16 Ocak 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

SAYIFA 6& Ankellerimiz « 1934 yılında her Ankaralıya günde 135 gram et düşmüştür. Ankara'nın et sarfiyatı her yıl artmaktadır. 934 te 932 ye göre yüzde altmısı aşan bir fazlalık var, (Başı 1 inci sayıfada) liyebileceğiz.. Bu rakamlar bize anla- tacaktır ki Ankarada et satışı her gün kabarmaktadır. Fiatlar geçen yıllara göre uzun boylu farketmemiştir. Mez- bahada kesilen hayvan sayısının yük- selmesi kaçak etle yapılan mücadele neticesinde bunun önüne kısmen geçi- lebilmiş olması dolayısiledir. 932 yılında 69.779 koyun; 24048 keçi, 31965 kuzu; 68 manda, 2062 öküz; 2303 inek, 742 dana, 1 malak; 165 de Mezbahada kesilen Mayvanlar Bu çe: gellere asılır ve içleri temizlenir. muz kesimmiştir. 933 yılında vu rakam- Tarın şöyle bir artışını görüyoruz; 79259 koyun; 35133 keçi; 38711 ku« zu; 11987 oğlak, 116 manda, 2980 öküz, 2440 inek, 1590 dana, 6 malak, 279 do« muz, 2 deve... Nihayet 934 te 932 ye göre yüzde “altmışa yaklaşan bir fazlalık vardırı 98164 koyun; 30419 keçi, 59827 — kuzu, 106 manda, 2 boğa, 4037 öküz, 2674 inek, 4301 dana, 2 malak, 304 domuz, 1 deve kesilmiştir. Bütün bu kesilen hay- wanların kaç kilolük ete tekabül ettik- leri kati olarak söylenemez. Maamafih biz vasati bir hesabla koyunu, keçiyi “20, kuzuyu, oğlağı 6, mandayı 200, bo- Zayı 250, öküzü 150, ineği 120, danayı 30, domuzu 200 ve deveyi 300 kilo sa- fi et vermiş olarak hesab edersek An- karada 932 yılında mezbahada kesilen et, 2.726.980 kilo; 933 yılında 3.465.308 kilo; 934 yılında ise 4.067.690 kilodur. Bu yeküna göre kaçak olarak maha'le aralarında satılan ve kilo itibarile 1000 kilodan aşağı olmadığı söylenen ka- yâk eti de ilave etmek lazımdır. Mez- bahada kesilen ete göre 934 yılında h>r ankaralı bir senede S0 kilo; yani vasa- t& olarak günde 135 gram et yemiştir. Ankara koyuncu bir memlekettir. Bu- rada günde sarfolunan balık nihayet 500 kiloyu bulduğuna göre her ankara- Tının günde yidiği 135 gram et çok az- dır. Unutmamalıdır ki 932 - yılında bu miktar nihayet günde 80 gramı bile “lmuyordu... ; te yoktur. Arkara niçin bu kadar az et yiyor? # Ankarada eti evlerden fazla lokan « talar sarfcdiyor. Bir aşçı bize dedi kl1 * Yenişehir evlerinin hemen hep- sinde havagazi vardır. Asıl et yimesi lazımgelen bu mahalleler yemeklerini havagazile pişirirler. Pirzola, izkara köfte ve saire gibi kömürde pişmesi lazım gelen et yemeklerini yapmak buralarda çok güçtür. Ankarada bekâı evliden fazladır. Nüfusa göre bu ka- dar çok lokanta hemen hiç bir vilayet- Lokantaları çıkartırsanız Ankarada et satışı yarı yarıya düşer, Ankarada et sarfiyatı meselesi konuşu- Tuürken unutulmaması gerekli olan bir lstihlak kaynağı da süel kurumlar, o- kullardır. Bu kurumlar Ankarada har. sanan etin mühim bir kısmını İstih. Jak ederler, Bolca et yiyecek kadar zengin olan kısım tavuk, hindi, av et- “Jeri, balık vesaire yer. Ankarada etin az garfolması bu yüzdendir. Kasablığı kolay bir iş sanmayınız.. Askara'nın en büyük ve muntazam kasab dükkânları Hâl'dedir. Burada et- ler elektrikli kıyma makinelerile çeki- lir, dükkânların Içerisinde her çeşid etlerin asılması için hususi yerler ay- rılmıştır. Bir kasab anlattı: SŞ TU Yatım kilo et alan müşteri bile yitmi koyundan birer parça et İster: yağlı, az yağlı, yağsız, fileto....,, larr yayılmıştır. Kasab, kurulan her mahallenin demirbaşı gibidir. Bizim büyük dükkânlarımızla ma- halle aralarının ufak kasab dükkânla- rına bakıp satışımızın dükkânlarımı- zın büyüklüğü nmisbetinde olduğunu sanmayınız.. Öyle mahalle kasabları vardır ki bizden fazla satış yaparlar. Bazı sermayesiz ve ufak dükkânlar eti Hâl'den alırlar, Çünkü pazardan yete- cek kadar koyun alıp kestirmek - bir sermaye işidir ve bunun ziyan tarafı da vardır, 25 kilo tutar zannile alınan bir koyun bazan 20 - kilo bile tutmaz. Fakat kasab ister fazla, ister eksik gelsin, piyasadan aytılmamak mecburi- yetindedir. Dükkân kiralarımız hâldekiler 640 Hiradır. Mahalle aralarında 200 liray> kadar kasab dükkânı vardır. Caddc, Mezbahadan etler Bu Kapalı kamyonlarla Kasab dükkânlarına getirilir. “— Kasablık göründüğü gibi ko- lay bir iş değildir. Her işin kendine göre güçlükleri olduğu gibi kasabla- rın da kendi işleri bakımından birçok zotluklar, bilmek mecburiyetinde ol . dukları birçok şeyler vardır. Çoengele asılan koyunun göz alıcı duruşu müş- teriyi çeker.. Kuyruğunun yağları te- mizlenmiş; kaburga tarafı camekâna doğru çevrilmiş bir sıra çengele asılı koyunlar aç mideler önünde dumanı tüten pirzolaları akla getirir. Beyoğ- Tunda kasablar hayvanın kanlt boğaz tarafı müşteriye gözükmesin diye bu- rayı renkli kâğıtlarla sararlar.. Ankara'da ne kadar kasab dükkânı yardır? Biz Ankarada ufaklarla beraber 100 kadar kasab varız. Hiâl'de gördük- lerinizden başka en uzak semtlere ve “gahalle aralarına kadar kasab dükkün. yakın ve cadde üzeri yerlerde — dükkân kiraları bazan yılda 1000 liraya kadar fırlar. Geçen ve bu yılki et fiatları Her yıl "bu sene et fiatları pahalıdır,, diye bir rivayet fıkar. Bu yaz mevsim. de ucuz satılan etin mevsim icabı flatı- nin fazlalaşmasının halkta bıraktığı te. sirden ileri gelir. Her tarafta bu mevsim de et fiatları fırlar ve mayısa kadar de- vam eder, Sebebi gayet basittir: yeni mal (kasablar mal diye koyun ve keçiye diyorlar.) gelinciye kadar eskisi değer- lenir. Bunu da çok görmemelidir. Bir kış evlâdına bakar gibi beslediği koyunu nu üç beş küruş fazlasına satmak köy- lünün hakkıdır , Bu yal et fiatları geçen yılların aynı. dır, Zaten büyük kuraklık, fazla kış gibi koyunun sayısı üzerine tesir yapan esas. k sebebler olmazsa Hiatlar her yıl he . men hemen biribirine yaklaşır. Ankaraya *mal,, nerelerden gelir? Ankara her şeyden evel hayvan ye - tiştiren vilâyettir. Geniş Haymana ova- Sınım üzerinde yer yer görülen yeşil mer'alar (Karaman) cinsinin en güzel tiplerini yetiştirir. Ankara merkez olup büyümeden önce burası hayvan ihrac eden-bir yerdi. Her şeyde olduğu gibi artan insan sayısı karşısında ct isteği de fazlalavınca bu dişafıya” satma- işi durdi rekli oldu. Bugün Ankara'ya - yürdün yakın dört bucağından mal gelir. Anka. ra'ya en fazlâ hayvan satan yerler Kes- kin, Mecidiye, Haymana, Yozga . Besi nında Siyas'tan da geliyor. Ankara kasabları kendileri hüyvan bes. lemiyarlar, dışardan gelenleri alıyorlar. Anadolunun diğer büyük vilüâyetlerinde telepler malın ucuz zamanında çokça alırlar ve piyasanın tabil tesirler altinda ve hattâ dışardan getirmek ge « | gayri tabil yükselmesine mani olurlar, Ankara gibi kaalbalık bir merkezde bu işin yapılmaması fiatlarm yükselmesin- de âmil oluyor, Ankara'da fiatlır yüksektir. Ankara'da et Hai <1 yüksektir. Bu- nu katiyetle söyliyebiliriz. Masraflarımızı sayalım: Mezbahaya kesme parası olarak, biz, koyun ve ke « çinin kilosuna beş, kuzuya dört, domu. za on iki kuruş veriyoruz. Ayrıca kilo başında bir kuruş da nakliye ücreti alı- yorlar. Bugünkü satış fiatlariyle muka. yese edersek koyunun kilosunda yedi- debir, keçide altıda bir nisbetindeki faz- lalık yalnız mezbahada alıman ücrettir. Mezbahada alman para malın değerini aşıyor... Bazan o kudar garip ve akla yatmaz hâdiseler oluyor ki bunların karşısında et fiatlarının bu derecede bile kalmakı- na hayret etsek yeridir: Geçenlerde 8 liraya aldığımız bir sı. gıra mezbahada (9) lira kestirme ve nakliye parası verdik... Bu güzel bir ör. nektir. (Ulus: şu hesaba göre 8 liraya alman gığırın kilosu beş kuruş 15 para- yadır) Alışta hiç de pahalı olmryan mal kesilip de dükkâna girerken birkaç mis. M değerleniyor. Eti ucuz satabilmek için Etl ucuz satabilmek için evela mez- baha ücretlerini indirmelidir. Bunun ne. derece gerekli bir iş olduğunu — yukar. daki örnek kâfi derecede anlatmıştır va. nırım, Evvela mezbaha Hatları esaslı olarakı meselfi yarı yarıya indirilmeli . dir. İkinci olarak dükkân kiraları üze - rinde durmalıdır. Hâldeki bir dükkân vasati olarak günde 100 kilo et satar, yellığı 640 lira olan hâldeki bir dükkâ . nın günde 180 kuruş da icart vardır. Ki şöyle böyle kilo başına (2) kuruş kira parası; (1) kuruş vergi ve saire (5) ku ruş mezbaha (1) kuruş nakliye biniyor demektir. Et halkın bolca yemesi gerek- li olan bir sağlık maddesi olması dola- yısiyle Hatının ucuzlaması yolunda alın. nin istiyerek ve seve seve alacağına ina. nıyoruz. Bu inan ile dileklerimizi de açıkça söylüyoruz. Bugün mezbaha belediyeye aşağı yu- karı günde bin lira varidat bırakmakta. dır. Kesim parası azaltıldığı zaman bun- dan istifade edecek olan yalnız kasab - dar ve dolayısiyle halk değildir. Et fiat- Jarı ucuzlayrica daha çok harcanacağın. dan köylü de elindeki hayvanını kolay - lıkla ve sıkıntı çekmeden satabilecektir. Sıvas — Erzurum hattı bittiği zaman Biz; halkın- yiyecek; içecek iş uğraşanlar demiryolunun ucuzluk üze- rindeki tesirlerini sizden daha iyi bik . tiz. Şunu söyliyebilirim ki et Hiatlarınm düşmesinde sen büyük tesiri yapacak olan ne mezbahanın fiatları “düşürmesi ne de dükkân kiralarının azaltılması - der; Erzurum hattı bittiği zaman Erxu- rumun meşhur mor koyunları Ankara - maza kolaylıkla gelebilecek ve et fiatla. tt o zaman esaslı bir şekilde düşecektir. 16 SONKÂNUN 1935 ÇARŞAMBA Devlet demiryolların tenzilât istiyoru. Umrnumi tarifede esaslı tenzilât yapan demiryoltarı hayvan nakliyesi hiç bir değişiklik yapmadı. Bu bususta araştırmalar yapıldığı: yındırlık işleri bakanımız Bay Ali Çel Kaya'dan sebze ve meyva işindeki bü « yük ve hayırlı işi gibi bu alanda da bizi ve halkı sgevindirecek bir sonucu güven- le bekliyoruz. duyuyoruz. Ba. Demiryolunun yapacağı tenzilât mex bahanın kesim ücretlerini düşürdükten sonra et fiatlarında husule gelecek ek « siklikten daha mühimdir. Bu iki nokta temin edilirse bugün Ankara'nın vasat! olarak kilosunu 40 kuruşa — yediği ct muühakkak ki 9, 25 düşer. Kasablar ne kazanırlar? Bizde scbze ve meyvacılar gibi geç- miş yılların dolgun kazanclarını arıyo- ruz. Beş, altı yıl önce bizim bir — sıfıf müşterimiz vardı ki pazarlık nedir bil. mesdi. O zaman zahmetli, güc olan işi. mizin karşılığını bol bol görüyorduk. Bugün kiloda yüz para için müşteri ka- Çıtıyoruz. — Mahallelerdeki kasabların içinde günde ancak 20 — 25 kilo satan kasablar vardır. Bunlar kiloda nihayet 7 kuruş kazansalar 175 — 200 kuruş « luk bir ticaret yaparlar, Dükkün klarsı, vergi, ve buna benzer masrafları düşere — seniz bizim ne kadar az kazandığımızı anlarsınız.. Kaçak et meselesi.. Bizim satışımızı azaltıcı sebeblerden birisi de kaçak ot meselesidir. Bugün Ankara'da en aşağı 50 koyun, keçi ve sığır kaçak olarak kesilir ve satılır. Eğer mezbaha kesim ücreti, dükkân ki« ralarının fiata bindirdiği aam, ve diğee masraflar olmasa etin kaça satılabilece « ğine bir misal olamk üzere kaçak etin bugünkü satış fiatını söyliyeyim: ma , halle aralarında kaçak et 20 kuruşa ka. dar satılıyor. Vakıa bu etlerin hastalıklı olmak ihtimali olduğu gibi ne eti de ols duğu belli değilse de gene bize dilekle, timiz yerine getirilirse etin kaça satıla. bileceği hakkında bir fikir verebilir, Bir ikinci sebeb daha.. Sabahları mezbahanın önüne gider« seniz orada daha gün doğarken yollar « da nöbet bekler gibi dolaşan bir kalaba« hık görürsünüz. Bunlar sabahları paza. ra hayvan getiren köylülerin elinden ucuz ve toptan mal almak için bekleşeri Haymana köylüleridir. Ve bütün işleri köylülerin elinden binbir çareye baş vu- rarak aldıkları malı kasablara ve ora « cıkta bir kârla satmaktır. Bu işten üç beş canbazın kazanmasına mukabil eve- 1â köylü, ikinci olarak kasab ve nihayet dolayısiyle de halk ziyan eder. Ankana'- da et Hatının ucuzlatılması düşünülür- ken bunu da gör önünde bulundurmak gerektir.,, Not; Bundan senraki yazımızda et işinin bir şubesi olan sakatcılar ve ta « vukçularla konuşacağır. ——— —— —- ——— ANKARA İCRA DAİRESİ GAYRİMENKUL SATIŞ ME- MURLUĞUNDAN: ULUS gazetesinin 4 İlkkânun 934 tarih ve 4800 numaralı nüs- hasının yedinci sayıfasında mün teşir B/5516 numaralı ilanımızla satışa çıkaracağımız Gayrimen« kullerin 60 hissede 28 hissesinin satılmakta olduğu ve ikinci ar- tırma ise evelce de ilan olundu- ğu üzere 26-1-0935 tarihine müsa- dif cumartesi günü saat 14-16 da yapılacağı ilan olunur. — 1—174 Satılık Dükkân Ankarada Hacıdoğan mahal- lesi Suluhan mevkii — İbadullah camisi yanında Güneş bakkali- yesi devren satılâcaktır. Almak istiyenler dükküna müracaatları Seyid 1 — 162 Öksürükler çok defa tehlikeli hastalıklar gösterir. KATRAN HAKKI EKREM Bu tehlikelerin önüne geçerek Öksürükleri keser - Ve müzmin bronşitler ile göğüs nezlelerini katiyen geçirdiği - gibi nefes darlığına da çok faydası vardır. 1—172