30 Nisan 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

(umarlesi 30 NİSAN Kırşehir zelz Ulus Basımevi Çankırı caâdesi, Ankara Telgraf: Ulus . Ankara TELEFON Başmuharrir inlı Fransızca Ankara 1063 1938 Yazı isleri — 1062-1063 sasaa İdare müdürlüğü — 1061 5 KURUŞ Atölye 1064 I B. Şükrü Kaya dün mecliste izahat verdi Ölenler 148, hasar ören evler 6.000 dir Felâket bölgesinde sıhi vaziyet iy , halkın maneviyatı yerinde Açıkta tek kimse kalmadı Kamutay dün B. Tevfik Fikret Sil yın reisliğinde toplanmıştır. Kürsüye gelen Başbakan vekili iç bakanı B. Şükrü Kaya, Kırşehir zelzelesi hakkın- da şu izahatı vermiştir : “— Sayın arkadaşlar, bu ayın 19 un- cu günü saat on biri çeyrek geçe Kırşe- hir ve havalisinde olan zelzeleden ve neticelerinden o gün Büyük Millet meclisine maruzatta bulunmuş ve alına- cak tafsilâtı da tekrar arzedece, söylemiştim. Maruzatım, hâdise ile mi tenasib olarak bir az uzun sürerse, affı- nızı ve müsamahanızı rica ederim. Zelzele sahası üç kısma ayrılacak olursa merkezi kısım asri zelzelenin ol- duğu ve en büyük harabiyi intaç ettiği yer - haritayt göz önünc getirerek din- lemenizi rica ederim - şimalen Mana- hos çayı, cenubu Ankara - Kırgehir şo- gesi ve şimali garbisi de Delice çayı ol- mak üzere bu çizgiler arasındaki katı makıs şeklinde bulunan bir arazidir. Bu arazi, asıl zelzelenin merkezini teşkil eden sahadır. En çok zarar da burada ar. Ohîku:::ı saha; Bu zelzelenin aksülüme- li olarak Kayseri'de, Yozgad'da, Anka- ranmn Haymanasında, Niğdede ve o mer keze civar olan yedi vilâyet ve mınta- kada ve civarlarda da hissedilmiştir, sonr dalga dalga memleketin daha u- zak yerlerine kadar intişar etmiştir. Ölenler, ilk tahminden azdır Bu mıntaka içinde 6700 ev vardır. Bu 6700 evden dört binine yakını ta- Mmamiyle harab olmuştur. Bu mıntaka- tun nüfusu 69 bindir, nüfusça zayiatı- mız o gün arzettiğimden - kemali şilk - ranla söyliyeyim ki - daha az olmuştur. © vakit 200 kadar tahmin edilmişti. Bugün vefat eden vatandaşların sayısı- nın 148 olduğu anlaşılmıştır; Bu rakam dahi çok büyük teessürü muciptir. Ya - ralılardan birisi Kırşehir hastahanesin- de vefat etmiş, diğerleri hastahaneden gıkmış ve köylerine gitmişlerdir. Bu- nun haricinde olarak Keskin, Yerköy, Sekili ve Haymanada bir takım hasa- rat olmuştur. Hasara uğrıyan evlerin hepsi altr bindir. 680 kadar da hayvan zayi olmuştur, o zaman da arzettiğim | yeti gibi, maddi hasarın hiç bir ehemi yoktur. Her vakit olduğu gibi en büyük teessürümüzü mucib olan cihet, 149 watandaşımızın hazin vefatıdır. Bu zeb zele ve hasar ve bilhassa vatandaşları - mezin kaybı memlekette umumi bir te- essür ve heyecan uyandırmıştır. O gün- denberi başlıyan ve gittikçe artan tees- sür telgraflarının elan arkası almmı- mıştır. Memleketimiz tek bir kalb gibi, ölen vatandaşlar etrafında yas! temle çırpınmaktadır. Kendi her yerde ianeler toplanmağa başlan - mıştır. “Kendiliğinden” kaydini hassa- tan söylüyorum, ne hükümet ne de ma- hallt idareler tarafından iane açılması için hiç bir teşebbüs vaki olmamıştır. Vatandaşlar kendiliklerinden içlerin- den ve kalblerinden duydukları teessü- tün ifadesi olarak yardıma bu suretle koşmuşlardır. Dasılarımızın teessürleri Bu teessür harice de taşmıştır, bu- gün dost milletlerden Reisicumhuru - muza, Başvekilimize, hariciyemizc, hü- kümetinize ve Dahiliye Vekâletine de tocsslir telgrafları gelmekte devam et- mektedir. Hariçten Dahiliye Vekâletine gön- derilmiş ianeler ve yardımlar da vardır. 'Toplanan yardımlar tamamen - Kızılay şubelerine verilecektir. Hiç bir. yerde şahsa müteveccih yardım yoktur, hep- p Si umuma müteveccihtir. Yardımlar cak ve Kızılay Genel merkezi tarafın - delere, inşa, iaşe ve toptan yardım yolları ile sarfedilecektir. İlk yardım, imdat olarak vatanlaşların ken- klerinden koşması suretiyle olmuş- tur. Köy komşuları derhal felâkete uğ- lara yardım etmişlerdir Ondan sonra haber alan, hükümet ve mahalli teşkilât üyeleri ve kurumla- rı olmuştur. O gün de Kızılay, het va - kit memleketin iztirabma koşan bu şef- kat ocağı, felâkete uğrıyanların yardı- mına koşmuştur. Bugün iaşesi temin edilmemiş hiç bir köy, tek bir ev ve tek bir vatandaş yoktur. Felâket mıntakasının sıhi vaziyeti de gayet iyidir, kâfi mikdarda hekim ve &hi malzeme mahallinde bulundurul - maktadır. Halkın ahvali maneviyesi de yerindedir. Açıkta bir tek kimse kalma- mıştır. Kızilay 1,200 den fazla çadır göndereniş ve Milli Müdafaadan da 400 çadır alışmıştır. İcab ederse daha da çadır temin olunacaktır, Taşe için de köylünün kendi buğday larından istifade edilmekte, köy değir- (Sonu 5. inci sayfada) Porlekiz Franko hükümeltini fanıdı Lizbon, 29 (A.A.) — Portekiz hükü meti Frankist ispanyol hükümetini tanrmağa karar vermiştir Casusluk ve firar sularından idam edilenler Bilbao, 29 (A. A.) — Barselonadan gelen haberlere göre albay Garcia - ve diğer birçok subay firara teşebbüs cürmünden dolayı kurşuna - dizilmiş- lerdir. Alikante'de de 7 kişi casusluk- tan idam olunmuştur. Âsilerin tebliği Salamanka, 29 (ALA) — Umumi ka- rargâhın tebliği; Alhambra cephesin - | deki kuvvetlerimiz, her törlü faaliyeti güçleştiren fena hava şartlarına rağ - men ileri hatlarını tanzim etmişler ve Ejulve ile Alakala mıntakaları arasın- da irtibatı tesis eylemişlerdir. ADIMIZ ve ianeler kızılay şubelerinde toplana- Başbakan Vekili ve İç Bakanı B. Şükrü Kaya dün Kamutayda izahat verirken ANDIMIZDIR |— Londra görüşmeleri tam bir | anlaşma ile neticelendi Bir harb çıkarsa hava kuvvetleri beraber çalışacaklar İngiltere Almanyanın Belçika ve Fransaya taarruzuna göz yummıyacak Londra, 29 (A.A.) — İngiliz leden evel ve sonra görü Bu çili B. Daladiye, Fransa ile İngiltere arasında bütün sahalarda sıkı bir an- laşmaya varılmış olduğunu bildirmiş ve görüşmeler sonunda çıkartlan res- mi tebliği kendilerine okumuştur. Bu tebliğin metni şudur: “Fransa ve ingiliz nazırları, evvel- ce 19 mart 1936 anlaşması ile tesbit edilmiş olan pakta müşabih bir tarz- da iki ordu genel kurmayları arasında münasebet tesisine karar vermişler - dir. Fransız nazırları, son ingiliz - ital- yan anlaşmasına varan Lord Pört - Kont Ciano müzakerelerinin netice- sini tatvib eylemişlerdir. İngiliz na- zırları, fransız - italyan müzakerele- rinin aynı tarzda memnuniyet verici neticeler vermesi ümidini ızhar etmiş lerdir. Fransız ve ingiliz nazırları bu müzakereler vasıtasiyle Akdenizde e- de edilen sükünu tasvib eylemekte, İspanyadan gönüllülerin geri çekil- mesi hakkındaki 14 teşrinisani anlaş- masının tatbiki şartlarının daha İyi (Sonu 3. üncü sayfada) Çocuk haftası dolayısile dün de hirdki Çocuk Esirgeme Kurumu bahçesinde birçok eğlenceler yapıl - mıştır. Resmimiz, neşe içinde zeybek aynayan yavrulardan birkaçını ve onları zevkle seyreden kalabalığı Keçiö gösteriyor, ve Fransız nazırları bugün de öğ- lere devam etmişlerdir. görüşmelerin sonunda fransız nazırları, Fransa Büyük El- in matbuat mümessillerini kabul eylemişlerdir. H atay seçimine fesat karıştırmak isteniliyor Adana, 29 (Hususi muhabirimiz bil- diriyor) — Suriyeden alınan malüma- ta göre kontrol heyeti reisinin son beyannamesinde “Hataylı olduğunu herhangi vesika ile ispat etmek seçime iştirâk hakkını verir,, şeklindeki hük- mü, İttihadı vatani mensupları tara- fından istismar edilmeğe başlanmış- tic, İttihaderlar bu hükmü kendi men- #aatlerine uygun görmüş ve Lübnan- dan birçok arapları otomobillerle Ha taya doldürarak yalancı - şahitlerle bunların hataylı olduklarını ispat (1) etmeğe yeltenmişler ve bu arapları se- gim cetvellerine kaydettirmek iste- mişlerdir. Vaziyet türk halk mümes- sillerince derhal komisyon nezdinde protesto edilmiştir. Komisyon bu pro- testoyu çok'yerinde bulmuş ve buna karşı tedbirler akmıştır. İttihatçılar dört türkü yaraladılar Adane, 29 (Hususi muhabirimizden) — Son dakikada Antakyadan gelen bir habere göre Sami, Osman, Abdül- kerim ve Adli adında dört türk, propa- ganda yapıyor. diye İttihadı vatani memsupları tarafından dövülmüş ve yaralanmışlardır. İş, kontrol heyetinin mahkemesinde görüşülecektir. Hankeu üzerinde büyük bir hava muharebesi Hankco, 29 (A.A.) — Bugün Han- keo üzerinde japonların 21 hücum ve 18 bombardıman tayyaresi ile Çinli- lerin 36 tayyaresi arasında büyük bir hava muharebesi olmuştur. Bu muha- rebede japonlar 13 tayyare, çinliler 5 tayyare kaybetmişlerdir. ŞEHİR Stadyomunda 30 Nisan Cumartesi ve 1 Mayıs Pazar güni saat 14 de atletizm teşvik müsabakaları, Müsabakalarda duhuliye yoktur. B. Hitler mayısın 2 sinde Romaya hareket ediyor Dün Romada geçid resmi provası yapıldı B. Hitler'in ziyaret edeceği Roma şehtrinden bir manzara Berlin, 29 ÇA, A.) — Neştedili / Berlir .) — Neştedilen bir tebliğde alman istihbarat bürosu, Hitlerin 2 mayısta Romaya gideceğini bildirmektedir. Aynır tebliğde Hitlere ıîfıht edecek zevatın isimleri bildi- rilmektedir. BB. von Ribbentrop, Hes, Göbels, | Frank, general Kayte| ve polis müdü- rü Haynrih Himler Hitler ile beraber Romaya gidecek zevat arasındadır. B. Hitlerin İtalyayı ziyareti esna - sında sesli ve renkli filimler alacak ©- lan alman filim operatörleri ekibi bu- gün buraya gelmiştir. Ekip, 82 opeta - törden mürekkebdir. Resmen bildirildiğine göre, alman diplomatları bundan böyle, tesbit edil miş olan üniforma giyeceklerdir. Bu (Sonu 3. üncü sayfada) ÖST LAGT SACA Prof.B. Hasan Reşid Tankut'un Erzurum kelimesinin orijini hak- kında çok enteresan bir makalesi- ni 2. inci sayfamızda bulacaksınız. |tebine bağlrı olduğu kansatini Izelesinin kati rakamları B ee e — z Başbakanımız ve Dr. Tevfik Rüştü Aras bugün Atinadan ayrılıyorlar Heye.timiz Selânikte bir kaç saat kalarak Ulu Önderin doğduğu evi ziyaret edecek Atina, 29 (A.A.) — Atina Ajansı bildiriyor: | Türkiye Başvekili Celâl Bayar ile refikası ve Hariciye Vekili Rüştü Aras, Elen Başvekili ve refikası ve türk heyeti azası ile bir- |likte bugün Sunion burnunda | bir gezinti yapmışlar ve orada B. Metaksas ile refikasının yüksek misafirler şerefine verdiği husu- |si öğle ziyafetinde hazır bulunmuşlardır. Bu akşam kıral tiyatrosunda büyük misafirler şerefine gala mü- |sameresi vardır. Yarın öğleden evel müze gezilecektir. Türk misafirler Kifisia'da Sesil otelinde Başvekil Metaksas'ın hususi öğle ziyafetinde bulunacaktır. Türk heyeti, akşam saat 19 da hususi trenle İstanbula hareket edecektir. (Sonu 5. inci sayfada) Başbakanı - mızla Dr. Te fik Rüştü Ara - ın büyük teza- hürlerle karşı - landıkları At na şehrinden bir manzara: Üm - nia meydanı ve metro istasyonu. İlâvemiz Kütahya Fıkra Mekteb ve dışarısı İlk, orta ve yüksek mekteblerimizle muhtelif kurslarda okuyan türk tale- belerinin yekünu — 1.000.000 U çoktan aştı. Küçük vilâyetlerimizden yalnız birinin merkezinde 4000 talebe bir kaç sene içinde 17.000 i bulmuştur, Bu kas dar kalabalık içinde hastalar, kötü mizaçlar, sinir zeitleri ve her şey bulunabilir. Ara sıra en hazin hidise- ler de vukubulabilir. Bunun ne tet- biye sistemi ile, ne mekteb disiplini ile münasedeti yoktur. Sonra şuna te- şekkür etmeliyiz ki bizde bu vakalar, seneler içinde ancak bir iki diye sayı» lacak kadar azdırlar. Fakat, kendimiz dahi düşmüş oldu- ğumuz bir hatâ olduğu için, itiraf & Gelim: Bu hâdiseleri teşhir etmekte ne fayda var? Bilâkis çocuk hassasi- yetleri düşünülecek olursa, bunları neşretmek intihar vakalarını neşrete mekten daha zararlıdırlar. Biz öte- denberi me kteb'in gündelik me- rak ve münakaşa çerçevesi içine a- dınmasının haklı olarak aleyhinde bu- dunduk. Bu fıkta ile kendi muhabizlerimiz kadar, bizimle hemfikir olduklarına şüphe etmediğimiz meslekdaşları bir daha ikaz etmek istedik. Eğer inti- hbar yazıları intikar hâdiselerini ços Balttığı sabit olmuşsa, dışarrdan mek- teb hâdiseleri ile meşgul olma cuk zihinlerini nasıl tehlikeli tesirler aitrna alabileceği tasavvur olunabilir. Meşrutiyet senelerinin hazin hatıs ralart unutulmamıstır: Gazeteler mek- teble meşgu) oldukları nisbette, tale- be mekteb disiplini ile alâkalarını ke- serlerdi. Çocuk terbiyesinin başr, ço- cuğu omu terbiye edenlerle beraber yalnız Bırakmak, taliinin sedece mek- onda VARIPITEEEROECTETSO SA makur — Vüray