17 Ekim 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

E -— r - ——— 17 - 10- 1937 | DIŞ AİCMAL | İki arab memleketi arasında ahire'deki alman istihbarat büro- su muhabiri, Maverayı Şeria ile Him_ FK C L etlar haldlımmdı Müheyyiç haberler vermektedir. Bu ha. berlere göre, Hicaz kıralı İbnissuud Ma- Verayı Şeria hududuna kuvvetli askeri kıtalar göndermekte ve Maverayı Şeria- da buna karşı tedbirler almakta - der. Hicaz ile Maverayı — Şeria arasındaki münasebetlerin gergin oldu- ğu biliniyordu. Kahire'den gelen telgraf haberi bu gerginliğin askeri harekâta hazırlık derecesine vardığını bildirmiş oluyor. İhtilâf Akabe etrafında toplan « Mmaktadır. İbni d bu kasab Hica- za aid olduğunu iddia etmektedir. Bu noktada İngilterenin yardımına mazhar olan Emir Abdullah ise Akabe'nin Ma- verayı Şeria hududları içindi bulund ğunu iddia ediyor. Haritaya bakılacak olursa gerek stra. teji ve gerek ticaret bakımından bu ka- sabanın ehemiyeti anlaşılır. Akabe, dört arab memleektinin birleştiği nokta üzerindedir. Cenubta Hicaz, garbta Mı- sıra aid olan Sina yarım adası, şarkta Maverayı Şeria ve bu üç memleket ara- sında da Felestin sıkışmıştır. Akabe bu ismi taşıyan körfezin şimal ucundadır. Süveyş. kasabasının Süveyiş körfezi üze- rindeki vaziyeti gibi. Süveyiş maruf ka. nal ile Akdenize bağlandığı gibi, Akabe- nin de Felestin toprağından açılacak bir kanal ile Akdeniz'e bağlanması müm- kündür. Bu halde “Akabe kanalı” Süve- yiş kanalı için bir rakib olacaktır. Bun- dan başka Akabe kasaabsı, büyük harb ve ticaret gemi ına mü- said derin su üzerindedir. Bu itibarladır ının y Şanghayda keşiften dönen bir tank, sokakta yapılmış bir japon barika dına yaklaşırken Çinde yarım milyon Japon askeri var Şimal cephesinde harp şiddetlenmeğe başladı Londra, 16 (Hususi) — Evelki gün Çin ordusu bütün cebhede bir mu- SOVYETLER BİRLİĞİNDE Bir komiser daha vazifesinden affedildi Moskova, 16 (A.A.) — Tas ajansı bldiriyor: Sovyetler birliği merkezi icra ko. mitesi, müdafaa endüstrisi halk komse. ri Rukimoviçi memuriyetinden afede. rek yerine Mihail Kaganiviçi tayin et« miştir. Müdafaa endüstrisi halk komi- serliği baş muavnliğine de Tevosian ta- yin olunmuştur. Romanyada askeri manevralar bitti Bükreş, 16 (A.A.) — Büyük aske- ri manevralar bittikten sonra bir geçid resmi yapılmış ve kıral Karol Sigiz'de orduya hitaben bir nutuk vermiştir. Orduya itimad ve bağlılığını teba. rüz ettiren kıral, ordunun cihazlanma. sına yardım edenlere teşekkür ettikten sonra manevralarda hazır bulunan fran.- sız generali Gamlen'e hitab ederek o0- nun huzurunun kendisi ve ordu için büyük bir zevk olduğunu tebarüz ettir- miştir. Bükreş elçimiz B. Tataresko ile konuştu Bükreş, 16 (AA,) — Anadolu ajan- sınım hususi muhabiri bildiriyor: | BASIN İCMALİ ; Yanlış anlaşılan bir söz SON POSTA'da Muhiddin Birgn doktor Göbbels'in son söylediği nutuk. ta “davamız Lhistanda, Avusturyada, Bulgaristanda, Yunanistanda ve Tür. kiyede muvaffakıyetle ilerlemekte. dir,, derken faşizm davasını değil tek fırkalı otoriter rejim davasını kasdet, miş olduğunu, ve bu sözünün bizde yanlış tefsir edildiğini söyliyerek me. sul bir devlet adamının, bütün dün. ya muvacehesinde birkaç leketi birden kızdıracak olan bir sözü hiç de lüzum yokken söyleyip radyolar. la bütün dünyaya ilân etmek gibi bir gaf yapacağına inanmak güç ol- duğunu ileri sürüyor ve yanlış tefsir yüzünden dost bir devleti gücendire. cek neşriyat yapılmasından çekinil. mesi lâzımgeldiği kanaatini ızhar e- diyor. ü HOCA KATİLLERİ Son Posta yazı ailesi arasına gir. miş olan Necib Fazıl Kısakürek, bu gazetede okuduğumuz ilk yazısında son günlerde biribiri ardından vukua gelmiş olan talebe cinayetlerinin ma- zur görülecek hiç bir tarafı olmadığı. nı, bu alçakça zihniyetin kökünü ku. rutmak için cani talebeleri kalabalık bir meydanda asmak lâzımgeldiğini, icab ederse kanuna bu hususta yeni bir madde ilâvesinin teklifini istiyor. Evet ama, sayın muharrir, teklif edilecek maddenin evveline şümulü olmıyacağını unutuyor. İHRAÇ MALLARIMZIN KONTROLU CUMHURİYET'te Yunus Nadi Ankaradan telefonla bildriyor: Baş. vekil vekili Celâl Bayar, bu defa Ege kabil taarruza geçmiş, harekât bilhassa Şapei ve Litienşen istikametle- rinde inkişaf etmiştir. Japon kayna kları, 8 saatlik şiddetli çarpışmalar- dan sonra bu hücumu püskürttükleri ni bildirmektedirler. Çin kıtaları Lotiende üç yeni japon taarruzunu p üskürtmüşlerdir. Bu kıtalar suni du- man perdeleri arkasında gizlenip me vzilerini muhafaza etmektedirler. manevraları münasebetiyle Aydın ha. valisine gitmiş olmasından istifade e- derek bilhassa mahalli ihraç mahsul. lerimizin vaziyetleri üzerinde tetkik. ler icra eylemiş ve müssir bazı karar.. lar almıştır. Mikdar itibariyle bu yıl ki Ingiltere Akabeye büyük ehemiyet atfetmektedir . Akabe, 1906 senesine kadar osmanlı imparatorluğuna aid idi. Fakat 1906 senesinde ingilizler imparatorluk üzeri - Başvekil Tataresko bu akşam Tür- kiye orta elçisi Hamdullah Süphi Tan. riöveri kabul ederek kendisiyle uzun müddet görüşmüştür. ne şiddetli bir tazyik yaparak bu kasa - bayı Mısır hududları içine aldılar, O za- man ingiliz hariciye vekili olan Sir Ed. ward Grey hatıratında bu Akabe mese- lesinden uzun uzadıya bahsetmektedir. Akabe'yi Mısır'a ilhak etmek için osman- h hükümetine tevdi ettiği ültimatoma se- — beb olarak da bu kasabanın Misir. için “hayati ehemiyeti haiz olduğunu bildir. mektedir. Fakat büyük harbtan sonra Akabe, Hicaz kıralı Hüseyin tarafından işgal e- dildi. Ve Hüseyin 1924 senesinde veha- biler taarfından mağlüb edilip de mem- leketten kaçıncaya kadar Hicazda kaldı. Hattâ Hüseyin, İbnissuud tarafından sı. kıştırılıp da Mekke'den kaçtığı zaman Akabeye iltica etmişti.Hicaz Hüseyinin elinden çıktıktan sonra ingilizler Akabe- yi kendi nüfuzlarına tâbi olan Mavera- yı Şeriaya vermek istediler. İşte ihtilâf da bundan ileri gelmektedir. İngilizle . rin yardımına mazhar olan Emir Abdul- lah, Maverayı Şeria hududlarının Aka - beyi de içine alacak şekilde çizildiğini ileri sürüyor. İbnissuud ise, burayı Hüse- yinin elinden aldığını iddia ediyor. Ge. çenlerde bir italyan gemisi Hicaza aid bazı silâhları Akabe'de karaya çıkarma- ya teşebbüs etmiş ve Maverayı Şeria hükümetinin buna mani olması üzerine iki hükümet arasındaki münasebetler çok gerginleşmişti. İhtilâf, Maverayı Şeria ile icaz arasına münh kalsa, İbni d bir emri vaki ile meseleyi halledebilir. Fakat Maverayı Şeria'nın arkasında İn- giltere belirmektedir. Filhakika Akde - hizdeki nazik vaziyet dolayısiyle Akabe ınıi.ltere için çok büyük stratejik ehe. Miyeti haiz bir kasaba halini - almıştır. ın:iliıler, 1906 senesinde buranın Mısır için hayati ehemiyeti haiz olduğunu id- dia etmişlerdi. Bugün de Maverayı Şe. Tia için hayati ehemiyeti haiz olduğunu İddia ediyorlar. Hakikatte Akabe İngil - tere için haayti ehemiyeti haizdir. Ve her halde Maverayı Şeria'nın elinde kalma. Sına çalışacaktır. Fakat İtalya'nın arab âlemi içinde İngiltere aleyhine tahrikât Yaptığı bu zamanda İbnissuud'u gücen- dirmek de ingilizlerin işlerine elvermez. A. Ş. ESMER Yurddaş! Kurduğumuz fabrikalar ve yap- tığımız demiryollar hep ulusun bi- riktirme gücüne dayanır, Bu gücü &arttırma senin elindedir. Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu Tiençinden bildirildiğine göre, Şanghay ve Mançukuodaki kuv- vetler de dahil olduğu halde Çin- deki japon kıtalarının mevcudu yarım milyonu bulmuştur. Bu mik- dar, şimdiye kadar denizi aşan en büyük japon kuvvetidir. Kanlı çarpışmalar Ventesaopangda da çok kanlı çar. pışmalar olmaktadır. Çin kıtaatının ce- nahtan yaptığı bir mukabil taarruz düş- manı cenub sahiline atmıştır. Paotung- daki çin bataryaları Yangtsepudaki ja- pon takviye kıtaatına ağır zayiat verdir miştir. Şimal cephesinde: Şanghay cephesinde askeri harekât ın yavaşlamasına mukabil, şimal cephe. sinin muhtelif bölgelerinde büyük bir faaliyet göze çarpmaktadır. Türlü kay- naklardan gelen haberlere göre bu böl- gelerdeki son vaziyet şudur Sueiyuan'da garba doğru ilerliyen bir japon müfrezesi bu şehre 12 kilomet re uzakta olan Taikimuyı işgal etmiştir. Kuti - Kuatı boşaltmış olan çin kıta- ları Saratsi ve Paoteu üzerine yürü- mektedirler, Pekin - Hankeu demiryolunda Pekin Hankeu demiryolu boyunca ilerlemekte olan japon kıtaları, Şunte- fu şehrini işgal etmişlerdir. Bu suretle şimal cephesindeki japon hatlarının u- zunluğu 1500 kilometreyi bulmuştur. Bu cephede 300,000 japon askerinin bu- lunduğu sanılmaktadır. Tiençin - Pukeu demiryolunda Bu bölgede harekât yapan japon kıtaları sistematik bir tarzda sarı Şeh. re doğru ilerlemektedirler. Pingyuan şehrinin düştüğü haberi çinliler tara. fından tekzib olunmaktadır. Çinlilerin bu şehrin üç kilometre — cenubundaki müdafaa hatlarına çekildikleri haber veriliyor. Hopeide Çinliler, Hopei eyaletindeki Taiyu. an şehrini zapteden japon kıtalarının Pekin - Hankeu hattında geri ile olan irtibatlarını kesmişlerdir. Bununla be. raber japon kıtaları Taiyuan ovasında ilerlemekte devam ediyorlar, Taiyuan. m 50 kilometre şimalindeki Sinhslen üÜzerinde Çin - japon tayyareleri ara- sında bir hava muharebesi olmuştur. Şansi eyaletinde Japon tayyareleri dün Şansi eyale- tinde Uçeu ve Koeilin'i bombardıman etmişlerdir. Bu yüzden bu şehirler hal. Filistinde vaziyet çok gergin Vehabilerin taarruz etmelerinden korkuluyor a FİLİSTİN'DE YA- HUDİLER ARA- 5 SINDAN SEÇİLEN JANDARMA KUV- VETİ KÖYLERDE ASAYİŞİ TEMİN ETMEKTEDİRLER. Londra, 16 (A.A.) — Filistinde vaziyetin gittikçe kaygılar doğur- duğu Kudüsten bildirilmektedir. Bü tün Filistin topraklarında - ve bil- hassa cenub havalisinde fevkalâde t edbirler alınmaktadır. Polis me- murlarının zevce ve çocuklarının K udüs'e gönderildiği söylenmekte- dir. Trenler, gece işlememektedir. kından 700 kişi ölmüştür. Çinliler Şa. har - Şansi sınırındaki Pinghsigkuan geçidinin kendilerince geri alındığını bildirmektedirler. Dokuz devlet konferansına hazırlık Belçika dış bakanlığı neşrettiği bir tebliğde, İngiltere ve Amerikanın yap. tıkları taleb üzerine, dokuz devlet mu- ahedesini imzalayan devletlere bu ay sonunda Brükselde bir toplantı yapmak teklifinde bulunmağa karar verdiğini bildirmektedir. Amerikanın vaziyeti Amerikanın, bütün devletlerin ve bilhassa İngilterenin iştirak etmesi şar. tiyle, boykotajda dahil olmak üzere, a. lınan bütün tedbirlere iştirak edeceği. sanılmaktadır. Belçika hükümeti Ame. rikayı resmen davet etmiştir. Ameri- kan delegasyonu ayın yirmisinde Nor. man Davis'in reisliğinde Brüksele ha. reket edecektir. Diğer cihetten haber alındığı- na göre, Vehabi kuvvetlerinin Fi- listin - Maverayı Erdün sınırına gelmeleri büyük kaygılar doğur- muştur. İbnissuud kuvvetlerinin Akaba kör - fezi bölgesinde taarruza geçip geçmiye- cekleri henüz malüm değildir. Dolaşan bir şayiaya göre, vehabi'ler cephede biriken kuvvetlere kumanda edecek olan İbnis. suud'un oğullarından birinin gelmesini beklemektedirler. Dünkü suikasdler neticesinde hükü- met makamatı, örfi idareyi gayri muay- yen bir tarihe kadar uzatmağa karar vermişlerdir. Dün akşam saat 18 de Ku. düs'ün sokakları, kahveler ve umumi mahaller tenha idi. Yollarda ve sokaklar- da devriyeler dolaşmakta idi. Kudüs ile Hayfa arasındaki muhabere telleri kesilmiştir. Kudüs'te bu sabah saat 3 de çıkan bir yangın neticesinde gümrük binası ,tel- rekoltesi binnisbet az olan üzüm mah- sulümüzün fiat ve satış durumu nor. ldir. İncir mahsulümüz üzerinde bazı ihraç tacirlerimizin en ehemiyet. li bir ihraç piyasamız olan İngiltere. de fiatı düşürmüş olduklarını isbat e. den malümat, teessüf ve teessürle kar. şılanmış olmakla beraber, hükümet, üstahsilin hukul korumak - için en ileri ve en fedakâr çalışmalara ka. rar vermiş ve derhal tedbirlerini de almaya geçmiştir. Bir kere İnhisarlar idaresinin bu yıl incir mahsulünden yapacağı mübayaa mikdarımı artır. ması muvafık görülmüş ve emirleri de verilmiştir. Ondan sonra ihraç piya. salarında fiatım rençberi koruyacak hadde tutulması için kararlar alma. rak icab eden tedbirleri takrir ve tebliğ olunmustur. Yerli mahsul fiatları üzerinde oy. nıyanların bu yoldaki fena hareketle. ri not edilerek sırasında bunlarım ta. kib ve terhibleri de alınan kati karar- lar cümlesindendir. Bu yıl çok nefis olan Ege mıntaka. sı tütün mahsülünün de değer fiatla satılması için kezalik müessir kontrol tedbirleri | lmuştur. Hükümetl: beraber bir kısım mali müesseseleri. miz de milli mahsullerin kıymetlen. dirilmeleriyle yakından alâkadar ol. maya davet edilmiş ve onlar da bunu memnuniyetle kabul eylemiş bulun. maktadırlar. Almanyanın Türkiyeden mübayaatında resmi ve ahdi konten. jan haddiyle mahdud kalmıyacağı da memnuniyetle öğrendiğimiz ma. lümat cümlesindendir. siz telgraf salonu, diğer bazı binalar ve Lida tayyare meydanı yanmıştır. Filistin müftisi Suriyede - Beyrut, 16 (A.A.) — Kudüs'ten ka- çan müfti dün bir yelkenli ile Lübnan sahilinde kâin Nakuba'ya — gelmiştir. Gümrük ları, g araş yapmışlar ve bedevi kıyafetinde bir ada. ma rast gelmişlerdir. Bu adam Kudüs müftisi olduğunu söylemiştir. Şamdan Kuduse gelen haberlerde Filistin müftüsünün fransız mandası altında bulunan topraklara girmiş ol. duğu teyid olunmaktadır. Mamafih mütf tü fransız polisinin nezareti altında tu- tulmaktadır. Bunun pasaport muame- lelerinin eksik olduğundan mr yoksa müftinin ingilizlere teslim edileceğin. den mi ileri geldiği belli değ'ldir.