21 Aralık 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

21 İLKKÂNUN 1936 PAZARTESİ Son haberlerimiz beşinci sayfadadır ON YEDİNCİ YIL. No: 5531 ADIMIZ, ANDIMIZDIR HER YERDE (5) KURUŞ Balkan antanltı mer kez bankaları direktörlerinin konferansında dış borçlar ve neşredildi Yunan Başvekili ile “Ulus” için bir konuşma General Metaksas, Yunanistan için korporatif devlet sisteminin uygun olduğuna kanidir Para vaziyeti, mübadele sistemi, saire hakkında bir tebliğ Yeni yunan hükümeti, neler yaptı ve daha neler yapmak kararındadır? Atina, 20 (A.A.) — Atina ajansı bil- diriyor: Balkan antantı devletlerinin merkez bankaları direktörleri konferansının s0. nunda bir tebliğ neşretmişlerdir. Bu teb- liğde deniliyor ki: “Ruznameye konulan meseleler di- rektörler ve iş arkadaşları tarafından karşılıklı itimad ile meşbu bir hava i- çinde konuşulmuştur. Dört direktör, merkez bankalarının faaliyeti çerçevesi- ne dahil bul bütün leler üze- rinde tamamiyle uyuşmuş bulundukları- nr görmekle bahtiyar olmuşlardır. Öteki memleketlerin de iltihak etmiş olduğu fransız - ingiliz - amerikan para Gündelik TÜRK PARASI Kemal ÜNAL Artırma ve yerli malı haftasm- da, bu yıl da, milli hamlenin, yeni bir yükseliş merhalesine daha eriştiğini, heyecanla gördük. Başbakanm bü- yük nutku ile açılan hafta; vazıh muvaffakiyet kesabları ile bütün yur- du sevinç içinde brraktı. Yurddaşla- rm bu sevincinde memleketi idare edenlere verdikleri emekler için bes- lenen minnet duygusu ile bundan sonra sarfedecekleri geniş gayretle- re itimad ve inan hissi vardır. Başbakanımız her yıl olduğu gi- bi bu haftaki nutuk_la_rmda da tüxk lerini kendilerine hâs vııılı ve kılı üslüblariyle ifade ettiler. Geçen ay- larda birkaç memlekette biribiri ar- dınca yapılan para düşürme hareke- tiş “milli paranım kıymetini muhafa- za etmek için kati bir azim sahibi ol- duğunu,, geçen yıl gene bu hafta i- çinde söyliyen sayın Başbakanmı- zın bu kararmdaki ciddiyeti ve samı- miyeti izhara bir fırsat daha ver- miş oldu. Gerek o günlerin buh- ranı içinde- ve gerek geçen ay, hükümet, resmi -tebliğlerle türk pârasımımn değerinde bir düşüklüğe imkân olmadığını teyid mecburiye- tini duydu. Bu mecburiyet yurddaş- dlarm itimadında bir değişiklik oldu- rüleceği üzerinde Avrupayı - saran endişeden ileri geliyordu. Parasını düşüren memleketlerle hâdiseden ön- ce yapılmış alış verişler yüzünden ti- caret muhitimizi saran endişeyi bilen- ler, bizimle iş yapacak muhitlere türk parasmın değeri üzerinde temi- nat vermekteki isticalimize hak ve- rirler. Sayın Başbakan, nutuklarında “Büdce muvazenesi şüphe götürmi- .yecek surette emin, hattâ ümid edil. diğinden fazla varidat veren, gerek Ziraatte ve gerek sanayide kazancı (Sonu 2, inci sayfada) ZL LEZELELELEAZEZA BUĞÜN İç sayfalarımızda: İKİNCİ SAYFA'DA: Haftâlık siyasi icmal — Dil kö- , Şesi — İç haberler ÜÇÜNCÜ SAYFA'DA: Politika bahisleri: En yeni An- kara (Burhan Belge) — İspanya hâdiseleri — Fransız sosyal par- tisinin - kongresi — Tayyareci Mâri Hilsz bir kaza geçirdi. BEŞİNCİ SAYFA'DA: Tefrika: Bilinmeyen insan — t Son haberler — Memleket postası ALTNICI SAYFA'DA: Günün spor hareketleri CZ L LLALLILIELLEZ LA anlaşmasının enternasyonal pai—a vaziye- tinin düzelmesine doğru mühim bir adım teşkil ettiğini gören ve şimdilik buna il- tihak edememekle müteessif bulunan dört direktör, dünya para vaziyetinin düzeltilmesi eserine öteki memleketlerin Balkan antantı merkez bankaları direk- törleri konferansında bulunan Cumhu- riyet Merkez bankası direktörü B. Salâhaddin Çam ve bilhassa Balkan memleketlerinin de iltihak edebilmeleri için başlıca devletle- re âid paraların kısa bir âtide kati ola- rak istikrar bulmasını temenni ederler. Direktörler, altın kıymetinin yüksel- mesi'neticesi olarak başlıca-ihraç mad- delerine aid fiatların mühim surette düş- müş olduğunu kendi milli ekonomileri bakımından görmüşler ve bir çok mem- leketlerin para kıymetlerini birbirine uy- durmaları hareketini gerginliğin gideril- mesi ve derece derece mübadele serbest- liğine dönüş tedbirlerini takib etmesi lâ- zım geldiği neticesine varmışlardır. Bil- hassa paralarının kıymetini birbirine uy- duran memleketler için mümkün merte- _be tahdidler sistemini bırakarak kliring- den yavaş yavaş vaz geçmelerinin ve hiç değilse bunun daha “supl” bir hale geti- rilmesi lüzumunu görmüşlerdir. Direk- törler, altın mikyasına müteallik hüküm- lerin de tadiline yol açacak olan dış borç- ların tanzimini temenni ederler. Dört merkez bankası nezdinde Bal- kan antantı leketlerinin ek Kamutayın Bugünkü toplantı- sında görüşeceği . projeler Tatil günleri dolayısiyle toplantıla. rına on günlük bir ara veren Kamutay, bugün saat on beşte toplanacaktır. Ri de Siirt meb B. Mah- mud Soydan'la, Kocaeli mebusu Dok tor General Ziya Nuri Birgin'in ölümü- ne ve Urfa mebusu B. Ali Saib Ursavaş'- ın beraet ettiğine dair hükümet tezke- releri vardır. Devlet Şürasında açık azâlıklar - İçin seçim Kamutay, bugünkü toplantısında, devlet şurası maliye ve nafia dairesi re- isliğine seçilmiş olan Asım Yeğinden “açılmış olan azalık için bir seçim yapa- caktır. Adliye ve dahiliye encümenle- rinden murekkeb muhtelit encümen, devlet şurası | üçüncü madd si mucibince, şu üç namzedi seçmiştir: (Sonu 4. üncü sayfada) ve mali vaziyetlerinin tetkikiyle vazifeli gubeler teşkil olunacaktır. Bu şubeler, dört leket arasında ekonomik münasebetlerin inkişafına ya- rayacak bütün hükümleri de gözden ge- çireceklerdir. Nihayet dört direktör, enternasyonal tediyat bankasında müşterek faaliyette bulunmaları h da göz önünd bulundurmuşlardır. Bu maksadla Bal- kan antantının mezkür enternasyonal bankanın idare meclisinde temsil edilme- si arzuya değer.,, SARK Demiryolları “ Satın alma mukavelesi hüküme- te arzolunmak üzeredir. Hükümetle şark demiryolları şirketi arasında işletme imtiyazının satın alın- ması hakkında devam eden müzakereler neticesinde tekarrür eden esaslara göre ihzar olunan mukavele projesi hüküme- tin tasvibine arzolunmak üzeredir. Şir- ketin devlet demiryolları idaresine devir ve intikaline hazırlık olmak ve şimdiden .şirketin yüksek memurlariyle birlikte çalışmak üzere nafıa vekâletince intihab olunan devlet demiryolları umum müdür muavini Cemal Hidayetin reisliği altında bulunan bir memur heyeti buügün İs- Dünya, serbest mübadele ve serbest çalışma devrini yaşarken Yunanistan mesud milletler arasında idi. Yunan vatandaşları tacir, gemici sanatkâr ve işçi olarak dünyanın dört bir yanında Yunan Başbakanı General Metaksasın gazetemiz için arkadaşımıza verdiği bir resmi çalışır, anayurda tasarruflarını yollar- lar, Atina'da da fransız parlamentariz- minin ufak bir benzeri memleketi idare ederdi, k Dünyanın ekonomik şartları değiş- tanbula yarmış bulunmaktadın. Kİ Sonbahar At yarışlarının on - ikincisi dün yapıldı Sonbahar at yarışlarının on ikincisi dün yapıldı, Havanın geçen haftaki gibi soğuk olmasına rağmen hayli kalabalık vardı. Koşular'çok muntazam oldu ve her hafta olduğu gibi bu hafta da heye- canla tağ(ip edildi. K Dünkü yarışları şereflendiren Başba- kanımız Adliye Bakanı ve dostlariyle Birinci koşu: Üç yaşındaki yerli yarım kan ingiliz erkek ve dişi taylar arasında idi. İkra- miye birinciye 225, ikinciye 55, üçün- cüye 20 lira olmak üzere 300 lira idi. Mesafesi 1800 metre olan bu koşu. ya B. Yusuf Örücünün Andrabudunu, (binicisi Gola, K, 58,5), B. Salih 'Te- melin Gülzarı (B. Bayram, K, 58,5), B. -Kâzımın Kontes'i (B. Paul, K. 56,5), gene B. Salih Temelin Mahmuresi (B. Mustafa. K. 50,5) girdiler. Netice: Birinciliği Gülzar, ikinciliği Andra- budin aldı. Ganyan aynı zatın atı ol- duklarından dolayı Gülzar ve Mahmu- reye oynıyanlara verildi. Ganyan 160, plâseler 110-120 kuruştu. İkinci koşu (Handikap koşusu): Üç ve daha yukarı yaşta halis . kan ingiliz at ve kısraklarına mahsustu. İk- ramiye birinciye 300, ikinciye 75, üçün- tüye 25 lira olmak üzere 400 lira idi, Mesafesi 2100 metre olan bu koşuya B. A. Atman'ın Grandezzası (B. Filips, K, 63), B. Akifin Betyarı (B. Davud, (Sonu 6. ınot sayfada) M ikinci yarışta birinci ılân edilen iki atın varış noktasındaki vaziyetlerini gösteren bir enstantane ti, Yunanistan birçok maceralar geçirdi, nihayet gırtlağa kadar borçlu bir mem- lekette sıkıntı kendisini bütün mana« siyle duyurdu. Arka arkaya birçok in« tihablar, sryasal değişmelere Trağmen, parti menfaatlarını yurd menfaatları- nın üstünde tutan telakki, parlamento sistemini Yunanistanda işleyemez bir hale koydu ve biribirini takib eden taklibi hükümet teşebbüsleri, isyanlar ve kıyamlar, yunan yurdseverlerine ye« ni bir yol tutulması lüzumunu durma « dan telkine başladı. İşçi sınıfı bakımsız dı; Atina, Pire ve Selânik gibi endüstri merkezlerinde Kavala, İskeçe gibi tü- tün işleme mıntakalarında ve fakir mübadillerin bulundukları muhitte yue nan sosyal hayatını derinden tahrib €« decek komünizm propagandası alıp yü« rüdü. Tatbik olunan seçim usuüllerine göre komünist mebusların meclisteki sayısı azalmış olmasına rağmen, komü- nizm Yunanistn için haylı tehlikeli ol- muştur. Matbuatın hürriyeti, yurdun umumi menfaatleri sınırını daima aşmakta idi. parti faydasından üstün hiç bir millt şuura bağlılık göstermeyen gazeteler, bu anarşik hareketleri adetâ teşci etmekte idiler. Halbuki Yunanistanın ekonomik va- ziyetini toparlayabilmesi birçok politik tesirlerle manen ve maddeten çok hır- palanmış olan ordu ve donanmasını ye« ni baştan tensik ve teçhiz etmesi için süküna ve intizama ihtiyacı vardı. İşte bu müşküller içinde bulunan bu memle- ket, bir gün ağustosun beşinde ümumi bir grev ilânı tehlikesine maruz kaldı. (Sonu 4. üncü sayfada) Fıkra ANITLAR Her gün gazetelerimizde, Anadolu. nun şu veya bu kasabasında yeni bir a« nıt dikildiğini okuyoruz. Bu anıtlar ya Atatürke karşı sarsılmaz saygımızın, yahud halka bazı milli vakaları daima atırlatmak niyetinin eserleridir. Ve birçokları gerçekten hazin şey« lerdir. O kadar ki Atatürke hürmet ve minnet duygumuz ve zafer hâtırasına bağlılığımız, bizi bir gün, bazılarıni düzeltmiye ve bazılarını yeniden yaps mıya sevkedecektir, Anıt yapmağı meslek edinen nghııı Avrupa sanatkârlarının dahi, hele biz zim telkinlerimizin fazla tesiri altında kaldıkları zaman, ne kadar az muvafa fak olduklarını görüyoruz. Halbukl büdceleri bukadar masraf etmiye elvea rişli olmryan büyük küçük kasabalar, sanatla hiç alıs verişi olmryan ve esera lerini taşçılara ısmarlıyan kimselerin ellerine düşüyor. Basit ve doğru tedbir, türk saygısı kadar türk zevkine ve kültürüne delil telâkki edildiğine şüphe olmryan ba - eserleri merkezin salâhiyetli kontrolâ altına almaktır. Hükümetin bu yoldaki kararını öğrenmek bizi teselli etmekm tedir, Daha bu anıtlardan büyük küçülk binlercesini yapacağız. Türkiye cadde« leri, meydanları ve parkları acıklı bin Surette boşturlar, Fakat anıtlarımızla onları, vaktiyle türk anıt . çeşme'leri« nin veya ona benzer sanat eserlerinin süslediği gibi zenginleştireceğiz. Türkiyenin cümhuriyetin hürriyeta leri ile başlamış olan heykeller ve hey« kelli anıtlar devri, zevk noksanlarının teşhirine değil, canlı vye şevkli bir küls türün uyanış delilleri olmıya yarama« dıdır. « Fatay