30 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 8

Dün kamutayda söz alan Rüşeni Barkın ——— Naşid Uluğ (Samsun) (Kütahya) devletin hududlarında, komşularından emin olarak çalışması sinirleri rahat et- tiren ve insanların gayretlerini ve emek. derini çok semereli ve velüt kılan husa bir mazhariyettir. Görüyorsunuz ki bu anlaşma Suriye tarafından eğer iyi dü- şünülürse tereddüd edilecek değil türl der kadar, fransızlar kadar ve bizi bu hu- usta teşvik etmiş olan diğer sulhsever devletler kadar sevinilecek, övünülecek ve lehinde tezahürler yapılacak bir hâ disedir. Arkadaşlar, türk efkârı umumiyesin- den, türk gazetelerinden bu nazik sa- amanlarda hudüd. haricinden aldığımız havidisleri iyi yürekle karşılamalarını ve meseleyi kâfi derecede anlamamış olan komşularımıza iyice anlatmak için ga) ret etmelerini herkese tavsiye etmek ise terim. Arkadaşımız Mahmut Esad Bozkur. tun böyle bir müzakere açmağa vesile ol- ması kendisine karşı hususi teşekkürü- ü davet etti. Bize karşı olan iltifatına da çok-teşekkür ederim. Büyük Atatürk'ün her büyük mese- dede olduğu gibi bu milli meselede de göstermiş olduğu hassasiyete sulh yo. Junda, insanlık ve medeniyet - yolunda ai bir davayı anlatmak ve müsbet bir. meticeye iktiran ettirmek için sarfetmiş olduğu gayretlerini övmek için teşebbü. ü takdir etmek borcumdur. (Alkışlar) Milletlerin davâlarını hulüs ile orta- ya koyabilmeleri, bunları ne kadar çı olsa da açık yürekle münakaşa ettikten sonra varılan neticelerden nihayet mem- nüniyet hissi duymaları insanlık- için mühim bir tekâmül ve değerli bir mer- haledir. (Şiddetli ve sürekli alkışlar) Dakikalarca süren alkışlar arasında kürsüyü terkeden — Başbakanımızdan #onra B. Rüşeni Barkın söz aldı: Kamutayın ilk açılış gününde At türkün sözünü / hatırlatan B. Ruşeni Barkın, davünın mahiyetini - izah etti. — İçinde bulunduğumuz mesud günlerle geçmiş karanlık günlerin mukayesesi- ni yaptı. Lozan muahedenamesinde a- Çık kalan iki memleket meselesinin - Montrönün ve Hatayın - artık bugün halledilmiş olduğunu belirtti, ve: “Da- vâmızı şerefle hallettik. Hesabir ve şu- urluyuz., dedi. Milletin üstünden bü- yük güneşin, Atatürkün ve onun aziz arkadaşı İnönünün eksik - olmamasını dileyen B. Rüşeni Barkın şeflere min- 'net ve şükranlarını sundu. | Hhinci olarak kürsüye çıkan Refik — İnce (Manisa) Hatay meselesini yedi- 'den yetmişe kadar, türk milletinin son aylar içinde, en büyük davâsı olduğu- 'na işaret ederek “Hatay için yeni bir hayat ufku açıldığını, Hatayın, zaferle neticelenmesinin bizim için millt bir davâ olması dolayısiyle ne kadar sevinç kaynağı ise dünya - için de bir örnek olduğunu, Milletler Cemiyetinin han- gi büyük meseleleri hallettiği düşünü- lürken Montrö ile Hatayın misal ola- , — Sak gösterilebileceğini, bugün yeni do ğan bir siyasi hayat karşı #umuzu, bunlardan biri hataylı kardeş. lerimizin hayatı, ikincisi — de suriyeli — kardeşlerimizle müşterek olan hayatı,, bulunduğunu söyliyerek dedi ki: '— Hataylılar bilsinler ki kendi el lerine teslim edilen emanet Atatürkün türke emniyet ettiği — emanetin aynı dır! İsmet İnönünün en büyük bir mü- meyyiz vasfının açık ve sarih konuş. mak olduğunu işaret eden B. Refik in- ce Başbakanm suriyelilere - teallük e- den sözlerinin baştan — başa - kardeşçe emniyet ve ondan sonra da asırlara va- Tacak olan ebedi münasebetin temel ta- ganı teşkil ettiğini ve suriyelilerin bu- — a inandıkları gün kardeş milletin mü- zaharetine her vakit sahib olabilecek- derini söyledi. $ Milletler Cemiyetini en iyi anla- 'yan ve müşterek tefekkür, kollektif “ emniyetin mücasesesi olan bu kuruma 'en çetin görünen işleri hallettirmek hatiplerden bazıları: Hüsnü Kitaber — — Cavid Oral (Muğla) (Niğde) süretiyle - Türkiyenin — enternasyonal sulha ettiği hizmetleri hatırlatan Refik ince sözlerini şöyle bitirdi “— Huzurunuzda bütün millet na- mına başta Atatürk olmak üzere Baş- bakanımıza ve hükümet erkânma can- dan teşekkürlerimi sunmayı borç bili- Refik İnceden sonra Hüsnü Kitabçı (Muğla) söz aldı. Kamutayın beşinci “*tihab devresinde bulunan arkadaşlarının bahtiyarlığına, çünkü şu iki seneyi dol- durmayan zaman içinde Montrö ve Ha. tay gibi iki büyük memleket davâsının milletin yüksek menfaatlerine en uygun şekilde hallini idrak ettiklerini, bu me- seleleri başka” vasıtalarla da halletmek mümkün iken sulh ve uzlaşma yolunu tercih eden Türkiyenin bu hareketi ile de enternasyonal hayatta bir huzur ve sükün unsuru olduğunu bir daha isbat eylediğini söyliyerek sözlerini şöyle bi tirdi. — Bize - beynelmilel bir ihtiram mevkii temin eden ve zuhur eden fır- satlardan istifade ederek zaferden zafere kavuşturan Ulu Öndere, onun sağ kolu olan İsmet İnönüne ve bütün müzakere- leri türke yaraşır vekar ve incelikle ida- Te eden kiymetli Hariciye vekilimize şükranlarımı sunarım,, B. Hüsnü Kitabçıdan sonra Muhid- din Baha Pars (Ordu) kürsüye çıktı. Ka- mutaya mesud arkadaşlar diye hitab e- 'den B. Pars, ezelden başlayan bir mil- İete mensub olmak bahtiyarlığını te- barüz ettirdi. Atatürk ve İnönl ile be- raber senelerdenberi türkün ebediyet binasını kurmanın en emin bir saadet olduğunu söyledi. Millt mücadele se- nelerinin feragatli hatıralarını andı ve dedi ki “— Arkadaşlarım gibi ben de daima huzurunda eğildiğim, arkasından gitti ğim ve müebbeden gideceğim Atatür- ke, onun çok sevgili ve aziz arkadaşı 've kardeşi, bizim çok büyük — başımız İsmet İnönüne ve hassas arkadaşlarına şükranlarımı arzederim. B. Muhiddin Bahadan sonra kürsü- ye çıkan Naşid Uluğ (Kütahya) türk- Tüğün en salâhiyetli kürsüsünden yer doğan Hatayı candan selamladı ve de- ki: '— Hatay bizim yüreğimizden bir parçadır, ciğerpâremizdir. - Hatay esa- ret yıllarında kültür sahasında, iktısad sahasında kaybettikleriz fında elde edecek ve bizim yanıbaşı. amızda şen ve çalışkan bir varlık olarak yaşıyacaktır.., 40 asırlık türk yurdunun esir kala- mıyacağını söyliyen büyük Atatürkün bu tarihi sözünü hakikatleştirmiş oldu- ğunu, Büyük Şefin milli azim ve kara- 1 bütün kuvvetle bu büyük davâ üze- rine temerküz ettirerek muvaffak ol duğünü, “yurdda sulh, cihanda sulh, prensipini bizim akidelerimizin başmma yazarak daha, Büyük harbın yaralarını sarmamış olan beşeriyete Ümid dolu bir ufuk açtığını söyliyerek dedi ki: — Hiç bir millet davasında zaaf ve tereddüd duymıyan hükümetimiz dün- 'ya politikasının ve realitenin hudud ve imkânlarını da aşarak bu işimizi ba- yarmak kudretini gösterdi. Bizden kal. bimizin en derin samimiyet ve saygis ile hükümetimize şükranlar.... Bir oğ- Tundan babaya olan şükran kadar yap- macıksız ve riyasız olarak şükranımızı bir kerre daha büyük ataya sunalım ve ona olan sarsılmaz bağlılığımızı tekrar. Tiyalım., Naşid Uluğ'dan sonra Berç Türker (Afyonkarahisar) söz aldı. Hatay da- vâsının türklüğü candan alâkadar eden bir milli mesele olduğunu, bu hâdisenin muvaffakiyetle neticelenmesinin Tür- kiyenin sulhçu politikasının en güzel örneği bulunduğunu bu neticeden de Milletler Cemiyetinin ne kadar faydalı bir müessese olduğunun anlaşıldığını, anlaşmada elde edilen muvaffakiyetin Hatayın i 'temin edecek dere- LUS cede kuvvetli ve kudretli olduğunu söy liyerek dedi ki : *— Atatürk'ün emrine yekvücud o- larak daima amade bulunan türk ulusu elde edilen siyasi zaferden ve hataylı kardeşlerimizin tam bir muhtariyet ka- zanmış olmalarından dolayı sonsuz se. vinç içindedir. Yaşasın — türk ulusu, Yaşasın Ulu Şefimiz Atatürk, Yaşasın Türkiye Cumhuriyetinin şerefli İsmet İnönü hükümeti, yaşasın kahraman ordu, yaşasın hataylı kardeşlerimiz.., Berç Türker'den sonra Hkmet Ba- yar Ça evci hatayı iransızlara biraktığımız za. ausa) s0z aldı. Bundan 10 sene man ümia etüiğimiz ve akdettiğimiz mü- kavelede derpiş ettiğimiz hükümlerin manâ ve ruhunu anlacarak bu mukavele. Tün tatbik edümiyen hüküneleri üzerinde durdu. Usmanlı imparatorluğu zamanın. da bir müahedenini ister ganibiyet ister mağiubiyet olsun daima imparatorluk a- leynine tadil ve ihlâl edildiğine, cumhüri- yetin bü menti vaziyeti de yendiğini söy diyerek dedi ki: “—..Bariz bir şey görüyoruz hedeler aleyhimize ihiâl edilmiyor. Le- himize ihlal ediiyor. -Osmanlı impara- torluğu ile Türkiye cumhuriyeti arasın- Gakı bu farkla ne kadar iftihar etsek ye- Ti vardır.” Meselenin prensip itibariyle ümidi- mizin çok üstünde halledildiğini söyli: yen B. Hikmet Bayur, bundan sonra, ka. zanılan muvaffakiyetin safhalarını izah etti. Mua. B. Kikmet Buyurdan - sonra Ca- vid Oral (Niğde) kürsüye geldi. günkü neticenin bütün memleketi sevin- direcek mahiyetini izah etti ve dedi ki '— Her şeyi iyi yapan, her şeyi iyi bilen ve her işareti ve her sözü yeni bir hızın, yeni bir atılışın yeni bir muvaf-- fakiyetin manası ve ifadesi olan Ata- türkün Hatay davasını yıllık nutukları- 'na katmaları bu işin halledilecek manın geldiğini gösteriyordu Lozandan Montröye ve oradan Ha- taya kadar emperyalist diplomasiyi kan barış severliğin açıklık ve doğrulu- gun, fazilet ve kollektif çalışmanın e- serlerini anlatan B. Cavid Oral sözleri- ni şöyle bitirdi. “— Bu yeni barışçı eserimiz — kazyı- sında dünya annğleri, yeni bir harb ko kusu ve heyecanı içinde ağlaşan yavru- larına korkma çocuğum iki dünya biti şiğinde kudretli şefinin etrafında mül' azemetiyle kütleleşmiş ve şarka, garbe sulh bekçiliği ve sulh periliği yapan türk vardır. O bize sulh gösteriyor diyorlar, B. Cavid Oraldan sonra Bay Cevdet İncedayı (Sinop) söz aldı. Hatayın, is- tiklâl harbının başından beri bu milletin '€n üstün tuttuğu milli davalardan olduğunu söyledi-Bay İncedayı bugün bu gürsüde daima millet ve memleket i- çin hayırlı, muvaffakiyetli beyantta bu- Junmak şerefiyle yaşayan İnönünün ağ. «zından resmi olarak bu davânın da hal e- dildiğini dinlemekle millet adına huzur ve istirahat duyduğunu söyledi. Fransız orduları karşısında Hata. yın da Gazianteb gibi yiğitce döğüştü. Hünü hatırlatan bay İncedayı, Ankara zalandığı zaman Hatay türklüğünün tam manâsiyle milli mev- cudiyetini muhafaza etmiş bir halde oldu Zunuğunu Hatayı Ankara - itilâfname. siyle emanet olarak verdiğimizi, Hata. | yın bizim için milli, tarihi bir şeref de vüsı olduğunu söyliyerek dedi ki: “— Onun içindir ki bu seneki me- saimizin başında türk devletinin ebedi şefi ve türk milletinin ebedi atası olan Atatürk bu seneki vazifemizde davâyi bize ihsas ederken ayağa — kalkışımız, bu davâya kudsiyet verişimiz, bu şü- mülden ve bu değerdendi. (Bravo ses. deri). Davâmızın halloluş tarzının enter- nasyonal tesirlerini anlatan B. İnceda- y sözlerini şöyle bitirdi: “— Arkadaşlar, bu memleketi yok- duktan bu hayata getirirken - gözümün önüne Atatürkü Başkumandan, İsmet | İnönünü muzaffer orduların kumanda- nt olarak, yanyana, birbirleriyle kucak | kucağa teşriki mesai ederek çalışmala- vı geldi. Bizi o yokluktan - bugüne o başkumandanın, bü ordular kumandanı ile teşriki mesaisi çıkardı. Bugün dahi sulh yolunda bu iki bahtiyar şefin ay- ı bağlılık ve iş birliği bize, İnönüler, Sakaryalar, Dumlupımarlar gibi tâ Lo- zandan başlayarak mütemadiyen siya- | set, harb ve hayat, zafer silsileleri ge- tirmektedir itilâfnamesinin ir Ben sözümü — bitirirken — tablatten, Ankara, 29 (A.A.) — Hatay erkin- lik cemiyetince Anadolu —ajansı tara- fından neşri ricasiyle gönderilmiştir: Umumi harbın umumi felâketlerin. den sonra Hatay türkleri milli varlık. kardeşlerimiz gibi silâhla mücadele e- derken 1921 - Ankara — itilâfnamesinin tebliği üzerine silahlarını terketmişler ve haklarını medeni yollardan elde et. meğe koyulmuşlardı. Ancak muvaffa. kiyetleri için herhalde anayurdun tabil alâkasına ve yardımlarına — güveniyor- Tardı. Türkün büyük — kurtarıcısı hâmisi Atatürkün işaretleriyle 17 mil- yon kardeş hemen bize ellerini uza makla bu yardımın bizden esirgeni yeceğini son zamanlarda bir kere daha gösterdiler ve gene o büyük kurtarrcı. 'nın yüksek direktifleriyle Cumhuriyet bükümetimiz, sırf dünya — sulbunu ko. Tumak ve dostluklarla takviye etmek i- çin haklarımızın Cemiyeti Akvam ta- rafından tetkiki ile kefalet altına alın- masını istedi. Hükümetimizin minnet ve şükran- şahsan yüksek - Başbakan İnönünün — ve kıy- metli Hariciye Vekili ile diğer arkar daşlarının gösterdikleri gayret - Hatay istiklâl tairhimizin parlak bir sayfası- 't teşkil etmiştir ve bunun neticesi o- da kaydettiğimiz — mesaisinde (Başı 1. inci sayfada) dörtde önlerinde mızıka olduğu halde hareket ederek Samanpazarı, Çocuk sa- rayı ve Anafartalar caddelerini taki. ben Ulus meydanına geleceklerdir. Ulus meydanında bandonun iştira. kiyle bir ağızdan istiklâl mazşı söylen cek ve aonra hatiblerin halkm duy. gülarına tercüman olacaklardır. Şehir. de bayraklarla süslenecek olan hususi müesseseler, evler ve dükkânlar gece de tenvir olunacaktır. Milli Hatay mi vilâyetlerde de ha- zırlanıyor İstanbulda: İstanbul, 29 (telefonla) — Hatay davasının Milletler Cemiyeti konseyin. de lehimize halli suretiyle kazanılan z feri kutlamak üzere pazar günü Bayazıd meydanında büyük bir miting yapıla. caktır. haktan bu iki büyük insana çok büyük ömürler diliyorum. Burada büyük Ata- 'türkün bu vesile ile minnetle önünde eğiliyorum. Büyük Başvekil İsmet İ- nönünü tebcil ederim. Onun mesai ar- kadaşları olan Vekiller Heyeti azâsı- n saygı ile överim. (Şiddetli alkışlar.) B. Cevdet Kerimden sonra kürsüye B. Tahsin San (Aydın) geldi. Lozan- dan bugüne kadar, geçen on beş sene- lik kısa bir zaman içinde dünyanm Türkiye hakkındaki kanaat ve zihniye- 'tinin nasıl değiştiğini birbirini takib '€den mesud hâdiselerle izah etti. Mon trö Boğazlar konferansının ” cereyan tarzının bu değişme zihniyetinin güzel bir örneği olduğunu tebarüz. ettirdi. Millete bu mesud günleri yaşatan Şe- fimiz Atatürkün, aziz Başvekil İnönü. 'nün, Mareşal Fevzi Çakmak ve arka- daşlarının huzurunda saygı ile eğildi- ğini söyliyerek sözlerine nihayet ver- di B. Tahsin Sandan sonra Bn. Naki- ye Elgün (Erzurum), gözünün önünde canlanan bir hâtırayı anmak için kür- süye geldiğini söyliyerek dedi ki: Bize bu güzel günleri gösteren, türkün şerefini, namusunu, - istiklâlini kurtaran, büyük Atatürkü bize veren büyük Bayan Zübeyde hatırıma geldi. Onun ruhunu, türk milletinin kalbinde yatan bu büyük kadını türk milletinin bir vekili sıfatiyle burada hürmetle, minnetle anmayı bir borç bilirim. (al kışlar.)” Sözünü, Hataya hitab ederek bitire- Jarını kurtarmak için ana yurddaki türk Milli Hatay mitingi | | 30 / 1 / 1937 Hatay erkinlik cemiyeti teşekkür ve temennile- rini bildiriyor datak Cemiyeti Akvam kararının mem- Buniyetle — karşılanması — hataylıların sulh ve sükün içinde yaşımak arzula. rını ve azimlerini ispat etmiştir. Cemi- Veti Akvamın bunu takdirle hataylıla. '7a karşı dalma müşfikane hislerle ha. reket edildiğinden şüphe etmiyoruz. Hatayda aramızdaki azlıkların bi zimle beraber memleketin istiklâli ve tealisi uğrunda tuttuğumuz medeni ve insani yollarda yürüyeceklerine kani iz. Suriyedeki arab kardeşlerimizin de istiklâllerine, — refah ve — saadetlerine candan taraftarız. Zaten son senelerde onların da istiklâl kazanmak için yap tıkları mücadelelerde muvaffak olma- Jarını temenni etmiştik. Hali — hazırdı olduğu gibi istikbalde de kendileriy- le daima iyi münasebetler idame etmek hususunda samimi duygularla — meşbu bulunuyoruz. Türk - fransız dostluğu- nun devamından - ve milli davâmızın halledilmesi ile bu dostluğun daha çok kuvvetlenmiş - olmasından - bahsetmek bizim için ayrıca bir zevktir. İstiklâli- mizi varlığımızı ve her şeyimizi kendi- lerine borçlu olduğumuz Büyük Kur- tarıcı Ulu Önder Atatürkümüzün bize yarattıkları yeni hayatta bütün hatay İt vatandaşlarımızın huzur ve saadet i- çinde bahtiyar yaşamalarını temenni e- deri İzmitte: İzmit, 29 (A.A.) — Hatay davfimı- BÜRELE ei S Tük Bi ati BRe MNi BĞ Tn yackz gd meki 15 Hiümmeme ee Türkyolu gazeten TaREr AAT YU ile Belediye bye M izümblabiz SÜ ü ealan. | köcrek hi Yaşdeşl l D b Samladiğ ada Hti elmaşice Cankırıda: Çankırı, 29 (A.A.) — Hatay davü- mızın halli haberi dün duyulur düyül- — | maz bütün Çankırı bayraklarla — donas — tildi Milli gururümuzü yüselten bu muvaffakiyet dolayısiyle pazar günü aktır. Tezahür- lere, yakın köyler de iştirak edecekti Hasan için hararetli ha- büyük toplantr yapı i söyliyen Bn. Nakiye, Hatayın kadınlarına türk cumhuriyeti kadınla- rının eserinde ve izinde yürümelerini, onlar gibi memleket için ölmeği bile- rek, onlar gibi sulh için çalışarak, on- lar gibi medeniyette pişuva olmayı da. ima göz önünde tutarak yürümelerini tavsiye etti. Bn. Nakiye sözlerini yöy- le bitiri Erkek, kadın bütün hataylılara muvafafkiyet temenni ediyor ve yük- sek hürmet ve sevgilerimi sunuyorum.,, #kk Bn. Nakiyeden sonra Reis Atatlir. ke, İnönü hükümetine, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Çakmak'a, Kamutayın Tesmen teşekkürü hakkındaki — takriri tekrar okudu, Bu takrir ile B. Durak Sakarya (Gümüşhane) nın “Meclis na- mına kahraman orduya selâm gönderil- mesini teklif eden, takriri alkışlarla ve İttifakla kabul edildi. Başkan, riya- setin Meclisin hissiyatını Atatürke, İ- nönüne, Mareşal Çakmağa ve orduya bildireceğini söyledi. | Kamutay pazartesi günü — toplanas — caktır. | Bugün konser yok Müzik öğretmen okulunda filarmo- nik orkestramızın mutad haftalık konser leri bugün için geri bırakılmıştır. Kzaa annmmanımın —