2 Ağustos 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

Folklor Notları: 4 Folklorun Ana Yolları Folklorin ana bölümlerin- den ikinc'si (İnceleme ve Tet kik) maddeleridir. Bunları da esas — olarak üç bölüme ayırabilirizi * ı Genel inanmalar, 2 — Özel inanmalar 3 — Görenekler 1 — Genelinanmalar Bu halkın arasında yaşı- yan muhtelif maddeler üze- rindeki inanmalardır. Böyle bir madde, üzerinde ancak bir - inanma vardır, Bu ba- kundan bu, laanmalar genel olarak alınır Meselâ — İlalk | sağ avucunun kaşınmasından, eline para gireceğine, sol -| kaşınmasından da elinden para cıkacağına imanır. Su bu kadardır Bu- nun Üzerinde — ikinci bir inanmım yoktur. İşte bu avuç kaşınması üzerindeki genel inanmadır. Halk arasındaki — bu gibi inanmaları topliyan ilk ki. tap; İstanbul İlalk — Bilgisi Haberleri dergisinin bastırıl- dığı Talât Mümtazın (Kasta- monu halk inanmaları) adlı kitabıdır, sanırım Kaynak dergisinin sayılarında yazdığım inan malar da bunlardandır. Bu hale göre bu alandaki ikin ci kitap (Balıkesir Halk | İnanmaları) adlı kitap ola caktır. — Yakında çıkacak olan bu kitap, derleyicilere bir. örnek — olabilir Genel inanmalar dağnıktır Bunların toplanması halkın türlü maddeler üzerindeki inançlarını göstermesi bakımından bir yer tutar. avucunun son önemli Bunları sınıflamakta mü mkünse de tasnifin bir değe- ri olamıyacağı kanağatında yım — Her halde tasnif edi- İmek istenirse bunları al. fabe sırasile değil, inanma ların çeşitlerine göre ayır mak daha uyğun ve ilimsel olur. 2 - Özelinanmalar Özel inonmaler bir tetkik maddesi üzerindeki türlü inanmaların hepsine birden verilen addır Bunlar sapta lanırken çok zaman göre - neklerle karışık olarak elde edileceklerinden görenekler le inanmaları sınıflama yapacağım deye - biribirle- rinden ayırmak doğru olmaz Çünkü en son ikisi de bir maddenin belegeleridir. Özel inanmalar — tetkik | edilirken elde her halde bir kadro ister. Kadrosu? in- celeme ve sapta — eksik olacağından ©o madde üze rindeki daha bir çok göre nek ve inanmaların halk arasında kalarak — Folklor gereçleri arasina geçmeme sine sebep olur, Kadro, tetkik maddesi nin iskeletidir. Teşrih derş. lerinde — talebe nasıl bir iskelet üzerinde işleyerek tetkiklerini — ilerletiyor tamamlıyorsa, Folklorun ka- drosu üzerinde tetkik eden kr de aynı suretle madde “ üzerindeki tetkiklerini iler Jillı, bi'gilermi tamaalar, nun içindir. ki kadro, tetkiklerinde en bap- KACoG HOĞÜi ve Are YAZAN: O. Balkır Burada Folklor araştırıcı- larımız için büyük — bir 1b tiyaç olan kadroların eksik liğ'nisöylemek isterim. Kal dırılan (Halk bilğisi derneği) nin ((Ualk bilgisi derleyi- cilerine rehber)! adlı kılavuz kıtabında bir çok maddeler üzerinde hazırlanm $ kadıo lar varsa da bunların bir kismı eksiktir, bir kıtşmı da özel bayatımıza uymadığın- dan Çiİr faydn elde edilemi: yecek haldedir (Halk bilgi- Si derneği ilim kolu) nun | bu rehberi esas tutarak ha zırladığı kimi kadrolar var- dir. Bunları elde — etmek mümkün olsa idi Folklor. cularımız için değerli birer | örnek olurlardı Özel inenmalar karaklerini göstermesi ba kımından çok büyük — bir önem taşır. Bu itibarla bun- ların derlenmesine — yardım edecek kadroları hazırlamak gereklir. Türk Dili — tetkik kurulu derleme — kolundan Folklorcularımız için böyle | kadro'ar hazırlamasını iste mek, bilmem yersiz bir di- lek olur mu” halkın Özel inanmalar üzerinde | şimdiye kadar genel ve yer | sel olarak bir çok izerler çıkmıştır. Bunların — gerek derlenmesinde gerekse ya- eski (Halk bilgisi derneği) nin — büyük bir övünc — payı Fu gün Halkevlerinin (Dil, tarih, edebiyat) kollarının da bu büyük ve bayırlı işi başar maları gerektir Bir çok illertmizdeki hal kevi dergilerinde kıvançla görüyoruz ki Folklor, halk arasında Ve yımında vardır evleri ve evciler eyi bir yer tutmuştur. bu gidiş devam ederse - ki can?an dileriz, tuttuğ! yeri kaybetmiyerek daha sağlı m- laştıracağına küvvet'e inan- malıyız. |3 — Görenekler Yaşananlar ve yaşanmış lar olarak ikiye böldüğümüz görenekler de bütün diger Folklar maddeleri gibi bü- yük bir önem taşırlar Bun- Tarın saptalanması da sosyal yaşayışımız bakımından çok değerl dir Görenekler de her halde bir kadro — üzerinde çalışırak İncelenticli ve sap- Tanmalıdır Gerek özel inann' alar ve gerekse göreneklerle ilgili kimi maddeler üzerinde La- zırlayacağım tetkik kadrola rını eksik te olsa, büyük bir ihtiyaca karşı koymak dileğ'yle Folklor —üzerinde çalışmak isteyen genç arka daşlara vermeğe çalışaca ğim. Son olarak Folklorun de. | ğeri üzerinde daha bir kaç | #öz söyleyip bü konuş ayı bitireceğim: Folkor; ha'kın bitmez tükenmez bir ilim gönücü | dür, işlendikçe işi artar. Fo klar. bir cevher, biz derleyiciler de birer arayı gılarız, Bulduğumez ham cevherleri Folklor kuyumcu. sunun eline yerer.k ea bulunmaz,en yüksek değer deki şeklini ald cıiıı Folklor; Bir ulu | kadını.. , dir ki, bu tavrı ( ve he'e halk ile, Bağlar Adam oğullarında, iki çe şit bağ vardır benim bildi ğim.. Biri, iki gönlü birbirine bağlıyan yürek Bağı Ayni iki kafayı kaynak 'iyan, kafa bağıdır. ötekisi de.. Öyle gelir ki bana, düşün: celerimizin halat verdiği ne- sne; daha sonsuz bir bağla- nışın kendisidir. Ona, — düşünerek bağla- mişizdir. kendimizi. Kafa bağı geniş bir anlayışla; yü re. bağını da içine alan, da ha sınırsız bir. bağlamştır. Yürek bağı . Bu, daha | çok kadını; omuzunda gü dolğun göğsü yarı hakvele | kötü bir tablo sananların bağı.. Erkeği Atfredit, kadını Venüs — bilenlerin bağıdır, Bütün yürek bağları.. Ben, yürek bağlarının iç- inden çekip — çıkarıyorum Fu çıkarış, Kafa bağlarımın arasına ko- ymak içindir. Kafa bağlarım ki; temiz ve aydınlıktır. Kafamla ba- glandıklarıma bir havvari- nin bağlanışı ile değil, k famin bütün gücile bağlanı- rım, vercin. çıplak rinde mahal'e rastlanan-, onu, * İki çeşit bağ, bilmiyorum. | Bildiğim, yalmız kafa bağ ları MAM —ememm— İngilterenin Rolü. (Ü tari fi birirci a)f dn) ğında olduğunu savamakta- dır. Hakikatte ise, İngiltere, kendi emperyalist projeleri ni savgamak için uluslar Sosyetesini seferber ediyor. Şüphesiz ki, İngiliz yardı mi olmasa » harpten kaçın- | mak için Habeşistan İtalya- nlarla bir anlaşma yapma: yı çuktan kabul ederdi Ha İbuki, bugün Habeş impa- ratoru, harpten bahsediyor ve memleketi son damla kamna kadar savgiyacağın! söyliyor. İmparator ancak böyle harekete yetki aldığı iç'n-? takınmak tadır ,, ndisidir. Biz bunları derle yip öğrenmekle ulusu, ulu- sun içyüzünü ve karaktereni öğrenmiş olacağız. Folklor; durmadan, din lenmeden. yorulmadan ça hşmak istiyen bir iş alanı dir. Pu alanda bulacağımız en değersiz görünen bir ge reç. ustasının elinde en yük sek değeri alır Folklorn ihmal eden ulus- lar kendilerini ihmal etmiş lerdir. Bunlar çinlir ki halka ait olan bütün Mmüdde ve bilgileri toplamak hepimiz köylü ile çok yakından tgili — olanlar için en büyük ve en — başta gelen bir yurt ve ulus boör cudüur. Yolunuz açık olsun, genç — daşlar!. Halkevıne HavaKurumun Gelen makinenin deneme- 'Her tarafta geniş calışma!af Di İeri vapıldı. Halkevimizin bir sesli si- | nema makinesi getirmiş ol düğünü yazmıştık. Şerket 1 uzmanı da (mütechassıs) dün Kopsüttene kadar üye yaz azldı - 64 kılo sılııl yurtdaş — köylülerin yardımı, Kepsüt, 1 |Özel aytarımızdan| — Hava tehlikesi?” rşi Kepsüt ve köylerinde sonsuz bir çalışma devâf! gelmiş ve makinenin mon- | mektedir. Değerli kamunbayımız Sedut Ergüven bt tarımı yapmıştir. Halkevinin bu işe memur etliği kurslar kolu başkanı b. Bedri ile uzmanın yaptıkları deneme hlikesi kurumuna ciddi bir g ayrelle sâarılmış, mel köylerini bölgelere ayırarak buralarda öğretmeni biri ayrı ayrı vazifeler almışlardır. Kepsüt tbaş İzzet Tan, Şadi. Akif. Dürrü, Muatafa, Şamılı be$ ler isteğe uygun görüldüğü- Ülküsi Kâmil, Gemnlik Muratlarköyü öiıelmenleılnd nden makine Halkevine mal edilmiştir. Siyah - Boyazın balosu ya- Ni akşam veriliyor. Üç ağuslas gecesi Şehir | kulübü salonlarında verile ceğini yazdığ mız İdmanbir- liğinin balo hazırlıkları bit- | miş gibidir. Balonun eğlen- celi olması için kulüp yö netim kurulu zengin bir pr- ogram hazırlamıştır. Yeni_ı;ırkm Yapılması işi ilerleyor. İlyaslar mezar'ığının park haline çevrilmesi işi büyük i | | | bir hızla ilerlemekted r Parkın ortasında — yapıl. makta olan büyük havuza | Bu getirmek için boru dö- | şenmesine baş'anmıştır. Park yollarInın da tamamlanması na cılııılmnklıılır Balyada Bir isyar hakyerine verildi. Balya, | (Özel artarımı zdan) — Orhanlar kamunu nüfus işyarı hakkında yapı lan tabkikat sonunda 1609 sayılı kanuna göre hakyeri. | ne verilmiştir. -Nüfus işyarları arasında Korucu kamunu nüfus iş- yarı ilçe nüfus işyarlığına Havran nüfus işyarı Palya nüfus kâtipliğine, Falya nü- fus kâtibi de Havran nüfus işyarlığına atanmışlardır. Bir alanma Palya, 31 (Özel Aaytarı mızdan) — Varidat kâtibimiz B Mehmet tefian Muş | varidat direktörlüğüne atan" mıştır. Havalar Sıcak gidiyor. Dünde öğleye kadar &1 caklık 'derecesi — otuz beşe kadar yükselmişse de ak- şam üzeri çıkan rüzgâr bu boğucu sıçaklığı oldukça gi dermiştir. Açık teşekkür. Eşimin hastalığında mes leki birlik ve kardeşlik duy- güsile göğüs kabartecak derecede candan alâka gö- steren değerli meslekdaşla sımdan Operatör B. Sadi ile Dahiliye mütehassısı . Ferirle açık teşekkürlerimi İsmuşmayı borça bilirim ği İt | na ceyap vermeklen “ce his ve en hakiki | ksa bir gaye Içlmnld Ş | walini ıuı.nuıuınuıfmdl ce tehlikesine anlatmışlar ve şekilde — hava leri | zullah ayrıldıkları bölgelere giderek köylülere © karşı — ahınacak gezdikleri yerlııd' halkının da yurtseverliğine dayanarak yardımı ve | kaydına baş'amışlardır. Henüz arkası alınmıyan bü ? | yetin bugüne kadar elde edil en sonuç'arım aşağıyö yorum. Yurtsever Kepsütlüleri ve köylülerini cam' kışlarız: Üyelerin Adı: Hakkı Çavuş oğlu B. Rafet Karabacak oğlu B. Kâmli Keçeci oğlu B. Cemal Bakkal B. Ali Ekmekci B Kadir Ekmekci B. Abdullah Bostan oğlu B. Mehmet Beyköylü Hacı Mehmet Kara İsmail Kuşaksız Hacı Mehmet Karâca Ağaçlı Çavüş oğlu B. Mehmet Saraçlı sürücü B. Bekir Eşeler Bütün bunlardan başka ki rumümüza ayrıca a'tı yüz seksen İira tutarında teberru edilmiştir. Kepsü'ten afyon sakızı ve Saraçköyünden Fehim karısı iki Y? köylü Kara çavuş öylüler tarafından bavâ hu Hacı Bekir altmş €T İğü ı..r danayı kuruma bağışlamıştır. (Biş taralı birinci sayfadu) ilham perisi olamıyor, nede. nse.. “Halâ o vadi devam Dediyorsa, da laf mı?.. Hem, bütün şiddet ve kuvveti ile © vadi üzerinde at oynatı hıyor. Fakat, diyeceksiniz ki, (o halde edebiyatta değişen ne?,. Hiç!. Sadece, dekor değişti.. Kadınla — hitaplar, hep bildiğiniz gibi . Eski ve yenilerden ki mleri beğeniyorsunuz? . Vu- nların, iyi ve kötü tarafları? Yenbiyi bilmiyorum, Eskiler ise, yaşadıkları de virlerin hatırslarımı kucak- ladıkları için bugün antika nevinden saklanabilirler Onlar. bugünün ihtiyacı- çok uzaktırlar, — Edebiyatımız, terekki mi, tedenni mi ediyor? Cevap, ümitsiz: Bilmiyorum amma, le- rakki etmesini, hepimiz ca- ndan istemeliyiz — Sizin için şiir?. — Benim için şiir, en gimizi (asalet ve büviyeti mizi) terennüm eden; feyzi ni yalnız cemiyelten almak - la kalmayıp, f.ılul deha ziyade cemiyele weren söz | dür, yazıdır. Bir nxuınlıı bıııı: “ganat, san ıt için ınid—; yo Fu yabını sizden istiyorum Kısa, fakat ol.kalı bir ce a| Faidesi olmıyan mat, yerin diline geçsin. - Üstat siz küçüklüğü - nüzden beri giirle uğraşmış, şiir yazmış bir şahsiyetsiniz. Ankelımız ruz. Şiir, duygu çerçev“" yaşıyabilir mi? Yani ce alanına girmelim” Ş Fikirsiz duygü: vasız ağaca benzer — Özdil için V* nüyorsunuz?, Özdil bir ihtizaç Y” ! retlir. ç Son sualimiz Huku la edebiyat arasınd? bi bir ilgi vardır? Bunu, B sorun . Hukuük ile «C ayrı ayrı şeylerdir. ndaki münasebet #" rettir: Hukuk da edeblı-"’" ER üfade edebilir. ,-şf “O kadar.. miz sona erdi biyat üzerindeki mız bitmedi H. B. Çantayı İf » den çıkardığı gir € den birkaç nefes © Bilhassa Yun'$ ©| ı'zın'ia yazılmış bir deti. vğcüt » ETOŞ ütün şüiriyeti ile yör ğ Yunus tarzında, E “nusunkilerinden dal diyeceğim. . Bir sürü lııı:ı'l ç Şehrimizin bir acış simalarını, ““n ter ve özellikl “azda, canlı nlırık Yoldayız Ş“ cekeli nm:l'“d' ryam buram lef halâ, Hasan Basri? | lerini ıek.rnrh)'_“'»