10 Nisan 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

MesalArcanucACANALEREKEEUNEEAAEKEN, | _ıSUTVESÜTSAĞ LIĞI: Pışmış süt ve çiğ süt ile bun-! ların gıdai değerleri Baytari mücadele Başkanı HAKKI USER — 4 Süt; igçindö-bülünün — bazı miktopları” öldürmek ve bu [ süretlesezunca bir — müddet | saklanabilmek üzere az ve ya çok Yyüksek bir hara- ret derecesinde ısıdılır, pişi- rilir. — Böyle- — bir. tetbirin sağlık bakımından şüphesiz faydası vardır. Fakat hara- retde. #üdün değeri, gıdei kıymeti" Üüzerine — mühim, değimli bir tesir yapar, Bu tesir, hararetin — şitdetine derecesine ve mütdetine gö- re değişir, Altınış hararet derece- | sinde —ısıdılan bir ıüdimw tekibindeki madeni vo uzvi maddeler, tadilâta uğramaz yani — değişmezler isede yüksek bir hararet derece- sinde asıdılan südün yu muürta akina benzer müd- deleri azçok - pıhtilaştıkları gibi Tesjtinler (Lecithine) ve sitrat de sod (Citrate de sou-| de) gibi limön Cekşisi mü. rekkepleri dahi tadilâta uğ rarlar. Bunlardan başka bazı | , madeni tüz (milh)lerin bir | kısmi da erimez bir hale dönerler | Süt gşekeri ve — yağı ise | hararetin — tesirile hiasolu- nur derecede — değişmezler. Hararotin tesirinden bağlıca müteessir olanlar, südün yu- mürta akına benzer madde- leridir. Çiğ süt, kaycamış süde nisbatle mijdede daha çok dürür. Bündan - dolayı anın yumurta akına benzer maddeleri daha çok hazım olunurlar. Sit yüz hararet derece- sine kadar seksen dereceden yukarı bir hararet derece. sinda ısıdılırsa yumurta akına benzer maddelerinin midede hazimleri o nisbet- te güçleşip azalır, Bağır- saklardaki — hazimleri — ise böyle değildir. Yüz hararet derecesine kadar — isıtılan südün bağırsaklardaki ha- zım kabiliyeti artar — isedo süt (100-130) hararet dere. cesinde ısıdildikta — hazm güçleşip azalır. Pastorize olmuş yani alt miş — hürsret — derecesinde bir mütdet isıdılmış — olan süt, çiğ südün dengidir. Yani - gidai kiymetleri — bir- dir. Bu noktada — ihtilâf yoktur. Halbuki — yüz beş — dereceden yukarı ve alelâde ( 108 110 ) ha raret derecesşinde — ısıtılan sütlerin gıdai kıymetleri de- ğişir. Hususile bu - kadar yüksek bir hararot - derece- sinin tesirile (C) adlı —vita- min (Vitamine) harap - oldu- ğundan böyle bir süt ils bes- lenen çocuklar bundan önce vitaminler bahsinde söylen- diği gibi İskorbut (Scorbute) hastalığına uğrar'ar k) buna mani olmak üzere muhtelif emzirme (nöbetle ana südü 'yani çiğ süt ve koynatılmış süt vermek) usulüne veya portakal veyahut lşmon su- yuna müracaat edilir. Süt emme devri, çocukla- rınhııo misbetle guıç ehli İ ıd,ıh ü | lüne göre değişır. edildiği zamena a | Hözükluklarıya pek ax pğösi rünür veyahnt- hiç mez Kaymağı alamış süt ve gıdal | değeri Süt yağı veyahut kaymak | südün kendısinden dahn pa- halı Olduğu için gerek ol- | duğu gibi satılmak gerekse teroyağı yapmak üzere >her yerde her memlekette sütten ayerlarak alinir, Bundan do- Byı kaymağı, alınmış - bir südün terkibi, şüphesiz ka. görün- | ymağı alınmamış olamın ki- nden başkadır. Kaymağı alınmış südün terkibi, kaymak almak usu- Hafifce ısıtildiktan ve kaymak bağ- lamak üxere içinde bulundu- ğu kapda hali bir mütdet terk olunduktan son- ra kaymağı olınan bir sütde hararet derecesine ve kay- mak bağlamak, için terk göre yine az voya çok miktarda yağ kalır. Bu adi usul üzere (6) üzerr | saat sonra, kaymağı alınmış | bir sütde kiloda 12.15 gram yağ kaldığı halde (11) saat alınan bir kilo sütde yalaız 10 gram kadar yağ kaolır. Bğer - sü- dün kaymağı santrifuj (Can- trifage) denilen — hususi bir alet vasıtasile alınırta sütde aletin kuvvetino yani bir sa- niyedeki * devirleri Buyısına göre bir. kilo yalnız yarım jiki 0,5 - 2 — gram ka- dar yağ bulunur. Halbuki südün yağdan başka mad deleri tekâsüf ederler. Südün gıdal değerinin yal. nız yağından ileri geldiğini söylemek — doğru değildir Süt — şakerinin ve yümurta akına benzer kazein ve süt albümini gibi maddeler ile lesitin (Lecithine), — limon ekşisi ve — foslatlar gibi buşka | muddelerinin — dahi kıymeti vardır. Bünlar — iso kuymağı alınmış sütlerde ta- mamile mevcutturlar. Kaymağı alınmış südün gıdai - değerinin — kaymağı alınmamış halis südünkün- Üa yarısı kadar olduğu ya: pılan- bitçok denemeler ne ticesinde — anlaşılmıştır. Bun- dan — dolayı - kaymağı mış südün öyle - sanıldığı edilecek — derecede — aşağı değildir. — Bundan başka kaymağı alınmış südün haz- mı, halis dahü kolaydır. Kn;m.ığı alınmış — südün midedeki - hazımı beş saatte biter. — Bu ise kaymağı alın- mamiş - halis- südün mide deki hazminden daha çabuk vokubulduğunu gösterir. Ha- LHS yani kaymağı alınma- mış süt ile yapılar yoğurt | we kefir midede — en çok dört — buçük kadâr kalır. — Halbuki — kaymağı | alınmış süt ile yapılan yo gürt ve kelir, — yaloız üç buçuk saat — kodar — kalır Bu da - gösteriyor ki kay- alınmı sonra kaymaği sütde alın- dağeri ihmeal gıdat gibi saat südünkinden | | beraber böyle süt ile yapı- | TÜRK DILİ Rumanyadı Yeni Milli Mü- E dafaa - vergileri Orduü teçhizatımı tamamla- | mak için Romanya hükümeti tarafından mevcut bir takım istihlâk resimleri arttırılma- sını ve bir takım yeni vergile rih ahınmasını gözeten kanun lâyihasına göre: Mevzu resimlerde olan kahvo istihlâk 25 leye çıkarılmakta ve bu 10-ley resmi ndan gelirin 62 milyon leye voracdğı tahmin olunmakta- dir. Ayai süretle 10 leyden 25 leye çıkarılmış olan istihlâk de milyonluk. — bir elde edileceği umulmaktadır, Yeniden konulan resimleri de şunlardır: Pirincin kilosuna 2 Kakaonun « 12 Kakgo yağının — 10 Nebati yağların k. 3 Petrol ve müştekatına ait resimler benzin — müstesna olmak üzere arttırılmış gildir. Benzin resmi 0,50 ley ar- tırılmıştır. Çimentodan alın makta — olan vagon başına 3000 leye çıkarılmıştır Onun üzerine kilo başına 0,20 ley bu vergi doğrudan doğruya değirmenlere tahsis edilecektir. Şimdiye kadar çay 26 resminden fazla ley « « « de- binalar üzerine — konulmuz olan vergiden 270 milyon | leylik bir gelir elde edilece- ği zennolunmaktadır. midede daha çabuk hszmö- lur Kefir bir Anın — gibi ettirilmiş — yani miş sülden ibarettir lar ve — şimali halkı, kefir dikleri hususi tobumunu — inek katarak — kofiri Bugünkü günde rette — satılan ları vasıtasile yaz, koyuca, - köpüklü ve ekşimsi bir süt - halindedir. Kaymağı alınmış sütde (D) denilen vıtamin azalır. Bun- dan dolayı böyle bir süt ya- ni kaymağı — alınmiş - süt, büyüme devrinde — bulunan bir uzviyete, —bir vücude bususile çocukları uygun gelmediğinden — verilmeme lidir. Kaymağı alınmış v binde — 15 gram — kadar yağı — havi bulunmuyun sütlerin — satılmaması olünmüş isede Mi tarda yağa havi ancak adi — usul kaymağı alınmak elde — edilebilir. bir le ancak yerinde — sarfo lanabilir. Çünkü adi usul üzere kaymak bağlamak için hiç olmazsa (6) &aat kadar kendi haline terkedilmek la: zimgoelir ki bu mütdet için de anı ekşiterek — bozabilen bir takım mayalar ile karış miş. bulunduğundan — bözül- madan başka bir lolunamaz. Bunun bir Devi — yoğurt- ihtimar | ekşittiril- Tatar- Kafkasya tohumu tur bir mantar yaparlar ise tica kefir maya- yapılır. Be- mik bir suretile için kay. moği alınmış BÜL ekşı- yerek bozulmağa pek - elve- rişli bulanduğundan derhal pastorize edilmeli yani 60 h.arn_et < derecesinde 'lıiı- gelir | istihlâk | vergiden | istisna oedilmekte - olan yeni | de- südüne | teklif | süt | üzere | Bununla | süt bi- nak- | gz sscurccne v XHH ae Bo T K OK Cü GAEE DA DA GE vAEA KENTE VE VİLÂYTTE DK DSN HK GAT GA aa CU G D JK L y NNUK A GUN GUKD GK GON G GUN GG V OY G GG UK DG GN YD RG GC URİ Ziraat Bankası konrasında Vilâyelimizi — General — Kâzım Ozalp, Fiktel Sılay ve Hayret- (tin Karan Temsil edecekler. © Özalp Ankarada - topla hacak olah Ziraat bankası umum! kongresindea — vilâye. | timizi temsil edecak murah Kongre- Yakında haslar seçilmiştir de vilâyetimizi , saylavımız Milli Müdafaa Bakanı Gene ral Kâzim Üzalp, Konya sa ylavı Büyük Kamutay Baş- kan vekili Tevfik Fikret Sılay ve saylavımız Hayret tin Karan târafından temsil edilecektir Vi ma Çocuk haftasma İıazırlık Çocuk Haftasında: Müsamoreler verilecek çocuk balosu, güzbiz ve güzel | çocük musabakaları yapılacak, çocuk kongresi toplanacaktır başlayacak | 23 - Nisanda Çotuk'* Hahtasi ! çti hazırlık-. ( yapılmaktadır; Ço: | | olan | 'cuk Esirgeme Kurumu 1dare | ve ortüa | ilk bir muarif müdürleri höyeti ile mektep mektep büşmuallimleri gün önce Fırkadâa rak — halka çocuklara çocuk haftasının kıiymetini anlatacak hüsusatı hazırlamı ştır Öğrendiğimize göre Çocuk Haftısının ilk gününde büyük ve toplana ve Genel nüfas sayımına doğru. yapılan hazırlıklar. İçeri İşleri Bakanlığından vilâyete - gelen bir tamime göre bu yıl yapılacak olan tülfus sayımı hazırlıklarının bazı — vilâyetlerce — noksatı yapıldığı — anlaşılmaktadır. Bakanlık — tarafından tesbit — elilmektedir: 1— Şayıma olau numaralama ameliyesi nok- | san yapılmıştır. 2- Numaralar tamamen binalara — talik — edilmediği için sayım mamurları müş- | külâtla karşıltamıştır. 3 Mıntaka teşkilâtı evel | iyi tansim eı.lıîmı-dıqmıİP'ı' esas ca Dantzıg | Almanyaya Geçiyor göyle | A > 4 | nlar idare adamlarımızın ve | bildirir. (Üst tarafi birinci — sayfada) katli korumaldır. — Ulnalar kurumu B Göbelsin (İlti h.ı kı or geç kendiliği den ole ) — sözlerini aklında tutmalıdır. Bu söz ler uluslar - kurumuna haki- ki bir moydan okuyacak: tır. Ayni zamanda Polon- aya da ciddi bir ihtar-, vay Susığırlık Y Yolunda Bir otomobil facıası oldıh ” Esat adında bir snfur devtilen hmynnun altında kali öldü. Üç yolcuda hafif surette yaralandılar. Dün öğleden şoför Esadın bulunduğu rafa devrilmiştir, Yük olduğu için kamyon hâ kaldırılamamış ve zayollı kamyonun altında ölmüştür. Kamyonda BU pan bir zabitle iki nefi muhtelif yerlerinden y8 omışlardır. Bunların yör hafiftir. Kamyon sahibi Mehi hbiç bir şey olmami: Kazayı müteakıp SU hk adliye ve jand hâdiseye el koymuştur förün cenazesi ve yıf'# Susığırlığa kaldırılmış, ? yon sahibi Mehmet sonra Balı- kesir - Susığırlık yolunda hir olmuş bir kişi ölmüş üç kişi de yara otomobil kazası lanmıştır. — Kaza Susığırlığın üç kilometre yakınında ve şöyle almuştur: i Şöfor Esat kamyonuna hü kümeta ajt eşya yükletip ve içine bir kaç ta miiş[arı alhıp öğle — vakti hareket Şultançayırı geçmiş fakat kamyona şehrimizden etmiştir. Yolculuk köyüne kadar bundan ufak - bir olmuştur. Şoför ka- durdürüap — arızaya bakmağa lı'ııuıııı görm?n)ıiş MAD b ölen | ve direksiyonu yanında bu-| Kema ""l'""";".h lunan otomobil sehibi Me- | öf » Esat Şeyblitii "-#ş hmede vererek kendisi ça- hallösinden Şakerci murluğa çıkmıştır. İşte bu- tradan Mnıtıfınınog. ge sırada sahibinin — ,fena Kazaya — sebep olan -,f manevrası yüzünden kamyon cardan — İbrahim Samin tağıdır. Vilâyet Genel lılld’ Vilâyet Genel Ka 3’ bugün çulışmularınl d | edecektir. Genol Kamt bugün masraf büto müzrkeresine başlamas! ulmaktadır. ' slenlar İ Soyadı alanlar. ,, | Yeşilli civarında yi majl oğulları nalbant ve Yakup Özçakar so) almışlardır, eyi sonra arıza myonu y KTi çipif SA bir alay yapılacak — şehrin muhtolif cadde ve sokakları dolaşılacaktır. Anyi — gün. de çocük koöngresi de topla. nacak, çocuk vali,çocuk bele- Başkanı çocuk Fırka Baş kanı, ve Çocuk Esirgeme | idkre heyetini seçecektir. Haftanın devam ettiği günler mühtelif mekteplerde musa- mereler verilecek,Holkevinde | bir- çocuk balosu, gürbüz | çocuk ve — güzel — çocuk | müsabakaları yapılacaktır. — | İtalya Hukümeti (Öst tarafı birinci 8) kkuk — ettirmektedir. bir de yeni ticaret ' desi akdetmek her "” | mleket arasında bif * muahedesi hazırla ki yenilemek Jazmdir: Sefir İtalya ile ya arasında bir husülünü — kral ile B. Bartunun Gü” linden — bulunduğun? lattıktan sonra ş7 ilâve etmiştir. İtalya küçük itilofi Üyet ve siyasal şuu! etmiş uluslarası teşekkül addeder- Revizyonizme £ slar kurumu bile muahedelerin — — dajresinde — tadili derpiş eylemiştir. raftan Iı.ılyn ize bi zorla yapılmasına yhlar bulunmuştür a Bakanımız, —— Rüşlü Aras dül tmiştif- sayım esnasında bazı iminta- kalar üzerinde tadilât ve tas- hihat yapmak zarüreti basıl olmuştur 4— Bazı vilüyot ve kaza lar balâ numaralama — işine başlamamışlardır. Bü noksa- belediyelerin bu iş için *gös.| terdikleri alâkanın azlığını | İdare — âmirlerinin — bu işi benimsoyerek — ve bir memloket işi bilerek takip etmeleri va eksiklerin tama- mlanmyası ehemmiyetle bildi. rilir Dışarı İşleri Ankara, 9(A A.) — Dışarı işleri. Bakanı bay Tevfik | tanbula - 23 NISAN « Çocuk Bayramının günüdür. Yavruların bayramı için hazırlanın e