18 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Çarşamba 18 HAZİRAN 1941 GÜNLÜK SİYASİ AMERİKA HARBE GİRECEK Mİ? Amerika bugün fiilen harbe gir- Miş telâkki edilebilir. Amerikanm aldığı bütün —tedbirler ve yaptığı bütün işler harp halinde bir mem- leketin tedbirleri ve işleridir. Yal- hız gerek Almanya ve gerek A- Merika şimdilik birbirlerine karşı harp ilânından çekiniyorlar: Al- Manyâa harbi Avrupaya inhisar et- tirmek ve yeni bir düşman ka- zanmamak istediği; Amerika da kat'i harbi beklediği için. Kat'i ne- ticeyi tayin edecek harp başladıığı harbe girecektir, M. Zekeriya SERTEL ugünkü haliyle — Amerika $ harbe girmiş telâkki edi- Ç İebilir. İIngiltereye yaptığı yar - mla, mihvercilere karşı aldığı h "_iziyetler ve dahilde aldığı tsd- — Dirlerle, Amerikayı harp içinde /— İelâkki etmekte hata yoktur. Tük- — Sik olan Amerikanın fiilen harp ilân etmemiş olması ve yahut he- | hüz harp sahasında görünmeme- Sidir. Yoksa hakikatte Amerika , darp halindedir. Filhakika Amerika harbe gir- Miş olsaydı ne yapacaktı? İlk yapacağı şey dahilde mec- | buri askerlik hizmetini kabul €&tmek ve sanayii harp ihtiyaç - a göre seferber etmekti. Bu- U yapmıştır, ikinci yapacağı iş, Cümhurrei- $ine harp halinde bulunan bır Memleket reisine verilmesi lazım 8elen — salâhiyetleri vermektir Sön ilân edilen “milli fevkalâde İehlike hali, karariyle Mister Oosevelt'e bu salâhiyetler de Verilmiştir. Hattâ fazla olarak ister Roosevelt, İngilterede ol- düğu gibi, üç kişiden mürekkep bir de ayrıca harp kabinesi teş - kil etmiştir. 1 “Süncü işi, harp için hiç hazır- anmamış olan Amerikayı silâh - l gün Amerika da bütün ağırlığiyle k “Mahsul Hububata da El Koyabilecek İcabında Ambar ve - Depolardan da İstifade Edilecektir Ankara Belediyesi Has Un Satışını Menetti Ticaret Vekili Mümtaz Ökmen andırmak, ve müdafaa tedbirle- Tini takviye etmektir. Amerika Unu da yapmış, hattâ daha leri giderek şark ve garp hemisferin- z'* Amerikanın müdafaası için lü- v"n)_ gördüğü deniz; kara ve ha- | a üslerini elde etmiştir. f_Ameı'ika İngiltere yanında bil- lil harbe girmiş olsaydı ona dü- Seh ilk vazife müttefikine yardım €tmekti. Amerika bunu yapmak- ır: Bedava tayyare ve harp ;""*İZEmesi göndermekte, bunla - Va nakli için vapur ve destroyer *rmekte, hattâ nakliye gemilie- Örfi İdare Mahkemesine Verilenler Yoklama Kaçakları İle Bakaya ve Saklılara İş Veren 10 Müessese Takip Ediliyor İstanbulda bulunan resmi ve hususi bazı müessese sahip ve â- mirlerinin; müesseselerinde — is- tihdam eyledikleri memur ve iş- çileri, 1704 sayılı kanun hüküm- lerine göre' tutulması- - icabeden defterlere askerlik , vaziyetlerini tetkik ' etmeksizin kaydettikleri cihetle esasen hepsi beş on kişi- den- ibaret “olan bir kısım yok- lama kaçağı, bakaya ve saklıla- rın askerlik kanuriuna- aykırı o- larak işe almdıkları Örfi İdare Komutanlığı tarafından istihbar edilmiştir. Yapilan tahkikat ne- ticesinde; bunlardan, - askerlikle k"e Amerikan d retfa- | tice at etmektedir. ilgili olan bazı Mmerika mihvere karşı harbe Sirmiş olsaydı ilk yapacağı işler- g'—’“ biri de, Alman konsolosha - tlerini kapamak, Amerikadaki dlman beşinci kol faaliyetini dur ml!"nak, ÂAÂmerikan limanlarında ihver devletlerine ait bulunan Y:Pl_lrları müsadere etmekti. Â- ıe“ka bunların hepsini yapmış- iy Ve nihayet Mister Roosevelt- D nutukları birer harp lânı be- Ya K * j ml'_*_?amesmden başka bi şey mi- E D ee d ütün bu vâkıalara Yağmen Tna ne Amerika ve ne de Al- ]ân:ıya birbirlerine karşı harp i- hüme lüzum görmemişlerdir. Bu nlâîbebi de basittir. anya, başka bir devlet ta- rea:i'ng?" alınacak bu kabıl tedbir Mekt ir harp sebebi telâkki et- € tereddüt etmiyecek iken, harerlkaya karşı müsamahakâr K eket etmekte bugün için fay- rupg“rııı_ekı_ecnr. Çünkü harbi Av t :lya inhisar ettirmek istemek- K he bü harbe sadece bir Avru- l“âm arbi manzarası vermiye çÇa- erf;(k'-al'gîıl'."Bununla da hem A- arl ayı mümkün olduğu kadar SIşısında bir düşman olarak Ameı—eiîten çekinmekte, hem de ları k ada harbe muhalif olan - Yika, Vvvetlendirmektedir. Ame- harbe girmesinde — Al - (Devamı: Sa. 4, Sü. 7 de) eşhas - istihdam eyledikleri anlaşılâh ve araların- da echebi tabiiyetinde olanlar da dahil bulunan on müessese (res- mi ve hususi) sahip ve âmirle- rinin, askerlik kanununun 18. 91 92 ve 93 maddeleri delâletiyle askeri ceza kanununun 75 ci maddesine tevfikan Örfi İdare Mahkemelerine ve kaçak, baka- ya ve saklıların da ait oldukları mahkemeye sevkedildikleri öğ- renilmiştir. (Devamı: Sa, 5, Sü. 4) Ankara, 17 (TAN Muhabirin - den) — Hükümet yeni bir karar name neşrederek yeni mahsul hububata el koymıya karar ver- miştir, yarın (bugün) neşrediis - cek olan bu kararnamenin esas - larını bildiriyorum: Ticaret Vekâleti, 1941 mahsul idrâk mevsimi başlangıcından 942 mahsul idrâk mevsimi başlangıcı na kadar lüzüum gördüğü zaman bazı vilâyet ve kazalarda hakiki veya hükmi şahıslar elinde bulu nan buğday, arpa, yulaf ve çav- dara el koymıya salâhiyetli ola- caktır. Mübayaat, evelce de oldu ğüu gibi, peşin para ile yapılacak- tır. Ticaret Vekâleti el koyma sa- lâhiyetini istimal etmek istediyi mıntakada evvelâ bu kararını ilân edecek ve alâkadarlardan el- lerindeki maâallar hakkında biter beyanname istiyecektir. Bu be - yannameler ilân tarihinden itiba ren beş gün zarfında verilecektir. Geçen defaki kararname ile müstahsile bırakılan mıktarın on ların ihtiyaçlarını bel bol karşıla- dığı anlaşıldığından hükümet yi- ne ayni miktarı alâkadarlara ter- kederek üst tarafına el koyacak - tır. Bundan başka bütün değir - menlere çalışma imkânları veri- lecek tedbirler alınacaktır. - Beyannamelerin doldurulması- na memurlarla öğretmenler, muh tarlâar ve sair alâkalılar yardım edecektir. Toprak mahsulleri ofisi teşkilâ tının bulunmadığı mıntakalarla bu teşkilâtın bütün malları mü- bayaa etmediği yerlerde müstah sil, elindeki malı hububat işiyle Uuğraşan mutavassıtlata satacak - tır. Bu kabil mutavassıtlar her on beş günde bir ellerindeki mal . (Devamı: Sa. 5, Sü. 7) Yeni Afri_l_(_a'da İngilizler Kapuzzo Önlerinde — -Halfaya Etrafında Şiddetli Çarpışmalar Devam Etmektedir Kahire 17 (A.A.) — Orta Şark İngiliz kuvvetleri umumi karar- gâhının tebliği: Libyada kıtalarımız, Capuzzo- ya kadar bir baskın hareketi yapmışlardır. Düşman, Tobruk mıhntakasından alelacele takvi - 'ye kuvvetleri göndermiştir. Düş- man tarafından yapılan azim- kârane mukabil hücumlar düş- mana ağır zayiat verdirerek püs- kürtülmüştür. Harekâta devam edilmektedir. (Devamı; Sa, 5, Sü. 4) Tobruk'ta harbe rağmen seyrüsefere açık tutulan bir cadde Yeni Tefrikamız AKDENİZİN KAPLANLARI © “Akd Kaplanları”, yak tefrikanın ismidir. Türk denizcilik tarihinin en parlak menkıbe- lerinden birini ve “Deli Bayram Reis” in hayatını bu eserde zevkle okuyacaksınız, * x © “Deli Bayram Reis” Barbaros ve Turguttan sonra yetişen büyük deniz kurtlarımızdan biridir. Bu yılmaz Türk denizcisinin - bir avuç yiğit ile beraber zamanın en kuvvetli denizci devletle_ı den biri olan İspanyollarla nasıl döğüştüğünü l Türk hâkimiyetini nasıl kökleştirdiğini yeni tefrikamızda takip edeceksiniz. Bir İki Güne Kadar Başlıyoruz neşre başlıyacağımız nefis hir ın- Peterti ÇA B Akd ve ALMANYA ÜZERİNDE Ruhr'da da Bir Çok Hedefler Bombalandı Londra, 17 (A. A.) — “Tebliğ”: Dün gündüz Holanda ve Alman- ya sahilleri açıklarında 2 düşman gemisine isabetli taarruzlarda bu- lunulmuştur. Bu iki vapur tama- miyle kaybedilmiş - telâkki edil- mektedir. İ Dün gece bombardıman teşki- lâtı tayyareleri Ruhr ve Rheinde bilhassa Kolonya, » Dusseldorf ve Duisburg mıntakalarındaki he- (Devamı: Sa. 5, Sü, 7) HALK GAZETESİ Düıı' Beyaz Sarayda yapılan top- lantıya iştirak edenlerden Hopkins” £ B! İnkılâpçı Gençlik Gazetesi Yarın Çıkıyor Yeni neslin en mümtaz fikir gençliği iştirakiyle Türk neşriyatına görülmemiş yeni bir hareket uyandıracaktır. İstanbulda her müvezziden, diğer vilâyetlerde Türkiye yayın evi bavilerinden temin edilebilir. Önümüzdeki günler zarfında mühim kararlar alacağı zannedilen Amerikanın yeni tayyare gemilerinden biri Nevyork İimatinda Amerikada —— Yeni Bazı Kararlar Bekleniyor Suri!g’de Fransızlar Mercayun'u Geri Aldı Almanya İle Siyasi “İngilizler Bu Mıntaka Aünasebetlerinİnkıtal| Civarına Takviye Kuvvetleri Gönderdi Kudüs, 17 (A. A.) — Askeri Yakın Görünüyor Vaşington, 17 (A. A.) — Umu- 1 Şimali Fransa Sahilleri Tahkim Ediliyor Aİmanlar 20,000 ; Belçiğalıyı Bu İşte Çalıştırıyor -— Petain, Karanlıktan Kurtulacağız, Dedi Londra, 17 (A.A.) — Leopold- ville'de hür Belçika radyosu - nun verdiği bir habere göre Al - manya, şimali Fransaya 20,000 Belçikalı işçi sevketmiştir. Bu iş çiler Almanlar tarafından sahil boyunca inşa edilmekte olan is- tihkâmlarda kullanılınaktadırlar. Mrl. Petain'in nutku Vichy, 17 (A:A,) — — Mareşal Petain bugün saat 13-te ikltidar mevkiine geçişinin yıldönümü münasebetiyle radyoda bir nutuk söylemiştir. * Mareşal Petain 177 haziran 1940 ta Bördeaux'da söylemiş olduğu |* nutku bir plâktan tekrar ettir - dikteni sonra demiştir ki: “Bugün sesim kuvvet bulmuş tur. Çünkü Fransa sağlamlaşmak tadır. Fakat birçok Fransızlar bu nu kabulden imtina ediyorlar, mu kadderatlarının bir sene önceden daha mı feci olduğunu zannedi - yorlar? Bugün ekseriniz ypva]aı'ıııı;a dünmüş bulunuyor.-Hiç şüphçsxz harp esirleri henüz dönmemiş - tir. Kadınlar mücadele ediyor ve ıstırap çekiyor. Taşe fena oluyor. Vergiler ' sizi sinirlendiriyor — ve kızdırıyor, çocuklarınız her za - man doyuncıya kadar yiyemiyor lar. Fakat Fransa ylaşıyor. Evler, köprüler ve fabrikalar tekrar ku ruluyor. Bana inanınız. Elem ve liğe düşmek i gel Ne satılmışsınız, ne-hiyanet gör- (Devami: Sa. 5, Sü. 6) ümitsiz işHr_ miyetle iyi haber alan Vaşington mahfillerinin dün izhar ettikleri kanaate göre, pek yakında belki de bu hafta içinde büyük inkişaf. lar vukua gelmesi pek muhtmel- dir. Bu mahfillerin fikrine göre, Alman konsolos ve ajanlarının memleketten çıkarılması, sadece münferit bir hareket değildir, fa. kat bir seri tedbirlerin ilkini teş- sözcü, dün akşam yaptığı beya- natta, Fransız kuvvetlerinin Mer- cayun mıntakasında hücuma geç. miş olduğunu bildirmiştir. İki İngiliz kolu arasından geçen Fran sız kıtaları, Mercayün'a girmiş- lerdir. Fransızların hücumu bir kaç tankın müzaheretiyle yapıl- mış olmakla beraber, Fransız kuv vetleri ciddi telâkki edilmemek- tedir. Fransızların Mercayun'a girmeleri de ciddi telâkki olun- mamaktadır. (Devamı: Sa. 5, Sü. 3) kil etmektedir. Ayni mahfiller bu fikirlerini teyiden şu ciheti kay- detmektedirler ki, Roosevelt, ha. (Devamı:'Sa. 5, Sü. 5) İhtiyarları İzale Tezi Yazan: Refik Halid Bir gazetede okuduğuma göre birinci cihan harbinden , sonra /harpler, hep cihan harbi olarak bir bir arkasına te- kerrür edip gideceğe benzediği için artık bunları daha doğru ve pratiktir/ dünya yüzünde ihtiyarlık nisbeti korkunı derecede çoğalmış; neslin ihtiyarlaması da enerjinin fena ha | azalmasına sebep oluyormuş; bu felâketi önliyecek tedbirler almak — hakkak surette lâ ! Kötü alâmetler belirdi dömek: Yarın genç ve ıslahatçı bir devlet adamı zuhur edip te - tıpkı asrımızdaki bazı hastaları hadım etmek, bazı ırkları damgalamak nevinden bir meraka tutularak - yaşlıl: izalesi lü fuzu altına aldığı yerlerde bu kararı tatbike kalkışırsa? Zaten geçkini izale usulü de, yahudi “pogrom,, ları gibidir; ta- rihin kaydettiği hâdiselerdendir: Okyanus adalarında bir kısım yam yam kabileler vardı ki vakti, miadı gelince yaşlıyı, balık tuta- mıyor, av getiremiyor, cenk edemiyor, işe yaramıyor diye kendi elleriyle öldürürlerdi. Hattâ bu şerefli, lüzumlu vazifeyi ifa, ihti- yarın büyük oğluna düşerdi; sonra da oturup babasını tek başına yemek şartiyle! İçimizde bazıları, kendilerinden olmıyan bir ırka karşı yapılan zecri muamelelere omuz silkip geçiyorlar; hattâ, bunların arasın- da, yarım düzine bardak alırken, yahut penceresine cam taktı- rırkeh aldatılmış olduğunu hatırlıyarak o muameleleri haklı gö- renler bile, belki vardır. Benim esasta hoşuma gitmiyen cihet o gi- bi deli fişek politika modalarının şekil değiştirerek bir adi ka- fasından yeni yetişeninki başka biçim zecri kararla- ra yol açması, yol olmasıdır. Böyle bir karar verilince, düşününüz: Meselâ altmış yaşına girmek üzere olan kadın ve erkek, ne kadar insan varsa karakol lara götürülüyor; (Belgrat) taki !eamülç riayetle kollarına bğxa sarı şerit bağlanıyor; göğüslerine (geçkin) kelimesi yızıl:._gımı yafta yapıştırılıyor; ine tam altır b ki Üünü bir vesika veriliyor. O gün, yerek semtinin en yakın l:ışllneâine, :üı:.l) Ki L ni h B:J Aı fi yılll iilde izale edilmek mecburiyetindedir. Yeni kurulan n'ızımııı,. bü- tün bu işleri mükemmel surette, medeni cihanı hayrete ğIışürecek bir intizam ve taraftarlarını böbürlendirecek bir teşkilâtla yapa- cağına şüpheniz olmasın! sıç güzel, kendi ayağiyle B | aklına koyar ve nü- — 4 Ş g İ damgalı geçkin “eh, saatim geldi,, di: » | eğmek, insani şe- — 4 e- üi eli Üat llli ÖÜÜÜGÜRÜZ » adai l Dme ll d el — l