2 Ağustos 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

2 AĞUSTOS — Fen bahsi: Beynelmilel Uçuş Yazan: İstanbul ünüvorsitesi fen fakül- tesi profesörlerinden Dr, Villy PRAGER Bu senenin yazında dör- düncü defa olarak uçuş me- ydanında kapalı bir yol üz- erinde beynelmilel uçuş iç- in hafıf tayaro — inşaatının en son mamulâtı — birlikte görülebilecektir. Bunun icin bu beynelmilel kapalı — bir yol üzerinde uçuşların hus- usi seyahat — tayarelerinin inkişafı bakımından ehemm- iyetine dikkatı. — Celbetmek faydadan hali değildir. 1929 senesinde, Fransan- ın asro kulübü beynelmilel uçuş müsabakaları için «Şa. lanjv mükâfatımı — vakfettiği zaman, şu mülâhazat üzerine istinat etmişti. — Tayarenin, diğer vesaiti nakliyeye na- zaran faikiyetini teşkil eden büyük süratin kıymeti, kat- tedilecek mesafeler ne kadar büyürse o kadar artar. Bu sebeplerden dolayı tayarenin evel — emirde beynelim. ilal muvaşalada istim- ali zarureti — tebeyyün eder. Hava seyrüseler #irk- etleri tarafından beynelmilel hatalarda nakledilen — yolcu miktarının mütemadiyen ur- tmasına mukabil aynı hata- larda hususi hava seyrüs- eferleri henüz hiç mevzub- ahis olmıyacak derecededir. Bu aralık spor — tayaresi muhakkak sürette beynel- milel seyahat sefarlerinde otomobil - ile yarışa gire- bilecek surette azalması me- zubahis olduğu hallerde bir seyaht tayaresinin alım ve bakım maarafları, tayarenin otomobillle mukyeseye giri- şmesine mâni olacak kadar yüksek değildir. Buna rağ- men; hususi bava sefer- lerinin benüz hemen hemen meovcut olmamasının sebebi halkın ekseriyet itibarile ha. fif tayareye az emniyet ver- mosinden ileri gelmektedir. Beynolmilel kapalı bir yol Üzerinde ııı,—uılırının yazifesi ışte balif ııyııeııın tüccara hava seyrüsefer tayyareleri kadar şayanı emniyet ve iti- mat olJuğunu ispat etmek- tedir. Bundan başka tayyare sanayii kapalı bir gol Üze- rinde uçuşlar — dolayısiyle soyahat tayarelerinin inki- şafı yolunda teşvik edilmiş olacaktır. Diğer uçuş ııııiubıkulnrı- nın meselâ meşhur Sehnei- der kupası müsabakasının aksine olarak beynelmilel kapalı bir yol üzerinde Uç- uşlar da yalnız sürat kay- fiyetine kıymet atfedilmiye- coktir. Bilâkis — müsabaka şeraiti öyle tanzim edilmiştir ki, tayarenin seyrüsefore te- vafukunu temin eden bütün hassalar nazarı itibara alın- mış olunuyor. Bu uçuşlara iştiryk eder lıyırclşrının Mmuayenesi biri fenni ve diğ- eri emniyot muayenesi olar- ak iki kısma ayrılmaktadır. Emniyet muayenesi, uçuşa iştirak eden memleketlerin eksarisinden geçmek üzere takriben 7500 kim, uzunlu. ğunda bir mesafe üzerinde yapılır. Müsabakanın — vazifesine tevfikan - ki hafıf tayarelerin inkişafını temin etmektir - uçuşa iştirak edecek tayare lorin hamülesiz — sikletleri tahdit ödilmiştir. Muhtelif müsabakalarda (1929. 1930. 1932) sikletin üst — gayesi mutazaman arttırılmıştır; bu sene 560 Kg. civarında ol- acaktır. Müsabakaya iştirak edecek olan tayarelerin ge- çirecekleri muhtelif tecrüb. eleri tetkik edelim. Burada verilen rakkamlar son müs- abaka şeraitinden alınmıştır. Tecrübelerin en mühimle- rindenbiri asgari tecrübe- Bidir, Bir tayare için yal- nız azami sürat değil, as- gari süratinde mevcut oldu. ğu tayarecilikle meşgul ol- mıyanlar arasında bilinmez. Tayare mevzubahis asgari süratton daha az süratle ha- reket ettiği takdirde ufki uçuşta — kalmak kabiliyetini muhafoza edemez. Bu asgari sürati mümkün olduğu ka- dar küçük kılmak faydal dır, çünkü büyük süratlerde bilha- ssa güçleşen kalkış ve iniş monevraları bu suretle kola- ylaştırılmış olur. Son müsa- bakada, müsabakayı kazanan uyıtenın aegari süreti saa- tte 58 Kl; idi. Asgari süratin — yanında, tabit olarak azami süratte de kıymat — verilecektir. Son müsabakada bu azami sürat saatte 241 kim. — idi ki, bir soyahat tayaresi için olduk- ça mühim bir sürat demek- tir. Bu sene azami süratin takriben saatte 265 klm. ye kadar çıkacağı beklenebilir. İniş ve kalkış tecrübeleri de, anegari sürat tecrübeler- ine müşabih — maksatlarla yapılmaktadır. Tayare, yer- den kalktıktan — sonra, 8 metro irtifada gerilmiş bir ip — üzerinden geçecek ve yerden kalktı- ği nokta ile bu ip arasında- ki mesafeye ehemmiyet ver rilecektir. Son müsabakada bu asğari mesafe 90 metre idi, Aynı süratle yöre inerk- en de bu ip üzerinden geçe. rek tevakkul ettiği nokta ile ip arasındaki mesafe ölçüle. cektir. Bu teçrübenin şimdi. ye kadar elde edilen en eyi neticesi 98 metre idi. — İniş ve kalkışta, tayareye lâzım olan mesafenin küçüklüğü | bilhassa hususi tayareler iç- ig çok mühimdir, çünkü bu tayareler yalnız umumi tay- nre meydanlarına değil, ay- nı zamanda nispeten küçük olan sahalara inmek mecbu riyetindedirler, Ekseriyrtle, hususi tayar- elerin Muhafaza — edildikleri yer mahdut bulunacağı için müsabakaya iştirak — eden tayarelerin konatlarının göy- deye katlanması suretile 3,5 metre arz ve 3,5 metro irti- fada bir kapıdan geçebilme- | leri lâzımdır. Tayarenin bu | suretle yukarıda mevzubahis | TÜURKDİLİ Himayeietfal cemiyeti kapıdan geçebilecek hale ge- fiyggetindel: tirilebilmesi için jicap eden zaman tayin edilir; on kısa zaman S0 saniye bulunmuş tur. Keza, tayareciyi uçuşa salih bir hale getirmek için lâzım zaman tayin edilir Nihayet tayarenin — 100 kim. uçuş için sarfedeceği ihtirak maddeleri de ehem- miyetle nazarı itibare alına- caktır. Asgari ihtirak mad- desi sarfiyatı 6 3.4 kg. idi Müsabaka — şeraitinin çok münakaşayı mucip olan no- ktası, tayarenin teçhizatının tayini ve takdiridir. Buna ait madde, tayarenin rahatlığı, oturacak yerlerin münasip suürette tevzii, pilot mevki- inden manisiz rüyet olabil. aesji ve bunlara benzer bir çok noktaları ihtiva etmek- tedir. Bittabi bu meselele. rde, diğer tecrübelerde oldu- ğu gibi mubik — ve âdil bir hüküm vermek kolay değil. f dir. Diğer - taraftan bu ha - asalar bir seyahat tayaresi için çok mühim bulunmaktadır — va - bina, enaleyh, bunların — takdir ve tayininden sarfı — nazar etmek kabil değildir. Müsabaka uzun — mesafe uçuşu ile — nihayet bulur. Katedilecek olan 7500 klm, mesafe muayan inmek meyv- kileri ve geceleme istasiyo- nları olmak üzere 6 günde katedilecektir. — Bu esnada bir taraftan vvuş progrom-. BEREREREMETEENNE nın ne kadar edildiği, diğer taraftan ise uzun mesalfe — uçuuşunda elde edilecek — vasati gürat nazarı dıkkate - alın; :ık(ır.ı Müsabaka, bir sürat müsub- akasından fazla emniyet mü- | sabakası olmasından dalayı saatte 210 kim. yi tecavüz eden vasati süratler, 210 klm.imiş gibi kaydedilecektir. Şayanı dikkattir ki bu gaye 1920 dö, saatte 175 klm. idi we 1932 de saatte 200 klm, ye çıkarıldı. — Binaenalyh vasati süralin munlazaman arttığı görülmektedir. İlk uçuşlardı. Almanya ve İngiltere en ilerde geldik- leri halde 1932 de İtalya ve Polonya ileri — gelmişlerdir. Son müsahakanın galibi olan tayare, Varşoya Politeknikum tayare grupu talebesi tara- fından plânları yapılmış ve inşa edilmiştir. Tayare inşa. atında ilerde bulunan meml- eketlerin tayare inşa eden fabrikalarının bol vasıtaları yanında, mesleklerine meftun — bulunan birkaç kişinin çok fedakârane çalı- şmaları kondilerini bu neti- ceye isal etmiştir. Bu hak- ikat beynelmilel uçuş müsa- bakalarına iştirak eden ve bu suretle seyahat tayarele- rinin tekâmülüne hâdim ol- an memleketler adedinin ar- tmasına saik olması temenni olunur. intizamla ifa | Askeri Satın Alma K omisyonundan: 1 — Edremit kıtaatı hayvanatı için 300,000 ııılo kuru ol yeniden satın alınacaktır. — Evsaf ve şeraitini görmek isteyenlerin heı' gün ve lalıplerın ihale günü olan 26 - 8 - 934 pazar günü saal 10 da teminalı muvakkat- elerile Edremit Askeri satın alma komisyonuna müracaatları. 4 — 149 30 Ağustos zafor - bayra- mına müsadif perşembe gü- nü cemiyetimiz akir çocuklarını sönnetle. mı sünnet ettirmek istiyen muhtaç ailelerin 10 Ağust- 08 tarihine kadür — hergün saat 16 17 arasında cemiye- timiz riyasetine müracaatla- rı rica olunur. Dünyada birinciliği ka- zanan « ZEİSİKON » fotoğraf makinelerinin | 934 olnmatik modelle- rini makine, sehpa ve çantanlarını «ŞAH MEH MET MAHDUMU HÜ - SEYİN AVNİ ticaret - hanesinde arayınız. tarafından | Pehlivan güreşleri. Dursunbey Tayare Şubesinden: | Dursunbey kazasında ilk defa olarak açılaak Vri yapılacağından çocukları- | olan panayırın sonuncu 14 ağustos 934 Salı günü Tayare Cemiyeli menfaatına icra edilecek olan îpclıln.uı güreşine iştirak edecek pehlivanlara aşağıdaki ikramiyeler verilecektir: Lira | — Başpehlivana 25 Başaltına 15 Üçüncüye 10 Dördüncü ve beşincilere birer koç (1-68) |Daimi Vilâyet encümeninden: Azami miktarı Kilo 17000 kuru çayır otu 25000 yulaf Vilâyet damızlık aygğırlarının bir senelik iaşesi için balâdaki miktarda ve şartnameleri mucib- ince mübayaa edilecek kuru çayır otu ve yulaf 16 - agustos - 934 tarihine müsadif perşembe günü saat onbeşte ihale edilmek üzere yirmi gün müddetle aleni münaksaya vazedilmiştir. Talip olanların ticaret odası vesikasile yüzde yedibuçuk nispetinde temınatı muvakkate ma- | kbuz veya mektubile yevmi mezkürda — ve , vakti muayyeninde ve şeraitj öğrenmek istiye- | nlerin daha evel encümeni vilâyete gelmeleri | X | | | İ | | | ilân olunur. B & ğ Hİ min edilmekle beraber vergiden başka hiçbir Su, hava ve muhtelif meyva ve hayvanatı ehliyesile meşhur bulunan Balıkesir-Kütahya şimendiler hattı üzerinde Dursunbey kazasında ilk defa açılacak olan panayır 10 ağustos 934 cuma günü başlıyarak 14 ağustos 934 salı günü hitam bulacaktır. I— Panayır mahalli kasaban n şimalinde saz çayırı mevkiinde olup mebzu- len memba suyu ve hayvanatı ehi yo için hudayi nabit mühim miktarda ve meceonen taze çayır bulunmaktadır 2 — Eşyayi ticariye salcıları va sanat erbabı için belediye — tarafından sureti mahsusuda ve mükemmel surette ihzar ve imal ettirilen binalarla açık olarak verilecek olan mahaller fevkalâde ucuz ücretlerle verilecektir. 3 — İlk defa olarak küşat edilecek olan panayır mahallinde satıcı ve alı- eıların istirahatleri için tertibatı Jâzıme alınmış ve her suretle ihtiyaçları te- için muhtelif suretlerde muhafaza tertibatı alınmıştır. 4 — İşbu panayıra iştirak edecek olan zevatı kiramın kanuni — rüsum ve let ve emniyetle göreceklerinden çok memnun ve müstelit olacakları ilân olu- getirecekleri hayvan ve emtianın hüsnü — muhafazası masraf ihtiyar etmiyerek bilcümle işlerini kemali suhu- Askerı Satın alma Komisyonundan: Aşağıda yazılı mahallerdeki kıtalar için muktazi erzakın ihaleleri 11 ağustos 934 cumartesi lerin mezkür gün ve saate Bayramıç askeri satın alma komisyor günü saal 16 da ayrı ayrı icra edilecektir. Talip- ümü— racaatları. Cinsi Miktarı Hal şekli Sığır eti 70,000 Kirazlıda Kapalı Sığır eti 100,000 Ezine ve Geyiklide — Kapalı Sığır eti 140,000 Bayramıç ve Ayvacıkta Kapalı 18T