24 Ağustos 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 24 AĞUSTOS 1936 PAZARTESİ Son haberler üçüncü sayfamızdadır | -ÖN YEDİNCİ YIL. No: 5415 Saoaldan sağa: Büşbeike, x—— Üçüncü Dil ikinci dil kurultayının 19 eylül toplantısına b_ı'r bakış. Dil Kurultayı Üçüncü Dil Kurultayı, bugün olmabahçe sarayında açılmıştır. Toplantıda hazır bulunanlar, iki rultay arasındaki zamanın asla boş geçmemiş olduğunu görecek- lerdir. Bizde dil davası iki bakımdan - tetkik edilmek lâzım gelir:_ Biri, tarihidir. Nasıl türk milleti kay- nak - millet ise, türkçe k_aynah gi dil'dir. Ve senelerdenber_ı, nasel milli tarihimiz hakkındaki yanlış kanaatleri düzeltmeğe ça_lış_ıyı:ır- <sak, dil davamızın hakikatini ; kendimize ve başkalarına tanıt- mak ve anlatmak mecburiyetin- deyiz. İkincisi, bugün kullanm.aktn' olduğumuz dili, garb medenıy;fı *âleminin ileri bir ilim ve sanat d- li olarak inkişaf ettirmektir. | Tarihimiz gibi, diliı_mz ıîe uzun müddet ihmal edilmiştir. G:cıuzıeı: ze gittiği'için inkâr eeıı: af sini kullanmıyoruz. F;ak_at pel Y: biliriz ki türklük tarihini, yedi aııt ; evvelki birkaç yüz çadıra h.jıı;:ee- mek istiyenler olduğu gı!n_, tuıı' ç nin bir ilim ve sanat dılııdo'mml kabiliyetinden mahrum © ulşud" :ıddî& edenler yakın zamana ka ayatta idiler. Osmanlı türklüğü şarktan 8:: ba döndüğü vakit, dil ıııeıeleııtlr hinleri kurcalamağa bişıh-'f"!“: İlk garbcılık savaşındnşı.berl. - Manlı lügatine sayısız ı_lıııı ve“rü_ terimleri katılmış olduğunu görü- Yoruz. Fakat osmanlıcanın bu yeni Yuğuruluşunda, uzun müddet, mec rese hâkim kalmıştır. Bu ıure’d: güzideler dili, halk dıluıdıan| v türkçenin saflığından uzak huaı!t uzaklaşa, divan lisanıma Tâ y Okutur bir sun'ilik başlamıştır. ö derdi, türk milliyetpen_'erllgğtaln_ tasfiye cereyanı takib ettı:_Ya a c kaideleri atarak grır_nerın:l: Ti Yesi, yabancı kelimeleri atar 8atın tasfiyesi! | tiğimiz kadar bildiğimiz .ıg;miı assa kelime tasfiyesinde_: kor. 'unî ir ifrata saptık. En basit 'eşyı:ıy. Ve hizmetlerini anlatmak için ku andığımız kelimeleri bile dilimiz- den atarak, bir kekeleme çıkmazı- ha girdik. C“muriyet, Hisanı kargaşa ğ de buldü ve dil çalışmı_larım_hte Tmileştirmeğe karar verdi. Tari şit- içîn- i lenmi!ü"' olduğu gibi, bu işte de Atatürk'ün rehbîrligği başlıca âmil olmuştuı'-. Evvelâ, lehçelerden ve metin- lerden öz türkçe denen kelimeleri topladık: İki cildlik tarama derg;; si vücud buldu. Vesika olarak pe zengin, her zaman işe yarayan ':e hizmeti devam edecek ol"an u eser, maatteessüf, bugünkü garb türklerinin ne konuşmasına ne kullanmasına, ne d'e ilim kv: sanat - dillerinin ihtiyacına kâ- fi değildi.? oTürknçle b: ğ;dlıir ir mi idi? Osmanlıcay, - î::ıc;:: ıı:iii:'ekkeb bir di! ded';lâîrı gibi, garb dilinden_ yeni terir ket akmağa başladığı için, yeni tür! çie ye bir şark ve garb lısan_l:rı mozl:. - ki unvanı mı verilec_ektı._ Aca ; halkın maddi manevi nesi ";lei. melerin, hepsi, iddia o ıuıd _7gı.ı bi yabancı kelimeler mi idi? Yeniden bir seçme ve ;::;ugoel âyi başladı. Bu sâyin mey - ::3;1;: îser de kılıvı_ııdur. Oh(::ehrı pek kıymetli bir vesika ve rehber- dir: Ancak o kadar! lşlavuzun ydenı. liği, araştırmalarını biraz c_laha ke- rinl'ere uzattığı için, çımdıye_ a- dar arab veya fuıga undgnıı:ı: kelimelerden Iıırçogı.uıuıık turoı';ı. Kelstle Old“ğt'_l_n: ll:::iı:ıelevrş ola- İ mıza, tür =,I= etmektir. t Ancak kılavuz dahi, türkçeye, arb medeniyeti liunlırınşlı_m h.ıt_- tâ en fakirinin ifade kabıl_ıyetım vermiyordu. Ancak türkçenin kay- nağı ile temaslar, Güneş - Dil teo— :cinin vücud bulması ile netice- HzEE Şimdi çekinmeks(i;zin, bilir ve yazabilirsiniz: Çür- ll:'ı',intıiıı',rî(çe konuşup yşzışıaklş_sını;. Mükemmel bir lügatımız_ mu.kem. mel bir terim kamusumuz 'bırkaç ne içinde meydana gelebilir. Ku- seltayda mütehassıs arkadaşları- İ n izahlarından anlıyacağı.nı_z m ve sanal lügatıqıp isti iği iştikaâklar, en eski ;:it:lı::: î(t;lygr:aklara k:n'ışmalkla- dir. Osmanlıca ile gramer ve l:îa; timizi karma karışık ediyor, faka gene istediğimizi anlatamıyorduk. üfrit h'ıshyecılıklıî, onu, anca ;:'İ lll:erlıer bir basitliğe ı_ndırıyı_ır. ek Yeni garb Türkiyesi, geniş, çe hlu bir ilin_ı ve sanat dili olmak üzere, mazisi kadar bü- Bi :stikbaline başlıyor. yük olan istik î_al;:î Rifkı ATAY mız ili üzere, garb ili zenginı vüzu -. Oslo arkeoloji kongresi Türk ilmi için haki büyük bir dostluk tki bir zafer olan kongre havası içinde bitti (Yazısı 2.. inci sayfada) , urultayı Bu Külür Bakart ve T .D.R. “Başkanı ' ç B. Salflet Arıkan çüncü Dil korultayına ge'en ç g yabaner âlimlerden Pr. Meşçaminof Pr. Samuiloviç vd'd Üçlüncü Dil kerrltayına gelen yabancı şâlinilerden Pr. Gindüllin Pr Nemetlh, Üçüncü Dil kurültayına geler yabancı âlimlerden Pr. Dennison Pr., Jan Döni (Yazısı S. inci sayfada) M HER YERDE 5 KURUŞ gün Toplanıyor Atatürk ikinci dil kuürültayının konuşmalarını din lerken, — Üçüncü dil kurultayının bugüm toplanacağı Dolmabahçe sarayı — Atatürk : Beklğnmiyen bir hadise Hakkında tahkika- ta başlanan Tomski «kendini öldürdü Moskova, 23 (A.A.) — Sovyetler birliği komünist partisi merkez komite- si tarafından neşredilen bir tebliğde de- niyor ki: “Troçki * Zinovief mukabil ihtilâl tethişcileriyle rabttası olân ve merkez komitesi yedek azâsından- bulunan Mi- şel Tömski, Bolşevo'daki köşkünde 22 5 S Bük tapiL 'e Maznunlar avukat tutmıyacaklar Moskova, 23 (A.A.) — Mahkemenin dün akşamki celsesi sonunda, maznun- ların idamını istiyen müddeiumuminin iddiasından sonra reis Ülrih,«maznun- lara hitab ederek kendilerini müdafaya davet etmiştir, Maznunlar avukat istememişler ve son sözlerini söylemek hakkını kullana- caklarını bildirmişlerdir. 2 Sovyetler l!irlı'ğin_ı'n her tarafın- da tethişçilere karşı nefret izhâar olunuyor Möskova, 23 (A.A.) —Tethişçiletin muhakemesini mevzuu bahseden İzves- tiya ve Pravda gazeteleri, Troçki pren- * sipleri perdesi arfasında alman faşist- lerinin âleti olarak memlekete hizmet e- * denlerin: vütüdunüu — ortadan kaldıtmak -âstiyen suçlular'hakkında nefret izhar et mektedirler. Pravda gazetesi, tethişçile- ri takbih için memleketin her tarafından akın akın gelen telgrafların - manasını tclbari'ız ettirdikten sonra beş bin Kuban kazağından Stalin'e gelen telgrafı neş- “yetmektedir. Bu telgrafta kazaklar Sta- lin'e -sadakatlerini teyid etmekte ve Troçkistlerin imhasını istemektedir. B. Molotof'a suçlular lehinde gönderilen — telgrafj Moskoya, 23 (A.A,) — Gazeteler sosyalist enternasyonal bürosiyle mil- letlerarasi sendikalar federasyonunun sğikasdciler lehinç olarak başbakan Mo- lotof'a gönderdikleri bir telgrafr neşre- dyorlar. CGazeteler telgrafın gönderilme- sine İçerlediler Moskova, 23 (A.A.) — İzvestiya ve Pravda gazeteleri, suikastciler lehhinde ikinci enternasyonal bürosunun ve mil- letlerarası sendikalar federasyonunun telgrafimdan bahsederek Sovyetler birli- ği adliyesine yapılan bu müdahaleyi tenkid etmekte ve gizli alman polisinin elinde âlet olan suçluların avukatlığını yapan bu telgraf müumzilerini şiddetle takbih eylemektedir. Bu telgrafr imza e- denler müdahalelerini sözde haklı Bgös- Sonu 5 inci sayıfada İspanyol ihtilali Âsiler Sen Sebastien i bombardıman ettiler Hendey,-23 (A.A:) — Havas: Asi- lere aid 10.000 tonlük Kanariâ kruva- zörü Sen Sebastien'i saat ona doğru iki defa bombardıman etmiştir. İlk bom- bardımanda şehre dört obüs düşmüş, fakat öğleden sonraki bombardıman şiddetli olmuş ve mühim hasar yapmış- tır, Ölü olup olmadığı henüz betli de- iğildir. ş K Fakat bombardımanlar müdafilerin maneviyatını bozmak şöyle dursun, bi- lâkis artırmıştır. Vali nikbindir. Âsiler Toledo üzerine yürüyorlar Lizbon, 23 (A,A.) — Royter: Bada- joz'a karşı yapılan taarruza iştirâk e- den âsi kuvvetleri Toledo üzerine yü- rümektedirler. Bu şehirde hükümetçi- lerin muhasarasına mukavemet Rgöste- ren ve Alkazar akademisine tahassun etmiş olan bazı âsiler de vardır. Bu şehrin zaptr Madrid üzerine yas pılacak taarruzun anahtarı olacaktır, Fastan bir âsi tabur daha geldi Burgos, 23 (A.A.) — Havas: Ce- nuptan buraya trenle yeni bir faslı ta- . bur glemiştir. Bu tabur, mızıka ile şeh- | Fin sokaklarında ve halkın. coşkun- te- n zalıürleı_'i arasında - dolaştıktan , sonra akşamleyin kamyonlarla tepheye hare- ket etmiştir. y Guudarramada âsilerin bir taarruzu Rabat, 23 (AA.) — Sevil radyosu. nun bildirdiğine göre, âsi kuvvetler, Gu- adaârvama -cephesinde şiddetli bir taar- ruz yapmışlar ve hükümetçiler 700 ö- lü ile bir çok yaralı vermişlerdir. Öte taraftan Kaçeres - Badajöz ve Salamank demiryolu hattı yeniden ku- rulıuuğ;tur. Sonu 3 üncü- sayılada Alcezira şehrinin bombardımanından söne ra ingiliz konsolosluğunun hali