fi- atını 46 kuüruş üzerinden tesbit eyle. miştir, İç piyasalar sağlam durumunu SAAT 32564 ton kuru üzüm satılmıştır. Bu mikdarın 15581 tonu Almanyaya, 5964 tonu İngiltereye, 2388 tonu Hol- landaya 1666 tonu Belçikaya, 1443 to- nu İtalyaya, 1649 tonu İtalya tarikiy- le orta Avrupa memleketlerine ve 770 tonu Polonyaya aiddir. Halih da hsil ve Bıt tüccar elindeki stok ancak 3000 tondan ibarettir. etmektedir. Eldeki kabuklu fındık stoku takriben 12000 ton tah- min ediliyor. Vilâyetlerin yeni yıl büdceleri İç bakanlıkta müteşekkil vilâyet husust idareler büdceleri tedkik ko> misyonu, vilâyetlerin 1938 büdte pro- pağie d * ktedir. , Nisan ayı içinde dış ülkelerden vu- ku bulan talebl ikabil kl azalması ve sağlam elerde bulunması keyfiyeti, ayın üçüncü ve dördüncü haftalarında piyasa vaziyetini bir kat daha sağlamlaştırmış ve fiatlar hafif ve daimi surette yükeselerek bir ay zarfında beher kiloda 2,5 kuruş gibi büyük bir tereffu farkı göstermiştir. Kuru incir Ege mıntakasında nisan sonlarına doğru uyanmış ve yapraklanmış olan incir Aağaçları iyi hava ve yağmur şartları altında bulunuyor. Bahçeler- deki toz çapası ve ağaçların kuru dal- larından temizlenmesi, nisan ayının faaliyetini teşkil eylemiştir. İncir a- ğaçlarına ileklerin asılması ameliye- si haziran ayında yapılacağına göre ilk tahminlerini ancak haziran orta- larına doğru yapmak kabil olabile- cektir. Bununla beraber ağaçların bu- günkü uyanma vaziyeti, yeni rekolte hakkında ümid verici mahiyettedir. 1937 mahsulü —rekoltesi 34000 ton heyeti iyeden sonra topl. k - tır. * Arzuhal encümeni bugün umumi olarak gerçekleşmiştir. Mevsim başından nisan 1938 niha- yetlerine kadar İzmir limanından ya- sında Paris şehrinde ve Fransada ya- pılan güzellik kıraliçeliği müsabaka- larında birinciliği kazanmış olan iki fransız bayanı da bulunacaktır. “ Çağrı X Dahiliye encümeni bugün heyeti bancı leketlerine 28200 ton İncir heyet içti. dan sonra topl ik - tır. * Sıhat ve içtima? muavenet heyeti bugün umumi heyetten sonra toplana caktır. ihraç edilmiş ve İnhisarlar idaresi ay- rıca 4000 ton kadar mübayaada bulun- müuştur. İhraç edilen incirlerin 6510 tonu Almanyaya, 5456 tonu İngiltere- j tedkika Komisyonca tedkiki bitirilen Burdür; Manisa, Elâzığ ve Ankara vilâyetleri 1938 büdce projeleri İç Bakanlık tara fından yüksek tasdika arzedilmek ü - zere Başbakanlığa verilmiştir. Kırk - lareli, Yozgad, Kırşehir ve Bursa vilâ yetlerinin 1938 büdce projeleri de ö- nümüzdeki — günlerde başbakanlığa sevkolunacaktır. Cirolu takasların dövizleri Cirolu takasların dövizleri batkın- da Bakanlar Heyeti yeni bir kararna- me kabul etmiştir. Kararnameyi yazı- yoruz : “13501 ve 13887 sayılı kararnamele- rin mert bulunduğu zamanlarda hariç ten takasla idhal olunan bazı emtia be dellerini ödemek üzere yapılan bir kıs sım il ım dövizlerinin öd di- ği anlaşıldığından bu bedellerin, ken- dilerile kliring anlaşmasile bağlı bu- lunduğumuz memleketlere Türkiye menşeli malların bizzat veya bilvasrta ihracı ve alâkadarlar tarafından be- dellerinin kliring hesabları haricinde 1 temin ol kayıd- larile tasfiye olunacaktır.,, bırak Vapur dumanlarmı kesen * dan teşekkül eder.. Kuvvetli neşvünema eden dalları; ucundan açan iri katmerli çiçekle- rin ağırlığiyle eğilmiş bulunurlar.. Çiçekleri çay kokusu verdiğinden Çay gülü ismini almışlardır. Bütün yaz durmadan çiçeklenirler.. . » Soğuğa karşı pek dayanıklı olma- dıklarından bu çeşid gülleri kışın kuru ot veya samanla örterek s0- ğuktan muhafaza etmek lâzım ge- lir. ÇAY GÜLLERİNİN BUDANMA- LARİ: İlkbaharın bütün bir senelik dal- larını yarılarmdan kesmek — süre- tiyle yapılır.. Diğer gül çeşidlerini de gelecek A L y SS ULUÇAM — Romen milli bayramı münasebetile ziyafetler İstanbul, 10 (Telefonla) — Bugün Haliçte tamirde bulunan romen harb gemisinde ve akşam romen konsoloslu- — ğüunda dost Romanyanın milli bayramı — münasebetiyle bir kabul resmi tertib e- — dilmiştir. Kabul resminde birçok güzi- Kadın ve baston G. A. üstadımızın genç kadınla- rın baston taşımalarına tarafdar gö rünen bir yazısı, İstarbul fıkracıla- rına takılma vesilesi oldu. Bunlar- dan birisi diyor ki : ü — G. A. nın maksadı meydanda dır. Baston kadınlara güzellik verir nasihatı altında her çağdaki kadın elini bir silâhla techiz etmek istiyor. Bir başkası da, erkekler arasında baston taşımak modası kalktığı bu devirde kadınlara baston vermenin kuvvet muvazenesini bozacağı fik- rindedir. Öyle görüyorum ki her iki fıkra muharriri de bir estetik, bir moda, bir zarafet meselesini — gündelik hâdiseler üzerinde fazla kalem oy- natmanın tesirile olacak! — siyasi bir renge boyamışlardır. Eğer gerçekten, mütaleayı o ba- kımdan yürütmek ve bayanların el- Uumaular dm, gene Amerikanın meşhur be şizlerinin. pabucunu dama atmış bulunuyor. Bütün meseleleri ekonomik se beblerle izah etmeği âdet edinmiş olan bir dostum bu hâdise için de şunları söyledi : Hâdise tamamile ekonomiktir. Malüm ya, son zamanlarda Avru pada ve Amerikada “kütle halin de istihsal,, büyük bir rağbet ka zanmıştır, Küpek — Allâk müstahakımı'der. « 3 sin.. Görünürlerde de hiç ağaç yok!. Eon kıralı! Kütle halinde istihsal ! lerinde taşıyacakları bastonları bi- rer silâh saymak lâzım gelirse, ne- den itiraz edelim? Bütün dünya, silâhlanma yarı- de davetliler bulunmuştur. şına girmiş değil midir? — T. İ- Amerikada Küba adasının Ba yarmo kasabasında Rafaella Ka zanova bir doğuruşta yedi çocuk dünyaya getirmiş. Böylece bu ka Şimdiye kadar 171 kişiye 85 ki lokan veren bir adam, — kendi kendine verdiği unvanı tekrarla mak muvafık düşerse Türkiyenin kan kıralı — artık kulağı işitme meğe, gözü görmemeğe başladığı Sebi için İ dım istemiş. Buna da bir bakımdan bir “kan davâsı,, demek mümkün ama, te cavuzsuz, öfkesiz, kansız ve inti kamsız bir “kan davâsı,,. Halbuki bu adamcağızın kendi lerine kan verdiği 171 kişi ayda yirmi beşer kuruş verseler 42 lira dan fazla tutar. CK belediy yar Köpek — Bunu ben yapsaydım kıyameti koparırlardı.. bul, 10 (Telefonla) — Vapur- lardan çıkan dumanın şehre yayılma- sına mani olacak cihaz şehrimize gel- miştir. Evvelâ şirketi — hayriyenin 66 numaral vapurunda tecrübe edilecek, alınacak neticelere göre diğer vapur- lara da teşmil edilecektir. IZ Havalar ısınıyor Dün Ankarada hava az bulutlu geç miş rüzgâr cenub garbındna 2 mette kadar hızla esmiştir, En düşük 1sı 9, en yüksek ısı da 24 derecedir. Yüurdda hava Trakya, Kocaeli ve Ege bölgelerinde kapalr diğer bölge- lerde umumiyetle bulutlu geçmiştir. 2A sat içindeki yağışların karemet- reye bıraktıkları su mikdarı Sarıka- mışta 5, Kırşehir ve Muşta 3, Kasta- monu ve Rizede 2, Erzurum ve Kars- ta 1 kilogramdır. En düşük ısılar Af- yon ve Çorumda 7, Bolu, Kastamo- nu, Kütahya, Kayseri, Sıvas, Erzurum Van ve karsta 6 derecedir. En yüksek ısılar ise Antalyada 28, Adanada 32 derecedir.