26 Temmuz 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi T 26 TEMMUZ atanma Yaponyanın Hindiçini'yi Almasından Doğabilecek Neticeler Fransız Hindi Japonyan ek İstemesi, de bir atlama tah- de ys Şarkta Japonya Tekete geçiyor. Japon kabinesinde husule ge- len tebeddülden sonra başi Kazırlığın hedefi bügün az taayyün etmiş bulunuyor. Japonya, Vichy'nin muvafa -| katiyle Fransız (o Hindiçin: Kamran koyuna yerl v-| vetli bir deniz ve hava üssü vü - cüde getirmiye, Hindiçininin di - ğer kısımlarında da ayrıca üsler| tesisins hazırlanıyor. Fransız Hindiçinisini işgal için takip edilen taktik de, mihver devletlerinin şimdiye kadar tat - bik ettikleri usulün aynidir. Ja- Ponyanın gayesi Asyada sulh ve nizamı temindir. Halbuki Ingiliz ve Amerikalılar Uzak Şarkta bu Sulh ve nizamı bozacak tedbirler almışlardır. Hattâ Ingiltere ve A-| merikanın Fransız Hlindiçinisini| m hazırlandıkları görülmek - çok Japonya gibi Vichy bükümeti de rent gl Binaenaleyh iki memleket, İngiliz ve Amerikan teşebbüsünü önlemek için anlaşe- Tak Hindiçininin müdafaasını t6- min zımnında Japonyanın bura - sını işgal etmesinde mutabık kal- mışlardır. Fransız Hindiçinisi ; stratejik —— bakımdan fevkalâde ehemmiyetli bir mevkidir. Orta Şarkta Suriye he ise, Uzak Şarkta da Fransız Hindiçinisi ayni derecede ehem - miyeti haizdir. Japonyanın burs- Sını işgal etmek islemesi, Asya - da sulh ve nizamı tesis için de -) Zil, daha ileri istilâlar için bir at-| lama tahtası olarak kullanmak) göyesiyle alâkadardır. Japonya Fransız Hindiçinisin - de.deniz ve hava üsleri tesis et- tikten sonra Siyamı işgal edebi- lir. Ingiliz ve Amerikalıların Çi - ne yardım göndermek için kullan dıkları Birmanya yolunu Kapı - yabilir, Singapuru tehdit edebi -| Hatti Hindistana ve Fele - menk şark Hindistanına uzana- bilir, Binaenaleyh Taponyanın Fran- $ız Hindiçinisine yerleşmesi, da- ha geniş istilâ hareketinin bir miukaddemesi olarak telâkki edi-| lebilir, Bu vaziyet karşısında İngiltere ve Amerikanın alacakları vaziyet merakı davet etmektedir. Çünkü| Japonya buraya yerleşmekle ayni) zamanda Uzak Şarktaki Ingiliz ve Amerikan üslerini de tehdit e-| den vaziyete girmektedir . Amerika Japonyanın bu hare - ketini garp hemisferindeki emni- yet ve menfaatlerini tehdit eder| mahiyette görmektedir. Hariciye müsteşarı Sumner Welles bunu açıktan açığa Japonyanın Vaşing ton sefirine tebliğ de etmiştir. “İngiltere de Fransız Hindiçinisi nin Japon işgali altına girmesi karşısında lâkayıt değildir . Fakat iki hükümet de şimdilik bu işgale karşı askeri bir müda - haleye mütemayil görünmüyor - lar, Şimdilik düşünülen mukabil tedbir, Japonyayı iktısaden taz - yik etmeklen ibarettir. Yani A - meriks, Ingiltere ve Holanda Hin distan Japonyaya mal gönder - mekten vazgeçecek ve bu Je Japonyaya karşı bir ne sadi ambargo tatbik edecekler - dir. Japonya petrol ve pamuğunu, harp sanayiinin mul olduğu ham maddenin mül kasını Amerika, Ingiltere ve Holanda Şark Hindistanından temin eder, Amerika ve İngiltere ciddi süret- te Japonyaya karşı ambargo u- Sulü tatbik ederlerse Japon sa - nayii işliyemez ve Japon hatp makinesi yürüyemez. Onun için Japonyanın şimdilik Fransız Hin diçinisinde bazı üsler işgal et - TELGRAF: TAN, TELEFON: 24310, ALTINCI YIL — No. 2733 5 mirallik dairesinin tebliği: Akde- İ nizden hir kafilenin geçmesi için| p mekle iktifa ederek Amerika ve (Devamı; Sa. 5, Sü. 2) , AN vel İSTANBUL, Ankara Caddesi 102 — —— ISTANBUL 24318, 24319 HAN GÜNLÜK SIYASI HALK GAZETESİ İHalkevlerinde ve Od. ve Odalarında İYapılan Toplantılar, Coşkun Tezahürata Ankara, 25 (A.A.) — Lozan sul| hünün 18 inci yıldönümü dün bü| mekte olduğu bu buhranlı devre- tün yurt içinde H erinde ve| odularında yapılan törenlerle en! içten ve coşkun tezahüratla kut - lanmıştır. Bu toplantılarda söz al- mış olan bütün hatipler Lozan sul hünün b ni teharüz et- & inu mil l biran ve tam ve mutlak istklâl- nin hücceti olan bu sulh muahe- desini tahtim eden Ebedi Şef A - tatürk ile Milli Şef İnönüye-kar- şı bütün milletçe duyulan ebedi İ minnet ve şükran duygularına| sılmaz inancını b lardı tereeman olmı Vesile Oldu Hatipler bugün dünyanın g de Tü: etinin d Zu kadar beynelmilel münase - betlerinde de o müstakar bir mili emniyet barış siya setine bağlı kal m sonra Türk ulusunun varlığı cih edilec e a Gi Te ulaştıran Milli Şef mandası altında dün slduğu gibi bugün de karşılarıya hazır bu - unduğunu belirtmişler ve orduya karşı Türk ulusunun ir defa daha te- ide tmişlerdir. a Uzak Şark vaziyeti hakkında be- yanatta bulunan Mr. EDEN Akdenizdeki | Son Harekât Bir Kafileyi Himaye Eden İngiliz Kuvvetleri | Taarruza Uğradı Londra, 25 (A.A.) — İngiliz a- bazı deniz hareküte vukubulmuş- tur, Bu harekât esnasında kuvvet lerimiz bir sıra şiddetli hava ta- arruzlarına maruz kalmış ve bir miktar düşman. tayyaresi. düşü- rülmüştür. İlk raporlara göre bir tek tica- ret vapurunun hasara uğradığı ve bunun kendi vesaltiyle seyahate devama muvaffak olduğu anlaşıl mıştır. Bu harekât esi torpito muhribimizin ba dirilmektedir. Roma, 25 (A.A) “Tebliğ, 18 vapurdan ve bunlara refakat eden harp gemilerinden mürek - (Devamı: 5,s0. 6)! Japonyaya Mukabele İngiltere, Alâkadar Devletlerle İstişareler Yapmıya Başladı Malezya'da Yeni Tedbirler Alındı Londra, 25 (A.A.) — Uzak Şark hakkındaki İngiliz, A Amerika müzakereleri henüz malümat yoksa da tedbir- lerde kusur edilmediği muhak - — kaktır. Filhakika Japonya Vichy» den müvafakat almıştır. Fakat di İğer taraftan İngiltere ve Ameri - kaya doğrudan doğruya çatmaya tereddüt etmektedir Eden'in beyanatı Londra, 25 (A.A.) — Bugün A- vam Kamarasında beyanatta bu- İlunan Eden, ezcümle tir: “Japon hükümeti, müracaat ederek Hindiçinin nubunda bir takım deniz ve hay üslerini işgal etmek talebinde bulunmuş! arasında bir imiş olduğuna dai mi hiçi bir haber yoktur. Bununla (Devamı: Sa. im işaret ettik| ve Lozanı temin eden) inün emri ve kü-| ir. Bu hususta Japon: |“ Japonya Üsleri İşgale Başladı Fransa, İngiltereye Karşı Japonyadan Yardım Talep Etti Japon Başvekili Prens Konoye Hanoi, 25 (A.A) — Gayri r bir membadan öğr ine r6, Japonlar İindiçi ideki o) ve deniz üslerini işgal etmek-| te ve garnizonlar kurmaktadırlar. Muhtemel olarak, işgal fülen 29 temmuzda yapılacaktır. Müzakereler devam ediyor v 25 (A'A) — İyi haber ahfiller, Hindiçini hak - mi ettiğini söylemişlerdir. nin bu mıntakadaki harekât ve tahşidatı karşısında Vichy bük meli, Japonyadan bir takım Yar- dımlar tslebinde bulunmuştur, Fransa, müstemlekelerini müds- faa etmek için icabeden tedbir - leri alacaktır. Japonya Hindiçini işlerine kimseyi karışltırmıyacak Tokyo, 25 (A.A.) — Reuter A- Jansından: Beynelmilel g ve kararsızlığı hükümran oldu - ğu bu saatlerde kabine, bugün nazırının dünyadaki va - müsadere etmeleri halinde Japonyanın ine olacağı vaziyetini izah V b etmişti zeteler, Hindiçini giliz, Amerikan ve mina devam etmekte ve (Devamı: Sa, Dördüncü Sayfada Uzak Şark Haritası nın Hindiçiniye tan Jzak Şark vaziyet ba iyi takip edebilmek için dör: ya bakınız. ruz edeceği hakkındaki haberler ik plâna geçmiştir. Hâdiseleri da incü sayfamızdaki renkli harita- Suriyede muhasamatın tatili hakkındaki mütarekename İngiliz ve Fransız mürahhasları tarafından imza edilirken ndaki Fransız - Japon görüşme- | lerinin dostane bir surette devam Ingiltere-| Çocuğunuza verebileceğiniz en kıymetli hediye YALNIZ Çocuk Ansiklopedisi labi Çünkü bütün hediyeler unutulabilir, Fakat COCUK ANSİKLOPEDİSİ Çocuğun bütün bayaun- da izini bırakır. FİYATI (6) LIRADIR. Cenubi Çin sahillerine ihraç edilen Japon kıfalarından bir ELE Esir Adedi Çoğalıyor Harekât Ağır İnkişafta Devam Ederse Moskovaya. Eylülden Önce Girilemiyecek| Berlin; 25 (A.A.) — Alman baş kumandanlığının tebliği: Bütün rk ecphesi © boyumen ha“ rekât devam etrhöktedir, Her gün ühim miktarda esir alınmakta en am olun maktadır. Dün gece m yarelerimiz Mo: man etmişlerdir. Ağustos sonundan önce Moskovaya varılamıyacak | (A.A) — Ham - esi diyor ki m yirmi gün için ketlerinin ilk süratleri ya Kiriniiyecaki ida kabul edi - yorlar Sovyet vapurlarına bir hücum yapıldı Berlin, 23 temmuzda Dnie: da asker yüklü ve tarafından himaye © vapurlariyle Rümen arasında bir muharebe olmuşt rpışma sonunda S purlarından birka kısımı da hasara uğra men tayyareleri zayiat vermemiş lerdir. © (evame: Sa, 5,Sü.7) amirini iken i 50 Sene Evvelki İstanbul Geceleri Çeviren: M, ABAŞ © Birkaç güne kadar yeni bir tefrikaya başlıyoruz. Bu tef- rikada okuyucularımıza, roman değil, bazısı uzun, zı5ı kısa, hir takım hik; takdim edeceğiz. Bunları, 1. ci Abdülhamit devrinde, uzun müddet Istanbulda yaşamış o- la. bir Amerikalı, H. G. Dwight, yazmış ve. muhtelif) Amerikan ve İngiliz mecm alarında neşrettikten iy 1921 de “Stamboul Nights, unvaniyle kitap| şeklinde ortaya çıkarmıştır. Yarım asır evvelki hayatının bazı safhalarına ait olan bu hikâyeleri kya larımızın merak ve ile takip edeceklerine şüphe > miyoruz. ' Bir Kac Güne Kadar Istanbul | / Askeri Kiye | HarpHızını! Smolensk Kaybetti | Civarında vü Derinleme pe MN faa Sistemi ırkası Daha rami iha ı Olundu (Askeri Mütehassıstmız. yanyer)| * Şiddetli Muharebeler Devam Etmektedir Moskova, 25 (A.A.) — Dün ak i Sovyet tebliği: 24 temmuz Porkof, Smolensk ve Zito- #nir istikametlerinde çok şiddetli muharebeler olmuştur. Cephenin, er mmtakalarında ve istika « m ir T büyük muharebe ark cephesinde Alman taarru- mun g ber veriliyor. Bu yıldırım harbi olmaktan ari bir yıpratma harbine inkı İ mekte olduğunu göster ler de vardır. | Almanlar, mütemadi taarmızları ile Sovyetlerin - getirebilecekleri bütün İhtiyat kuvvetleri cepheye sürmelerini temin ederek ve bu- ada birer birer bu kuvvetleri a plânını takip eder gö- giden motörize , Fransada olduğu gibi, günü yuna mukavemet eden ktalandnği cepheye yeni gelen beşinci. Al « mar piyade Gimişlerdir. Gündüzden, kara kuvvetleri « mizle işbirliği yapan hava kuv « (Devamı: Sa. 5, Sti. 5) meyince müt düşmanın kuvvetlerini İ yas bike başlamış: (Devamı Sa, 5, Sü, 3) “Porsiyon,,ve"Tadımlık,, Yazan: Refik Halid on senelerde lisamımıza geç limeler arasında bir de * hacimde hazırlanmış yemekten, göre yiyeceği miktarda, ayrı tabağa konmuş, bölünmüş kısmına denir. Memleket tenmülü, dedik; zita Türkiyede bir porsiyon ek- mek, diğer birçok garp memleketlerindekinden muhakkak surette | fazladır; ete yelince, lokanta göreneği mu ce 'bizim diyarda, ötekilerden azdır. Eskiden bu kelimeyi kul! zdık, sadece “pey- müp- a, çok defa, “por- sağlamca yerleşen ecnebi ke» orsiyon,, var. Porsiyon, büyük r insanm, memleket teamülüne siyon,, kelimesini koyuyoruz. Runa nazaran “po bir ölçü ki, mahiyetin e hattâ nede ilim ve fen adamları biliyor. Malüm “porsiyon,, un listedeki fiyatıdır. Meselâ, börek... Bir içkili kahve de iseniz okuyorsunuz: 30 kuruş. Bu otuz kuruş mukabilinde önü- müze konacak böreğin kaçar gramlık ve kaç adet olacağın fen veya hü tir. Fakat gazinocular arasında yerleşen hir bir porsiyon bürek, muska büyüklüğün- de, birer lokmalık beş parçadan ibarettir. Ben, henüz altılısına ve biraz daha iricesine rastlamadım. Geçen gün ısinarladığım bir por on beyaz peynir karşısında ise, peynirden evvel hayretimden kilçük dilimi yütacaktım; Biçak sırtı eninde ve kibrit kutusu bo yunda, sanki talaş gibi doğramacı rendesiyle sıyrılmış bir yonga... | Beyaz tabağın içinde ancak sezilebiliyor. Garson bile bakınca utandı da geri götürdü ve yanına gül yaprağı kadar ilâvesiyle tek: yon,, bir ölçü olsa gerektir. | Far getirdi! Dünyanın hiçbir yerinde, hattâ bu harp ve kıtlık devrinde Ay rupada hile, o hacimde ve o sikletteki nesneler “porsiyon,, kelime siyle ifade edilemez. Münasını tamamiyle değiştirdiğimiz, kıyma» | tinden düşürdüğümüz bir sürü ecnebi kelime arasına “porsiyo; başta geliyor. Bence hem kendimize, hem elâleme karşı gülünç ek ş yerine yine ecnebi kaynaktan “eşanliy yon, , öz türkçe “tadımlık,, kelimesini kullanmalı yız, Örneğini ve tadını beğenen, bilhassa kesesine ra uğramaktan korkmazsa - > sonradan, on mi: yabilir, m, birçok el e o mes selede şu on,, un, yani asıl mânasiyle “ihtikâr,, m'da par - mağı olsa gerektir!