24 Mayıs 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

T KT TUT UU TÜRK DİLİ | Kılavuz için dersler set d Savki tabii, inşiyak — İçgüdü YA müedler — Gütge Ş Emri vaki — Olut » tabil) | uzun Bularak, veya ünlâmıni zayıf sana- sonraları şu ainsiyak» kolimesini çıkardılar. Çünkü Bizimi medreso filozoftarının kelemi ve dili bir türlü Türk- geye gilmez. Kılavay bunlar için içgüdü sözünü bülmüş- tur: «Bunun böyle olacağını içgüdümle sezdim.» V) Yakgt: «Hayvanların içgüdüsü, enikonu insan zekâsının yerini tatar. &... Bu hdamınban böyle davranmakta bir gülgesi var ama, ne olduğunu bir türlü anlıyamıyorum» cümlesinde gütge, eekiden Arap yazısile belki doğru bile okuyama- dığınız fikri muzmerin karşılığıdı. Emri vaki her gün gazetelerde geçen bir deyim! Bunun Fransızca da iki kelimeden yapılmıştır. Kılavuz Türkçe olarak kısaca olut karşılığını öne sürmüştür. «Almanya, birdenbire silâhlanmakla, komşularını yeni bir olut kar- şısında bıraktı. » ö Ve Viche — Yönerge Bu kargılık Başbakanımız İsmet İnönünün, Parti Kuru- Itayını kaparken vermiş olduğu söylevin bir yerinde kul. lanılmıştır: «Gelecak yıllar için Büyük Partinin verdiği yö- nergeler çok değerlidir.» Bu misallerde geçen yeni kelime: Deyim — Tabir #e e Tahlil etmek — Çözetmek Tahlil — Çöze Tahlili —. Çözel Tekitler meselesini çöziyen dünkü söyleviniz pek kanı- tkan değildir. Avrupa durumu üstüne en doğru çözeyi sizin son ya- zdıklarınızda buldum. Buli, geçen yeni İnhisâr — Tekit * kelimeleri İnhisar altına almak — Tekitmek Muksj — Kanıtkan ) Vı_ıiyot _—'Dıru.n |— Denklik, :Ilt 'evzin etmnk — Denklemek, değiştirmek Mutevazın — Denk, dengeşik — * Merkezi siklet — Dengey İsmet İnönü hükümetleri için hakikiğ bir büdce denki | Tiği finana sıyasasında esas tutulmuştur. Dengesi bozulan adam, düşer. Birkaç yıldanberi Türkiyenin dış tecimi, dengeşiktir. Denk büdeöden şaşan, geçmez ne yapacağını şaşırır. | |Kömlayon”üş gündenberi evkaf büdcesini dengeştirmeğe (Denklemeye) çalışıyor. Harp u&duıü geniş ölçüde ekonomik kınavların de- na geyi Amerikaya geçmiştir. Bu misallerde geçen yeni kelime: *Kımav — Faaliyet Kınay— Faal Kınmak — Faaliyette bulunmak Öngörü — Basiret “Yalgörü — Vuzuhu nazar Uzgörü — İsabeti nazar Gengörü— İhataj nazar Karşılarına osmanlıcalarını yazmamış olaydım, bu yeni kavrardınız. fkçe kelimelerle ne anlatılmak istendiğini kendiliğiniz- (Ön); (yal), (ux), ve ( gen ) kelimeleri ğ'(gm) nün başınt öyle güzel yaraşıyor ki türkçede örnek bulunmadığını ve yapmak da imkânsız olduğunu söy iyen- ler biran durüksayacaklardır. Öngörüsü olmı büyük devlet adamı olamaz. Bu meselede sizin uzgörünüz bizi birçok zorluklardan kurtarmıştır. , Yelgörü melekesi kolay kaxanılmaz. Düt İsmet İnönünün söylevi dinlerken, büyük devlet adamının gengörüsüne bir dahu derinden hayranlık duydum Bu misallerdeki yeni kelime: v Puruksamak — Tereddüt etmok —— Kamutayda 935 yılın bütcesi '*(Üst tarafı birinci — sayfada) antılı bulunuyorsa bunun do- ğrudan doğruya kendilerine bırakılan işleri — şu veya bu tenir altında — sürüncemede birakmış - olmalarından ileri geldiğini işaret ederek ve mali kanunların ve vergiler- in islâhı yolunda çalışmakta | bulunduğunu söylemiş ve Deonizli saylavı Mazhar Mü. fidin memurin maaşları üze- rindeki — vergilerin — indiril- erek asıl müaş jk relim sözüne cevap olarak: — Biz bunun aksini — dü- #üdüyoruz çünkü bun'arın muvakkat olduğu hakkında ki hükme sadık kalmakta- yiz demiştir. * Tarım bakanı Muhlis Er. kmen buğday koruma kanu- gun — tatbikinden — alınan neticelerle İstanbulda yapıl an süüstimal tehkikatı etr. afında sorulan suallere kar- aa Tayarecilik îabulı lerlemeli Dally Mail yazıyor 23 ssne evel eski riye Nazırlarından bord Fis. berin o zaman bahriyo nazı- rı olan Cluvrebila — verdiği «Tayarecilik çabuk ilerleme. löy tavsiyesi pek yerinde olup) ondan sonra gelen — İngiliz hükümetleri tarafından ha- tırda tutulması icabederdi. Bu memlekatin emniyeti ve tabil hürriyeti, hava silâ- hlarının inkişafındanberi en evel hâva hücumlarına kar şı koyabilmeğe dayanmakta- dır. Zira İngiltere hava hücu mlerine bütün Avrupa devlet lerinden ziyade maruzdur. Harpten evel ve sonra her sene Daily Mail umumi el- kârın nazarı dikkatini ordu. ya münesip bir hava fılosu- nun İüzumu üzerine celbet. meğe çalışmıştır. 1919 da milleti - şimdi aktüalite olan - hava kuy- vetinin ön safa geçecegine dajir ikaz etmiştik. 1922 de General Groves beş mizda olmak — şartile «İngilterenin kaybolmuş hava kuvveti- nin yerine gelmesin — hu- susunda — kuüdretli — adım- ları istememiz boşa — çıktı, Daha sonra 1933 sonbaharı- ndanberi her hafta, her gün iki hayati noktayı işaretledik birincisi Almanyanın kendi- sine dünyan n en büyük ha- va kuvvetini yarattığı; ikin- cisi de Büyük Britanyanın yaşıyabilmesi için Almanya ya şilâhsızlanması hakkında yalvarmadan — vuz geçerek kendine lâyık bir hava ku vveti yaratmasıdır. " Nihayet sürüncemeli tohir- lerden sonra — geçen söne bu hususta isteksiz kararlar alındı. Evelâ bu sayede iki senede İngiliı hava kuvvati. ne 300 tayare ilâve ediloco- ktir. Fakat bu arada, Alman- yanın bir baftada İngiltere- nin 2 senede yaptırdığından fazla — tayare yaptırdığına imandıracak bir çok- sebeb. ler mevcuttur. Bu ikazların birine aldır- mıyan — muasırlarımızın — bu gün hükümetin — kaybolan hava hakimiyetini bulmasını şiddetle istediklerini — işaret ediyoruz. Hali hazırda" bunun ne demek olduğunun farkındam - idırlar.? Alman hava - filosu bu sene nihayetinde ihtima- Iki 20,000 tayareye — malik olacaktır. Ancak en şiddetli hareket şimdiki — vaziyeti karşılayabilir. Ve bu karar da alınmalıdır. İlk düstüur «Mussolinin, kuvvetli ve hazır öol» sözü olmalıdır. Zira bazırlık ve kuvvet sul- ha yardım eder. ye kadar 300 milyon ton buğday aldığını bunun 100 milyon tonun harjice gön- derdiğim 100 milyon tonun da istok olarak bulunduğmı buna boğlanmış bulunan pa- ranın 6 7 milyon arasında olduğunuü İstanbu suni ' isti. mal takikatı neticesinin De- vlet şurasına verildiğini bi. dirdi. hemen Uçpınar hastalığı var, Uçpınar köyünde haztalığı çıkmıştır. kuduz Eyelce küduran hayvanlardan - buş: ka birkaç gün evel de - bir tosun kudurmuş ve hemen ölmüştür köyünde — il Uçpınar baylık: gaytar direktörlüğü- nce gereken tetbirler alın mış ve hu Gümleden olurak altmış dan Tozln — köpek öldürülmüştür. Hastal ğın bu lasmaması için de köye ko rdon konmüştür. — Yeni hükümet konağı Yoni yapılacak hükümet konağıı için açılan eksiltme- ye isteklileri tarafından ya- pilan teklifler az görülerek 29 935 günü — pazarlıkla yapının mayıs çarşamba ihalesi kararlaşımatır. Balya ilçebayı Balya İlçebayi Rifat Yanal dün Balyadan gelmiş ve Kütahya yoljile Ankaraya git- miştir. Direktörümüz — Ankaraya gitti. Direktörümüz Kenan Emin Akman 25 mayısta Ankarada toplanacak Matbuat Kurultayına gazetemiz namı- olan ha iştirak otmek üzere dün Ankaraya gitmiştir Halkevimizin çaylı dansı Halkevimizin çaylı dansı dün akşam yapılmıştır. Bir çok evcilerin ajlelerile — bir- likte bulunduğu çayda evin bandosu güzel parçalar çal- mış, pek öğlenceli bir göte geçirilmiştir. — Hayvanlara dalak aşısı yar pıliyor. Balıkesir ve — köylerinde 5s000, Edremitte 4500, Bü- rhaniyede 3800, Ayvalıkta 5000; Balyada 4000, Susığı rlıkda 3000; Gönende 4000 hayvana knr;ıyucu dalak aşısi yapılmıştır. - Aşı tatbikatına devam edilmekt olurak edir —— Koyunlarda uyuz hastalığı Küçükbostancı köyünde - ki Merinos koyunlarında çı- kan uayuz hastalığı sönmüş ve köy sınırındaki kaldırılmıştır. kordon İ vE DUT GN U GA MA CNU BO N D Ka SA GA NE e U ga Na ener0”” KENTTE VE VİLÂYTTE a EME DA K N ve MEAM AM GA MN DA G aa SN ME G S MN GU HE Ge SA MA Bi e GAS GA LESNAN ? Köy Bayramı.. Bah. Köyü hayvanlarında kutuz |,31 Mayısta Küçükbostancıda yapılacak olan güzel ve ceğlenceli geçmesi fiçin hazırlık Geçen yülki köy 31 Mayıs cuma günü Kü- çükbostaner (Tepecik) kö. yünde yapılacak olan köy bayrami için hazırlık yapıl- maktadır. Bayramın — şebirlilerin de iştirakile çok güzel olacağı ” anlaşılmaktadır. O gün gü- roşler, cirit oyunları, yarış muhtelif lar ve eğlenceler hayınt di bayramına Sit bir görütür ıır*" 'er yapılacaktır. Diğ bayrıma iştirak k bir kolaylık olmak | .."i— şehir kulübünün tel"”.,ot Bile istiyenlere UCUZ ( temif ve moşrubat vnr_ıİl'“’.,.l edilmiştir. Tablidut <t kadın budu, köftes ? ** irmik helvasından 17 .e yirimi beş kuru_ş Ğhuk eeei ıde”'»: İlkbahar At koşulari hazirandabaşlıyor Koşular alâkalı ve güzel ol cak. Programını yazıyo” Yarış ve islah öncümeni tarafından bu yıl İlbayımıza verilen “koşulardan — jlkb- ahar koşülari 7 hazirâan cu- ma günü koşu alanında ya- ika- l1 ve güzel olması için şim- diden hazırlık yapılmakta dır. pilacaktır. Koşuların alü Koşuların progcamı şudur: Birinet koşu: Üç yaşında ve hiç koş kazanmamış yarımkan In giliz. erkek ve dişi tayla- ra mahsüstür. — İkramiyesi 255 liradır. Birinciye 180, ikinciye 55, — üçüncüye 20 lira verilecektir. Dubuliyesi 2,55 lira, ağırlık — 56 kilo, mesahası 1000 metredir. İklneci koşu: Dört ve da. ha yukarı yaşta hiç koşu yerli kazanmamış yerli, yarımkan Arap ve halis kan Arâp at ve kısraklara mühsustur. İk ramiyesi 190 liradır, Birinc- iye 120, ikinciye 50, üçün- cüye 20 lira — verilöcektir. Dahuliyesi 1,90 liradır. Dört yaşındakiler 58, beş va da- ha yukarı yaşındakiler 60 kilo ağırlık taşıyacaktır. Me. safesi 2000 metredir. Üçüncü koşu: — Dözt ve daüha yükarı 'yaştaki — yerli yarımkan İegiliz at ve kıs. raklarınaı mabsus ve 340 İwra ikramiyedir. Birinciye 265 ikinciye 55, üçündüye 20 li- radır. Dubuliyesi 3,40 lirad ıir. Ağırlık dört yaşındakile ro 58, beş vu daha yukârı yeşdakilere 60 kilodür. Mesz- alesi 1800 Dördüncü koşu: Dört ve metredir, daha yakarı yaşda ve 1935 yılı içinde kazandığı ikram. iyeler. yokünu 300 lirayı do- ğ 1 ldurmıyan yörli, yet p & Arap ve halis kal b N ve kızraklara — M* Iîf'u Ikramiyesi iKin ti | Birinei 225.. çak 55, üçunpu_zo_ lira Eağir tır. Dühüliyes! , het Dört yaşındakiler dakile ve daha yukarı YÖT yti 60 kilo ağırlık "::9’45 Mesafesi 2800 ©* Yarış - Koşu şorllart: 935 1"' Islah Encümeninin v gi programında !İl'ı hl'k'.,. dir. Kayıt işine aN başlanacak 5 "“u.' KÜ.: mında - bitirilecektir” , çaf larda müşterek hahiâ ” Dü dır. 4 ____...nıı/ ) Halkı iğlal eet lİ" . ııh"bi; Jarıf Vd ei ve '.;’ıj yi l” leri mışli” r: “1' ' yaka Istanbul, dev) Kadın çıkarmaları biyik / kesmö vaiz ettiğindef i bir softa yakett imif| Mecmualari. — Yani at * çi incü sayıst TÜ yaplf 73 ünci M ılı”' d"' dekiler. fsmat' 4 gö abir | | Bilg? fş.# j do insan .'"'_işü"f' yüküm nedir. Kü $ a ndal tarihi $8f oli bif Bardürve "_'ı's pti asa aayau-$ Ü'u iyram: geeti ieolef âıyı')ımrk aoi? VB ]Hl“' da, iSsmTi | ı: Köwml".'“ı nedir? Değ$ N L aİkİR