4 Kasım 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
SAYFA: 2 Tarihi Tetkikler: Ill Ayvalık Yazan: *Öğretmen, Beni Ayvalık ve Cıvarı Hakkında Ta- rihl Tetkikler Yapmağa Teşvik Eden ÇAVULDURA Armağan. EKREM (Ayvalığın ilk devrel kemali ) (Ekonomos) un vefatından aZ sene sonra; yani 18 inci asrın hitamından evvel Ay valıkta faaliyet bütün şid- detile görülmeğe başladı Artık her şey ellerinde ve her — serbestiye maliktiler İlk defa (Katral) binasile (Ayyorgi) adındaki muhte- şem ve süslü büyük bir ki- Tise inşa edildi 19 uncu asrin başlangı- cında dahi şehirin şimal sa hilinde büyük bir mektebin inşasına başlanmıştı Bu mek- tep Ayvalığın pek namdar bir akademisi olmak isti. dadını halz bulunuyordu. Babıâli de bu akademi bi- nasının İoşasına resmen mü- saade etmişti!! . şası tam üç senede yani 1803 tarihinde ikmal edil di. Bilahare liseye çevrilmiş olan bu binanın methali ce- nup cihetinde idi. Binanın orta yerinde pek güözel bir bahçesi, havuzu vardı. Mek- tep binası iki katlı olduğu gibi tulen 140 ve arzen de 90 kademli ve müstatilelşekil idi Geniş odalarının önünde, bahçeye nazır geniş dehliz: leri vardı. Birinci kat bir çok odalardan, dopolardan, mutbahtan müteşekkil bu lunuyordu. Bunlar, bu mekte be keserretle devam eden harici talebelerin ihtiyacatı- ni temin ediyordu. İkinci katın şimal ve cenup cenah.- larında talebenin ikametine mahsus 72 mevcut idi, Diğer iki cenah da ted risat odalarını teşkil ediyordu ki: Bunlardan şark tarafında kiler tali sınıfları ve garp .cihetindekiler dahi yüksek oda gelmişlerdi. Binanın in: | | akademiden çıkarılmış, bun- sınıflarla, kütüphaneyi ve fünunu tabiiye atelyesini ve umumi ibadet böceresini ih- tiva eyliyordu Bu akademi- nin idaresini temin için bir çok menbar varidat vardı. Mektebin muallimleri ruhani kisveleri İabis idiler. Aka demide — (Gırıgori Sarraf), ( Bünyamin), (Teükliyos Fa- iris ) adlarında şöhretli mu- allimler vardı. Bu müessese ye Yunanistanın her tara fından akın akın talebe ge liyordu. Tahsil “müddeti 4 sene iken bilahare 5 sene: ye ibiğ edilmişti. Talebesi 600 ze baliğ olmuştu. 1806 Tarihinde Ayvalık şehrine (Seyit Ali Paşa)nın muvasalatı Rumları bir hay H hırpalıyor. Akademi sed - dediliyor. Ve onun yerine (Ekonomoslun eski mektebi açılıyor. Memleket askeri bir hâkimiyet altında kalı yor. Böyle tehlikeli bir za- manda akademinin inşasına müsaade etmiş olan (Ferma- nı hümayun) nun maddeleri tekrar diriliyor!! . Bergama nin meşhur ve sahibi nüfuz derebeyi (Kara Osmanoğlu) na rica ediliyor! Ve Bunun delâletile akademi tekrar fa aliyete başlıyorl! .. Tıılhlıdı Ruslar |lim | her sene paskalye yortuların Tarihi..' Kemal Özer İngiliz donanması ise Boğaz- | ları tazyik suretile İstanbula havf ve dehşet salmışlardı. Bir taraftan da — İngilizler Mısırda İskenderiyeyi işgal ediyorlardı. İstanbulda Ye niçerilerin tanssup ve temer. | rüdü bir kat daha şiddet- lenmişti. Selim Salisin tah- | tını — devirecek — derecede hanedan — saltanatını - türlü türlü musibetler ve gaile- | lerle ezen Yeniçerilerin va- ziyeti devlet rüayasını dahi tecavüzata giriftar ettiği gibi bu hal Ayvalıkta da müşa hede olunmakta idi — Artık (Fermanı bümayunjun!!. İm- tiyazatının hükümleri sar- sılmıştı. — Rum ahali devlet vergilerini veremez bir hale Aralarındaki şahsi geçimsizlikler de — şid- detlenmişti. Bu senelerden — itibaren | 1812 tarihine kadar aka- deminin idarel dahiliyesi ek- veriyetle muntazam yürü yordu. Bu sırada — muallim ve —müderris ( Bünyamin) dan bir kısım Rum ahali memnun, diğer bir kısımı İse gayri memnun olmuşlardı Akademi muallimleri ara sındaki bu tebeddül talebe üzerine de fena tesirler yap: miş ve bir kısım talebe İz mirde başka bir. mektebe gitmişler ve bu hal akade- miyi birhayli sarsmıştı . 1817 Tarihinde Parisin tab ve naşirlerinden (A. Di dot — Amıorosiyos Didoto) Anadoluya İicrayı seyahat ederken Ayvalığa dahi uğ ramıştı. Bu seyahat Ayva hıkta bir matbaanın tesisine vesile olmuştu. Yani bu adamın Parise avdetinden az bir müddet sonra; Avya- hktan Parise — gönderilen (Kostanti Tambra) mezkür (Didonun) matbaasında çalı” şarak matbaacılığı ve mat- baa hurufatının imalini öğ- renmişti. Müteakiben Ay valığa avdetinde 1819 ta- rihinde Ayvalıkta ilk mat baa ve müessesesi tesis edil. mişti. Bu matbaada; akade miye ait bir çok kitaplar neşredilmiştir. — Ressamlık, heykeltraşlık ve musiki gi. bi güzel sanat müesseseleri | de bu devirde fevkalâde te- rakki eylemiştir. | O zamanlar Ayvalıkta terbiyel bedeniye dahi ta ediliyor ve bahusus da sporcular tarafından Ay valığın kadim Yunanistanın spor usullerinin ve oyunla. çının ihyasına çalışılıyordu. ISONU — VAR) — ——EMENDG AD — — Alman müstemlekeleri Berlin, 2 (A.A.) — Alman- | ların müstemleke talepleri- î ne İtalyanın gösterdiği mü zaheret hakkında salâhiyet tar bir zat, sorulan bir su ale “Bizden fedakârlık iste- mek hususunda hiç bir bü kümetin hakkını tanımıyo- ruz Zira bu hükümetlerin kendi taraflarından fedakâr- hığa hazır bulunduğuna dalr lııçhıı— ıııuı ıııv:ııı deill | birdenbire ahırın çatısı eTT t ŞEHİRHABERL Bir Ahır Çöktü, Bir Ka- | dın Can Verdi.. Geceleyin müthiş bir görültü ile çökan ahırın dıvarları altında hamile bir kadın acıklı bir şekilde öldü. Çağış nahiyesinin Nerkis | | telâşla yataktan fırlamışlar köyünde bir ev göçmüştür. Vaka şöyle olmuştur: Bu köyden Mustafa oğlu İsmailin karısı Hatice pazar- tesi gecesi elinde gaz lam- | bası olduğu halde hayvan- lara yem vermek üzere ahıra inmiştir. Kadın ahırdan çıkarken ile taraf ile kapının bulunduğu takı taş divar gürültü birdenbire göçmüştür. Gecenin sessizliği içindeki müthiş gürültü yatmakta olan, kadının kocası İsmail ile iki Kan Verme suretiyle tedavi Sovyetler Birliği Merkezi Hematoloji Enstitüsü direk- törü Dr. Bagdasarov, Tass muhabirine aşağıdaki izaha- ti vermiştir: *Akademi azasından Bo gömosetz, kan verme ile yal- nız kayıpların yerlerinin dol: durulması değil, fakat aynı zamanda bütün uzuvların hayati faaliyetlerinin fazla laştırılmasının da kabil ol: duğuünu isbat eylemiş bu lunmaktadır. Bu suretle, bü tün hüceyreler ve kan ve ren uzviyetler tenemmüv ey" | emekte ve bu kan verme ameliyesi, umumi — tedavi usülü halinde kullamılabi!l - mektedir. Bu Sovyet âliminin naza riyesi üzerinde çalışan Kı- evli Profesör Zukov, kan verme ile, skarlatinden had bir surette hasta çocukları tamamiyle iyi etmiştir. Enstitümüz vahim yanık- vakalarında muvaffakiyetle kan verme ameliyesine baş | vurmaktadır. Kan zehirlenmesi, abse ve atonik yaralar vakala: rında da, Profesör Spasoku: kotzkinin metodu ile muka- | bil gruptan hafif miktarda kan verme ameliyesi, çok iyi neticeler vermekte ve hastalıklar iyileşmektedir. Sovyet tababetinin mühim muvaffakiyetlerinden biri de kana enstitümüz tarafından | n | yapılan bir mayi ka matı süretiyle, bu kanın iki | Wâ üç hafta muhafazasıdır | Enstitümüzün, bugün 60 | büyük şubesi ve 5Ö00 € yakın küçük şubesi vardır. Bu ra kamlar, 1932 senesine na zaran yirmi misli daha bü yüktür Enstitümüz son beş sene içinde, 20,000 doktora kan verme metodlarını öğ: retmiştir. 1932 Senesinde 730 litrelik kan verilmişti. Geçen sene ise, kan verme İ ameliyelerinde 10,000 litre | k hı kullanılmıştır Ki D gp kalan iki öküz, bir inek çocuğu uyandırmış, hepsi dır. Gürültüyü işiten bazı köylüler de keza hâdise ma- halline koşmuşlardı. Yetişenlerin yardımı ile çöken taşlar, keresteler ve kiremitler kaldırılmış,, Hatice kanlar içinde meydana çı- karılmışsada hamile bulunan zavallı kadının öldüğü an laşılmıştır. Ahırın bir köşesine — sıkı- ve bir merkep kurtarılmış- tır, Yapılan tahkikatta yağ mur sularının tesirile ahırın divarlarının ve diğer bazı yerlerinin harap olduğu ve Haticenin yem verdiği es nada yem yemek - için tepinen ve iki tarafa saldıran hayvanların sarsın - tısı ile ahırın göçtüğü ve bu feci hâdisenin meydana | geldiği anlaşılmıştır. 30 Yaş- larında bulunan zavallı ka - dının ölümü köyde büyük bir teessür uyandırmıştır. İki şımızı Tebrik Ankarada neşrolunan Ulus Arkada- refikimiz — 29 — Birinciteş: rinden itibaren — evvelce de bildirdiğimiz gibi- daha bü- yük hacimde ve çok mü tekâmil bir şekilde çıkma- ğa başlamıştır. Diğer taraftan memleke - tin emektar bir gazetesi olan | İzmirde çıkan Anadolu ar- lar, had romatizma ve tifo | kadaşımız da ayni - tarihten beri yeni şekilde ve 12 şsay- fa olarak intişar etmektedir. Değerli — arkadaşlarımızı tebrik eder ve muvaffaki- yetler dileriz. —— .—— C. H. Partisi | Ocak Kongreleri C.H Partisi Dinkçiler oca ği kongresi akşam büyük bir ekseriyetle B. Ekrem Ça vuldurun başkanlığında top lanmıştır. Kongrede idare heyetinin raporu okunmuş, dilekler | üzerinde görüşülmüştür. Ya- pılan seçimde idare heyetine Rifat — Arabacıoğlu, — İsmail | Öz, Halil Baş, Kadir Kuter, Şevket Karaoğlan Mümessilliklere de, Sadık Ön, Rifat Arabacıoğlu. Anafartalar ocağı da ylın | | başkanlığında | yapmıştır. | üyelerinin büyük bir kısmı | 4 İKİNCİ TEŞRİN 937 ERİ İi HİRSEAN TT Şehire kendi Vasıtalarile Odun Getiren: Köylüler Kazanç Ver- gisi Verecek mi? Maliye Vekâleti; köylülerden, dükkân açmadıkça sattık- ları odunlardan kazanç vergisi alınmamasını bildirdi. Köylülerin kasabalarda ve | pazar yerlerinde sattıkları yiyecek ve içeceklerle kö- mür ve odunlar için kendi” | lerinden kazanç vergisi alı- nıp alınmıyacağında tered- düd edilmekte idi. Ötedenberi geçimleri ve kazançları kendi vı larile kasabalar ve pazar yerleri- ne getirip sattıkları mahru kata bağlı bulunan köylü- lerin orman daireleri tarafın- dan satılığa çıkarılan ağaç ları satın aldıkları zaman kararlaşacak olan —orman vergisinden başka bir de kazanç vergisi — tahakkuk ettireceği ehdişesiyle köy- lülerin bu artırmalara Iştirâk etmedikleri, bu yüzden ka Bandırma | idrnııyuımıııı takı- mın mağlüp etti Bandırma İdmanyurdu ile, birinci gümeye dahil bu lanan — İstanbul —Topkapı Sporkulübü arasında pazar günü Bandırmada bir maç yapılmıştır Birinci devrede ilk golü Bandırmalılar yapmıştır Bu haftayımın sonlarına doğru Topkapı takımı bir sayı — yaparak beraberliği temin etmiştir. İkinci haftayımda Bandır: malılar daha üstün bir oyun göstermişler ve — birbiri ar- dınca denecek kadar kısa bir zaman zarfında üç gol çıkarmışlardır Topkapılılar bu ağır mağ- lübiyetten kurtulmak - için bütün çalışmalarına rağınen ancak bir gol yapabilmiş lerdir. Oyun 25 inci dakikadan itibaren iki taraf arasında karşılıklı akınlar ve müda- faa şeklinde geçmiştir. Ban dirma - İstanbul maçını bu suretle 2 - 4 Bandırma manyurdu kazanmıştır Bandırma İdmanyurdu | Marmara gümesinin en kuv vetli bir takımıdır Kongrede ocak | bulunuyordu. Bir senelik faaliyet rapo- ru okunmuş, ittifakla ka- bul edilmiştir.. Bunu müte- akip — mahallenin ihtiyaç- larını alâkadar eden dilekler üzerinde görüşülmüş ve ka ratlar verilmiştir. Seçim şöyle neticelenmiş- tir: KÇ Hayati Tolun, Mustafa Keskin, Hüseyin Abacıoğlu Halil Çakmak, Kâmil Kara- bulut. — Mümessilliklere de Hayati Tolun, Halil Çak- ld- | saba ve şehirlerde kömür ve odün sıkıntısı. başgöster- diği anlaşılmıştır. Bu münasebetle Maliye Vekâletinden bütün defter- darlıklara yeni bir emir ve: rilmiştir. Bu emre göre ye nilecek, içilecek veya yakı: lacak maddeleri, hayvat veya hayvanla çekilen ara- balarla köyden getirerek şe hir veya kasabalarda veya başka köylerde dükkân aç" maksızın satan bütün köy” lüler, mutlak surette kazaoç vergisinden lstisna — edilmiş- lerdir. Bunlardan — kazanç vergisi alınmıyacaktır. Ör- man idarelerinden ağaç *e- tın alan köylülerden de ka- zanç vergisi istenmiyecektir- Garbi Anadolu Futbol Şampiyonası (Baştarafı birinci sayfada) geleri arasındaki futbol yam” piyonası — cumartesi lı'ı Manisada başlıyacaktır. Bu maçlara iştirak ede” cek olan bölgemiz futbol şampiyonu İdmanbirliği b" gün on beş kişilik bir kafile halinde Manisaya gidecektir- Bugün ve yarın Aydın ve Çanakkale ıııpl!"hr rı da Manisaya ıolıu lunacaklardır. Dört şehir birincisi aft” sındaki ilk maç— kurra ile rılacak — Iki takım arasın cumartesi günü, bu galibi ile üç numaralı kım pazar günü, onun gali z ile Gdört numaralı takif arasındaki son maç dâ günü yapılacaktır. Bu maçlar sonunda finalk kâlan takım ayın — onu Ankaraya gidecek ve şehirler arasındaki maçla' finala kalan takımlarla şılaşacaktır. İyi bir oyuncu kıw na malik bulunan ve eP*' denberi hazırlanmakta ol İdmanbirliğinin bu ma! çlar” dan iyi bir. sonuç l'”dı kuvvetle umuluyor. Maçlara — iştirak 'd' takımlardan lıllhıl- bölgesi şampiyonu olan zilli - Mendiresspor da - kuvvetli kadrosuna maktadır Bu takım, senele(c€ takımda ve bir kaç 000? önce de şehrimiz İdll" liğinde oynıyan Ş"kl fından - yetiştirilmiştir- Çanakkale ve bölge birincileri » maçlar için ötedenbt” ııriııııilulıl'ı n ı'"
