14 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

14 TEMMUZ 1936 SALI — SON DAKİKA: Montrö'de çalışmalar dün yeniden başladı Dış Bakanımız konferansta hü: kümetimizin görüşlerini anlattı Bugün ehemiyetli bir toplantı yapılacak İngiliz delegasyonunun uzlaştırıcı talimat aldığı ve bir anlaşmaya varılacağı haber veriliyor. (Başı 1. inci sayfada) bulünü Romanya murahhas heyeti rei- sinin kati kabulüne talik etmiştir. 1 inci madde geriye bırakılmış, eski- den 3 üncü madde olan 2 inci madde- teknik komiteye havale olunmuştur. Eskiden dördüncü maddeyi — teşkil 'eden üçüncü madde, teferruatta bazı ta- dilâtla kabul olunmuştur. Eskiden $ inci maddeyi teşkil eden * üncü madde muvakkaten kabul edilmiş 've teknik komiteye bavale olunmuştur. $ inci ve 6 mcı maddeler tasvib edil- miştir. 6 ımcr madde münasebetiyle konfe - ransta harb esnasında bazı müdafaa un- surlariyle techiz edilmiş ticaret gemi - deri meselesi mevzuu bahsolmuştur. Bu mesele, türk murahhas heyetinin, şim- diye kadar tasvip edilen tarifelerin ipka- St hakkındaki ihtiraz kaydı ile tekni komiteye havale olunmuştur. Dış Bakanımızın beyanatı Montrö, 13 (A.A.) — Havastan: B. Tevfik Rüştü Aras bugün, konfe- rans umumi celsesinin açılışında, İtal- yanın konferanta iştirakten imtinama karşılık olarak aşağıdaki taleblerde bu- Tunmuştur: ” 1 — Müstakbel Montrö mukaveles nin konferansta hazır olmıyan devletle- rin imzasına açık bulundurulmaması, 2 — Montröde bir uzlaşma elde e dince, mukavelenin tatbikinin evrensel olması, 3 — Türkiyenin, müstakbel Montrö mukavelesi prensipleri çerçevesi daire- sinde, isti ceği memleketlerle müma- Montrö, 13 (ALA.) — Anadı jansının hususi muhabiri bildiriyor * Konferansın bugünkü celsesinde Dr. Tevfik Rüştü Aras aşağıdaki beyanatı okumuştur: — Teknik komitede Romanya de- bey - melmilel nizama mütcallik imaz ve ilt hak üsülleri hakkında türk delegesine ller Mesai arkadaşım ve dostum Mene mencioğiu, bu sarih suallere cevab ver- mek keyfiyetini türk heyeti murahhasa reisine bırsümak istediğini söylemekle beraber, farklı muamele meselesi hak - kındaki noktai nazarımızı bildirmiştir. Romanya delegesine cevap vermek için her şeyden evvel hükümetimin Müzakerelerine iştirak etmiş olan dev- letlere ahval ve şaraite ve Türkiyenin emniyeti icaplarına daha uygun bir bo #azlar rejiminin tatbikini istiyen nota yı verdiği andan itibaren ittihaz etmiş olduğu hattı hareketi hulâsa etmem lâ zımdır. degesi, hazırlamakta olduğumuz bazı sualler sormuştur. Konteransta, daha açılış celsesinde de söylemekle mübahi olduğum veçhile Türkiye netayici zaviyesinden mütalaa edilege den bu geçidi, bu konferansta medeni milletler arasında iyi geçinme bir sulh rabrtası haline koymağı candan dilemektedir. iki asırdan beri harb ve onun Boğazlar için ebedi bir rejim etmek mevzuu bahis olamıyacağı gi bi, bayrak tefrik olunmaksızın - bütün gemilere tatbik edilebilecek beynelmi lel bir nizam münhasıran şu veya bu konferansta toplanmış olan devletlerin menafiine müstenit bir rejim de tesis olunamaz. Menemencioğlunun cumartesi günü teknik komitede uzun uzadıya anlattığı delillere tekrar rücu etmek - istemiyo Tüm. Ancak, sizden, 19 uncu asrın orta- larından beri ürfüadete, ve bu da her detleri temsil - etmiyen fından, ahval / ve şeraite 1, itmara veya tamamiyle tep- vi kanuniyet veren muhtelif beynelmilel ahkâmı mütalâa etmenizi rica ederim. Burada kurmak istediğimiz nizamı diğer devletlerin imza veya iltihakları na açık bırakmağa mahal olmadığı mü- talaasındayım. Bu nizamın yavaş yavaş istimalden sakıt olan diğerleri kadar rolünü ifa e- deceği ümidindeyiz. Diğerleri filen me- riyette kaldıkları müddetçe ne kadar yolunda olmuşlarsa bu da o'kadar yo - lunda olacaktır. Lozan mukavelesi aktolunmuşsa ih- timal 1871 muahedesinin artık bilküv- ve müessir olmaktan çıktığı mütaleası ile yapılmıştır. Bugün de bu 1923 mükavelesinin tatbik edilemez olduğunu düşünüyo- ruz. Ve yeni ahval ve şeraite uygun ye- ni bir nizam koyuyoruz. Cumartesi gü- 'nü türk delegesinin diğer herhangi bir devlete bizzat hazırlamakta olan vesi- ka mucibince farklı bir muamele bah- şetmek imkânsızlığını burada teyid et- mekle beraber, şunu beyan ederim ki Türkiye, hazırlanmakta olan vesika ah- unın cihanşümulli inaen bu bapta iki tarafir anlaşmalar aktine hiç TİNDE / VAZİYET Yahudi göçü hemen durdurulmıyacak Kudüs, 13 (A.A.) — Arab şeflerinin söylediklerine göre bugünlerde arablar. Ja ingilizler arasında hiç bir konuşma yapılmamaktadır. 'Yahudi göçünün hmen durdurulaca- ğına dair olan haberler, tekzib edilmek- tedir. İngilterenin Filistinde güdmekte olduğu siyasanın bu en mühim mesele- si, henüz taayyün etmemiş olan kıral- İık komisyonunun salâhiyeti dairesine giren işlerdendir. Umumi bakımdan vaziyette kuf vardır. Arablar sonunu kadar carpışacaklar Arablar, sona kadar çarpışmıya de- vam etmekte azmetmiş olduklarından ve yahudiler, çalışmakta ve dikkate de. ğer bir surette aleyhlerindeki / şiddet hareketlerine mukavemet etmekte bu- Tunduklarından hükümet, asayişi temin için mümkün olduğu kadar az kan dök- mek yolunu arar gibi görünmektedir. Filistindeki kuvvetler 11 taburu buldu Londra, 13 (A.A.) — Hükümet, Mal- ta garnizonuna mensub üç yeni taburun Filistin'e gönderilmesine karar vermiş- tir. Bu küvvetler, şimdi Filistinde bu- dunan ingiliz kuvvetlerini 11 tabura çı- karmaktadı Maltada olan başka bir piyade li- vası da harekete hazır bulunmak emri tevak- de lüzum görmemektedir. Binaenaleyh bu anlaşmaları akde hiç bir sebeb görmiyen ve bunu hiç de arzu etmiyen hükümetim, bununla be- raber, meriyette olacak nizamın çerçe- vesi dahilinde olmak istediği memleketlerle mümasil anlaşmalar im- za edebilmek hususunda Türkiyenin hukuku mütevellit haklarını muhafaza edecektir.. hükümranisinden Bugün mühim bir toplantı yapılacak Nontrö, 13 (A.A.) — Konferans, bugün öğleden sonra ikinci bir içtima akdetmemiştir. Konferans, 16 da yeniden toplanacaktır. yarın saat Umumiyetle bu toplantıya, Montrö konuşmalarının alın yazısını tayin ede- cek derecede büyük bir ehemiyet atfo- Tunmaktadır. Pek yakında bi varılacağı sanılıyor anlaşmaya Montrö, 13 (A.A.) — Royter muha- birinin bildirdiğine göre, akşam yapı Bo- iazlar konferansında esaslı münaziün- dan hüsus konuşmalar sonunda, fih meseleler üzerinde pek yakında bir. anlaşmaya / varılacağı — sanılmaktadır. Karşılıklr yardım paktları hakkındaki kaydın terkedilmesi ihtimali çoktur. İngiliz delegasyonu uzlaştırıcı talimat aldı Montrö, 13 (A.A.) — İngiliz dele- gasyonu mahfillerinde “tam bir süküt muhafaza edilmesine rağmen, B. Ren- delin bugün Londradan getirdiği tali matın uzlaştırıcı olduğu öğrenilmiştir. B. Rendel, bu sabah fransız delegesi B. Ponso ile görüşmüştür. BB. Pol Bonkür ve Ponso bu akşam B. Litvinof ile görüsmüslerdir. B. dö La Rok'un partisi ilk toplan*:sını yaptı Paris, 13 (A A) — Albay dü n kurulan ye partisi —dün ilk toplantısını yap- mıştır. mensub Partiye 'on bin kadar azâ bu top- Tunmuştur. ni almıştır. Alman - Avusturya anlaşmasının akisleri İngiltere her türlü tefsirden kaçınıyor. Romanya anlaşmayı sükünla karşıladı Londra, 13 (A.A.) — Resmi kamlar yeni Avusturya - Almanya an- daşması hakkında her türlü tefsirden kaçınmaktadırlar. Sanıldığına göre bu süküt, şuuridir ve esasen güç olan va- ziyeti daha ziyade karıştırmaktan çe- kinmek arzusunun bir tesellisi: Sıyasal mahfiller, bu anlaşma hak- kında Almanya ile Avusturyanmn teba- Tüz ettirmek istedikleri ayrı ayrı nok- taları karşılaştırmaktadır. — Almanlar, Şuşnigin “Avusturya bir cermen mille- tidir., beyanatı ssrar Avusturyalılar üzerinde da mealindeki ederlerken, asıl ehemiyetle kaydetmektedirler. Sı- yasal mahfiller, bu ince farkta, müp- hemliğini tamamiyle giderilmediğinin bir işaretini görmektedir. Fakat ingilizlerin nazarında mesele- nin en esaslı noktası, İtalyanın bu işte oynadığı roldür. Görünüşe bakılırsa an- Jaşma, Almanyadan ziyade Avusturya- 'ya daha ziyade elverişlidir. Bunun i- gin, İtalyanm, taktik iş birliği ile Al- manyaya, Almanyanın yaptığı fedakâr. Jıkların karşılığını vermiş olup olma- diğt — soruşturulmaktadır. — İtalyanın, Brükselde toplanacak Lokarno devlet- leri konferansında Almanyanın da bu- dunmasını istemesi, bu yolda ilk feda- kârlıktır. Fakat Almanya - konferansın açılmasından sonra hemen çağırılırsa, Aimanyaya karşı tatbik olunacak hattı Kızılay haftası devam ediyor Kızılaya üye yazma haftası devam et- mektedir. Yazılan üye yekünu iki bini geçmiştir. Her tarafta yazılma işlerine devam edilmektedir. Şehrimizin bütün kahve ve eğlence yerleri, gelirlerinin bir günlüğünü Ce- miyete teberru etmeğe karar vermişler- Bira par verili ardenparti hazırlıkları tamamlanmıştır. dan ecnebi bir balet heyeti gardenparti İstanbul- Aşağıda; Kızılay - haftası ” dolâyisiyle yauıdı KeTimEAK Kasmauıli z KaLANI BlrRLAMK için davet edilmiştir. Bundan başka mil- Vi rakıslar yapılacak; parkm luna par- kında birincilik müsabakaları tertip e- dilecektir. İki caz sabaha kadar dans meraklı - Jarının arzularını yerine getirecek. Da- vetlilerin istirahat ve zevkleri temin dilecektir. Bir bay ve bir bayana mahsus dave- tiyeler bir lira mukabilinde — İstanbul Eczanesiyle Türk Hava Kurumu Pi- yango satış bayiliğinde verilmektedir. hareketi dört devletin tespit edeceği hakkındaki ter caktır. Öte taraftan Akdenizde - karşe İrklı yardım tedbirlerini geriye bırakma da, küçük devletleri kendilerine - veri- len garantiden mahrum etmek olacak. 'tır. Bundan başka bütün bu vaziyetler Romada diplomatik rücular gibi sayıla- caktır. İtalya, Brüksel konferansına iştirak €tmezse, bu vaziyette Fransa, Belçika ve İngiltere yalnız başlarına — konusa- caklardır. Böyle konuşmaların ise Ro- Almanya, Roma anlaş. malarını kabul edecek mi? Viyana, 13 (A. A.) — Almanya-; T nun yakında 1934 - 1936 tarihli Ro- ma anlaşmalarını kabul edeceğine | dair dün akşam burada bir takım, şayialar cereyan etmekte idi mada ve Berlinde kuvvetli aksülamel- ler doğuracak iki hükümet merkezi a- sundaki bağları daha ziyade kuvvet- lendireceğinden korkulmaktadır. Romanyanın - vaziyeti Bükreş, 13 (A-A.) — Rador ajanar bildiriyor: Romanya diplomatik mah- fillerinde, Avusturyanın istiklâli hak- kındaki yeni merkezi Avrupa anlaşma- 4t ile alâkalt haberler, büyük bir sükün içinde ve ihtiyatla takip olunmaktadır. Romanya resmi - mahfillerinin fikri, anlaşmanın tam manası hakkında - bir hüküm verebilmek için anlaşmanın bü- 'tün tafsilâtiyle bilinmesi lâzım geldiği merkerindedir. Böyle bir anlaşmanın siyasal aksül- amellerine gelince, Bükreş sıyasal mal filleri bu aksülamellerin küçük antant tarafından Fransa ve Balkan - antantr ile birlikte gözden geçirilmesi — lâzım geldiği kanaatindedirler. Bu mesele ile alâkalı olarak, siyasal mahfiller, B. Titülesko'nun 4-4-1934 de dış işleri bakanı sıfatiyle Romanya par- lâmentosunda vermiş olduğu bir nutku hatırlatmaktadır. B. Titülesko bu nut- künda demişti ki: “— Her ne bahasnıa Olursa olsun, suni süreti - hallerden ve hele merkezi Avrupanın rakib bloklar ayrılmasından kaçınmaklığımız. lâzım- dır. Bunun için merkezi Avrupa hakkın daki ekonomik anlaşmalarda, aynı za- manda, İtalyanın, Almanyanın, Fransa- 'nın ve öteki alâkalı develtlerin de meşru menfaatleri dikkate alınmalıdır. İtalya, Fransa, İngiltere ve küçük antant tara- fından arzu edilen, Avusturya statük: sunun korunması elzemdir. Fakat, bu- nun için, Almanyaya, Avusturyanın Al- manya aleyhine çevrilmiş bir siyasi ya- hud. ekonomik sistem içine alınmıyaca- #ına dair ciddi garantiler vermek gerek- tir. Küçük antantın fikri gu merkezde- dir ki, Avusturya ile Almanya arasında- ki münasebetin iyileşmesi mukadderdir ve Avusturyanın Almanya aleyhdarı bir. sisteme sokulması devam şansından ta- mamen mahrum bir teşebbüs olacaktır... Bittabi Bükreş'de, bu yeni anlaşma ile mühtemel / olâbilecek Romanyanın bütün hukuku hakkında ihtiraz kayıd- Tarı konulmaktadır. Kısa Dış Haberler Tokyo — Şubat isyanına iştirak edenlerin ölüm cezasına mahküm olan 'on beş subayın bugün idam edildikleri resmen bildirilmiştir. Roma — Royter ajansı muhabi- rinden Alman ordusu subaylarından bir çoğu italyan ordusunu ziyaret makta- diyle buraya gelmişlerdir. Yukarda: Kızılay piyangosunun çe kildiği yer önünde biriken kalabalık süslenen mağaza vitrinlerinden ikisi Romadaki siyasal alman mahfilleri bunün sadece bir nezaket ziyareti ol. duğunu söylemektedirler