27 Temmuz 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

b B * İ 'ı , ; ' , Sıhhat bahisleri: Uykusuzluğun Sebebi. Yazan: İstanbul Üniversitesi kız pyo loji Profesörü Dr. VVİNTERSTEİN Birkaç zaman evel « Va- ; rlik» mecmuasında (1.3.934) | insanların taharriyat maksa. | di jle kendi vücutlarında ta- tbik ettikler uzun uykus- uzluğun tesirine dajr bir yazı yazmıştım. Bugün de ga- yrı ihtiyari olan ve insan- lğin en muzip ve münte- şir bir derdi olan uykus uzluktan bahsedeceğim. Burada hekimlik ilminin tanıdığı uykusuzlukların ne. vilerini ve muhtelif tedavi metotlarını — saymıyacağım' Yalnız uykunun mihanikiye- | tine dajir yeni malümatın verdiği esasları izah edece- ğim, Uykunun vazifesi yorulan | dimağa dinlenebilmesi - için sükün bahşetmektir. Bu sü- künu elde etmek için dimağı yeni faaliyete tahrik edecek haricf tenbihlerin mümkün | mertebe bertaraf edilmesi | Tâzımdır. Bu gaye iki vasıta ile elde edilir. Evvelâ eski- denberi malüm olduğu veç- hile pasif olarak yanı uzvi- yete gelen harici — tahriş lerin mümkün mertebe be- rtaraf edilmesi: Bu maksa- tla —uyuyacağımız — yerde gürültü olmamak şartile gö- zümüzü kapayarak ziyaı ta- hrişleri uzaklaştırır. Tezyi- kten kurtulmak için elbise- mizi çıkarır ve adale sükü- nunu temin için uzanırız. Herkes bilir ki parlak - bir ziya, gürültülü bir muhit, cilt tahrişleri ve sajre uyku- ya mani olabilir. Fakat bu tarik ile devamlı bir uyku- suzluk nadiren hasıl olur. Uykuyu bozan - tahrişleri bertaraf — edecek tedbirler almasak bile bu hususta sağlam bir insanda alışkın- lik gayanı hayret bir dere- cede yardım eder. Yeni bir evde sokak — gürültüsünü, otomobil kornasını, tramvay silimi, satıcıların bağırma- sını bir hafta gonra işitmez oluruz, Bir plajda iki gece uykuya mani olan deniz bı- şıltısı sonraları ninni haljine geçer. Bu basit alışma ha- disesi bile gösterir ki tahriş- leri bertaraf —eden harjci pasif mihanikiyetten başka dimoğa muhtaç olduğu sü- künu vermek için dahilt ak- tf — bir mihanikiyetin de bulunması icsp eder. Bu ikinci mıhaniyet en son za- manlarda keşfedilmiştir. Bu mihanıkiyet dimağın bir kı- smında «uyku merkezi» de nilen bir nahiyede münde- miçtir. Hayvan tecrübesin de burasının elektrikle ten- » bihi hakiki bir uyku husule getirir. İnsanda hastalık do layısile bu merkezin daimi tenebbühiyeti daimi bir uy- ku vaziyeti husule — getirir. Bu esrarengiz sükünet mi- hanikiyetinin ne suretle tesir ettiğini henüz maçhuldur. Bünu kaba olarak bir ületin tellerinin ihtizazını durduran bir maniya benzetebiliriz. Buradan anlaşılıyor ki sinir cümlesi ne kadar hassas ise iç ve dış tahrişlerin berta- raf edilmesi o nispette güçl- eşir. Bu sebepten sinir cü- mlesinin gayri tabıf hassas- lığı uykusuzluğun — en başlıca sebebidir. Uykusuzluk uyku müd- detinin kısalması demektir. Bu kısalmış — başta — veya sonda olabilir. Yatar yatmaz uykuya varamayan bir ada- min haline akşam uykusuz- luğu veya ön uykusuzluğu diyebiliriz. ki — asabiyetten doğru uykusuzluğun — baş- hca şeklidir. Sabah - veya akşam uykusuzluğu — erken uyanmanın — neticesisir ki tekrar — uykuya dalmak imkânı vermez. Bu hal ih- tiyarlarda çok — müşahede edilir bir hâdisedir. Ve ade 'ta ihtiyarlığın tabit — bir tezahürdür. — Bu hayat müddetince tedricen azalan uyku jhtiyacı ile izah edil- ir. Uyku jihtiyecı - malüm olduğu veçhile süt cocuğ- unda en fazladır. Büluğa kadar tedricen azalır. Ve uzun zaman bu seviyede kaldıktan sonra - ihtiyarlıkta yine azalmığa — başlar. Bu sabıh uykusuzluğu muzip olmasına röğmen pek mah- zurlu olmıyan bir tezahürdür. Muhtelif usullerle — uykunun derinliği muayene edilmiştir. Meselâ uykudan — uyan- dırmak için — tetbiki lâz- imgelen tahriş ölçülerek sa- lim bir insanda — uykunun, uykuya vardıktan kısa bir zaman sonra en derin oldu- gu, fakat bu devrenin pek uzun sürmediği anlaşılmıştır. Daha iki saat sonra uyku sathileşir, ve — bütün uyku müddetince bu serviyede- kalır. Eğer tabir caiz ise uy- kunun işi ilk saatlerde gö- rülür. Ve sabah uykusnzlu. ğunun tevlit ettiği gibi uy- ku bakiyesinin — azalması mühim bir mahzur tevlit ot- mez, Akşam — uykusuzluğu büsbütün başkadır. Bunun korkunçluğu yalnız uykuya dalmamak endişesinin uzab- ından ibaret değildir. Uykuya varmış bazan o- kadar geç olur ki, vazıfe mecburiyetleri kısa bir mü. |yatan adam tabil şartlar altında; ddet sonra uyanmayı icap edor. Bu takdirde münasıp bir tedavi, mutlak bir lüzum haline gelir. Bu hususta as- abi tahrişleri bertarafa elve erişli her tedbir — muvafık gelir. Banyolar, mevki deği- ştirmeler, iklimi — tesirler, herşeyden evel «uyku ilâç- ları» müessir olur. Uyku ilaçları nasıl tesir eder? Herkesçe meltmdur ki teneflüs veya sajr surot. lerle vücude — ithal edilen kimyevi maddeler vasatisi ile — bayılma denilen — ve ameliyatların icrası — için lözumlu olan his ve hare- kot noktası vaziyeti husule gelir. Esas itibarile uyku ilâçlarının — tesirini narkozda aramak — hatalıdır.. Uyku ilaçlarının pek fazla verilm- ile böyle narkotik bir vazjyetin usulüne mani olm- ak lâzım gelir. Zira benzor. jikliklerina rağımen — uyku ve narkoz hakikatte toma- men ayrı mahiyettedirler. Hattâ bazı noktai nazarlardan makus birer — haldedirler. esi TÜRKDİLİ Kabinesi. M, Deumerğin — mektubu. Paris, 25 (A.A.) — Kabine içtimaından sonra M. Saro, Başvekilin arkadaşlarına ol an hitabesini okumüştur. Bu hitabede Başvekil diyor ki: «M. Tardiyo Staviski komi-| syonunda kendisini şiddetle müdafaa etmekle, — sükünet kabinesinin mevkiini tehlikeye| kaymak fikrine itaat etmemi- ştir.» M. Dümerg vaziyeti hu- Jâsa ettikten — sonra, şöylae devam ediyor: «M. Tardiyonun kabinede kalması kabineyi - radikalle- rin müzaheretinden mahrum ederse mütareke bozulur. Keza M. Tardiyo istifa ed. erse gene bu — mütareka bozulur. Binaenaleyh hük. ümet iktidarda kalacak veyahut müştereken istifa ay(iyeeoktir Halbukj hükü- met F n sükünetini temin için iktidarda kalma. hdır.» Dip Burnu Hâdisesi (Üst tarafı birinci sayfada) üzerine denize bir çelenk atmıştır. Türk kabinesi, hâdisenin kurbanı olan İngiliz zabiti- nin ailesine diyet olarak bir mablâğ vermeği teklif etm- miştir. Norkozda uykunun dinlendi- rici vasfı hıç yoktur. Hattâ narkoz dinlenmeğe mani ol. ur. Onun için uyku ilaçları hiç bir zaman narkoza benzeyen bir hak uyandıracak mıktarda alın- mamalıdır. Uyku ilaçlarından gaye sinir cümlesinin tene- bbühiyetini azaltmaktır. Fa. zlalaşan taharrüşiyet nasıl uykuya dalmayı güçleştiriy- orsa, bu tenebbühiyetin az- alması uykuya varmayı ko- laylaştırır. Fsasen bu mad- delerin adına uyku — ilâcı değil, «uykuya vardıran ilâç» demek lâzımdır. Çünkü bu maddeler uykuyu değil uy- kuya varma şartlarını temin eden maddelerdir. Uykuya varmak için yan- lız harici değil, dahili sükün lâzımdır. Uyku için yatağa uyku emeli, üyku — arzusu ve uyku tasavvuürü ile uy- ku şartlarını temin — etmiş olur. Mauhaza, bır tasavvur sayesinde muhayyen bir. neti- ce elde edersek, bu tesiri telkin ederiz. Bu — manada uykunun başlangıcını biza- tihi telkin olarak - telâkkı edebiliriz. Aynı tesir başka Dirisi tarafından hipnoz süre- tile elde edilebilir. Bu tezu- hürün berakis olması daha şayanı dikkattir. Uykusuz. luğa — müptelâ olan insan uykuya varma — sükünunu şu sebepten elde edemez ki, uykuya — varamamak cebri tasavvuru altındadır. Uykuya dalınamıyacağı korkusu uy- kuya mani olur. Onun için bu — korkuyu izale edebilecek her tedbir uykuya dalmayı kolaylaştı. rır. Böylece bazan bir uyku ilâcının üzerinde hazır bu- hunması bile büyüye benze- yen bir tesir yapar, Bu jlâ- cı her zaman alıp uüyüya- bilmenin vereceği emniyet bir ilâç gibi tesir eder, ev | ilâcın en — tavsiyeye değer | kullanma tarzı da budur. — £ 27 TEMMÜZ SERUNEGEECECEN CA RERARAEEA. ıııııııııı-ıııı'ııııııııııııııııııııııııııııııııııı* ŞEHİRVE MÜLHAKATTA Vilâyette Vilâyet Yollar iskân teşkilâti - kaldırıldı. l)ıfıııılarfiîisiyıı mu? | Yollar ve yollar üzerindeki Üç memur açıktadır. Yeni iskân teşkilâtının tev- fikan vilâyet iskân teşkilâtı kaldırılmıştır. İskân — teşkilâtının — kal- dırılması üzerine vilâyet —is- kân teşkilâtında çalışan beş memurdan ikisi yeni vazifo- lere tayin edilmiş üçü açıkta bırakılmıştır. Açıklara kalan. lar teffiz memuru Kâmil, ja- şe memuru Meohmet,istatistik memuru Bahattin beylerdir. İskân memuru — İzzet bey 20 lira maaşla ikinci — sınıf kâtipliğe, memurlardan Şefik bey 25 lira — mnaşla füçüncü sınıf kâtipliğe tayin edilmişlerdir. İzzet merkezde Şefik bey Ayvalıkta - vazife görecektir. Şefik bey Ayva- bkiskân işlerini — kısa bir zamanda bitirmeğe çalışacak. tır. a : S Vilâyet emniyet müdürü | değişti. Dahiliye Vekâletince em- niyet —müdürleri arasında değişiklik yapılmış bu mey- anda vilâyet Emniyet müd- ürü Tevfik bey Antalya Em- niyet müdürlüğüne, Çanakk- ale Emniyet müdürü Sait bey de vilâyet Emniyet müd- ürlüğüne tayin edilmişlerdir. Çorum müdürtüğü Sındırğı kazasının çorum nahiyesi müdürlüğüne Dere- iviran müdürlüğünden açık- ta kalan Nazmi bey — tayin edilmiştir. Cukaf dairesi Hükümet caddesinde ev- kafa ait büyük dükkân be. lediye mühendisliğince majili inhidam görülerek yıktırıl- mıştır. Evkaf. — müdürlüğü buraya büyük bir bina yap- tırmak tasavvurundadır. Bi- nanın altı gazino üstü ev. kaf dairesi olacaktır. Leylek - Kartal harbi kaç sena evel oldu? Dün Dursunbeyli Ali efe- den bir mektap aldık, Oku- yuücumuz bu — mektubunda diyor ki: «Ünlü gazetenizde Bergam-| ada leyleklerle kartalların muharebe ettiğini ve aymı bharp 40 sand evel olduğu - nu bir ihtiyarın söylediği- ni okudum. Eyi hatırlıyorum bu harp 313 senesinde Bd. irno havalisinde olmuştur. Şimdiki gibi üç baş yüz de. ğil Balıkösir ve Bursa hav- alisinde ne kadar leylek va- rsa harbo iştirak ettiler. Ma vsim aynı — idi. Yuvaları- nda bıraktıkları — yavr- uları — için — Mustafa Ke mal Paşa kazası Belediyesi yevmiye üç beş sığır kese- rek yuvrulara — dağıttı. Va neticede kartallar mağlup oldu. — Hissiyatıma nazâran Laylekler daha haber alma- dı. Neticece kartallar mağ. lap olacaktır. Sözüm haki- kattır.» , gol Bu habar teyyüt elmemektedir. Dün gelen » bir - İstanbul | ga zete sin de defterdarlar arasında de. ğgişiklik ya- pıldiği bu ara- da vilüâyot deftardarı Re- fik beyin Niğ- doye tahvil o yi Refik bey edildiği yazılma idi. Tahki. kat yaptık. Bu haber ne vi- lâyet node defterdar bey tarafından teyit edilmemek- tedir. Refik bey bu hususta bi- ze dedi ki: — Tahvil edilece ğimi kuv- vetle tahmin ediyorum. Çün kü bu hususta vekâlete mü- teaddit müracaatlarım vardır. Maamafih tahvilimden henüz resmen haberdar dğilim Vilâyete - tehliğ — olunan kanunlar, Polis vazife ve selâhiyet- leri hakkındaki kanun — ile devlet memurlarını tasfiye- ye memür avukatlara — dajr kanun dün vilâyete gelmiştir. | Hefi bey Buldan Gümhuriyet müd- deiumumisi Nefi bey mez - ünen — gehrimize gelmişiir. Hemşiremiz — mezunuyetini şehrimizde geçirecektir. Dün yağmur yağdı Dün akşam şehrimize yağ- mür yağmıya başlamış ve kısa fasılularla geç - vakte kadar sürmüştür. Çok sıcak giden havalar yağmurdan sonra biraz serinlemiştir. | | l çeşmeler tamir - edilecek. Dajmi Vilâyet Encümeni dün vali beyin riyasetinde toplanmış Husuüsi - idareye ajt işleri görüşmüş kararlar almıştır. Encümenin kararları ara- sında Balıkesir - Bandırma şosesinin Bandırma tarafın- daki altı kilometrelik kısm. inın jhalesi, Balıkesir - Edr- emit şösesindeki bozuk kıs. ımlarının emaneten yapılması ve şoso üzerlerindeki çeşm- elerin tamiri de bulunmakt- adır. Garipler - mezarlığında bir vâka Dün gece garipler mezar- hğı civarında Vicdaniye ma. hallesinden Salih oğlu Salih ile Selimiye mahallesinden Ahmet oğlu terzi Hüseyin isminde iki kişi arasında bir vaka olmuş Hüseyin taban- cası ile Sulihe bir el ateş etmiştir. Kurşun boşuna git- tiği için Salihe birşey ol. mamıştlır. Salihin Hüseyine sarkın- tılık ettiği ve Mecidiye ma- hallesinden Necip oğlu Sey- fettin ile Mümin oğlu Mür- silin de bu vakada alâkesı olduğu anlaşıImrktadır. Vaka hakkında zabıtaca tahkikat yapılmaktadır. Bir tavzih Karışık kahve — sattığınd- an dolayı sekiz kahvecinin belediye kararile cezalandır- ildiğini — evelce yazmıştık. Cezalandırılanlar urasında is- mi geçen Abdullah kahveci Abdullah değil, kuru kahve. ci Tavşanlılı Abdullahtır. Tavzih ederiz. Çanakkalemaçı. ——— Gönen ılmanyurdunun - Çanakkale idmangücü İle yap- tığı maçın şayanı dikkat tafsilatı Gönen, (Muhabirimizden) — 20 tommuz cuma günü Gö- nen İdmanyurdu takımı, Ça- nakkale Türkgünü ile 2-2 beraber kaldı. Çanakkalenin güzel futbol sahasında yapı- lan maçın — çok samimi ve tatlı bir ahank içinde neti- celenmesi şükranla ve mem- vuniyetle kayda — şayandır. Bilhassa Gönen takımının alışkın olmadıkları bir saba- da gösterdikleri faalıyet tak- dirlere değer bir muvaffa- kıyettir. Mülhakat oyuncula- rile takviye edilen Çunak- kale takımı böraberlik sayı- sını 47 inci dakikada yap. mıştır. Hakemin belki kendi. si için lüzum gördüğü iki dakikalık — temdit vaziyeti Çanakkalelileri mağlübiyet- ten kurtarmıştır. Birinci ve ikinci devreda Gönen ta- kımının tebarüz eden faiki- yeti her halde ikiden fazla yapabilecek kıymette idi. Çanakkalelilere çok güzel oyun şekli gösteren Gö menliler çok sevilmiş — ve al- kışlanmışlardır. Kadirşinas halkın Gönenli — misafirlere karşı gösterdikleri muhabbet ve samimiyet sporcuları müi- tehassis etmiştir. Çanakkale sahasında yapı- lan lik maçlarına iştirak eden Ezine ve Eceabat takımlarının oyundan sonra hafif bir ha- kem münakaşası — arasında takımlar sahada göründüler. Hakem: Beşiktaş kulübünden jandarma yüzbaşısı — Nazım bey idi. Oyundan #vel — Gö. nenliler; Çanakkale — halkını hürmetle selâmladılar. Bayrak merasimi yapıldı. Gönen takımı: Çanakkaleli kardeşlerine zarif bir bayrak takdim ettiler. Gönenliler rüzgür altına dü- ştüler. Dakikalar go;tikçe oyun şiddetini artırmıya ba. şladı. Mütekabil hücumlar her iki taraf müdafaasında — da — kırıiliyordü. (İ7) inci dakikada bir penaltı sczası verildi. Gönen — takımından (Devamı dördüncü & vı.— v