11 Kasım 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

ç —-." Tarihi Tetkikler: VII Âyvalık Yazan: Tarihi.. Kemal Özer 'olletmoıı_ Benl Ayvalık ve Cıvart Hakkında Ta riht Telkikler EKREM Midilli valisi Kulaksız zade Mustafa Ağa Ayvalıklılara mühim mebaliğ ikraz eyle- mişti. Fakat vali bu Feda> kârlığı !le her halde memle- ketin ortasında kâin mühim bir'takım arsaları yeddi tasar- rufuna geçirmek istiyordu (|) Bütün bu maddi vaziyetin fenalığı ahaliyi cemtat rüe- sası aleyhine isyana sebebi. yet vermiştir.,, Zaten; ahalinin hükümete karşı takındığı isyankâr va- ziyet de baki idi. Bu şeralt dahilinde hükümet cemaatla rücsa arasındaki bu gayri lâ- yık hareketlerin önüne geç: mek ve ileride her hangi bir kıyamın önünü almak üzere (1842) tarihinde mayı- sın (18) inci gününde iki yüz askeri Hâmil üç kıta harp gemisi Ayvalığa muva> salât eylemiştir. Bu bahri kuvvetin kumandanı Tevfik Bey şehire girmiş, beldenin en mühim yerlerini işgal ettikten sonra; mütecaviz ihtilâlcileri İstanbufk — izam etmişti. Bu suüretle şehirin durumu sükünet kesbetmişit (Aytalığın ikinci devrel ilmali) Ayvalıkta (1821) senesinin izleri yavaş yavaş zail olmağa başlamıştı. Sabunculuk, diba-| ğat işlerile bıçakçılık, ba- kırcılık, müskirat işleri inki- şaf ve terakkiye doğru mü him adımlar atıyordu Zira. at ve sanayi memleketle İnkişaf — etmekle — beraber * bahri hareket ve faaliyetin müşkilâtı dolayısiyle umumi tUcaret hareketleri pek ge- riye — kalmış bulunuyordu. Ayvalığın güzide limanı ta- biatın mevcudiyetinden isti- fade edilmiyen kıymetli bir yadigârıdır. Bu istifadesizli- ğia sebebi, bu limanın met- hali, hattâ vasati hacmi isti abideki — sefinelerin — bile yaklaşmasına müsait bulun mamasından ileri geliyordu Limanın (Dalyan), (Dolap) namındaki iki methalinin su- İarı ö derece gğ idiler ki, sular çekildiği zamanlarda insan yaya olarak bunların bir)| tarafından öbür tarafına geçe - bilirdi. Bu methaller lâyikiyle seddedildikleri takdirde hem külliyetli ve hem de enfes balıklar kapanabilirler pek nadir ve pek mükemmel birer dalyan şeklini iktisap ediyorlardı (1840) Senesinde bu methallerin derinleştiril. mesl için cemaat heyeti ta- rafından Osmanlı hükümeti nezdinde icrayi teşebbüsat edilmiş ise de muvaffak olu- namamışlır. En nihayet son bir teşebbüsle (1880) tari- hinde müsaade — alınarak eylül ayında boğazın derin- leştirilmesi ameliyesine baş lanmıştı. Bu ameliye iki se- nede ikmal edilebilmiştir.'| (malaT bulun. duğu yer; şimdi Ayvalıkta (Pazaryeri) namile anılan çarşının bir kısmıdır. Bura da müleaddi! dükkân ve bir| q büyük han vardır. Yapmağa Teşvik Eden ÇAVULDURA Armağan. Körfezin asl derinleştirilen mühim boğazı limanın garbı cenubisine müsadif — olup (Dalyan) ismini taşıyan met- halden ibarettir ki, bunun tulü (1500) ve arzı (44) ve umku (6) metredir Bu'suretle Ayvalık lima- nıacin bahri harekât ve faa- liyeti tabiatian bu boğazda kurduğu maniadan — kurtul muş ve (1882) tarihinden | itibaren bu memleketin bah- ri muvasalâ ve münakalâti | manlasız ve kemali intizam la başlamıştır. Ehemmiyeti mevkiyesi doalayısiyle Ayva” lık memleketi Asyayl sağra sahillerinin ticaretgâh bel deleri meyanında — nazarı dikkati celbedecek bir şe hir manzarasını arzedeceği mühakkaktı. Memleket (Hin-| terlândı) fena bir dürumda idi. — Ayvalığı; ne vilâyet merkezi olan Balıkesire ve nede Edremit ve Bürhani- ye, Bergamaya ve nede civar köylerine bağlıyacak şayanı zikir hiçbir umumi ve muntazam yol yoktu. Fakat bahri münakalâtın ve muvasalâtın memleketin iktisadi inkişafını — süratle teshll ve temin etmesi; kı- sa bir zaman zarfında zey- tinyağı İstihsalâtı sanayilin'n terekkiyatına muvafık fenni bir usul ile meydana gelmiş ve bundan sonradir ki, zey- Unyağı fabrikalarının tesi sine başlanmıştır Otuz sene zarfında bu fabrikaların adedi yir- miyi geçmiştir. Bu — suretle evvelce mevcut — bulunan yağ mengenelerinin adedi ehemmiyetle azalmıştı. Zey- tinyağlarının istihsal usulle- ri bu süretle İşlâh edilmiş olduğundan Ayvalık yağları az zaman zarfında ecnebi piyasalarında — kesbi şöhret etmiş ve büyük bir rağbet kazanmıştır Son senelerde ise münhası ra sabun imaline mahsus (Pirina) yağı çıkarmak üzere üç adet (Pirina) fabrikası dahi tesis edildi Sabun işi daima genişle mekte idi. (15) Büyük, ve. sair bir çok ikinci dereceli sabunhaneler, evlerde —kul lanılmak üzere halis zeytin yağından pek nefis sabunlar yapılıyordu - (Pirina) yağ larından imal olunan ikinci nevi sabunlar ise Türkiye, Bulgaristanın amele sınıfları tarafından sarf olunuyordu. Un ve değirmencilik işi dahi şayanı zikir bir revaç ve vü- sat kesbetti. Memleketin cı var tepeleri üzerinde kâln yeldeğirmenleri — yerine (2) dört adet buharlı un fabri- kası kaim oldu. (1907) Tarihinde dibağat sanat için dahi buharlı fabri- kalar tesis ediliyor ve işlen miş deriler hazırlanıyordu Bilahare, müteakip sene lerdi ve tmar edilen zeyi yine — feyizli () BEcğlrınmlcr halen harap ve melrüktür. | sanatı dahi eski devirdeki ipti- İdal üsulleri'terke başlamıştı. Bu | EHIRHABEH | —“_ Tırpanla İşlenen Kanlı | Beledıye Umumi Mec- * Bir Vaka.. iki köylü kavga etti. Biri i diğerinin kollarını - tırganla ağır sürette yaraladı Çağışın Derbe köyünden Veli oğlu Ârifle Yusuf ağlu | Feyzullah kavga etmiştir Her iki köylü kavgâda fena halde asabileşmiş, blı Bır aralık Feyzullah evine ko birlerine — girmişlerdir. | şarak bir tırpan yakalamış | ve Ârifin üzerine saldırmış tır Ârif kendisini bu hücum dan korumak isterken eli, Birlik Ka eg Dünkü:maçta yenildi Manisa, 10 ( Husust ) Devam etmekte olan Garbi Anadolu maçları bugün s0: na ermiştir. On dakika voksan oynan- dığı iddiasile dün tekrar edi len Manisa maçında Ö 2 galip gelen Birlik üstüste yaptığı | maçlardan — sonra — yorgun düşmüş ve Nazilli Mendires #por maçının perşembe günü ne tehirini istemişti. Birliğin bu isteği kabul edilmiyerek maç bugün ya- pılmiştir. Mendiresspor takı mi bu maçı | -2 sayı ile kazanarak grup birincisi ol muştur. Birlikliler yarın ( bugün ) Balıkesire döneceklerdir - OaĞRD A Muhtarlar Kursu Dersleri.. Muhtarlar kursunda dün kü dersler Sıtma Mücadele | Reisi B. Zihni, Halkevi Relisi B. Feyzi Sözener, İlköğre tim İspekterlerinden B. Mu zaffer, Askerlik Şubesi Reisi Yarbay B. Sıtkı tarafından verilmiştir. Gece de Halkevinde muh tarlara sinema ıbıterllmlııir Takait — maaş yuklımııı başladı Bilumum mütekaidin, ey tam ve eramil maaşlarının verilmesine ayın — birinde başlanacaktır. Bu — gibilerin şimdiden yoklamalarını yap: tırmaları lâzım gelmektedir. Bankadan iskonto suretile Tir mamurun sasti çalındı Sındırgı “ziraat memuru Şükrü orade veri- len bir temsile girerken Lon: Jin markalı bir saatint çal bankası dırmıştır —t neticeler alınmış 've zeytin istihsalâtının vasati olarak senevi (dört milyon) okkayı bulduğu görülmüştü. Bu mahsulü veren zey- tinliklerin genişliği (ise alt. mış bin dönümden) iba rettir — SONU VAR — kolu muhtelif yerlerinden fena halde yaralanmış ve | Östü başı kan içersinde kal- mıştır. Vaka yetişenler iki tarafı ayırarak bu feci yerine | wakanın önünü almışlardır. Yaralı ifade veremediği için kavganın neden çıktı- ğı belli deği'dir. Suçlu Feyzullah yakalan- mıştır Tahta Yüzündunm vake oldu Kesirven köyünde Rama zan oğlu İsmallle Nuh oğlu Ramazan arasında tahta yü. zünden bir kavga çıkmıştır. Bu küvgada'Nabi öğle B mazan İşmaili bıçakla ağır sürette mühtelif yerlerinden yaralanmıştır Zavallı Amele Oldü.. Muharrem Hasbi un fab rikasının yıkama dairesinde çalı; amele İsrindinin Ko- eseli köyünden Tahir oğlu Hüseyinin sol kolunu maki- ne kayışına kaptırdığını yaz- mıştık. Zavallı amele tedavi edil- mek üzere kaldırıldığı Mem leket hastahanesinde aldığı yaraların tesirl'e ölmüştür. | Müddetumumilik — hâdise | hakkında tahkikata başla - mıştir İzmir güreşçileri gelecek İzmir güreş takımı cumar- tesi günü şehrimize gelecek- lir Ogün şehrimiz güreşçi- lerile mütabaka yapılacak- Çağışta Bir Yaralama Vakası.. Çağış nahiyesinden Meh- met oğlu Mehmet ile Cafer arasında henüz sebebi belli olm.yın bir meseleden do- layı kavga çıkmıştır. Kav gada Mehmet, Caferi bıçak - la göğsünden ağır surette yaralamıştır. Suçlu yakalanmıştır. Bir Kadın Yaralandı.. Eğe maballesinde oturan Susuğırlıklı Osman oğlu Ha san bir. buçuk beraber yaşadığı 38 y rındaki Mefküreyi bıçakla kolundan yaralamıştır. Suçla yakalanmıştır. — , lerinden (Baştarafı birinci sayfada) kuk etmiş ve tamamen tah- sil edilmiştir Dellâliye resminin bütce. de muhammen miktarı 1000 lira olup 900 lira 42 kuruş sabıka ve 2088 |ira 87 ku- ruş haliye tahakkuk etmiş sabıkadan 83 lira 4! kuruş ve haliye tamamen tahsil edilmiştir. Kara vesaiti nakliye res- mi 2000 lira tahmin ve büt cede kabul edilmiştir. Ge. çen senelerden devredilmek teğolân 6236 ilrâ 27 kuruş sabıka ve 1355 lira 89 ku- ruş haliye tahakkuk etmiş 339 lira 3 kuruş sabıka ve 1355 lira -89 kuruş haliye den tahsilât vuku bulmuş tur. Süs ve av köpekleri res- minin bütçede muhammen miktarı 50 liradır 761 Lira 55 kuruş sabıka ve 118 li- ra 50 kuruş haliye tahakkut etimiş, 23 İlra 75 kuruş sa- bıka ve 21 lira 75 kuruş haliyeden tahsil edilmiştir. Piyango ikramiyelerinden belediye hissesi olarak 5 ll- ra tahmin ve bütçede kabul edilmiş isede tahakkuk ve tahsilâtı yoktur. Mevaddı müştelle depola- rıi ardiye resmi olarak büd cede kabul edilen miktarı 1600 lira olup 29 lira 36 kuruş sabıka ve 1186 lira 88 kuruş haliye tahakkuk etmiş, 29 lira 36 kuruş sabı ka ve 1186 lira 88 kuruş haliyeden tahsil edilmiştir. Mevaddı müşteile istihlâk resmi olarak bütcede kabul edilen miktar 5000 lira olup 7066 lira 83 kuruş tahak- kuk etmiş ve tamamen tah- sil olunmuştur Yüzde on gümrük hlisse- alınan mebaliğin bütcede muhammen miktarı 24000 lira olup 9442 lira 64 kuruş sabıka ve 17972 lira 40 kuruş haliye tahak kuk etmiş ve tamamen tah:- sil edilmiştir Şerefiye resmi olarak 500 lira tabmin ve bütcede ka bul edilmiş isede yalaız 5 Ulra sabıka tabakkuk etmiş ve aynen tahsil edilmiştir. Müceddeden yapılacak lâ ğun ve kaldırım nısif masa- rıfı faşaliyesinin bütcede mu- hammen miktarı 1000 lira olup yalnız 903 lira 22 ku ruş sabıka ve 7 lira haliye tahakkuk etmiş ve bundan 96 lira 97 kuruş sabıka ? lira haliye tahsil edilmiştir. Havagazı sü, — elektrik tenvir ve tesisatından ruh- sat harçları olarak bütcede 100 Hira kabul edilmiş ise de tahakkuk ve tahsilât yoktur. Tecrübe rapor şahadet” name, ehliyetname ve satre | barçlarının bütcede muham- aydanberi | men miktarı 2464 - liradır | 972 Lira 36 kürüş haliye tahakkuk etmiş ve men tahsil edilmiştir. Harita, plân, kroki kayıt nen tahsil edilmiştir lisininDünküToplantısi suretleri ve harita keşif haf cının bütcede muhamme? miktarı 10 lira olarak — kâ> bul edilmiş ise tahakkuk ve tahsilâtı vuku bulmamıif” tır. Hafta tatlli ruhsat hard 1500 lira olarak - tamin VE kabul edilmiş olup yalnıf haliyeden 1435 lira 25 kur — ruş tahakkuk etmiş ve a9" neü tahsil edilmiştir. Umumi evlerden alınaca†mebaliğin bütcede mik 500 lira olup yalnız. haliyt” den 815 lira 12 kuruş hakuk etmiş ve aynen * sil edilmiştir. Belediye vergi ve resiti” lerinden yüzde on cezaları? bütcede muhammen miktâf! 700 lira G! kuruş: « ve 137 lira 86 kuruş haliy? — tahakkuk etmiş tamaf tahsil edilmistir. ğ Belediye vergi ve IC“" leriyle ruhsatiye harcı tumat cezaları olarak İl# edilen muhammen — miktâ” 100 lira olup yalnız hali? olarak 17 lira 31 kurüş t& hakkuk etmiş ve y tahsil olunmuştur. w Ceraimi — belediye — p3f cezalarının bülcede muht menmıktarı 1500 lira 9'“’ 1893 lira 43 kuruş - tehi kuk etmiş ve tamai tahsil edilmiştir. İmtiyazlı Şirketlerden ber lediye hissesi olarak bütef 5 de muhammen miktar? Dira isede tahakkuk ve silâtı vuku bulmamıştır: Siğorta şirketlerindef faiye hlıminlnâhülıed' hammen miktarı olup yalnız hılıyı olal 87 lira 48 kuruş tıhlkk" etmiş ve aynen tahsil oli İ muştur Müşterekj ııııııı"l'*t istirdat — olarak bl“'_ de 5 lira tahmin ve ka bul edilmiş ise de tahakk ve tahsilâtı yoktur. yf Fazlai mehuzat — v den islirdadın bütcede F” hammen miktarı 5 lirâ de tahakkuk ve tahsilât! ku bulmamıştır. ye Emlâk ve âkar bcd'"-.' arının bütcede ıııull." miktarı 7000 lira olup İ 79,0 lira 6 kuruş sabıka ve M Hira haliye tahakkuk Ko p: ve sabıkadan 47 lira 57 ui' l ruş ve haliyeden 7774' $ 39 kuruş tahsil edııııiı':'_,.' Emlâk, arazi, arsa ve satış bedeli olarak ı K lira tahmin ve bütcedt bul edilmiş olup 7! "':0"“' kuruş — sabıka — ve Il* lira 23 kuruş haliye HTi kuk etmiş ve tamame” sil edilmiştir. pbüt Mezbaha hasılatımı? " cede muhainmen Mi 16000 lira olup yıll". k" ye olarak 14852 lirâ rüuş tahakkuk etmiş V© —— Sular ve haller b"'ı."" büdcede muhammef tarları 15 lira isede 1? j ( Sonu - üçüncü sayfa'