7 Haziran 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TELGRAF; HAZİRAN | TELEFON: 24310, 24318, 24319 1942 TAN EVİ İSTANBULı Ankara caddesi No, 102 SEKİZİNCİ YIL — No. 2443 —Ği TAN, İSTANBUL — İ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ “ANKARA HALKEVİNDE İngiliz Kültür Sergisi Açıldı Milli Şef, Sergiyi Şereflendirdiler ve Halkevinde Yapılan Bir Düğünde Yeni Evlilere İltifatta Bulundular Ankara, 6 (TAN) — Bu sabah saat 11 de Ankara evinde İngiliz üniversiteleri ve okulları ve İn- gilterede hayatın muhtelif cephelerini tasvir eden bir fotoğraf sergisi açılmıştır. Maarif Vekilimiz Hasan Âli Yücel aşağıdaki kısa hitabeden sonra Sergiyi bizzat açmıştır. Maarif Vekili demiştir ki: “Medeniyette ilerlemiş milletlerin, bu ilerleyişe ini, bu mü iynak olmuş mü l rim. hareketleri bilmek ve tanımak biz Atatürk inkı- lâpçıları için değişmez bir vaziyet olmuştur. Halke Vimiz bunun örneklerini vermekle bizlere en fay- dalı hizmetlerini görmektedir. Bugün burada İnki- ea MN İA erdeki liz dostlarımızım İngiliz üniversiteleri ve kültür hayatlarının diğer safhaları hakkındaki nümune - lerle vücude getirdikleri sergi, bu bakımdan bizim için büyük bir değer taşimaktadır. Bunu hazırla- mak zahmetinde bulunan dostlarımıza ve onlara sı- cak kucağını açan Halkevimize çok teşekkür ede- Serginin açılışmda Maarif Vekâleti ileri gelen - leriyle İngiliz büyük elçiliği ve British Consil men supları ve davetliler sonra davetliler hep birlikte sergiyi gezmişler, ser- gi çok beğenilmiştir. bulunmuşlardır. Açılıştan AdŞ Devamı Sa. 2 Sü. T İaşe Durumu Hakkında Bir İsviçreli Mütehassısın Raporu “İktisadi şartların harp inde deği i hastal p sebepler arasında geniş ölçüde yeralmakta ve hattâ ekseriyetle bunun en mühim âmilini teşkil etmektedir. Evvelâ istihlâk maddeleri, gerek istihsalin mühim miktarının harp veya müdafaa ihtiyaçları tarafından massolunması, gerekse hariçten mal l i yüzünd. kıtl tadır. Sonra nakil ve sigorta ücretleri yükselmekte ve bu yükseliş it halât eşyası üzerinde tesirini göstermektedir. istihsal edilen eşyanın da maliyet fiyati yükselmektedir. Bundan başka dahilde Milli $ef | Hava Kurumu Tazim Heyetini Kabul Ettiler Ankara, 6 (A.A.) — Sayin Cüm hurreisi Milli Şef İsmet İnönü bu gün saat 16,15 de Türk Hava Kurumunun 8 inci Kurultayda YAZAN: Memlekette istihsal ile istih- YÜ lâk arasındaki müvaze - Denin bozulmasından doğan has- talığı teşhis hususunda eski ve Yeni iki Ticaret Vekilinin biribi- T:l_ne zit mütalealarından sonra, bir de bir Avrupalı mütehassısın fikrini dinliyelim. Bu zat İsviç- Te milli bankası umum Mmüdürü Fredric Jenny'dir. Filvâki Nazmi Opçuoğlu Türkiyenin Avrupa TMemleketlerine benzetilemiyece- &8ini iddia etmektedir. Fakat İs « Viçrede harp şartlarının doğurdu Bu hastalığı teşhis için Milli banka müdürünün ileri sürdüğü fikirler bizim için de bir rehber Vazifesini görebilir. Bu fikirler bizim hususi şartlarımıza aynen Uuymasa bile, bizim için bir ilham kaynağı olabilir. Mösyö Fredric Jenny İsviçre Milli banka umumi heyetine ver diği raporda, İsviçrede iktısadi Müvazeneyi ve içtimat sükünu î»e_hdit eden pahalılıkla mücadele için yollar gösterilmekte ve bu Müvazene buhranmın sebepleri izah olunmaktadır. | Bu raporda deniliyor ki: / “İktısadi şartların harp netice- binde değişmesi hastalığı doğuran sebepler arasında geniş ölçüde yer almakta ve hattâ ekseriyetle bunun en mühim âmilini teşkil etmektedir. Evvelâ istihlâk mad deleri, gerek istihsalin mühim bir imiktarının harp veya müdafaa #ihtiyaçları tarafından massolun - Eası, gerekse hariçten mal gel - d Ş a - Gdır. Sonra nakil ve sigorta ücret leri yükselmekte ve bu yükseliş ithalât eşyasr üzerinde tesirini göstermektedir. Bundan başka dahilde istihsa) edilen eşyanın da Hyet fiyatı yükselmektedir. “Bir yandan bu âmiller fiyat- lar üzerinde yükseltici bir tesir ücra ederken, diğer yandan itibarı Batın alma kuvvetleri devlet mas raflarının her yerde halkın vergi verme kudret ve kabilâyeüğbaz 'a çok ası yüzünden ar Mak istidadını — göstermektedir. Devlet masraflarının istisnai bir şekilde ağırlaşması, eşyanın arz Ve talepleri arasında makul bir Müvazene temin ve İ ini güç leştirmek hususunda hârpten do ğan iktısadi âmillerle yşxşş&qşk - N ’g Ka st;ğ—.refl mâliyı kedir. hılia% * izlk M. ZEKERİYA SERTEL cut değil midir? Bizde istihlâk maddelerinin mühim bir kısmi harp ve müdafaa ihtiyaçları tara- fından massedilmekte, ve hariç . ten de getirilememektedir. Yine harp şartları yüzünden bizde de nakil vaşıtalarının eski müessi - riyeti kalmamış, nakil ve sigorta ücretleri artmıştır. Bizde de harp şartları yüzünden dahilde istihsal edilen eşyanın fiyatları yüksel . miştir. Devletin masrafları bizde de halkın vergi verme akbiliyeti ni aşmıştır. Ayni sebepler ayni Âds57 Devamı Sa. 2 Sü. 3 kanı Erzurum Mebusu Şükrü Koçakla birlikte kabul ederek “kurultayın çalışmalarını yakın- dan takip ediyorum canlı ve ha . reketli bir toplantı yapılmasın . dan ve arkadaşların işlerini güç. lerini bırakarak bu önemli mem. leket davası için kurultaya gel- melerinden çok memnun oldum..,, buyurmuşlardır. Umumi heyete sevgi ve selâm. lariyle başarı dileklerinin bildi - rilmesini Şükrü Koçağa emir bu yuran Milli Şef tâzim heyetiyle havacılığın dünü, bugünü ve ya. rını konusu üzerinde görüşme - lerde bulunmuşlardır. ilen tazim heyetini kurum baş EMNİYET SANDIĞI 75 YAŞINA BASTI Bu Kredi Müessesemizin Kadıköy Şubesi de “Z Dün Açıldı ve Muameleye Başladı. Emniyet Dün Emniyet Sandığının kuru- luşunun 75 inci yıldönümüne rast lamakta idi. Tuna — valiliğinden devlet şürası reisliğine getirilen Mithat Paşa' merhum —Rus - cukta kurduğu emniyet sandığı. nın verdiği iyi neticelerden ce- saretlenerek 1284 de bu ilk Türk kredi ve müessesesini kurmuştu. Kendisinin verdiği 10 liraya arkadaşlarının eklediği 60 lira da katılınca tevdiat 70 lirayı bulmuş ve sandık bu 70 lira ile işe başlamıştır. O zamana kadar dığı Kadıkö '"|bütün mali müesseseler yabancı. ların ve gayri Türk unsurların e- şubesinde ilk hesap açılırken lindeydi. Sandık muhtelif tarih lerde bu unsurların ihdas ettiği müşküllerle karşılaştı; fakat hep Az3” Devamı Sa. 2 Sü. 2 Prağ'da İdam Edilenîer 206 Kişiyi Buldu Bern, 6 (A, A.) — Pragdan alman bir habere göre cuma günü 81 kişi idam edilmiştir. Bunlardan 19 . erkek, 8 kadın Prağda, 6 erkek ve 3 kadın Brün'de idam olunmuştur. Heydrich'e karşı yapılan suikast dolayısile idam edilenlerin sayısı bu suretle 206 vı bul maktadır, NİKOTİN'in ZARARLARINA KARŞI DİFİ DİFİ Kutusu her yerde 12 Galata Rıhtrmboyu Kullanınız. İle Sigara İçmek Hakiki Bir Zevktir. 'Toptan satış yeri: ,50 kuruştur. p No. 33/2 Telefon: 40493 Alman hatları gerisinde faaliyet. te bulunan Sovyet kadın çeteci. lerinden bir genç kız ŞARK CEPHESİNDE Cenupta Alman Hattı Yarılmış Sovyetlerin Ağır Kayıplara Uğradığı Haber Veriliyor Moskova, 6 (A.A.) — Sovyet tebliğine ek: Cenup cephesinin bir noktasın da ve meskün bir yer etrafında Alman müdafaa hatları yarılmış tır. Almanlar 400 subay ve er kay betmişlerdir. Cenup - Batı cephesinde Sov . yet hava birlikleri bir uçak mey danımma muvaffakıyetle neticele . nen bir akın yapmışlardır. Yerde bulunan 60 uçaktan kırkı imha edilmiştir. İki uçağımız kaybol - muştur. 4 Leningrat cephesinde Moskova, 6 (A.A.) — Kızılyıl- dız gazetesinin bildirdiğine göre, Sovyet kıtaları Leningrat cephe. sinde Almanları mühim arazi par çalarından tardetmişler ve - ileri hareketlerini sağlamlaştırmışlar. dır. Alman tebliğine göre Berlin, 6 (A.A.) — Alman orduları baş komutanlığıntn tebliği: Sivasto- A&7 Devamı Sa. 2 Sü. T Civarında büyük bir deniz muharebesinin başladığı bildirilen Midway adası (Siyah daire içinde) ve bu adanın stratejik ehemmiyetini gösterir harita T y V ASKERİ VAZİYET ) Midvvay Deniz Muharebesi |i NECATİ Şimdilik, Stratejik Üstünl Donanmasının Elinde Olduğu Anlaşılmaktadır (—- Yazan: Emekli Deniz Subayı "” .. V. üğün Amerikan YAŞMUT | Ajanslar Midyyay adasına taarruz eden Japon filosu ile Amerika deniz ve hava birlikleri arasında sidetli bir muharebe vukubulduğunu bildirdiler, Tebliğlerde henüz — muharebenin tafr silâtı ve iki tarafın zayiatı hakkkında kati bir malümat yoktur, Belki de bu hususa her iki taraf Mercan deniz muharebesini takip eden şekildeki gi- bi sükütu tercih edeceklerdir. Fakat ilk haberlerden anlaşılan vaziyet de Mercan deniz muharebesinden anlaşı lan vaziyetin aynidir. Japonlar Mid way adasını baskınla zaptetmek için bir taarruz hazırlamışlardır. Fakat Mer can denizinde olduğu gibi burada da Amerikalıları gafil yakalayamamışlar ve muharebeye mecbur olarak Mid way adasını işgale muvaffak olamayıp çekilmişlerdir, Japonların Midway adasını işgal için hazırlayıp tatbikine geçtikleri plânın ilk kısmı iki gün evvel Duch Harbour'da cereyan etmiştir. Duch Harbour Pasifiğin en şimalinde Alas ka yarım adasının cenup batı sahille rindedir. Burası Japonyaya taarruz ÂSS” Devamı Sa. 2 Sü., 1 A N İstanbulla Ankara Arasında Yeni Tren Seferleri Ankara, 6 (A.A.) — Bize verilen malümata göre, mev- sim dolayısiyle artan yolcu nakliyatını karşılamak üzere devlet demiryolları U. Mü . dürlüğü 9/6/942 - tarihinden itibaren Haydarpaşa - Ankara arasında salı, perşembe, An- kara - Haydarpaşa arasında çarşamba, cumartesi günleri munzam olarak birer gündüz treni işletmeğe karar vermiş- tir. Ankaradan 7,32, Haydarpa. şadan 8,30 da hareket edecek olan bu trenlerde seyahat e- decek yolculardan ekspres far kı alınmıyacak yalnız birinci ve ikinci mevki yolcularından işgal edecekleri yere göre bir yer kuponu ücreti alınacaktır. Teknik ögretim Vekâlet, Program Geniş Bir Hazırladı Maarif Vekâleti teknik öğre . tim davasını tam mânasiyle hal letmek için dokuz yıl içinde ger çekleşecek bir program hazırla- mıştır. Bu programın tahakkuku için her yıl dokuz milyon lira har canacaktır. Bu suretle dokuz yıl içinde Maarif Vekâleti teknik öğ retim işlerine 81 milyon lira tah sis etmiş bulunacaktır. Bu para ile mevcut erkek sanat okulları Köy Kursları On Beş Misline Çıkarılacak genişletilecek, akşam sanat okul. ları çoğaltılacak, ve (erkek-kız) köy kursları bugünkü mevcudu - nun ön beş misline çıkarılacak tır. Diğer taraftan verilen malüma ta göre Maarif Vekilliği Ankara da büyük bir politeknik vücude getirecektir. Bu okul için arsa satın alınmış ve projeleri hazır - ÂZ7 Devamı Sa. 2 Sü, 4 PASİFİK HARBİ Büyük Bir Deniz Harbi Başladı Japon Donanmasının Çok Ağır Kayıplara Uğradığı Bildiriliyor Japon Harp Gemilerinin Çekildiği Sanılmaktadır Amsterdam, 6 (A.A.. — Vaşıng tondan alınan bir haberde Pasi . fikte Japon ve Ametrikan kuv - vetleri arasında yeni bir - deniz muharebesinin cereyan etmekte olduğunun Amerikan amirallik dairesi tarafından bildirildiği kay dedilmektedir. Vaziyetin henüz karışık olduğu ve Amerikan fılo suna dair haberlerin bir müddet sonra gelmeğe başlıyacağı ilâve edilmektedir. * Vaşington, 6 (A.A.) — Amiral Nimitz'in tebliği şöyle demekte - ir: Midway adasına taarruz eden Japon deniz kuvvetleri, uçak ge- misi, zırhlı, kruvazör ve taşıt ge mileri bakımından büyük hasara uğramışlardır. Hâlen düşman ge milerinin geri çekilmekte olduk- ları sanılıyor. Japonların uğradık ÂS7 Devamı Sa. 2 Sü. 6 j we a: ÇİNDE Japonlar Zehirli Gaz Kullanıyor —— Devam Ederlerse Amerika da Aynen Mukabele Edecek Çinliler, Süratle Yardım İstiyor Vaşington, 6 (A:A.) — Reis Roosevelt bir basın toplantısında şunları söylemiştir: “Emin menbalardan aldığımız haberler Japonların Çinlilere kar şı zehirli gaz kullanmaları gös. teriyor. Japonlar bu yolda devam ettikleri takdirde, Amerika bunu kendisine doğru çevrilmiş bir ha reket addederek aynen mukabele edecektir. Bu nokta üzerinde is- rarla duruyorum. Yapacağımız hareketten doğacak bütün mesu. liyetler Japonyaya ait 9lacaktır. Japonlar ilerliyor 'Tokyo, 6 (A.A.) — Kuanşs .- cephesinden bildirildiğine - göre, Japon kuvvetleri Çekiang - Ki. angs demiryolunun cenub'u.ndakı Tungşlang'ı zaptetmişlerdir. Çe . kiang eyaletinde muharebe bütün şiddetiyle devam etmektedir. 'inliler acele yardım istiyorlar Berne, 6© (A.A.) — Londradan alı- nan bir habere göre, Çankayşek'in sefiri Çin'e süratle ve mümkün oldu- ğu kadar çok mikdarda yardtm edil- AF Devamı Sa. 2 Sü. 2 Birmanyada, Çinlilerin eline geçen Japon harn malzemesi AFRiIKA CEPHESİi İNGİLİZ KARŞI TAARRUZU GELİŞİYOR Mihver Kuvvetleri Etrafında Bir Yarım Daire Çevrildi Esirler Aç ve Susuz Bırakılmıyacak Kahire, 6 (A.A.) — Orta Şark İngiliz tebliği: 4/5 haziran gecesi İngiliz ve Hint piyadeleri tanklarla destex- lenmek suretiyle Knights Bridgo batısındaki düşman mevzilerine taarruz etmiştir. Zırhlı arabala. rın bütün gün devam ettirdikleri çarpışmalar taarruzun ilk kısmın danberi başarılı ol t Hava kuvvetlerimiz kara kuv « vetlerimizle tam işbirliği yapmış tır. Henüz buna ait tafsilât yok. tur. Cenup kesiminde cenup Afrika h kuvvetler düşman müstahkem noktalarına taarruz etmişler ve bir miktar esir almışlardır. Dün bir Hacheim dolaylarında çarpışmalar olduğu hakkında hiç bir haber alınamamıştır. * Kahire, 6 (A.A.) — İngiliz kar şılık taarruzu inkişaf , etmekte - dir. Hedeflerin büyük bir kısmı na daha şimdiden ulaşılmıştır. Acz Devamı Sa, 2 Sü. 5 çati D Hİ vT Kaf