15 Kasım 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
SAYFA: 2 YÜRKDİLİ | HALK BİLGİSİ DERLEMELERİ [l Balıkesirde Doğum Görenekleri ve Çocuk. | a gi . gel | Toplıyan: A. OSMAN — Bunlardan birine tükür, denir. Çocuk tükürür, tükürdüğü daire onun yeri olur ve ismi sö- ylenir. Bu suretle bütün çocuklar getirilip aynı merasim yapıldıktan soara hepsinin nereye düştükleri söylenir. En sonra (Abdeshane|) ye düşen çocuk söylenerek hep birden zemine çizilen dairelere aTu, Tu, » diye tükürür ve kaçı- şırlar, 19 — Elek pelek Bu daha ziyade yedi yaşından aşağı çocukların oyun- | udür. Küçük oyuncular yere daire halinde otururlar, ayak- larını uzatırlar, büyücek çocuklardan biri - Ekseriya anne, abla, ağabey - oyunu idare eder. Çocuklar ayaklarını uzattıktan sonra oyunu idare eden ayakları şöyle söyleyerek parmağıle sayar: (Durak yerleri de virgül ile gösterilmiştir| (Elepelek, elden çıkan, sarı kızın sarısı, sarı koyunun | ve tozahürlerin tetkiki Yeni — Tür_kîye Bir Ispanyol gazetesinin yazısl! «Documentatjon internati- | nsele» den: Garp — efkârı ııııııııiyııiı için sadece büyük devletlo- | | rin sahası dahilinde cerayan | eden bazı beynelmilel vakıa kâfı değildir, zira 1914 - 1918 harbinden sonra dünya, bil- hassa Tuna ötesindeki âle- mi baştanbaşa doeğiştirmiş olan tahavyüllere şahit ol- muştur. Meoselâ —işte — Ispanyanın bile Türkiyeye ticaret sa- | hasında yaklaşmasının mil- letler arası bakımından eh- emmiyetli olacağından kim şüphe edebilir? Bu yaklaşma derisi, indim gittim kulağına, kulağıcnda bir ayı var, ayı beni |) » ikidevlet için de muhakkaki korkuttu, kulacığını sarkıttı. Alla gittim, pulla gittim, çek şunun birisini.) Bunun muayyen olan durak yerlerinde parmak bir aya- ğa temas eder, Kimin ve hangi ayağında nihayet bulursa | © Aayağını çeker, Bu suretle bütün avaklar — çekilincoye kadar aynı nakarat jile sayılır. En sona kalan ayak sahibi «değirmen» yapılır. Bunun için de evvelâ şöyle bir tekerle- me söylenir. Oyunu idare eden sorar, çocuk cevap verir. — Burdan bir öküz geçti mi? — Gaçti — Alnı sakar mı? — Sakar. — Gübresi korkar mı? — Karkar. — Arpa, üzüm yer mi? — Yer. — Değirmene gider mi? — Gider. Her sualde çocuğun ayağı kaldırılıp yavaşça — yere varulur, Son suale «gider» diye cevap verince ayakları yeden kaldırılıp. Sırt üstü yuvarlanır, oyun da bitor. 20 — Çömlekcik Evelâ bir ebe intihap edilir. Ebenin intihabından son- r çocuklar yere çömelirler. İçlerinden biri Malettayin: — Rbe çömleğim kırıldı, diyerek ayağa kalkar. Ebe © ayakta iken olile başına değmek ister. Ebe otarafa ko- şarken diğer çocuklar da: — Ebe cömleğim kırıldı diyerek kalkar. Bu defa da ebe onlara koşar ayakta el ile değmeğe çalışır. Hangi çocuğa Aayakta iken değebilirse © ebe olur ve diğeri kurtulur. Bu çevikliği ve dikkati içap ettiren bir oyundur. 21 —Bezirgân başı Bu mekteplerdede oynanan bir oyun olduğundan bir — kıiymeti. olmadığı söylenebilirse de — mahallâtta oynananı ile mekteplerde oynananı urasında netice itibarile fark bulunduğundan bunu da kaydetmek lüzumsuz — olmaz. Oyuna başlamazdan evel büyücek — çocuklardan iki olebaşı bir de posta başı ayrılır. Elehaşları parmaklarını biribirine geçirerek ellerini başlarından yukarı kaldırırlar, bir kavis hali aldırırlar. Diğer çocuklar posta başı önde olmak üzere birbirlerinin arkalarma dizilirler ve tutuşu- rlar. Posta başı hususi bir ahenkle: — Aç kapıyı bezirgan başı, bezirgün başı! deyerek. Elo başlarının yanlarına gelirler. Elebaşları da aynı ah- * enkle: — Kapı hakkı ne verirsin, ne verirsin? der. Bunun üzerine posta başı: —Arkadakiler yadigâr olsun, yadigür olsun, der elebaşları- ellerini kaldırarak kapıyı açar. Çocuklar buradan geçerler. Ele başıları en arkadakini yakalıyarak evelce kendileri için tespit — ettikleri — isimleri — yavaşça söyli- yerek sorarlar. — Çocuk ta yine yavaş sesle isimlerden biri söyler, Hangisinin is nini söylerse onun arkasına geçer. | Diğer çocuklarda ayni minval üzerine ikiyo ayrılırlar. Bütün çocuklar bittikten sonr posta başı eletaşıların aras- ından süratle geçer. Üçüncüsünde yakalanarak ayni sual | ve cevapla oda bir tarafa ayrılmış olur. Banları müteakip zemino müstakim bir çizgi ve çizg- inin iki tarafına da ayni uzaklıkta iki çizgi daha çizilirki ortadaki müstakim çizgiye mesafesi ancak bir adımdır. — Çocukların en kuvvetlileri önde olmak üzere her iki “postada yekdiğerinin ellerinden tutarla, Ele başları ayakl octadaki çilginin üzerine koyarak iki posta birbirini | piyasadan kuvvetle çeker. Ele başısı yan çizkiye kadar hangi taraf e oyunu kayetmiş ve oyunda bu suratle bitmiş surette faydalı olur, zira Tür- kiye menfaatleri — itibarile İspanyaya muarız bir mevk- ide bulunmadığı gibi ne Tü- ek istihsali İspanyol istihsa- lini ne de İspanyol istihsali Türkiye kimi herhangi bir dışarı — sürmek vaziyetinde değildir. İşta bütün peşin hüküm- leri ve batıl - fikirleri zihinl- erimizden çıkarmak zamanı artık gelmiştir: Bugünkü Tü- rkiye hiçbir veçhile sultan- lJar ve sârâylar devrinin şa- tafatlı ve gevşek Türkiyesi- ne benzemiyor. Bu —hakikat bugünün en bariz hukikati ik- en birçok “insanların el'an vaziyetten bihaber bulundu- kları ve Reisicümur Kemal Paşa ile Türk münevver küt- r â 5 Bereketli Yağlmîı_irla r. Çiftçimiz memnundur. Hava dün de yağışlı git- miş, bir gün vol yağan bol | yağmurdan sonra yeniden yağmur yağmıştır. | Çoktanbori kuraklık - hü- | küm sürüyordu. — Toprak | yoğmursamıştı. Son yağmur lar toprağı adam akıllı 18 Tatmış ve tava getirmiştir. Havalar açılır açılmaz çiftçi faaliyete geçecek ve kışlık mahsulünü ekecektir. idıınîy—ıtinde Vilâyet İdöre höyeti dün vali muavini Ekrem — beyin roisliğinde toplanarak me- murin muhakematına ait iş lerle meşgul olmuştur. Halkevi ıüııîı_nıllıı şubesi Halkevi güzel sanatlar ko- mitesi dün akşam toplanarak muallim ressam Sırrı beyi reisliğe ve Muallim mekt- | ebi musiki muallimi — Kadri beyi de mümessilliğe seçmiş tir. Fizik ve Kimya muallimliği. Necati Bey Muallim Mok- | tebi Fizik ve Kimya muallim- liğine sitajiyer olarak yeni mezunlardan Esat bey tayin edilmiştir. Tuz kaçakçıları Dün Ayvalıktan şehrimize Hüseyin ve Hasan isminde iki kaçakçı getirilmiş ve ihtisas mahkemesi müddeiu- lesinin kimi terakkiye bizzat memleket içinde âmil olmak kimi do yeni Türkiyeyi h"iç.î şılmaktadır. te temsil etmok — suretile, elele çalıştıklarını bilmedik. lerine ne kadar teessüf ed- ilse azdır. Bugünkü Türk- iye, geriliğin boş bir «Pito- resk» yaldızının en son teza- hürlerini de tamamen sıyırıp atmış, büyük bir devlettir. Bu günkü Türkiyede bü münakale — vasıtaları baş döndürücü bir suretle artmış geniş orman sahoları feyizl- endirilmiş ve — bir müddet sonra garp senayii ile adeta rokabet edecek mahiyette olan bir sanayi hareketi bütün memlekette yol almıştır. Di- ğer taraftan maarif te çok | —— ilerlemiş, mektepler, çoğal- mıştır. Bugünkü — İstanbul, henüz rüya dolu köşelerden büsbütün mahrum kalmış bulunmamakla beraber bü- yük ve dinamik bir şehre münkalip olmuştur; merkeze nispetle ikinci derecede kal- masına rağmen şimdiki Tür- kiyenin — asri ahengine uy. maktadır. Yeni Türkiye daha çok uzun, zamanlarca tükenmek bilmiyecek olan zenginlikler dolu birçok — yerlere malik olan birçok yerlere malik olan bir memlekettir. Bunun * içindir ki Türkiye Avrupalı. ların olduğu kadar ve hutta daha ziyade İspanyol entell- ektücllerinin ve iş adamların derin ve samimi dikkatini mumiliğine verilmiştir. Bun- | ların kayıkçı olduğu ve — tüz | | kaçakçılığı yaptıkları anla- | Küfusumuz 1950 senesinde 30-35 milyona - varacaktır. Dahiliye Vekili — Şükrü Kaya beyin Büyük — Millet Meclisinde söyleyip dünkü sayımızda çıkan nutukların- da (nüfusumuz 1950 senesin- de 30-35 — milyona | varacaktır.) cümlesi | telgraf hâtası — olarak (nüfasumuz 1935 senesin- | de 30-35 milyona varacaktır.) | şeklinde çıkmıştır. Bu yanlış- lığı özür dileyerok düzeltiriz. Fırka Kongreleri. — Kaza konresi bugün toplanıyor. Hactiibey nahiyesi ! ka merkezinde dün akşam kongresini yaptı. ——— Mahalle ve semt ocaklarından sonra nahiyelerde F relerini bitirmiş bul ınduklarından kaza kongresi bugüf V rka Vilâyet merkez binasında toplanacaktır. Kongrey?, hiyeler namına iştirak edecek mümessiller dün şehi | gelmişlerdir. ** M » 4 h Dün — akşam ( Hacı - | görüşmeler yapmış Ve ilbey ) nmahiye — kongresi mmiyetli görülen © Kasaplar, Dinkçiler mohalle ocaklarile Martlı ve Hacıgaybi semt ocakları mümessilleri- nin iştirakile — fırka vilâyet merkezinde toplanmıştır. Kongre — Nahiye heyeti reisi Ekrem bey tarafından Iıı,;ılıııış mütsakıben doktor | Ali Rıza bey reisliğe, Şeref ve Halil İbrahim beyler kâtip liğe seçilmişlerdir. Kongre iki gaat kadar süren toplantısında ocakların faaliyetleri ve di- lekleri üzerinde — hararetli Kayalıdere Köyündeki kanlı vaka. Katil dün Şşehrimize getirildi Bir gece evel Kayalıdere köyünde bir vaka olmuş Memet Alj isminde biri Ali Osman kızi Ayşeyi ağır guratle yaralamış ve onunla münasebette bulunan köy muhtarı İbrahimi de öldürmüş- tü, Katil dün jandarmalar tarafından şehrimize getiril- miş ve adliyoye teslim edil- miştir. Yapılan tahkikata re Ayşe ile met Alinin beş altı ay- danberi karı koca gibi bir orada yaşadıkları — anla- şılmaktadır. Mehmet Ali © gece muhtarın evine girdi. ğini duyunca hemen eve koşarak — ikisini de bir arada — yakalamış — evvelâ muhtarı — sonra Ayşeyi birkaç yerinden yaralamış- tır.Dünkü sayımızda da yazdı- ğimiz veçhile muhtar Ibra- him kalbinden aldığı yara- nın tesirile biraz — sonra öl- müştür. Bu kanlı vaka hakkında tahkikat yapmak üzere Ka- yölidere köyüne giden Cü- muriyet müddejumumisi Salih Zeki bey tahkikatını bitirerek dün şehrimize dön- gö- Meh- , Müştür Macar başvekılınin mühım beyanatı ( Üst tarafı birinci sayfada) olduğunu ispata kâfi buldu- ğunu söylemiştir. Başvekil diyor ki: — İtulya-Macaristan münn- , sebatı hararetli vo çok sa- mimidir. Ve istisnasız — bü- tün Macarlar tarafından ta- kdir cdilen büyük devlet adamı Dücenin harici si- yazetinin bülün gayretleri- nin temeli muslihane vasıta. larile muahedelerin - tadilini temin etmektedir. Bu husus- | taki hakkımız — görek sülh lmuıheıleleri esasından ge- rek tarihi haklar va hokka. iyet 'e istatisti | muahedesil» | dilen 95 bin kilometre mura- itiraz götüremez. Hemen 31 milyona baliğ olan ve nia pot itibarile eski Avasturya- Macaristan imparatorluğunda yaşıyan diğer milletlerin hepsini geçen Macar mille- tinin kendisine sulh terke- bbar araziden daha fazlasına hakkı olması - tabiidir. Buna mukabil bizi çeviren devletl- er debu sulh muahbedeleri sayesinde kendilerine nispst- siz bir surette verilen arazi içinde daha az nüfusta mille- tler üzerinde hukuki hükü- Ti tatbik tedir. ŞEHİRVEMÜLHAKATTA | Sadık bey.. 4 i Ü 15 İKİNCİTEŞRİN h ; İ kaza kongresine — verilP” üzere tespit etmiştir. akıben nahiye heyeti V& za mümeesillerini seçmi$t” (Haculbey) nahiye Ve, eski heyetin aynı olarâ? suretle foşokkül etmek Kenan Emin bey. Tig bey, Sıtkı bey, Mustafa ” mil bey, Nazım bey- ü Mümessiller wnlll'd"' t Konan Emin bey, AYT Balya Belediye metlisi mutat! timalarına başladlı , Balya, 14 (Muhabir!Pi den) — Balya belediy? | lisi mutat içtimalarına PU başlamıştır. Meclis iki lsesini , önümüzdeki günü — yapacaktır. 4 Belediye — meclisinin nüamesinde — küsahayâ birçok mühim işler bul! ktadır. 3 —<MDeca— Misafır — — Sefir ( Üst tarafı birinci S& rinden İstanbula 1 edilmiştir. K | Celal — bey — heft tinden evel — Gellli köyü olan Umurbeydt” W len hoyeti kabul - etmif zeytincilik ve bu y zeytin mahsulü hakk hat almıştır. Almanyanı Kararı ğ (Üst tarafı birinci ek saat sürdüğü M. H trobun yeni hiçbir Üü bulunmadığı ve mükâ!? | in yeni hiç bir uasur | Üğf amil tevlit etmediği V'" mektedir. 3 Londra, 14 (A A-ı: raya gelmiş olan M- ııığrnlşhıııış İngiliz İ görüşmeleri esnasınd? d manyanın Versay mMü8 yal sinin askeri — şartlarıP gi dırmak - şartile Mllld'v miyetine girmesi M0T (ç i asla mevzubahs edilm? Royter — Ajansına tir. _ı Doktor Memdah Ahmst — wi ÇO(.'L'K xhaılalıklı'ırı mı ı Munyenehnnülni p ane civarında A kağına nakltmiştif:
