9 Kasım 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
A HÂDİS-HÂDİSE Bu sözlerle «hudus, hadis» ve «hayal» sözlerinin eli- moloji, morfoloji ve Tönatik bakımından çözümlenmesi HÂDIS - HÂDSE Kelimenin etimolojik şek li: () 12) (3) (4) (ad &- ağ - ad — is) (1) ah: Köktür; *ay, n bir başka şeklidir fay, ag. ak, ah bir kategoridendir- ler Bir şeyi yaratmak, yap mak, tesis etmek; — hayat vermek, ruh vermek, vücu- da getirmek anlamındadır. () (2) ağ: Objeyi gösterir. âh - ağ — ahağ — el müş, vücut bulmuş şey (3) adı (. Hd - &X yapıcılık, yaptırıcılık, yapıl - miş olmaklık anlamını ve: rir (Ahb »Fiağ -H ad) —.ol muüş olan şey demektir. (4) is: (. 4 8); geniş'ik yani, bır süje veya objenin kendi muhitini taşarak teza hürünü gösterir. — O hal- de: “Ah — ağ h ad - is, büyük oluş demektir Morfolojik ve fonetik te- sirlerle “ah, kökünün ve kali düşüyor. İik “ağ.. ki uzatma vazilesini görüyor. Onun da vazifesi kendisinden sonra — gelen vokalin uzunca okunmasile yapılıyor, Söz “Hâdis, şek hni alıyor. Bu sözün sonuna — “eğ, eki gelince, kelimenin ma- nasını tesbit ve ifada ediyor, ©6 mananın adı. oluyor: (Hâdis - eğ.. zon erkin okunmaz (ğ) si de düşüyor: Kelime sadece “bâ lise, o'a- rak kalıyor; manası tüyük 0'uş, büyük vakla demektir. “Hudus, — sözü, “hâdis, sosünün vokalleri — değişik başka bir şeklidir. Bu iki sözün etimolojik şekillerini alt alta koyarak baka hm, (Âh - uğ - ud - us) hudur 'Ah — ağ -- HKAYAT “Hayat, sözü ile “hâdis, sözünün yapılışları — birdir; ikincisinde fazla “olan * ad -4 1s) ekidir. Türk sözlerinin oku | nuşundaki mekanizmayı BÖstermiş olmak için “ka- | yat,, lüm. Etimolojik şekli: (D (2) (3) “Ah L ay — at, tir *Ah, ve “dy, kök ola. rak alındıkları zaman her ikisi ayni anlamı gösterir- ler Bunlarden birisi — ek mevkiine düşünce rolü de ğişir. () ah: Kök olarak, ya ratmak. İlayat vermek, ruh vermek an'amını gösterir (2) ay: Ek olarak objeyi, oyanı, hayat haiz şeşi gösterir. Ah - ay hay — hay umumiğ olarak var olma demektir. *özünü de inceliye- ek olan | melhumunu | (3) at, (di: (. t — d) bir şeyin olmuş, — yapılmış olduğunu — gösterir. Demek ki: Hayat, müsbet olarak ya ratılmış ö'maktır. () Yakut Tügatı HADiS “Hadis, sözünde kökün manası başkadır. Etimolo- jik şekli: (D Z) (3) “ah 4 ad is, tir (1) ah: ses, sada, söz an- lamınadır. — (ak, ok,uk, ah, ' ay, ağıağ köklerinin hepsi ayni anlama gelirler.) gösterir. (3) is: görüldüğü gibi uzak sahayı, bir derece geniş'liği çokluğu gösterir Yani sözün uzağa, harice intikalini ve çokluğunu gösterir de böy- ledir, bazı Türk diyalektle rinde $ yoktur Yakutça gibi “Ah b ad -h is, — hâ- dis — nutuk çok söz, kelâm demektir |— Not - İlâdis, sözünün baş- ka şekilleri de vardır. Me selâ “Aydış, (2) gibi. İki ke llmenin bünyesi tamamen Wıyıııılıı— Etimolojik şekille rini alt alta yazalım. ()) Hadis: “ah is, (2) Aydış: “ay - ad -- 8. Ah — ay dır. (1) incide Kökün vokali — düşmüş, (2) mcide kök kalmış fonetik | icabı ortadaki ekin vokali | düşmüştür. İs — İs tamamen aynidır. “Eytiş; ve “aytış, da ay- nidir. (Süyük Türk lügatı, kazan lehçesi; Radlof lü- ga. | | Ayıtmak — ifâde etimek BI Eyitmek — ifade etmek 41 Not biz. yalnız alfolunan söz'er lanırız, ad - “Hadis, sözünü, peygamberlere için kul (2) Radlof lügati. I. “Te leât ve Altay lehçeleri , (3) Die Legende — von Oghuz Oaghan, H) Büyük Türk Lügatı. *“Kazan lehçesi.,, O >emameer e- Bir düzeltme ı Dünkü sayımızdaki teci- mel ahlâk bi zıda ikinci sütunda “gerekli kurumların yapı'masını bü- VATAN Eczaharesi TÜRKDILİ Bizim Davalarımız (Baştarafı birinci sa yfada) ye göz yumarak inanmamız, | ba vazifemizi yapmadıkçı | rahat uyumamaklığımız lâ | zamgelir. Kanatla karşılan l mıyan düşman layarelerinin seferberlikleri nasıl felce uğ ratabileceklerini artık biliyo ruz. Bir harp vaktında şi mendiferlerimiz fabrika'nrı | mız, cepheyi besliyecek olan bülün organizmamız. Türk | kanatlarının gölgesi altında işliyebilir. Damı açık olan evin duvarları Türk aylesini | istediğimiz gibi koruyamaz hakikiğ kuv vet'er baline gelmiştir. Tay- yarecilik daha büyük harp ta, 1913 de o'duğu gibi en büyük tehlike kendisi ile uç mak olan spor tecrübesi ol maktan çıkmıştı. 1918 be 1935 arasında havacılık. bü- yük harp tayareciliği ile kı- yas edilemiyecek kadar iler lemiştir. Öyle Lti hava mü dafaası, artık kara ve deniz Tayareler, müdafaaları i'e bir —arada ve bir ehemmiyette düşünül mek gereken bir iş olmuş tur. Türk havasının korunma 81 için İsmet İnönünün mil letten istediği fedakârlık, as- la ağır değildir.. Havamız güven altına girdiği gün. bu memleketi kap'ıyacak olan huzur ve sükünun bu kadar ucuza temin olunabilmesine teşekkür etmeliyiz. Biz bir vatan inşa ediyoruz; nüfumu muzu 20 milyona doğru ar tırmağa uğraşıyoruz; yurdda etdüstri ' kuruyoruz; su'arı miz, yollarımız, raylarımız, elektriğimiz, sıtmamız, ku rak'ığımız, çıplaklığımız, tar- lamız ve yuvamızla uğraşı- yoruz. Bunların hepsi barış devrinin devamını ister: Ba- rış devri ise, mi'li müdafa anın eksiksiz o'masna bağ. | hıdır. Barış davası — güdenler, harp davası güdenler kadar hazır. olmalı ırlar. Hirdar ve ümidler bir daha Türki ye üzerine dönmek ceşare tini bulmamalıdırlar Hükümet bize: “Havanız güven altındadır!, Deyince ye kadar, elimizden geleni ve gelmiyeni yapmağa sa vaşma'ıyız F.R. Atay EZZRERNCANA NN EN, yük bir noksan - olarak gö halkımıza ilân $ rüyorum,, sözlerinin “kuru- £ mların yapılmaması..,, şeklim H 5. de ve daha aşı “şüphe- | 'H N sermayeler — müvazeneli : ; işler. , O“muvazaalı iş'ler, £ A L E V E tekline konularak düzeltilme- £ ğ sinl dileriz. ; Nöbetçidir: (O ) 1 eee L e S ne ae KA alıkesir Müftülüğünde 11 12 nci teşrin pa rlesi günü akşamı (sa 1 gecesi ) Leyleyi Beraal HAYATTAN ALINNIŞ BU SÜYÜ ? — MAGERA ROMANI : — PEK YAKINDA ğ TÜRK DILİNDE OKUYUNUZ! | hava ar yağmurlu gitmek- tedir. Tütüncüler 935 oyıl İLİMİZDEN HABER Rİ| #ARE G 3 AMEBE TO UA DA AM TT MA İlbayımız & Dün şehrimize döndüler. B. Sali n Gündoğan Uray'ar koöngresine iştirak etmek üzere Ankaraya gid en Sayın İlbay ve Şartayı- mız D. Salim Gündoğan İs- tanbul yolu i'e dün şehrim- ize dönmüşlerdir. Yeni Orta Okul direktörü ödevine ba: şladı. Şehrimiz Kızörta direktörlüğüne ve okul Türkçe | öğretmenliğine atanan İsta nbul Hakimiyeti Mi'liye şe- hiryatı okulu direktörü B. | Fehmi dün gelmiş ve yeni ödevine başlamıştır. Bandırma kulübünün Doğanspor çalışmaları İki ay evel aç_ıl'an bu kulübün bilhassa gençlik için faideliça- lumaları görülmektedir. Bundan iki ay kadar ön.- ce İlçemizde açılan Doğan- spor kulübü eyi bir varlık Kulüp bu üye göstermektedir. kısa zamanda bir çok yazmışlır. Bu kulütümüz kış gecele r.nin boş grçiri"memesi için ba'kın ve gençliğin istifade edeceği bir çok önemli mev zular hakkında hafta müsa- habeleri tertip etmiştir. hastalıklar mütehassısı şehrimizde İlimiz çevresinde ilkbahar- da genel şarbon mücadelesi yapılacaktır. Bu yoldaki ha- zırlıklara — başlanı'mış bu- lunmaktadır Bu mücade'e hazırlıkları ni yakından takip — etmek ve teftiş'erde bulun mak üzere Tarım Bakanlığı Bü'aşık basta'iklar — gubasi mütebassısı — Cevat Akger man dün şehrimize gelmiş tir Sındırgıda Bir Evden Çalınan Tütün Dengi.. Hırsızlar tötün - dengini bir Ti Bu yulın tötün mahsuü hazıları. Gelecek yıl için de | hazırlıklara Sındırgı, 8 |Özel aytarı: mızdan| — Kurtuluş mahal lesinden Üsküplü Şabamın evinden birkaç — gün önce bir denk tütün çalınmıştır. Gedikli başçavuş Osmanın izi takip etmek suretile ça- hnan tütün dengini kasa banın dışında — bir bahçe içersinde bulmuştur. Yapılan sıkı- araştırmada hırsızların mübadillerden Ömer ve Davut ile 'Alr oğ lu Mehmet öldüğü meyda na çıkarılmıştır. — Kendileri yakalanmıştır. Başçavuşun hırsızları bulmakta büyük gayreti görülmüştür. Burada bir haftadan beri mahsüllerini * hazır amıştır. Şu hafla içinde piyasanın açılacağı ümit edi mektedir. 930 yılı için de şimdiden tülün tarlaları tutulmuş ve hazırlıklar baş'amıştır. Askerde bulunan hülü met Doktorumuz B. İ.krem askerliğini bitirerek eve ki gün Sındırgıya — ge'miş ve İişine baş amıştır. Ön beş gün önce başlı: yan Aklisar -, Sındırgı yo: İupu tesviyelturabiyesi yağ- murlar dolayisile dutmuştur. bahçe içine bırakmışlar. haşlandı. — | Sörel Kurulunca cezalandı. rılanlar. Bazı esnafın uray talima- tına aykırı hareket ettikle tinden uray sürel kurulunca muhtelif çarptırılmışlardır: para — cezalarına Kasaplardan Köse Ahmet, | Kapçak — Hasan, Kadıoğlu Mustafa Çavuş,; Kasap Emin, Sucukçulardan — Süleyman, Mehmet — oğlu — Müstafa sıhbi talimata aykırı harek et ettiklerinden üçer lra, se yyar yemişçi'erden Dursun oğlu Hasan, Niyazi: Altay uramından sütcü ve aşçı Ba. | yram yaya kaldırımı işgal | ettiklerinden birer lira. şof, örlerden Niyazi, Cafer oğlu | Bulaşık — Zıhir'i gaz ardan korunma mevzuu bu müsahabelerden birincisini teşkil etmektedir. Bunu diğer muhtelif konfe ranslar takip edecektir Kulüpde avcıhk, at cılık şubelerin açılması için de hazırlıklara başlanmıştır. Doğanspor urayın şehir bandosunu da ele almış ve bunu daha ziyade mükem” meleştirmeği programlarına koymuşlardır. Parti “İlgön kurulunun - toplantısı Dün gece C H. Partisi “İlyön — kurulu Parti- Baş kanımız B Lütfi Kırdarın başkanlığında top lanarak Parti işleri etrafın da görüşmüş ve kararlar ver miştir Sonbahar At koşuları 17 ikinciteş- Tinde yapılacak, 17 İkinciteşrin pazar gü- nü şehrimizde — yapı'acak olan sonbahar at yarışlar! bazırlıkları ilerlemektedir. Şimdiden bu koşuya bir- çok hayvan keydedilmiştir: Koşuya diğer yıllardan daha fazla hayvanın işlirak edeceği kestirilmektedir ' Ruam Mücadelesine devam ediliyor İlimizin ilçe, kamun - ve köylerinde tek tırnaklı hay vanların ruam mücadelesine devam edilmektedir. Bu arada Balık'ı köyün” de yapılan ruam — savaşını baytari Mmücadele başkam Hakkı UÜzer idare etmekte | dir. İdman Bölgesi yıllık- kongresini bugün - yapacak İdman bölgesi bugün sa” at on beşte kendine bağlı sosyete murahhaslarının $ tiraki ile bölge kurağında yıllık — köngresini yapa caktır. — Havran ile — Pü: rbaniye murahhasları kon' greye iştirak etmek üzere dü? | şehrimize gelmiş'erdir. Sabri, Habibullah oğlu Ca fer, Mehmet oğlu Hasan fi ren muayenesine gelmedik üç kah- veci Hüseyin, — kahveci Bekir, kahveci Hasan. &ıhhi talimata dikkat etmedikle- | rinden birer lira para ceza sına çarptırılmışlardır. İ lerinden Hra, İvrind de Iıîııı—ınymıınlıııl İvrindi, 8 |Özel aytarımız” dan| İvrindide kahveci Demif oğlu Davut, kahv sinde İs hak oğlu İsmail ile * kumar oynarken — Jandarmalar 14 rafından — yakalanmışlardı" İkisi de Balıkesire .Bud". rimişlerdir | J
