22 Mayıs 1940 Tarihli Tasviri Efkar Gazetesi Sayfa 3

İHARiCi Avrupa harbi 6i gü | (1 nei sayfadan devanı) Fransız tebliği sına hareket etmiştir. 21 (AA) — Fransız akşam| General Weygand, bütün hazırlık. larını yapmıştır. Yapılacak hareket)| Sörmme'un şimalindeki mıntakada, | plânları hakkında lhnııl Hle kendi! fazyikine devam eden düşman, ileri arasında tam bir fikir birliği mevcut| Hlsurlarını Amiens ve Arras'a kadar tUr. he:&îî:ğıkm]uvıffık udı.:uını. Cep| — Parisin verdiği haberler ulan kışmında, düğmamın| pariş, 21 (Hususi) — Doğu şimal Mevzif e| Paris, Si | DT erne Tağmea, aa et | L L l ün tasrruzu püs - değişiklik yoktur. İstihbar hava kuvvetlerimiz — vo kürtülmüştür, St. Gulntine etrafın - Pariş tebliği gabardıman — filolarımız, balhriye daki çarpışmalar devam ediyor. Düş ı?“j'ğ’“ğ;m“mm Kialiyette balan man burada dünkü — ilerleyişinden durmadan arazi üzerinde düş daha ehemmiyetsiz bazı muvaffaki- 3talarını hırpalamıştır. yetler elde etmiştir. Amanların yap- / Pransız hava kuvvetlerinin ve tay tığı en şiddetli taarruz Manş liman-| ix;ff.“' bataryalarının yalnız bizim | 1.rı istikametinde olanıdır. kadar alan ae a aaaa e Güsüğin. | Peronme'un düşman kuvayi külli- Bü düşman tayyarelerinin aagari mik yesi tarafından mı yoksa öncüler ta farı bugün 308 e varmış bulunmakta- rafından mı ele geçirildiği malüm de &r, |ğildir. Cenahlarını gittikçe genişlet- Alman tebliği mek istiyen düşman taarruzu müt -| erin umum! karargâhı, 21 (A.'tefikler tarafından sıkr bir surette ordusu başkumandan- ikta, büna mukabil Alman İşhi bombardıman tayyareleri bir yelpa- Bütün devirlerin en muazzam ta- Arruz hareketi, ayrı ayrı bir seri bü- Yük taktik muvaffakiyetlerden son- Ta, hâlen ilk neticelerini vermektedir. Vazifesi düşmanın Belçikadaki kuv Vetli kıtaalrı ile Sedanın cenubunda Maginot hattı arasında irtibatı temin €tmek olan dokuzuncu Fransız ordü- Su imha edilmiştir. Bu ordu, hâlen, İnhilâl halindedir. Genelkurmay ve #imdiye kadar yedinci Fransız ordu- Su kumandanı iken dokuzuncu ordu ğını deruhte etmiş bllhlr'r At general Giraud esir edilmiştir. lman fırkaları, bu taarruzla açılan tediğe girmektedir. Hücum arabala- T kıtaları ve motörlü kıtaat Arras'ı Amiens'i ve Abbeville't almışlardır 45 Sömme'un şimalinde bulunan Fran tağ İngiliz ve Belçika orduları cüzl- dağ drinı bu süretle Mang Sahiline Oğru sürmektedir. kı kıtalarımız, Gandin şar- inda Eacaut'nun cenubunda müfre- İtlerimize karşı koyan düşmana hü- Sum etmektedir. Düşmanın Valancian Mintakasında cenuba doğru yar-| 1 — Amerika ve Kanada banknot!| ""H'—;emmaı akim kalmıştır. Üları, 30 hazirandan evvel - Bank dö) Kat W"i'—:m“ğlw Kİ-'Prans'a toslim edilecek — veyahut Laon'u ahnııwlıı.r :ı Chemin des Da- Fransadaki herhangi bir bankanın Mes volile Aisne-Oise kanalına kadar|3Çık dolar hesabına yatırılacaktır. 1 2 — Fransızların veyahut Franga- ilerlemi, ğ stalarımız, Fransız trlemişlerdir. Kıt'alarıı K bu mınida mükim ecnebilerin Amerika ve - Cumlarını | püskürtere! ada ;:Ğîğfîîıâı: arabalarım tah|ya Kanada doları ölarek mevcut o - P etmiştir. Düşman müfrezelerinin|lan matlüpları, 30 hazirandan evvel leridiye kadar mukavemet gösterdik-İbu matlüpların şimdi tediye edilmiş, Rethel gebri alınmaştır. —— Joldakları” mahaf ne olürsa oltun Gmm ha aa sir. türette Fransada müesriz bir bankaya tevdi Yürdam etmi ğ Vedilmek icap eder. Vada hâkim olarak, nehirler üze-| 3 — Hükmi şahsiyetlere -cemiyet bi Tağrip eğerek. yürüyür Haa e Sllan 30 Mazirından — evvel W“k=zı:“=n£='k$hdf=mgsmk dö Frans'a tevdi edilmesi 1â-| zımdır. SAbuklaştırmış ve şimdiye kadar düş | Müttefiklerin tayyare siparişi hin gediğimizin cenahlarını teh- hu F ei DA Hü GEDLEeİ Kaj Vaşington, 21 (A-A) — Müttefik- ler, geçen hafta Kaliforniyaya 1500 ** halinde iken boğmuştur. Pronatz sahili üzerindeki keşif u- ; Şayyare sİpariş etmişlerdir. Bu rak- kama evvelce bildirilen Douglaslar Şölları esnasında tayyarelerimiz, bir da dahildir. Douglaslardan gayri o - Ansız torpitosunu, 5482, tonilâto - ğk Niger donanma sarniç vapürünu, a lan 750 tayyare Boeing kumpanyası tarafından yapılacaktır. Kumpanya,| Avon kargosunu ';.:"hl'ıvyu mühim surette hasara bu maksadla 25 milyon dolar sarfe- 20 Mayısı îl mayısa bağlıyan E:- & iaerar d d — iH aa bn tozzar. İderek fabrikaları genişletmişlerdir. öaeminde 6 nakliye genle e | Belçika Nazırları Fransada Havre, 91 (AA) — Belga ajansı- Hiç gemisi batırılmış, diğer taraftan *m'an 18 bin tonilâto hacminde dört | man bildirlidiğine göre Belçika nazır- larından mürekkep bir heyet bazı Müttefilf ze şeklinde olan bu cenahları mu - hafaza etmektedir. İngiltereden mütemadiyen yeni kı t ihraç edilmektedir. Düşman tanklarının bir gün taar- ruza geçtikten sonra bir gün noksan ikmali ve tamirat için- bekledikleri| anlaşılmış ve geniş ve açık hedefler| İhalinde yapılan tank tecemmüleri müttefik bombardıman tayyareleri -| ne mükemmel hedefler teşkil etmiş lerdir. Fransada altınlar toplanıyor Paris, 21 (A.A.) — Maliye Noza-| reti, harbin idaresi için lâzım olan dövizleri memleketin emrine âmade| |kılmak için muhasamatın bidayetin-| |denberi takip edilmekte olan siya -| set icabatını ygerine getirmek üzere| hükümetin aşağıdaki kararları ittihaz etmiş olduğunu bildirmektedir: &ı h Düşmanın kayıpları dün 47 tayya- Nye baliğ olmuştur. 15 Alman tay- Dodi anidar bir karar ı;illyııı mekte lâıl'i (1 mel sayfadan devam) k malzemesi için tahsis e& 5 gün evvel tatil İ. veckrn ae e H oluyor Roma, 21 (A:A.) — İtalyada mek- ler, evvelce mukarrer olan 16 ha- Fitan tarihi yerine 81 mayısla kapa- İsar, 1500 bombardıman tayyaresi der hal Amerikadan İngiltereye sevkedi- lecektir. ktır. 70 harp gemisi tezgühtadır. g |Avuoturılyıdı yr;-ııl;âmuaîîk wig'ı , Amel n a | Ruşen Eşrefe ameliyat ::“k"d: dan 15000 amöle | ğ"'ı_ |müttefikler için çalışmaktadır Peşte, 21 (ÂLA.) — Bir müddetten Teci. xi gn HN müttefikler lehine neticelenmesi için ae elden gelea her türlü yardımın yapı masa etrafındaki arzu gittikçe daha |fazla kuvvetlenmektedir. a Bazı kimseler, yardımın ileride ia> b böbreklerinden rahatsız olarak AAA N as, Amiens, Abbeville Almanlarq___ü_eçti idari mesolelerin halli için Saint - Adresse'e gelmiştir. Fakat Belçika hükümetinin merkezi henüz Belçi - kada bulunmaktadır. İngiltere ile Fransa arasında, telefon muhaberatı münkatifği, Londra, 21 ÇLA) — Dün akşam Bsaat 19,30 danberi İngiltere ile Fran sa arasındaki telefon muhaberafı münkati bulunmaktadır. Maamafih İngiliz ve Pransız hükümetleri ara- sındaki temaslar idame edilebilmek tedir. Bir posta idaresi memuru şu be- natta bulunmu: Fransa ve daha — ilerisile telefen| muhaberat servisi münkati bulun -| maktadır. Ne zaman iade edilebile « ceğini bilmiyoruz. Gazeteler, bu in- kıtamn bir kablo kopmasından mü - tevellit olduğunu söylemektedir. Sabotaj Yapan Amele Paris, 21 (Hususi) — Fransamın| bazı mıntakalarında fabrikalarda sa botaj yapan amelcler tevkif edilmiş- tir, Fransada Alman propagandası Paris, 21 (Hususi) — Alman pro- pagandası Fransada bütün kuvvetile faaliyettedir. Hükümet bozguncu ve bu propagandaya karşı şiddetli te - dabir almıştır. Daladier dün sefirimizle yi |sız değil, İÇBrüksel) de döğmüştür. Lisede isyan kovuluyor /-” aslen süva: vi yine Umumiye Reisliği Buğün âni bir kararla Pransız or- duları başkumandanlığına getiril n General Weygand an'asıl Fran Belçil ve 1BGT de alıdır Çocukluğunu bir müddet v. yaptığı (Lowis le çikalı bir rin Ribi Parise geletek orada Grand) lisesine girmiştir, Weygandın daha çocukluğunda i - ken askerliğe karşı bir incizabı ol- duğu muhakkaktır ve ayni zamanda bulunduğu herhangi bir yerde hü - küm altında kalmak ta mizacına pek muvafik olmadığı için daha lisede i- ken serkeşliğile tebarüz etmiştir. H görüştü Paris, 21 (Hususi) — Hariciye Na zırı Daladier bugün Türkiye Büyük elçisi Bay Behiç ile Amerika ve İn- Cümhurreisimizin Teşekkürleri “Ankara, 21 (AA.) — Riyaseticüm- hur Umumi Kâtipliğinden: Reisicümhur İsmet İnönü, 19 Ma- iyır idman baytamı münasebetile res mi makam ve kurumlarla sair yurd- daşlardan aldıkları tebriklerden do- layı teşekkür ve karşılıklı tebrikle- rile kıymetli gençliğimizin daima ar| tan başarılari hakkındaki temenni - Terinin blâğına Anadolu — ajansımı memur etmişlerdir. Nafia Vekilimiz İstanbulda Ankara, 21 (Hususi) — Nafıa Ve kili General Ali Fuad Cebesoy bu akşam İstanbula hareket etmi Pazarlıksız satış kanunu tetkikatı Ankara, 21 (Hususi) — Ticaret Ve kâleti hâlen Ankara, İstanbul ve Tz mirde tatbik edilmekte bulunan pa- sarlıksız satış kanununun tatbil den alınan neticeleri tetkik etmiş ve mer'i kanunun değiştirilmesine ka - rar vermiştir. Bu husustaki yeni İproje üzerindeki son tetkikler biti - rilmek üzeredir. Takdir edilen muallimler- Ankara, 21 (Hususi) — Maarif Vekâleti Kanya, Burdur, Erzurum, Kütahya öğretmenlerinden 138 öğ - retmeni muhtelif şekillerde gösterdik leri yararlık ve çalışkanlıktan dolayı birer takdirnameyle taltif etmiştir. lerin Hazırlığı meydan vermedense halihazında mev | cat bütün sınai ve mali kaynaklarla yardım yapılmasını teklif etmekte - dirler. Reisicümhur, mili müdalaa için lüzumlu maddelerin mübayaası için 940 yılı bütçesine 35 milyon dolarlık bir fevkalâde tahsisat konmasını kon | greden istemiştir. Ruzvelt tarafından Musgoliniye gönderilmiş olan mesa Si jin neşredilmiyeceği kat'i olarak mat buat mümessillerine bildirilmiştir. 10,000 Tayyare Alınıyor Nevyork, 21 (A.A.) — Erkâmıhar- biye reisi general Marshall, kongre- den ordu için derhal on bin tayyare mübayaasına müssade edilmesini is- MWWnM,M. giliz eiçilerini kubul ederek görüş -| “(en maruf süvari tâ lise talebesi arasında bir aralıl mektep idaresine karşı bir kıyam vu- kubulmuş, bu kıyam büyüyerek bü-| tün mektebe sirayet e (Wey - a geçerek İdaha o yaşta iken talebeyi bir kuman dan gibi idare etmiş ve bu yüzden ümüş, ki nihayet Pa-i lazından asker ge - tirmeyince talebenin kıyamını baş- tırmağa imkân bulunamamış. Bunun üzerine Weygand liseden tardolum - muştür. — Fakat bu âsi ruhlu çocuk (ayni zamanda mektepte zekâsile ve| sınıflarında muvatfakiyatı ile de ho calarının muhabbet ve takdirini ka- zandığından bir mektep matrudu ol- General Weygand Sariye Orduları Başkumandanı iken umumi karargâhında General Weygand Kimdir? çıkaran bir talebe , Erkânıharp değildir — Varşova önünde Rusları perişan ediyor— Erkânı Harbiyei (Nezaket) er Denilebilir mi? Eski türkçeye h vi Fi )ı'iylî ı.ı:m etmek iyi, fa- zel birkaç kil oku birk bir ,.ı...ı....'ıâî' knın';u:'u.y ı,.s,:î lamaz. Eski türkçenin bir takim ite celikleri, bir takım girift —kakdeleri vardır, onlar ancak uzun Uuzadıya o- kuyup tetkik etmek, hocasından, üs- tadından biraz ders almakla öğrenilir ve benimsenir, Bu zahmetlere kattanmadan ve bu derecelerden geçmeden fazıl ve kemal izharına kalkışılırsa meşhur (Kaş ya- payım derken göz çıkarmak) hata- sma her gün düşmek tehlikesi var- Jar Meselâ dün bir yazı - okuyorduk. Orada bir (siynsetea) ve Bir de onun yanında (nezaketen) kelimeleri gür- dük. (Siyaseten) kelimesine d'yecek yok. Arapça bir kelime, kı hince (tanvia) edilir ve ( olur. Fakat arkasından insan bir de İ(nezaketen) kelimes'ni görünce bir- ) mektepten rü-| denbire âdetâ bir ürperme hissedi. * sahibi ol| — Çünkü nezaket kelimesi " zda de-irisi (nâzik) tir. Esasen bu Parisi ke- balde en yüksek ime yanlış olarak — arapça şüphesiz -| mastarlaştırılmış ve (r dir» dediği rivayet olunmaktadır. — 'ne sokulmuştur. Bu yal Weygand burada devam müddeti.|karı herkesçe malümdur. Ve kelima ni Bitirmesinin akabinde ise 1914 (galati meşhur) addedilerek krllamıl. arbi zuhur etmiştir. Harbin zuhuru makta bulunulmuştur. Fakat Hisanın Weygand'ın hiç te hayretini mucip fesahatine riayet ederek yazı yuz - olmamıştır. Çünkü askeri mütaleat | mak istiyen hiçbir. muharrir esası beraber siyasi tetkikatı da mükem yanlış olan bu kelimeyi, kanbur üze- nel olan bu asker, Almanlarla Fran rine kanbur vurmak kabilinden, bir sızlar arasında ergeç bir harp çıkma- de ikinci bir hata irtikâbile (tenvin) sını zaruri addetmekteydi. ederek (nezaketen) şekline koymaz- Harbin zuhuru üzerine Weygand Hattâ dahası da var. Yazdığını bile- üvari fırkası kumandanlığı ile rek yazanlar, yani hayriyeti kalemiye Almanlarla olan ilk müsademelere Sahibi olmak istiyenler hiçbir vakit iştirak etmiştir. |(nezaket) kelimesini bile kullanmaz- Bir müddet sonra da Joffre'in ten-/lar. Bunun için çok eskilere gitmeğe sibile o sırada cephede mühim bir hacet yok, Şinasi gibi, mualllm Naci İvazife alan General Foch'un erkânı- Bibi, hattâ Şemsettin Sami Bey mer- hum gibi yazıları ve Üüslüpları her İvakit için müsteşhidattan addedile- İcek büyük edip veya kavvetli muhar- rirlerimizin yazCarında bu kelimeye aslâ tesadüf edemezsinliz. Onlar ha'is acemce (nâzik) keltme- sinin Arap osulü tasarrufa ile (ne- zaket) şekltne sokulmuş olmasından bile kimbilir ne kadar tedehhüş et- mislerdir; ya buna şimdikâ bayların bir de (tenvin) ilâve ettiklerini gör- müş olsalardı acaba ne hale - gelir- lerdi? — Liseden Harbiyeye griyor—Weygand ve nihayet Başkumandalık n Jatfre'in kendi 3 alırken, «Büy uğunuzu &6 aslı am ederseni: usulile nertebelere ğiniz bir harbiye reisliğine tayin edilmiş General Foch bidayette, erkânı -| harp rütbesini ihraz etmemiş olan bir süvarinin kendi erkânıharpliğine tayin edilmiş olmasını hoş görme - miş, hattâ bidayette kumandan ile erkâmıharbi arasında hayli çekişme de olmuştur. Fakat iki değerli asker. biribirlerini iyi tanıyınca çok iyi an-| laşmışlar ve bu anlaşma harbin so- nuna kadar devam ederek Foch 1918 de başkumandan olduğu vakit Wey- masına Tağmen Bilâhare Harbiye mektebine girmesine müsaade olun- muştur. Weygand harbiyede tahsilini ik malden sonra süvariliği sevdiği için - Cyr) mekte- mütehaşsıs sü Bi amur'a geçerek bir R bulunduktan - sonra 1888 de yani 21 yaşında (Chambery) dördüncü süvari alayıma memur e - dilmiştir. | Weygand — sü çok ka sanın zahltlerinden biri olmuş ve bulunduğu alaylarda, efrad ve zabitanın iyi sülvari yetişmesi için çok gayretler sarfetmiştir. Onun süvari mesleğinde gösterdi- ği bu muvaffakiyatı nihayet bir gün vaktile yetişmiş olduğu — Saumur| süvari mektebi muallimliğine kadar yükseltmiştir. O mektepte Weygand |pek çok hizmet etmiş, pek çok tale-, İbe yetiştirmiş ve sırasile rütbesi ar- merbut olduğu dar bu sınıfta j İtarak kaymakamlığa kadar yüksel - miştir, Weygand süvarilikte bu kadar şöh- ret bulmakla beraher esaslı bir nak-, sanı vardı, ki o, ga erkânıharp olma- masıydı. Bu da Weygandın faal haya fı, kalem odaları hayatına tercih et- mesinden ileri geliyordu. | Malümatı askeriyesinin gayet vasi olmasına rağmen erkâmharbiye mek! tebine girmeğe bir türlü razı olmi - yarak erkâmharp sıfatını ihraz ede- memesi orduda daha süratle kat'ı meratib etmesine bir aralık mâni teş kil etmiştir. | Maamafih 1914 de Pariste yeni teş kil edilmiş olan ve yalnız değerli er- kâni askeriyeye tahsis edilmiş bulu- nan (Yüksek Askeri Tetkikat) mek- tebine girmiş, ve orada, ma kud İretinin fevkalâdeliği sayesinde, bü - İ$ük muvaffakiyet kazanmış ve hattâ 0 tarihte Fransa Erkâmharbiyei u - mümiye reisi olan (Jofire) tarafın - İdan çok dakdir edilmiştir. Hattâ gand'ı erkânıharp reisliğinde nıuhı-l faza etmiştir. üzerine ne cevap verileceğini ve nasıl Harpten sonra Weygand sulh mü- yügalâta yoluna sapılacağını biliyo- zakeratında askeri müşavir vazifesi/ çaz, Meselâ en hafifi olarak (Senden görmüş ve 1920 de Rus orduları Lo-| li arapça Üersi kim istedi) dene- histana yü baştadığı — vakit G ve eğer biliyorlarsa hir de Weygand derhal Lehistena gönderi-| . Ştiyen urbana gitsin) fhısrar da miştir. Fransız Generali- 25 temmuz - lfve edilkcek., da Varşovaya vası! oldu Rüs' Halbuki uzaktan süvarileri Lehistan pa 2 Pek kimseye arapça dersi vermek 3 yaklaşmışlardı. İzm gelmez, zaten elimizden de — gel- Weygand evvelâ Rus ordularınt mez. Çünkü arapça bimiyoruz. Bi- tevkif ettirmeğe muvaflfak olmuş,'zim yaptığımız türkçede müstamel ke sonra 16 ağustosta mukabil tasrruza fime ve tâbirleri yerinde ve yolun- geçerek Rus kuvvetlerini perişan bir/da kullanmağı tavsiyeden — ibarettir. surette ricate mecbur eylemiş ve 25 Bir taraftan türkçülük ederken, di - ağustosta da Varşovayı terkeylemiş- ğer taraftan da eski türkçe hevesine tir. düşenler, ya bu hevesten vazgecme- 1923 de M. Puankare, |Hler veyahut yazdıklarını doğru yaz- Bizim bu uzun boylü itirazlarımız yakından b h Weygand'ı Şark ordulari başkumandanlığına ve Suriye kamiserliğine tayin eylemiş - tir. Orada Fransa hesabına bir hayli muvaflakiyet gösterdiği ve Suriyeyi yine Fransa hesabına ıslah eylediği söylenmektedir. Bünunla — beraber Fransada sık sık hükümetler tebed - dÜl ettiği için 18 ay sonra Weygandi Suriyeden geri çağırılmış ve yüksek şüral askeri âzalığına tayin edilmiş, ayni zamanda Pariste Yüksek Aske- Ti Tetkikat mektehi — mü, ühdesine — verilmiştir. Bir müddet sonra 1931 de yüksek askeri Şüra re- isi saniliğine vı umumi müfet- tişliğine tayin edilmiştir, ki bu vazi- fe harp zamanında başkumandanlı - sene tan sonra tekaütlüğe sev- kedilmiş ve zon General Weygand - Sürişede iken kendisini ziyaret eden bir gazeteciye *ben bir itfeiye nelerine benziyo - am, nerede yangın çıkarsa oraya ko şacağım» demişti. Şimdi ansızın Genera! Gamlenin yerine Fransız orduları başkuman - danlığına tayin edildiğine göre yan- gının Fransada çıktığına hükmetmek, rkiğü de| mağı öğrenmelidirler. Meselâ durrp dururken (Siyaseten) ve (Nezake - |ten) demeğe ne lüzum vardı? Sadece '(Siyaset ve nezaket icabı) denilseydi hem daha açık olur, hem de hataya “düşülmezdi. SELİM SABİT İkinci bir askert heyetimiz Beruta gidiyor (Birinci sayfadan devam) Gündüzün riyaseti ultında ikinci bir askeri heyetimiz bugünlerde |Suriyeye gidecektir. Malüm ol- |duğu üzere Genelkurmay Baş - kanı Mareşal Fevzi Çakmak ta bundan üç gün evvel maiyeti er- kânile Beruta hareket etmişti. Bu haber, dün akşam Londra radyosu tarafından da neşredil - miştir. lâzımgeliyor. 1944 de (Foch) la yeraber (Marn) Zaferine iştirak etmiş, 1918 de yine Foch'la beraber nihaf zaferi kazan - mış olan bu yaşlı. fakat çok teerübeli ve çok malümatlı Generalin bu defa da Fransayı bir felüketten kurtara « cağına PFransız efkâriumumiyesi i nanmaktadır. K