4 Nisan 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

SAYFA 2 İi SÜr VESÜY SIĞ-IĞI £ Sütün mükemmel bir gıda olduğu ve hazmi HŞ Ç Yazan: Baytorı Süt, vücuda lâzim bütün maddeleri (su, — şeker, yağ, kazein gibi yumurta akı gı nıfından maddeler ile milhl- er. hasusile fosfatlar)ı havi bulunduğu gibi hazımı dahi kolay olduğundan mükemmel bir tabif — gidedir. Büyüme devrindeki şahıslarda yani çocuklarla hayvan yavrular- rında iskeletin yani kemıkler- in teşekkülü için lâzım made. nİ maddoler, sütde kâfi mi- ktarda — bulanurlar, Yolnız sütün bir eksikliği vardır. O da büyüme — devrindeki gençlerin kanlarındaki kırmızı yuvarlakcıkların — teşokkülü için gerek olan demirunsuru- ndan pek fakir bulunmasından ibarettir. Banunla beraber bu eksikliğin süt emmenin tabil devri zamanı esnasın- da bir mahzuru yoktur. Çünkü ana rahmindueki ha- yat esnasında genç uzvi- yetler, doğduklarının ilk ay- ları içinde kanın kırmızı yuvarlaklarının teşekkülü için lâzım olan demir miktarını karaciğerlerinde — biriktirir ve doğduktan sonra ihti. yaçlarına göre sarf ederler. Bu müdtetten sonra görülen kansızlık ise — gıdanın ve yatayının terkibinde demirin eksikliğinden ileri gelir. Sütün midede hazmı — Süt mideye vardıktan (10- 20 ) dakika sonta gençlerde peynir mayasının | ve kâhillerde yani kemale | ermiş olanlarda mide usare- | si denilen midenin — sızdığı ekşi ve mayalı bir suyun et- Yumurta akına benziyen maddeler 4 saat sonra (100) de 19,76 ge. Go? illa 8,02 65 eC 1400 kalır. Bundan anlaşılıyor ki kaynamış süt, midede yavaş yani (7) saat sonra hazm olünur. Buna sebep, süt yağı veya kaymaktır. Süt yağı südün kazejin gibi yu- murta akına benzer madde- lerinin mideden bağırsaklara geçimlerini geciktirir. Bun- dan — dolayıdır ki kaymağı alınmış süt — kaymaklı süte nisbetle “daha kolay hazm olunur. Kazsin, midede az tadilü- ta uğrur ve bu tadilât dahi anın midede durduğu müdd- etin ahcak sonunda başlar: Südün bağırsaklarda haz- mı — Süt gerçekten bağır- saklarda hazım olunur. Mi. dedeki hazmı, ancak istihsa- Ti mahiyettedir. Gerek- süt şekeri gerekse südün havi olduğu —mühtolif — milhler, “Önce mide hazminde söylendiği Üzere sütün sulu kisı ile birlikte — mideden bağırsaklara orada emilerek kana karı. ştıkları gibi süt yağı ve ka. zein ile albümin gibi sütün yumurta akına benzer mad- deleri dahi bağırsaklarda ve | biryandan safranın ve obir . yandan bağırsakların eropsin ( erepsine )denilen mayasile pankre ( pankreasın ) trypsin — ( trypsine ) adı verilen Mmayanın müşterok tesirlerile hazım —olunurlar. vardıklarında | mücadele reisi Hakkı Üser siri altında pıltılaşır. Meyd ana gelen pıhti, az zaman iç iade çekilip toplanarak küç ülür bunun neticesinde süt. ün mayi yani sulu kısmı pıbhtıdan dişarıya — sizar ve mideden bağırsaklara geçer ki orada havi olduğu şekeri ve muhtelif tuz (milh) lor, bağırsaklar tarofından emilerek kana karışırlar Midede kalan süt pıhtısı se kazeinden, peynirden iba. ret olup midenin hıreketle- rile parçalanır, Bu pıhtı ne kadar büyük ve — kendisini teşkil eden parçalar, biribir- lerine ne kadar ziyade yapı- şmış ise mide onu o nisbhe- tte güçlükle ezerek parça- lar. Kadın sütü ile ona ya kın bulunan dişi merkep sü- tünün midede, pıhtılaşması- ndan meydana gelen pıhtiyi mide, inek sütü pıhtısına ni- sbetle daha kolay ezip par- çalar. Bunun gihi kazeini ince pıbtılara uyırılmış olan süt | | | Bakanlı ği yoğurt pihtisi — ile — içine | limon ekşisi ile sodyum | uasurlarının — birleşmesinden ileri gelön ve sitrat dö sut (citrate de soude) denilen tuz katılmış olan süt tısını dahi mide kolaylıkla parçalar. Her ne halde olursa olsun süt pihtısının midede par- çalanmasından — ileri gelen | küçük ve ince parçalar mi- denin — bağırsaklara kapısından geçerek bağır- saklara giderler. dığında: Yağ 22,76 20,41 4,12 vastasile sübye — biçi- minde yani muallak bhalin- de —pek küçük yağ da- mlalarına ayrılmış bulundu- gundan bağırsaklarda kola- ylıkla hazm olunur. Bundan -dolayıdirki sütyağının bağır- saklarda terkottiği bakaya yani — posa, çok az (i, kadar) dır. Kazein ve albü- min gibi sütün yumurta ak- ma benzer maddelerine gel- ince: Bunlar dahi bağırsıkl- arda ekmek biçiminde, hali- nde bulunan azotla maddel- ere nisbetle daha kolay ha- zm olunurlar. Bunların bağ- ırsaklarda hazm olunmayıp kalan posaları — insanlarda ancak yüzde (6,5 7) olduğu halde — ökmek — biçimin- deki azotlu nin — bakıyesi yani haz- ım olunmıyan miktarı yüz- de (17) kadardır. Bt şek- lindeki — azotlu — maddenin hazım olunmıyarak kalan po- sasının miktarı jse — yüzde (2,5 — 2,8) kadardır. Hay- vanlarda südün — yumurta akına benzer — maddelerin hazım olünübilen mikdarları ortalama olarak yüzde (80) kadardır. Bundan “anlaşılı- yor ki o gibi maddeler, in- sanlarda dah çok hazim 0- lunurlar. Südün — yumurta akına benzer maddeleri uz- vivetin vücudun gerek bü- iyümesi gerekse idamesi, surları | pih- | madde- | ; | vasına bukmaktadır. giden | | etmektedir. Mideye kuynamış süt var. | TÜRK DİLİ * Küçük Duyuklar: Sinamalarda öğretici filim- ler — gösterilecek Ükonomi Bakanlığının öğre- tici filimler bakkında bir kanun projesine göre mem- lJaketimizde bulunan sinema- lar gösterecekleri esas fil imden evel halk ve çocuk- lara mahsus öğretici ve teknik bir - filim göstermeğe moc- bur — tutulacaklardır. Dövlet dajrelerince getirtilecek olan bu öğretici ve teknik filim ler her türlü vergi ve re- simden muaf - olacaktır. Voraset ve intikal vergisi Veraset — ve intikal vergi- si kanunu tatbikatta — bazı zorluklar — doğurmaktadır. Verginin tahakkukundaki güçlükler verimin azalması. nı sonuçlamaktadır. Bunu göz önünde tutan — Maliye Bakanlığı kanunda vorgi ta- hakkukatını kolaylaştıracak değişiklikler yapılımasını ka- rarlaştırmıştır. Hele menkul malların tasbit usülleri sa- deleştirilacektir. Bundan — başka Maliye hayvanlar vergi. si kanununun tatbikatında bazı inzibat tedbirleri alın ması amacıyla — bir kanun lâyihası hazırlamaktadır. Dir bilen adam Geçenlerde Fransada bü- | yük bir casusluk davasının | görülmesine başlanmıştır. | Bu işten suçlu olanpların sa- yısı 33 tür. Fakat bunlard- an 15 tanesi kaçmiş ve bir tanesi de Finlandiyada hap- sedilmiştir. ÜOnüun — için müh- keme şimdilik 21 kişinin da- Mesle. nin ehemmiyeti dolayısile dava gızli olarak cereyan Casuslar arasında, Fransa deniz bakanlığı şifre şefi olan profesör Marten adlı birisi de vardır. Bu adam tam 68 di- | li konuşup — yazmakta, öteki | dilleri de anlamaktadır. B. Hitler ne yer? B. Hitler sebze ve meyva- dan başka bir şey yememe. ktedir.Esasen yediği şeyler | çok basit olduğu için bunla. rı pişirmek güç değildir. Oaun — yemeklerini, - vaktile Münihte kendisine arkadaş- lık etmiş olan birisi hazırla- maktadır. B. — Hitler yalnız öğle yemeğini yemekte ve gece sant İl edoğru da bir kahvaltı yapmaktadır. İogiltere bakunlarının Be- rlinde bulundukları - sırada B. Hitlerin onlara vereceği ziyafet için Fon Noyrat kene| di aşçısını Fürere gönder miştir. Bu aşçı, Fon Noyrat İngilterede olçi bulunduğu zamandanberi onun yanında çalışmaktadır. havı bulundukları cihetle besleyici, kuvvetlen- diricidirler. Bundan önce söylenildiği gibi yoğurt biçimindeki sü- dün hazmı ası| süde nis betle — daha kolay — o Iduktan — başka birde havi bulunduğu sü ekşisi (Aside Tactigue) dolayisile bağırsak- larda antiseptik (Antısepti güe) bir tosir yapar yani bağırsaklarda tefessühe, kok- maya mani oluür. Südün hazımından kalın bakaya az olduğu gibi bu bakayanın semiyet yani ze- zehirlilik dereceleri dahi baş- ka - gıdalarınkine nisbetle ©T a Ha ea ca M e Hü GU NO MA MA GN a0 EE EANE GA VS U CU KA NU NNU LT GU DA SA AA C KENTE VE VİLÂYTTE Belediye Kamutayi | Kisan devresi - toplantılarına bugün başlıyor 935 bütcesi encümence 142; ! lira olarak tespit edilmiştif: " * 4 5 » Çoruh | Muallimlerinin hamiyeti Çoruh müallimleri telâketzede “İİBŞİUİİIİ ya dim “l’onlf. Çoruah vilâyeti maurif mü- dürlüğünden Balhıkesir Hi- lâliahmer merkezine gelen bir mektupta Erdek — ve Mramara felâketzedeleri için bütün vilâyet ve kaza mu- allimleri arasında iane top- lanmakta olduğu — ve ilk olarak Artvin allimlerinden 21 lira ve Hopa kazası muallimlerinden 20 lira 54 kuruş olmak üzere 41 lira 54 kuruş gönde- rildiği ve bunu diğer yar- dımların takip edeceği bil- dirilmektedir. Çoruh vilâyeti maarif mü- dürünün teşebbüsile yapılan bua yardımlar büyük bir me- mauniyetle karşılanmıştır. Susığırlık Belediye Başkanı Susığırlık Belediye Baş- kanı Ali Kasım Balat dün | şehrimize gelmiş, Susığır- lık Belediyesine ait işler ha- kkonda vilâyetle görüşmüş- tür. Bugün Susığırlığa döne- cekdir. Vilâyet Genel Kamutayında (Üst tarafı birinci sayfada) halkın hakları ve hem de işlerin kolaylıkla görülm- esi ve ayaı zamanda kült- ür ve bayındırlık alanlar- ıindâ da geri kalmış olan bu nahiyelerin biran evel yükselmeleri temin edilmiş olacaktır. Bu teklifler tetkik edil- mek üzere —ait oldukları encümenlere verilmiştir. Maarif encümenin husu- si şekilde idare edilmekte olan Bandırma ortümektebi nin umumi Mmuvazeneye alı- nması içib Kültür Bakanlığı- ndan temenniyatta bulunu. lması hokkındaki mazbatası okunmuş ve onanmıştır. Bandırma üyesinden Bür han Yöner ile Edremit — üyesinden — Sa- liha böşer gün ve Bandırma kazası mu- | | | Belediye kamutayı bugün | gaat 15 de misan devresi to. plantılarına başlıyacaktır. Belediye kamutayının bu devrede görüşüb karar ver- eceği işler —arasında - 935 | bütcesi, yeni mezarlık talimatnamesi ve — şehre ait birçok işler da bulunm- ' a | olarak tesbit edilmiştir- aktadır. Susığı lık Susığırlık belediye meclisi nisan toplantılarını Susığırlık, (Muhabirimiz- den) — Susığırlık — belediye meclisi nisan — toplantılarına başlamış bulunmaktadır. Başkanlık tarafından me- elise 14,500 liralık bir büt. çe verilmiştir. Bu bütçenin yüzde otuzu memur manşa. tına mütobaki kısımıda kas. abanın bayındırlığına tahsis edilecektir. Belediye bütceye koydu- ğu bu para ile kasaba. |Üst tarafı birinci sayfuda| yeniden tetkik etmiye âmade bulunduğu anlaşılıyor. Alman Hükümet Reisinin artık giz- lemiye dahi lüzum görme- diği şarka doğru yayılmak tasavyurlarının efkârı umiye Üüzerinde hasıl etti- ği derin tesirleri Polonya saklamıyor. Haberdar me- hafilde dolaşan ve henüz teeyyüd etmiyen bir rivaye- te göre Polonya hüküme. ti, karşılıklı müzaharet ye- | rine daha mülâyim bir for- mül ikame - edildiği veyahut ki İagiltere, Avusturya için de yaplığı gibi Polonya top- raklarının tamamiyeti mülki. yösini korumıya — mütcallik bir istişareye iştirak eyle- meyi tanhhüt ettiği takdir- de Şark anlaşmasını imzaya âmade imiş. YVarşova gazetelerinin neşriyatı Varşova, 2 (ALA.) — Ros- mi gazeto Polska, B. Eda- | nin xiyareti — münasebetile (Uluslar Kurumu — sistemi üyesinden Mehmede bir haf- | ta izin verilmiştir. Genel Kamutay pazar günü toplanacaktır. ültür Bakanın Tavzihı | Üat tarafı birinci sayfada | züm yoktür. Eski talimatn- ameye göre doğrudan doğ- rüya eski imtihun yerlerinde imtihana gireceklerdir. 38 — Gerek okül - okurları gerek dışarıdan bitirme im. tihanlarına girmeğe başlam- iş olüp dalma öski şekilde imtihana devam etmek isti. yenler ikmal imtihanlarını imtihan başladıkları mekta. BEİR T e | ateş denemesinden geçiyor) | diyor İngiliz nazırının Varşovada| | nasıl bir sevgi ile karşılan- dığını ve halihazırdaki vazi. yetin ehemmiyetini kayde- den bu gazete sözüne de- vam ediyor: — Karşımızda jki hal su PT SEMĞOTTTR A FOT UTT Üİ ” A Beleâiç;ğ Bu yıl ne işler görüşecek? Dursunhay sıhhat Varşova Görüşmeleri vn- | | yetin ciddiyetini i! | ki cuma günü bt ONUK TAE n Halkımızın dikkati 2 Kolordu Kumandanlığ 6 - Nisan -935 Cumartesi günü S# da Çayırhisar civarındaki tepeden Kesl! rgazlepe, Nerkis, Paşaköy, Çutnahur, Çi peciği mıntakasında topeu atışları Y ğından bu mıntakada atış saatlarında * dolaşmaması rica olunur. ; 4 Belediye encümeni * toplanmış — ve P toplanması münasebetile pılmakta — olan bazir son defa gözden geçil Duyduğumuza göre D emizin 935 bütcesi eN€ tarafından yüzkırk iki nın — günbatı yönüü? ri bir mezarlık, siye garajı, bahçesi yaptıracak V€ Banla malRelif . vondill sokaklarına kaldırım ecektir. Dursunbeyin sey) hat memuru 4 aylıkla Şarköy llhh»_ urluğuna tayin e€ reti vardır. Ya — baki l g hesaba katan ııll*H 5 bugünkü sistemi b ettirmek veyahut ki sistem yapmak klı güç olacaktır. Polonyanın .iyı_" türlü asabiyetten âfi ? la - beraber hı'ılı'l.d": R £ a moemektedir. Gerek renin gerek — Poloo)' | | v gerek yasalarındaki mnil:ww tolar gerek gerek gayeler hut ki sükun ve - teenil gıliz nazırlarını Parit, * ve Moskovadan £ Varşovaya — gevk€” sulhün mihveri © İngiltere V" Dominyon''yıl ( Üst tarafı birinti ihtılâfa karışmat! da en mühim ihrt? sını teşkil eden müşteriliğini kene bettirebil İzmirde at İzmir, 3 (AAJ p: ahar at koşular! '