28 Şubat 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 5

»E ğ | | | ı ı S 3 & Balıkesir iktısadıyat nasıl yükselebilir? Balıkesiri iktısadi birmuhid haline getirmek için ne yapmalıyız?. birinde eğer iktısadi şartlar gözetilmemekde devam olunursa — abacılığımızın, Çeuluğumuzun, - saraçlığımızın Evvel: Hettimil a di olmıyan *i İt yokdur. İmek, içmek Bibi hayati ih- çlar insan her iktısadi ::p." ş' var g, Pühitlerin Badi oluş- * hrı Grasında İk Yarıdr. Ve Bu faj , S me?ğ"(" dan ihson zekâsı tarafın- q.h'“c_llle getirilmiş ol- Ni Na inanıyoruz.. $ök im Almanyanın bir w?"'"i zirante hiç el- ’.!d.l olmadığı halde ora. u.".:lsüu insan zekâsı Yapı, en verimli ziraatini Yor 'Dihıııl binlerce — eşi ile ilir, — Demek jsti- Yöruz k; ' h! ? ki bir muhitin iktısadi onun yalnız tabia- ıf:lı" toğrafyasının tesiri *0ğraf değildir. Tabiat ve ll_ d'" tesiri kadar mü- iğer bi ) ""lı: bir tesir daha Nn.' iüsan zekâsıdır, Ba- Buradan ne çıkarıldı? : Bi'yıllık ithalât ve ihracat. q.: İCaret ve ;.“HL T nlıı' malümata gö. ilinda — şimendifer k—..î'? 4310 Jira ve 15 kik ithagetetinde 8,940,000 ;;.561 ';_ 2,379,732 lira Tüş kıymetinde İll.,u':m ilo ihracat ya- Ba sanayi odasın. kilo Arpa — 14,000 muhtelif hu- ; 000 kilo 7,617 « uı:,_ RBaz ve benzin İ İAT Onü” 354,542 Tira, KS0 İ kilo 24324 176210 feKer 328,000 20 taliğ ü ira 25 kurüş, "gl.ıız YA 3.011,000 kilo Hat ga Desi 1.166,000 ki- -ı"u' ham demir Ho 19.361 lişe, kilo 7,205, odun * ki a, kok kömürü | ilo 5.675 lira, jin- | hkesir coğrafyası ve tabintı itibarile birinci — derecede değilse bile birinci derecenin arkasından hemen gelebile- cek bir iktisadi muhitdir: Ziraate, hayvancılığa, ma- denciliğe, ziraat ve hayvan sanayiine, maden sanayjine, türlü sanatlara pok müsaid olan bü mühitin bugünkü vaziyeti istidadına nisbetla çok zaifdir. Balıkesir; bugün (şehirden komuşuyoruz ) biraz ziraat, biraz da — ticaretle geçinib gitmekdedir. Umumi ve hu- susi büdçeden maaş alan vilâyet memurlarının — istih- lâk edecekleri eşyayı on- —— —a HöYEN eet yaTam rear tasyonu 223,000 kilo 1,462 kuruşdur. Giden mikdar da aşağıda- dir. Buğday 298,3Ü5 lira, Arpa 1268,000 kilj 38,112 lira, Muhtelif hu- bubat 4,010,000 kilo 194,115 lira 20 9,125,000 — kilo lira 40 kuruş, Bakla 104 kilo 31,233 lira, Pamuk 205,000 Kilo 70,120 Jira, Un 3,114,000 kile 211,346 lira, Kepek 516,000 kilo 5.547 lira, tütün 544000 kilo 418,250 lira, Ceviz kütüğü — 426,000 kilo 17,340 liro, palamut 12000 kilo 41,300 lira, pamuk çe- ekirdoği 123,000 kilo 2,438 lira, sarımsak — 24000 — kilo 7,416 lira 97 kuruş, yapak 33,200 kilo 16,244 Ijra, muh- telif eşya — 1,472.000 - kilo 1,027,751 Jİira, jnşaat mal- | iktısat zemesi 511,000 k 4000 kilo 215 lira, yumurta 147000 A"“d'" lıylııluıeııılııi :ıl mühtemeldir, Balıkesirden güzel bir- görünüş; Kuvayi milliye enddesi Va lara tedarik etmek - ticaret hayatımızın tipik şekli bu- dur. Bu şokilde ticaret ise en basit bir ticaretdir. İs- tanbuldaki büyük satıcıdan mal — keldirib yüzde bir mikdar ilâvesile buradaki müstehliğe satmak bu ti- caret tatbikatının en ibtidai bir halidir. Ziraata gelince, ancak do- yomluk — olarak — yapılıyor, Bujki büyük iktısad yolu dışında küçük sanatlar yüz- Jerca nileyi beslemekdedir. Ancak bu — sonatlar dahi ihtiyaçların inceleşmesi yü: zünden gitgide kuvvetden düşüyorlar. Günün birinde eğer muasır iktisadi şartlar gözetilmemekde devam olu- nursa abacılığımızın olduğu gibi papuççuluğumuzun ne bilelim, keçeciliğimizin, sa- raçcılığımızın, mutaflığımızın ortadan — kayboluvermeleri çok muhtemeldir. Trikotaj işlerimizi de aynı — tehlike tehdid etmekdedir, | Görülüyor ki — şahrimizin | iktısadi bünyesini kuvvet- | lendirmeğe — bunun için de icaebnde — tedbirleri almağa çok büyük bir ihtiyac var. dır. Balıkesirin coğrafyadaki yeri yüz bin nüfasu refah içinde barındırabilecek kıy- mettedir. Hakikat ise bunun tamamen — ziddidir! — Ancak otuz bin ve şöyle böyle ge- çinebiliyoruz. O halde he — yapmalı ki Balıkesirin iktısadi bünyesi kuvvetlensin, şehirde daha geniş bir refah vücud bulsun Biz açdığımız iktısad say- fasına bu noktayı uraşdır. mak vazifesini birinci plân- da vazife olarak veriyoruz. Kendi fıkirlerim zi müte- akıb sayfolurda yazacağız Amm,her alâkal nın her mü- nevverin bu mevzu Üzerinde düşünmesini de isteriz. Okur larımızdan bu bahse alâka gösterecek olanların fikirle. rini bu sayfaya sevinçle basacağız. Balıkesiri iktısa. den yükseltmek için neler ya. pabiliriz. Buna aid bizim düşüncelerimizi gelecek sayfalarımızda bu- a00 öi SüL a yane ; -e ': Ökonomi — bakımından Tavukçuluğun Ehemmiyeti. Yazan: Ü.V.M. üyeslüden Gönenli MUSTAFÂA KINIK Vilâyetimizin — (Ökonomi) bakımından çok ehemmiyetli bir varidat menbal olan ta- vük ve " yumurta üzerinde burulacak, bir görünüşde ehemmiyeti az fakat — hesa- ba — geçildiğinde — akıllara hayret verecek bir - varidat morabaldir. * 1— Tavukculuğun eskiden (ökonomi) bakamından hiçbir kıymeti yokdu Birçok villik-' lerde — tavakculuk - Zararlı | görülürdü; bunun sebebi ise: | Tavuk — yumurtasının üzük | pazarlarda satılmaması. An- oak- kadınların — çember ve kır k derik mukabilinde de- gişdirilmesi idi. 30 sene ev- eline gelinciye kadar; Av- rupada bile tavukculuğa oka- dür ehemmiyet verilmezdi. | Fakat tavyukculuğun dünya | (ökonomisinde) mühim bir rol oynadığı anlaşıldığından l itibaren her hükümat tavuk- culuğun tekâmül ve terakki. sine çalışarak, tavukculuğu gayet kârlı bir ticaret hali. | | ne koymuşlardır. Bu saye- dedir ki; Avrupa ve Amerika- hükümetlerinin en mühim yaridat membar, kümes hay- vanlarıdır. Bu hüsüsta güze- teniz sutunlarında intişar eden muhterem üstat (Bay İsmail Hakkı Üserin)Avrupa ve Ame- rıikada iyumurta istihsalâtının geliri rakkamları- insani: ha- tte bırakacak * yekünlara liğ olmaktadır. Yetiştirme işlerinde memleketimiz ve bilhassa vilâyetimiz kümes hayvanları yetiştirmeğe fev. kalâde müssit ve genişdir. Tavukculuk sanatının öğ- renilmesi kolay ve az ser. maye ile yapılabileceğinden, ahaliye tavukculuğu öğretir. Ve mevcat tavuk - cinslerini ıslah edersek, az zaman zar- fında kümes hayvanatının çoğalacağına, yumurta ticu. retinin tevesüğne ve mühim bir varidat membar olacağı- na hiç şüphe yokdur. Fakat buna muvaffak olmak için birinci derecede: Tavukculuk sanatını bilmek ve tatbik et- mekdir. Şu halde — mem- leketimiz için her sene mil- onlar temin ettirecek - olan u çok kârh tavukculuğu ubaliye nasıl -öğretmeli - ve Dasıl istifade temin etmelidir? Bu hususta hiç düşünme- ye hacet yokdur. 1 — Evvelâ mevcud kümes hayvanlarının ne için kulla - nacaklarını ayırmak, — yani | yumurta ticareti yapılan ye- rlerde damızlık yumurtlayıcı tıvuklar ve kümes hayvan- larının etinin çok para etti- | Ri yerlerde; etli büyük dam- ızlıklar seçerek kümes ha- yyanlarının cinslerini etmekdir. 2 — Yumurta için umumi- yetle (Logorum) ve minorka cinslerinin yerleşdirilmesi, 3 — Bu hususda münasib yerlerde tecrübe istusyonları tesis etmok ve bu istasyon- nlarda cins tavuklar yetiş- dirilerek —yumurta tevzi ed- ilerek yotiştirme işinde mu- Yt aat $ ıslah | S e ZB a Üİ — y İ Bu sayfada. vilâyellmizi alâkalandıran ökonami,; meseleleri | | konuşulacakdır.. Okuyucularımızdah bu sayfayı/ Yaklz isllfade ile okumalarım, değit orla kendi görğü ve b!l_qlY;ı'nl de ver- Lıııı'ler!nî bekliyoruz. ll GARLTEN ezktüsr e VAA SF K AZ DNÜ : : a İ Bandırmanın bir derei bandırmada bir silö isteniliyor. Bandırmada iskele Bandırma ökonomi bakımı- adön” jiç denizlerimizin —en mühim Timandır.Çevresi geniş çevresinde yaşıyan Ökonomi istiskar edilemiyecek - kâdâr kuvvetlidir.İşte bu Bandırma bir silo istiyor. Silo Bandırmaya, Bandır- mo> hananına en lüzümlu bir e— — * müesseselerde nasıl — oivciv çıkarıldığı ve civ- civlere nasıl bakıldığı hulâsa tavukcüluük sanatını ameli olarak ahali ve köylü çocuk- | larına ve bilhassa kız çocuk. lsrına öğretmek. 4 — Köylünün anlıyabi leceği bir şekilde resimli mecmualar neşredilerek ta- | vukduluğu tamim ye ısla: hıma çahşmak. Devlet teşkilâtimızın — ilmi ve fonni yetişdirme teşkilâti- le çalışırken bizim de o yolda mevzi vye husust çalışmalar yapıb vilâyetimiz dahilinda milyonlar götiren bu servetin buğünkü varidatım az za. manda birkaç misli ortırmak çarölerini Bulmağa teşebbüs ve güayret etmömiz İâzimdır. Yetiştirme töşkilâtinin vi- lâyetimiz dahilinde ne suür- etle yapılacağımı ihtisas sa- hiblerine birakıyorum. Yalnız | mıntakam “dahilinde” tâvuk | ve yumurta üzerinde tetkik- | lerimi de bildirmeyi faideden! uzak — tütmüyorüum. Gönen kazamı ve Bandırmanın Mün- yas ovaları — vilâyetimitin en mühim yumurta ihracatı yapan ve — kümes hayvanı yetişdiren mıntakaları dır. Gönende 1930 sönesinden itibaren tavuk ıslahi ve vetiş dirmesi fikirleri” canlanmış we haricden Leguren orpinton Plâmat ve İslant irkına mensub damızlıklar idhal edilmiş ve Halk- yetişdirme ve slah işine çok ehemmiyet ve- rmiş vebuyolda yürüyüb giderken 1932 — senesinde çıkan sari hastalıklar yetiş- | diricilerin elinde — bulunan | hayvyanları - süpürüb götür- müş ve binnetice, bu âfet yetiştiricileri gayeden me- yus ve mahrum etmişdir. 1931 s#enesi Gönende tavukculuk sanatının ilerlemesi için (Kü- mes hayvanları “islaâh ve yetişdirme cemiyeti de kurul.; muşdur ) Bir sena müddetin- de Gönönde istihsal ve ih. raç edilen yumurta - mikd- ye işkele meydadı yapıdır. Hatta Karaçabey o- yaları gibi mühim - ziraat kaynaklarına malik olan bir limanda silo en büyük saru- retdir. 4 Kaldı-ki, Bandırmaya , yalı- pız silo değil, .gümrük ant- repoları, liman- tesisatı yap- imalıyız. or. Bu hosablar kuvvetli ista- tistiğe istinat etmemeklo bera- ber hakikattan da uzâk değil- dir.Yalnız. kümce Kuyvan- larında * * çıkan” hastalıklar- dan - evel bu istihsalât yüz- bde elli azla olduğu ânlaşil- makdadır. Şu hale göre Vi- lâyetiinizde 1slah ve - teksir işi evelemirde bu gibi sâri hastalıkların önünü almak şart kılınmakda 'olub büde- hu teksir işine davam etmek Tâzımdır, Yumurta alım ve - satım geraitine. göre. yumurtanın büyük ve küçüklüğü de mev: zubahs olduğundan hüyük yümurtalar beher sandık ba- şına küçük yumurtalardan iki lira fazlasına satılmak- da bulunduğundan tavuğun yumürta, bakımından yetiş- “ dirilmesi için, yumurtanın da büyük olmasının nazarı. iti- bare alınmasında zaruret var. dır, -Halihazırda , köylünün elinde bulunan tavuklar ka. tiyatle bir irk ifade etmiyor- sa da doğrudan doğruya yerli ırkı olarak kabül etmemiz İâzım <İslah veteksir işine aşlanıldığı takdirde iki no- Kktanın gözden uzak tutul- ması İâzimdır. || — Sari hastalıkların ön- üng geçilmesi için vilâyet- imiz baytari teşkilât kadro. sude, Küçük sıhhiye bayta- rları dahil etmek ’ıını!:i vardir. * 2 — Vilâyetimizin ihtisas sahibleri tarafından münasib görec Mıntaka teksir me- rkezi olarak (bir kümeshane) tesis etmek ve köylüye ku- luçka mevsimlerinde yumu- rta tevzi etmek ayni zamâ- snda bir kuluçka' makinesile devcivciv yetiştirilib bunla- rın- horozlarımı köylüye tevzi edib bir tarafdan urzu edi- len irkı (safkan) diğer tar- afdan da horozlarla jerli ,tavuklardan hasıl/olacak 'ya- rımkan - yetişdirmek' usulü takib edilmiş olur ki bir se- ne zarfında tavuklarımızın ıslahına gidilmiş - olub ve arı şudur; Haziran temmuz, ağustos aylarında 960 — sandık, 1,382,400 diğer aylarda 504 | sandık, 720,000 adod,nöhiye | merkezlerinden ve parakente süretile 650 sandık 936,000 sandık, dahilde - sarfedilen / 1,200,000. sandık, yekün 4,238,400 . Bu hesaba göre Gönenda 4238400 yumurta istihsal ed- iliyor, 1,200,000 a9i dahilde sa rfediliyor 3038400 adedi Ba- ndırma İjmanına ihraç ediliy- " Ddi ikinci — ve üçüncü - senelerde maksat moydana - gelir -5— Köylüyü tavukouluğa teşvik için her- sene kümes hayvanatına mahsus — #ergi- ler açılarak eyi >hayvan ye- tişdirenlere -nakdi. mükâfat tevzi etmek —en: mücesir çarolerdendir. 1 Sevgili cümhuriyet idure- mizin bu hususda - atdığı adım ve Ankarada kurduğu enstitüler Devlet teşkilütı- mızm bü yoldaki irade ve V ezmini, bildiran eşerdir. ———