28 Şubat 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 4

TESBU lecekdir. ara.sıra lerlib edi Bunları biliyor musunuz? HoporadaHop burada! Sakın “höp <oradr, hop bürdde, — başlığın gö.ünce iüstik - topa benzer. birşeyi anlatacağımızı zannetmeymn.. Yanılırsın z. Bizim anlatınuk stediğimizin Tast k toplahiç bre /alâkaer © olmyan, - höpi mizim kondisinden tiksindığ- MMiZ küçücük br huyv:.ıı- dır. Ba huyvaaın iemini batırlıyamadın z mı? Öyle ise bit “Köyliyelim: — Pire.. Şiş mayınız yalnız düşününüz ki o, hakikaten bap orada, hop burada değil midir? Devedeo belki milyonlarca defa küç: ükdür. Devenin vücudü ile pirenin vücudünün bü büy- yvanlar arasında bile atlama rakorunu kıran mü- kemmel bir . atleşdir. Pirenin — atlayışmı — zana- etmeyiniz ki kanatladır. Ha y Pircde hiçde birçok. larının sandığı: gibi — ka nat yosdur. Yalnız urka ayakları daha uzun olduğu ndan hızla sıçrayabilir. Kan emörek geçinir. Yumurtal arıni Gtoz toprak içine b.ra- kır. Önün için annelerimiz evin tozunu sık sık — ölırlar, | Bu tozlar alınmıyacak olursa üklük " ve küçüklüğünü göz | önünde bulundurarak onlar. n atlayış kabiliyetlerini öl- | çecek olursak göreceğizki pire yalnız develer arasında değil diğer bütün. —ha- | canlı bu yamurtalar — evvelâ küçük bir kurd — şekline- gelir, bir ay içinde birçok kılıklara girib bir pire olur. Ve artık başlar hop oraya, hop buraya sıçramağa.. Bu yüzdendir ki atalarımız, tez kimselere «pire gibi» sözünü takmakdan kendiler. ini Dalamamışlardır. k Şarkısını balıklara ve sazlara dinleten bir çalğıcı. İşte, çoğunuza ilk bakışda pek —garib — gölecek sorgu: Şarkisını yalnız Balık lara ve sazlara — dinleten çalgisiyi - biliyor musunuz? Gülmeyiniz.. Alay etmiyoruz. Dünyadaki - bütün çalgıcılar | şarkılarını - dinletmek — için insahları aramak, — bülmak zorluğuna kötlanacak değik ler yal balıkları ve sazlari eğlendir- meği hendilerice vazife bil- miğşlerdir. İğte yaz " göcelerinde, sa- bahu 'kadar? vak!, vak! diye heb bir ağizdan şarkılarını okuyan kürbağalar da; bunlar dan biri değil mi? Bir kur- bağanın çatlak Besini balık- dan ve sozdan başka dinle- mek gücünü kendinde bula- biltecak baba yığiıt her halde güç bulunur. Bu vak vak- dan . başka bir. şarkıyı: be- ceremiyen fakat — kendisine bir çalg cı süsü —veren bu tuhüf hayvanı geliniz bera. berce tetkik edelim: Kurbağa bühar — gelince derede, evimizdeki' havuzda sesile maydana çıklığını be. bütün çıplakdır, Onun - için su kenarından ve ıslak- yör- | lerden uzaklaşamaz. — Kor- kutduğumuz vakıt hemen bir dalgıç gibi suyun içinde kaybolur. tengi yeşlimsi va sâri olduğu için kolayca görünümez. Yumuttalari Kurhağa pek çok yumurt- lar ve bublari su kıyılarına bırakır.Bir danesi danesi kadar olan bu yümurtaların üzeri bildiğimiz yumurtaların akı: na benziyen bir örtü içinde saklidır. Çok geyimeden bu. | radan kocaman bağşlı, uzun kuyruklu küçük bir hayvan çıkar, suyun içinde kuyruk- larını oynatarak — gezmeğe başlar, Başının iki yanında püskül gibi bir şeyler. gö- rülür ki bunlar hayvanın su içirsinde hava almasına ya- rar, Büüdün sonra göz ve ağız meydana çıkar. Daha sonrd dığarıda , püskül, gibi olan hava alma yerleri kay- ğ ğreçe Barila | ĞNM h mişıdağildir/ Rkdİğet imeye bir | | İ | bolur. Bunlarin yerine aynı vazileyi yapmak için yine başının iki yanında içeriden! boşluklar meydana - gelir, Artık — buü — zaman içinde evvelâ arka ayak; sonra da | ön ayaklar görünmeğe, küy- rük gittikce ofalıb incelme- &e başlar. Fakat bu hayvan henöz kurbağa haline — gel- dana geldikden ve içeriden hasıl olan hava alma yerle- ri de tekrar kayboldukdan kuyruk da büsbütün düşdük- den sonra kurbağa asıl ve tam şeklini almış olur. O zaman karada yaşamağa ve yürümeğe başlar. Yumurtadan çıkdıkdan so- nra başlıyan bü kılik değiş- dirme iki ay kadar sürer, Kurbağa ne yar? Kurbuğanın ağzına dikkat edecek olursanız küçük kü- şük dişleri vardır. Suda ya- şadığı için çok defa yine su- da yaşıyan diğer küçük ba- yvanları, moselâ solucan, bö- cek gibi şeyleri yiyerek ge- çinir, meh bize bildirit. Derisi büs-| Sonbaharda başlıyan soğ- uklara — dayanamadığı için bütün kışı taş kovukları, toprak oyukları içinde geçi- rir. En büyük düşmanları yılanlar — ve leyleklerdir. KUŞ. Minimini yapraklar, Arâsında yuvası.. Nedo güzel sesi var, No derdi var, ne yası.. Gel güzel kuş, güzel kuş, Seveyim biraz seni; Tatlı tatlı - ötsönde, İşitsem: az sesini. Müjdeledin . baharı, Seyinin hep çocuklar, Sevindirdin — bizleri, Senin - olsun ilkbahar, | tçekden p okutan Yaramaz ———_- Binlerce yıl önce işimize yarıyan Bugün çok At nasıldı? w Kış gecesinde eğlenci | | atılarında söyleyiniz.. atın milyonlarca sene evel hiç de şimdiki atlara benzemediği anlaşılıyor Çünki çok eski samanlarda atların boyları şimdikinden pek küçükdü. Bir tilki kadar idiler. Ayakları da sert değil bir köpek ayağı gibi yumuşak ve tüylü idi madıkları için bir düşman karşısında bütün hızıle koşmakdı. Kuvvetli ol- yapacakları — ilk iş | Yüzlerce yıldan sonra bu tilki kadar küçük olan hay- ı vanlar daha ziyade iyileşdi. meydana — geldi. Ayakları kuvvetlendi, böyle- ce -binlerce yıl geçdikden sonra bugünkü — gördüğümüz i Biraz da gülelim. . Biraz da gülelim. —| Aradaki Fark! Yanyana oturmuşlar — bir mecmuayı okuyorlardı. Nih. alin gözlerine çarpan şu hava- disi yüksek sesle okumıya ve yanındaki kardeşini dürt. miye başladı: — Bak Müşfak bir Hind fakiri, su altında on beş da- kika kulıyormuş.. Müşfak güldü ve hemen cevab verdi: — Bu fevkalâde bir şey sayılmaz dedi.. Bizim kom- şuaun oğlu bundan - altı ay evel denize düşdü; - on beş gün sonra sudan çıkdı., Meşhür olmak!, Hayri köpeğini kont! kont! İKİ ÇOCUK KİTABI. Doğru yol - Çocuklar için Balıkesir TürkDili Neşriyatından Bizde Çocuk edebiyatı pek unutulmuşdur. Şimdiye denlü çıkanları da çocuk pisikoloji- sinden uzak, bir takım saçm- rla doludur. Byi denilib, seçilecekleri hemen yok gi- bi birşey olsa bile bir çocu- ğun alamıyacağı kadar pah. ahıdir. Halbuki böyle eserler eyi olmakla beraber ucuzda olmalıdır. İşte bu istenilen — varlığı Cevded Aydemirin (Döğruyol) adını taşıyan bir — perdelik piyesi ile, (Çocuklar — için) ide görüyoruz. Muharrir ge- ülgen, — yazdığını bir yazgac sahibidir. Bu itibar- | Ia - (Çocuklar için) bitiğinin ön sözünde dediği — gibi çocuk Tuhuna uygun ve çok orijinal duyumlarla işlenmiş eserlerdir. Hor - çocuk ko- Taylıkla anlar,sovo sevsokur. .fînokmlılıçgonkıomıme diye yanına çağırdı..Onu ıavîbi okşamıya — başladı.. Sonra arkadaşına döndü.. bizim köpeklerin hopsi kontdur.Ar- kadaş tavrını hiç bozmıyarak: — Bizim köpeklerin hep- si de prenedir diye covab verdi, Hayri arkadaşına mağru- rane: — Bütün gazeteler bugün bizden bahsediyorlar, artık | meşhur olduk dedi... Arkadaşı: — Nasıl diye sordu?,. Hayri.. — Babam bütün gazetelr. rle soyadımızı ilân ettirdi de.. 4 hatunoğlu | olsun şimdiye denlü çıkanla- | rın en eyilerindendir. Hoem çokda ucuz biri (5), diğeri (15) kuruş. Doğruyol, birok - ul çocuğuna has — moziyeti anlatan ahlaki bir - piyes Çocuklar içinse 45 sahifelik | hayat bilgisi — mevzularile alökadar — birçok - yazılarla 3 tane birer perdelik tamsil- den ibarettir. Sonra bütün yazılarında — çocukları hiç bedbinliğe düşürmüyor. On- lara her vesile ile — ahlâki bir ders veriyor, güzel bir yol gösteriyor ki bu yönden de bir okul ulağına on yarar bilgileri üstünde — taplamış pisikolojik bir eserdir. Bu- nunla beraber — okutanların, temsil için çekdikleri sıkın- tıya da bir cevab — vermiş oluyor - ki, bundan ötürü de okutmağa, okul bitik evlerin de bulunmağa değer gere- kli — esorlerdir. Vehbi Cem aei Şu uzun gecelerde; karde şleri ve Aarkadaşları ile ho- şea vakit geçirmek kim i&temez?, İşte size bu gecelerde biri birinizi morakla düşündü recek — birkaç bilmece. Oku- rken kendi kendinize cöveb: larını — bülmeğa — calışınız | Ve altındaki — cevablarla bulduklarınızı karşılaşdırınız Ve unutmıyarak gece topla- Küçücük İçinde bekler aşı Yetişirsek eş olur Yetişemezsek kuş olur. Yan çakıl taşı. rta Evimizin önünde kuyu, Kuyunun içinde durur suyu, Suyun içinde yılan DBu dünyadabeş şey y9 Mercanın ağzında fı'ıııf:fı Elsiz, kolsuz kapu ı:î?:_r | Çam ağacını oyarlar İçine bülbül koyarlar Ağlama tintonum Kulağını burarlar Kot? Bizim avluya bir kuş qf*” Tak dedi, tuk dedi kdj İşte dünyada olmıyan beş şeyin karşılığı: Bir: Denize kapak olın"'ı_ İki: Çiy yumurta soyulm! Üç: Gökte yıldız. sayılmaf | Dört: Yümurtaya kulp Altında su içerim Üstünden ot biçerim. Yılanın ağzında mercan Perınin, devin, K cinin var oldu” ğuna nasıl inanabilirsiniz! Kış geceleri uzundur. U- yumak ve oturmakla kolay | kolay geçmez, Ünun için siz lerin kış ygecelerinin eyi eğlencesi soba ve man- ı gal —başında annelerinizin ninelerinizin tatlı tatlı anlat- dıkları masalları dinlemek- dir. Fakat bu masalların hemen hepsi cinleri, peri" leri, devleri ve daha bir çok akla gelmedik, sihir- bazlıkları canlandırır. Acaba hepinizin —kalbi. çarparak dinledin z mi? Bu masallardaki ginler, periler, devler haki- katen yer yüzünde yaşa- mışlar midir veyahyd. yaşa- en | makda mıdırlar? Hemen söy- İiyelim ki — bunların hepsi uydurmadır.. Üzerinde yaşa. dığımız şu koskoca dünya üzörinde cini, periyi, devi görmüş olduğunu hangi akıllı iddia edebilir? Cin, peri dev inanması on bitlerce yıl ön- ceden başlıyarak ta asrımı- za kadar sürüklenib zelmi- şdir. Buna da sebeb çok e8- ki jasanların dünyayı ve o- | nun üzerinde yaşıyan varlı- kları tanıyabilmek, anlıyabi- İmek için — kafalarında en küçük - bir bilgi ışığı yan- mayışıdır. Aslının ne olduğunu anlı BAHAR Yeğillendi bütün kırlar, Meltem okşar çimenleri Geldi artık güzel bahar Sevinç sardı bak her yeri.. Çiçeklendi hep ağaçlar Zümrüt oldu bütün ova Çiçek dolu hep ağaçlar Güzelleşdi bugün ova Cıvıldaşır bütün kuşlar Karşılarlar ilkbaharı Hep inişler, hep yokuşlar Çiçek dolu, pembe, sarı.. Yoramaz Ğ Aşkun yamadıkları şeyleri ğ rinde büyütmüşler, h biçimden biçime sokm"ı:: okadar ki ortaya hiç de olmıyan cinler, perilerı tt vler çıkarmışlar, Ve baü' masallar içinde _vu;l'»m"w'_ Halbuki siz yirminel ıl"','. caklarısınız. Mektebde, .h ı blarda — herşeyi öğrenil” daha küçücükden & daki bilgi işığt karal çist aydınlatıyor, öyleyse " periye, deve nasıl Inlİ'by rsiniz. — Buna ina! Bilgi ışıgile kafaları .,Jll: lanmamış olan - zavalli Bunlara siz yalnız .c.’l’ Yirmi yüzüncü 7'1::) Bir iki — telin yal W günlerce uzakda - olan tamdığ.mızla yanyana i6k gibi görüşüyoruz ğ Koca denizlerin, J"-w ardında olan binlerct ” metre uzakdaki — illeri? sini radyomuzun bir d_ sini çevirmekle di'lı” Elektrik bir anda k"D gündüze — çeviriyor- O saymakla bitmiyecek " gi çok örnekler bulunabili” ., tün bunları yaratan i."' Bilgi değil mi? Öyle İ7 ge kudar büyük bit biıîj ğında çalkanan - ve ' € bu ışıkla açılan siz ! cukları, Perinin devif —hi var olduğuna nasıl iP* lirsiniz. ti ' En;uk ve bayram iî“" hazırlık. çe | 3 Nisan çocuk / bu yıl diğer yı"ll'dı:" güzel bir surette $ | acakdır. Çocuklar Eıirg’?: yf mu bayram ve © gö ”.' yacak olan çocuk h'”' İ şimdiden hııırlığw şdir. Hafta içinde losu ve çocuk | yapılacakdır.