9 Ağustos 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

i Afrikada İn: Örer Rıza DOĞRUL kuvvetlerinin İngiliz Somalisine o karşı tanrruza İsri ve Zela Timanımı işgal et. İtalyanın, İngiltereyi Şarki uzaklaştırmak ve Bah aki sahillerine bâ- ülmendep Boğazı- kulla. istediğini irak yar alti filan gor. Pin bura İnek, Bi Kiliz münakaleleri i iha karşı gelmek ar. İmendep Boğazı bugün İn. in Yakın ve Orta Şarktaki si Sğileri beslemek için kullan İngilterenin Yeni ya gibi demin. ndan, Hindistan gibi müs. lerinden Yakın ve Orta Şar- n gıda maddeleri, askeri le- nr) mühimmat ve silâhlar ve akılfi kıtaları bu yoldan geçerek rine varıyor. İtalya, bu geçidi kapatabi. meselâ Mstir — Libya hudu. indeki, Süveyş Kanalındaki retlerini bu kaynakların ilettiği yardımdan mahrum e- i mi? İngilizler İhtimal vermiyor ve liz abi bü. İİemin etmiyoceğini söylüyor- İbebi İtalyanm bu mıntakada hâkim olacak bir donanmaya ise liktir, ve bunun için İtal. işgal için vuku bu- ketleri hir israftan başka olmamasıdır. İngiltere Somaliyi değildir. İtalya bu hattı ha- İskip etmekle kendisine hiç Üfade temin etmiyecek zah- katlanmış oluy: İngiliz mahafi ehemmiyet vermemekle be. bu ülkenin kolay kolay işgal eceğini de söylüyorlar. #ikanın Şimali Şarkisindeki bu mahiyette değildir. nın Şimali Şarkisinde: İkanm Şimali Maksat Mısır — Libya huda- | "İllaki vaziyet çok mühimdir. İtalyan kuvvetlerinin mu. &i takdirinde İngiltere Mı. Süveyş Kanalını kaybeder İsnizden büsbütün ayrılmak vaziyelle karşılaşır. İngilte- ma mâni olmak için elinden a göre, İtal. radan Mısıra ln tak, Tunustan hareket eden Fran etleri İtalyanlarla harp e- Ne bu suretle İngilizlerin mü. Ref kolaylaşacak, buna mukabil ısup0hğ'ar, Tunusa karşı hareket et. ai fakdirde Mısırdaki İngilizler e yaf! şekilde hareket * edecek ve” Anim yıkılışı üzerine Mısırın s1 yalnız. İngiltereye kaldı «j'a arkasından emin olarak eg le meşgul olmak imkânunr Dal ifvlet tarafından başarılması oner olunan bir isin tek bir devle E etmesi, hiç olmazsa yeni ve yeni hazırlıklar icap et. #aman ve zeminin btna mü. vip etmiyeceği malâın değil. sia İngiliz kaynaklarınm te- göre Mısırdaki İngiliz “a ğeri, İtalyanın Mısıra karşı SİN her taarruzu bertaraf et. G8 lidir, İngilterenin hava kuv “kle Akdenizde hâkimiyetini is eden İngiliz donanması da #slerine karşı taarruza ge iyeti İngilterenin lehine ecektir ve bu yüzden İngil, iseleri karşılıya rak heklemekted bütün bunlar, bü kaddüm eden | Yaziyeti asıl hâdiseler. ay- tur, ineği ee etler Şürasmın eni Kararları a, & (A.A) — Tass Ajans er Yüksek Şürasının dün. linda mebuslar, Mareşal İn Sovyetler Hulk Komi. “önseyi Reis Muavinliğine Komiserleri Heyeti Mil Komitesi Reisliğine tayi. #rarnamenin tasdikini coş ilarla karşılamışlardır. er Yüksek Sürast başka Ait kararameleri de tas. lir. Bunlar arasında Mare. #henko'nun Milli Müdafaa #hetiko Sovyet Yüksek Şi. et Divanı Âzalığından çe- Somalisini işgal et Somalinin AVRUPADA KITLIK MESELESİ —— Bundan Ancak Almanlar Mesul Addedilecektir —e Almanyada Pek Çok Stok Olduğu Muhakkaktır Londra, 8 (A.A,) — Router: Londranın salâhiyettar yaahfille. ri bu kış Avrupada b lar zuhur etmesinin pek ni olduğuna dair hasıl etmiş bulun- dukzları kansati muhafaza etmekte. dirler. Ayni mahfiller filhakika bir açlık hüküm sürecek olursa, bun. dan Almanlarm mesul olacağını söylemektedir. . Zira Almanlar, el. lerinde mebzul miktarda erzak ih- tiyatları bulunduğunu dalma söy. Iemişlerdir, Bu takdirde açlık, mev cudiyeti iddia olunan mezkür er. zakın Almanlarca münasip biz tarz da tevzi edilememesinden ileri gel. şimdilik | 73i$ olacaktır. Bu mahafil, arasıra kıtlıklar zu | un sebebini | bur edecek olursa, bu yalnız Alman aç gözlülüğü ile mü. makalâtın Almanlar tsrafmdan lü. zumu veçhile temin edilememesin. de aramak lâzımgeleceği noktasında israr etmektedir. Almanya ile İtal- yada ve işgal edilmiş arazide müa7- zam yiyecek ihtiyatları bulunduğu müteaddit resmi beyanatlarla ilân edilmişti. Binaenaleyh her hangi bir kıtlık Almanların, mevcudiye. tini her zaman iddia ettikleri bu erzakı tevzi etmek istememelerin- den doğmuş olecektır. Rayştag'da iradettiği son nutuk. ta Hitler de Almanyadaki yiyecek ihtiyatiarmın bitmek bilmiyecek kadar bol olduğunu söylemişti. Almanların harbe 7 milyon ton hububat stoku ile girdiklerini id. devletlerin istilâsı ile bu ihtiyatm 10 milyon tona baliğ olduğu yine İ Almanlarca ileri sürülmüştü. Bü. tün bunlara binaendir ki, eğer Belcikada veya diğer işzal edilmiş memleketlerde açlık baş göüstere- cek olursa, bu hal sadece Alman idaresinin kendi yarattığı vaz karşılamıya muktedir olmama dan ileri gelmiş bulunacaktır. ALMAN İŞGALİ Altındaki Yerler Aç ve Perişan! (Başı 1 incide) büyüyen bir mesele teşkil edeceği. ni anlatarak demiştir ki: “Almanya, işgal ettiği memle- ketlerin ahalisini soyarak kendini besliyebilir. Fakat isyan tehlikesi. ne maruz kalmaksızın esarete bir de açlık ilâve edemez. Nazır, Almanlara ait sanayi mer kezlerinin bombardıman edildiğini ve bunların şiddetleneceğini,Alman febrikalarınm çok büyük zarara uğradığını, tamiratın uzun sürece- Bini izah etmiş ve ablokadan şu şe- kilde bahsetmiştir: “Abloka, Almanya ve işgal &- tında bulunan arazinin hariçle lan ticaretini durduracaktır. mür mübayastı bilhassa azalmış o. lacaktır. Kömürsüz de demirin si. lâh imaline pek az faydası olur. Petrole gelince Hitler, arazisi dahilinde istihlâk olunan senevi 20 milyon tonun yarısından fazlasını tedarik etmeyi veya imal eylemeyi ümit edemez. Maamafih, düşmanın kuvvetini istihfaf etmemelidir. Almanya har. bin başlangıcında tamamen sefer. Kö , | ber bir hale gelmemişti. 2 dücllola.| Biz bu harbi kazanmak itsiyoruz. Hükümet, gayretlerimizin vi ütün kaynaklarımızı islimal ede. bildeek dereceden aşağı olmamasına fazmetmiştir. Bu kaynakları: İnsan| İ kudret ve kesafeti, iretimiz, mali kudretimiz ve hariçte olan var. tıklarımiz teşkil etmektedir. Uzun bir harp ihtimallerini naza. rı Mibara almak lâzımdır. Fabrika. larımız tahrip edildiği takdirde bunların yerlerine yenilerinin inşâ. dia ettikleri malümdur. Komşu| o.| IHalyanın Şarki Afrikadaki yerli kuvvetleri, bir alim esnasında... İNGİLTERENİN Çan-Kay-Şek'e Japonya, Buna Katiyen Muhalif Bulunuyor Tokyo, 8 (A A.) — Japon Hari. ciye Nezareti namına söz söyleme- ğe salâhiyettar bir zat matbuata beyanatta bulunarak, Japon hükü- metine gelen son haberlere göre, İngilterenin giriştiği taahhütlerin bilâfına olarak, Çankayşek hükü- metine yardıma devam ettiğini söy- lemiştir. Ayni zat, bu vaziyetin kati su- rette aydınlanması İâzım geldiğini, çünkü Japon hükümetinin, İngilte- reden yardım görerek harbe devam etmesine, Çankayşek bükümetine hiçbir veçhile müsamaha ceğini ilâve eylemiştir. | HİNDİÇİNİDE MÜDAFAA TEDBİRLERİ İKMAL EDİLDİ Changal, 8 (A.A) — Renteri. Çin matbuatına nazaran, hükümeti Fransadaki Çin Sefiri stssile Chungking hükümetini hı berdar ederek, Hindiçini mesele. #inde Fransanın kararında durac: askeri hareketine karşı mukavemet | müdafaa tedbirlerinin takviye edil. diği tahmin edilmektedir. SANGHAYDA TEDHİŞÇİ FAALİYETİ TEKRAR BAŞLADI Tedhişçiler, Şanghayda tekrar faaliyete geçmişlerdir. 24 saat için. de iki kaçırma vakast olmuştur. ie DÜK DÖ VİNDSOR YENİ VAZİFESİNE GİDİYOR © Hamilton, 8 — (Bermut) Dük ve Düşe Windsor, burada karaya çıkmış” lardır. Fransız İdari e aaa Yeni Değişiklik ası 1 incide) Almanyanın genclik terbiyesi te- sekkülüne müfettiş tayin olunmuş. tur, Baldur'un yerine, Arthur Ox- mann Alman gençlik şefliğine ta- yin edilmiştir, CEZAİR UMUMİ VALİSİNİN ZİYARETİ Orsa (A.A) — Havas Ajansı bildiriyo; Cezair Umumi Valisi Amiral Ab ria), Oran'a gelir gelmez. kücük hir mezarlıkta defnedilmiş olan ve Ji. man sularında yatmakta bulunan İngiliz tasrruzunun kurbanlarını 46. tâmlamak üzere, derhal Mers . el Kebir'e gitmiş ve buraya defnolu. nan ölülerin mtzarına bir çelen) koyduktan sonra şu sözleri söyle. | “Limana karşı su kücük mezarlık. ta kahpece yapılan hücumun kur- banları yatmaktadır. Diritnotlarımı zın, kruvazörlerimizin, silâh? milerimizin. mayın gemilei mürettebalı arasında büyük boşluk 'ar açtı. sı ve malzemenin nakli için tedbi let alınmıştır. Nazır sözlerini: şöy yle bitirmiştir: “-— Tayyare ve silâh imalâtımı. Ter kaydedilmektedir. , İNGİLTERENİN DENİZ TİCARET FİLOSU Deniz Ticaret Nezaretinin bildir. ne göre, Polonya, Norveç, Da. marka, Holandanın istilâsından e Fransanın silâihlerını terketme. sinden sonra İngilterenin deniz ti- muştar, an süratlenmesinde büyük terakki. Benim ağzımdan bütün Gare yatan bayrağının. şerefi için öl olanlara samimi hüzmetlerini iblâğ öder, * Fransız gazeteleri yeni Fransız İnkılâbınıfi bir halâs hareketi sayıl. dığını ve memlekette böyle telâkki »dildis'ni anlatıyorlar. A; Fran caise İtalyanlarlaAlmanların bu in. “ılâba inanmadıklarını ve ciddi say Yaptığı Yardım! stmiye- |? ğını ve Japonyanın her hangi bir! edileceğini bildirmiştir. Hindiçini | LİN aliş ROMANYADA: © Bükreş, — Buğday rekolteri an- Cak memleketin ihtiyacatını » karşılıya- bilecektir. Resmi tahminlere nazaran, hektar başına her sene İsabet etmekte olan 300 kilaya mukabil bu sene İsabet eden 020 kilo buğday, 660.000 Yağan ma- İn terabll etmektedi MACARİSTAND. © Budapeşte, & — Sanayi nazırı “a- #nele odaları" teşsiline dsir hazırlan; ta olan kanun liyihasının 6828 h tesbit etmiştir. İTALYADA: O Roma, 8 — İlalya Mübadele ve Dİ- viz Nezaretinin munhedeler büresu w- mum müdürü Döltello'nun bügün Bükre- se gideceği bildirilmektedir. BULGARİSTANDA: “ Soy. Ziraat Nazırı, verdiği beyanatta çiftçinin en mühim isle, tinden birinin istihsal! arttırmak olduğu- »u söylemiştir. MISIRDA: © Kuhire, 8 — Tekahde sevkedilen Aziz - Kİ - Masri Paşa yerine Genel kür, may başkanlığına, Krsl Faruk'un yaveri Tdva Generali İbrahim Ataullah Paja ts- yin edilmiştir. İSYEÇT! Stokholm, 8 — Bir Tekemotifin bacasından çıkan' kıvılcımlar" Baltık hilinde kâlin İsveçin Vister limanında ba- 5 fabrikaların yanmasına sebep olmuş- tur. Hazarat bir milyon koronden fazla, (AA) ROMANYADA YAHUDİLERİN VAZİYETLERİ ——o Bunlar, Üç Sınıfa Ayrılarak Yeni Bir Statü Yapıldı —— 750 Bin Yahudinin Vaziyeti Tesbit Ediliyor Bükreş, 8 (A.A) — Rumen hükü. meti tarafından tasvip edilen ka. nun lâyihası Yahudiler çok ağır tahdidat tatbikını derpiş etmektedir. Miktarı 750 bin olan Romanyalı Yahudiler üç sına ayrılmıştır: 1 — 1918 den evvel Rumen tâbi. iyetini elâe etmiş olan Yahudilerin Umumi Harpte cephede hizmet et. miş olanler ve harpte ölenlerin ça. cuk ve torunları, 2 — Romanyaya 1918 den sonra sn Yahudiler, 3 — Birinci ve ikinci sınıfa dahil olmıyan Yahudiler. İkinel ve üçüncü sınıfa dahil Ya, !hudiler âmme hizmetlerine alına. | mazlar ve bu hizmetlerde buluna. . Meselâ, idare meclislerine dahil olamıyacakları gibi yalnız el. lerinde inhisar bulunduramıyacak, rio satamıyacak. toprak ticare. ti ve muallimlik yapamıyacak, si, nema ve gazete sahibi olamıyacak. lardır, İkinci sınıfa dahil Yahudiler as. hakkında | AMERİKADA 8 Eylül Düa Günü İlân Edildi ea ila me Roosevelt, Yeni Bir Hrtabe Neşretti Hydepark, 8 (A.A) — Renter: Roosevelt bir hitabe neşrederek etmiştir. O gün hangi mezhebe men. sup olursa olsun bütün Amerikah. bir sulh” vermesi için Allaha duk edeceklerdir. Hıtabeye şu suretle devam edil. mektedir: “Her geçen gün bize, heriçte hi sedilen ıstırapların hazin haberleri. ni getirirken bizi, bilhassa Allahım kudretini müdrik bulunmaklayız. Böyle bir anda memleketimizi tak. dis etmesi ve cihanın bütün millet, sulhün teessüs etmesi için kadiri mutlak olan Allaha yalvarmaklığı. mız doğrudur." LONDRA MATBUATIN VERİLEN MÜLÂKAT Amerika Hariciye Nezareti, Ame. rikanın Londra sefiri Kennedy'den Cudahy tarafından Londra matbu. atına verilen mülâkatın tam metni. nin gönderilmesini istemiştir. Haririye Müsteşarı Sumner Wel, les, bu mülâkatın Hariciye Nezare tinin haberi ve müsaadesi olmaksı. zan yapıldığını beyan etmiştir. . Vaşington, 8 (A.A) — Malive Nazırı Morgentau bugün matbvata beyanatta bulunarak, Birleşik A- merikadaki (Fransız kredilerinin Fransanın Umumi Harpteki borc- larının tediyesi için kullan'lmas imkânlarmın düşünüldüğünü söy. | lemiştir. e İngil tere, Hindistan İçin Bir - Kanunu Esasi Hazırlattıracak Londra, 8 (A.A) — İngiliz hü. kümesi, harpten sonra Hindisten için yeni kanunu esasinin ana hat. larını hazırlamak maksadile Hin. İ distanın milli hayatında başlıca un surları temsil eden bir teşekkül ihdasına muvafakat eylemiştir. Bu hüsüsta bugün Hindistan v. mumi valisi Amery beyanatta bu. lunarak ezcümle şöyle demiştir. İng'liz hükümeti, kanunu esasi, nin bizzat Hintliler tarafından ha- xırlanması hakkındaki isteği sem. pati ile karşılamıştır. Umumi vali bundan baska, Iin. dislar efkârı umümiyesinin muh. telif kısımlarına mensup mümessil. lerin umumi valiliğin İcra konse. yine dahil olmıya davet ve bir harp istişare konseyi teşkil edileceğini de haber vermiştir. Bu konsey, he. yeti umumüyesi itibarile Hindista. nn milli hayatını temsil edecek ve Hint devletlerinin mümessillerini ihtiva eyliyecektir. Hac, Mutat Şekilde kerlik hizmeti yerine hususi bir ver si vereceklerdir. Çok fakir olanlar bu vergiyi âmme hizmetleri yap. mek suretile ödiyeceklerdir. Hangi sınıftan olursa olsun Ya. hudilerin toprak sahibi olması ya. İsaktır. Bu topraklar devlete geçe. »ektir. nadıklarını anlatarak bunu hayret le karşılıyor ve: “Yakın bir istikbal bir çok meseleleri * berlataf ederek na çıkaracaktır... diyor. Yahudi dini kanunların himaye. sindedir. Bugünden itibaren hiehir Yahudi vaftiz edilemiyecektir. Ya. caret kuvvetleri 10 milyon ton art-| lâzım gelen bütün teyidleri meyda. | hudi çocukları resmi genelik teşki. lâtına almamıyacaklardır. Yapılacak Kahire, 8 (A.A.) — Hicaz hükü- meti, bu sene Mekkeye yapılacak Haccın mutad: veçhile cereyan -€. deceğimi bildirmiştir. £ Hactların Mekkeye gitmeleri için geçecekleri kara ve deniz yollarının em bulunduğu zannedilmektedir.. Hi caz htikümeti Mekkeye gidecek hacı lara elinden gelen yardımı yapa. caktır. 8 Eylül Pazar gününü duâ günü ilân İ Isr “arza ve karışık dünyaya âdil| leri arasında âdil ve devamlı bir| Amerikanın sabık.. Belçika ' sefiri; Soz ve Para Yazan : B. FELEK | Vekile bu iki şeyde | nin kiymeti, Bugün, bunun den hir dostunuz hattü | In idi oluyoruz. E bir sarraf seniz, ko irinder İ bir işe 8 bir müna. sebete dair söz isi | düşünürlerdi. Çönkü sünde durmamak ayıp ve en hafif tâhirle yakışık bir hareketti, verirher aksini bol hol mse kimseye on para vermiyor. Lâkin bol bol söz veri. yor: Borcunu ödemek, bir muave- nette bulunmak, falân yere gitmek. falanla görüşmek, elhasıl akan ha. yatın bin bir işlerinden birini yap. | mak düşünmeden, söz v verilen bu s Eskiden ne alış verişte, ne husus münasebetlerde senet, sepet, İmza, mühür, diye bir şer bilmezlerdi. İnsanlar için sözünü tutmak en bü. yük bir borç, bir şeref ve bir mi vazife sayılırdı. Onun Sepet aramayı, İstemeyi bile haka- ret sayarlardı. Bugün de bunun görüyoruz. taşınmadı Şimdi, değil sözünü, hattâ imza. sını İnkâr etmek ve bu inkârı hu. kukun dolambaçlı yollarile avukat- lara müdafan ettirmek bir hüner, İbir sekâ avimizi sayımaktağir. Hoca merhuma bir dostu geliniz: — Hoca! Bana beş altm horç Yer. Lâkin ben fakir bir adamım. Bor- cumu örhal ödeyemem. Onun için ali» ayd mühlek ver, Heme İ Hoca bir müddet düşündükten | sonra: — Vallahi birader! Beş ram yek! Lâkin teni do. büsbilün bop döndürmek istemiyorum. Onun i. çin beş altın veremem amma, altı ay mühlet veririm, cevabımı vers miş. Bugün, sahsi veya umumi müna, sebetlerimizde söze verdiğimiz e hemmiyet o Hocanm bu fıkrasile İ tehzil edilenden daha azdir. İ Halbuki böyle mi olmalıdır? İnsanı, öleki hayvanlardan deden söz hu derece zelil, bu de. İ rece müptezel hale gelmeli midir? Neyliyelim ki, artık cihanda bu gibi insanlik ve erkeklik zaruretle. ri efsane haline girdi. Yalan yiğitin silâhı oldu ve ipin ucu nâmert eli- ne geçti, | Onun içindir ki; “Söz gümüş İse Meselinde hir tensik yapmak ge. rektir. Zira söz artık ne gümüştür, j ne bakırdır, hattâ ne tenekedir, Bu asirda söz bir paçavradan İharettir. Ne yazık! Beşeriyet en şerefli varı. nı tezlil etmiş bulunuyor. NOT: süküt altındır., lıkla beni bir harkası dan Dekler A. N, Tezel ermiş olu n ritm. — B.F. sensraik ozssile adresini Vekiller Heyeti Toplantısı 8 (AA) — İcra Vekil. Heyeti bugün ö kâlette Başvekil fik Saydamın riyasetinde miştir. ledan #oura doktor Re. toptan- Ziraci Vekilinin Uşektaki Tetkikleri Usak, 8 (A.A.) — Birkaç günden. beri Kütahya vilâyeti kazalarında tetkiklerde bulunmakta olan Ziraat Vekil Muhlis Erkmen dün de Gediz ve Simav kazalarında çi mesta bulunmuş ve mal tini gözden geçirdikten sonra ak. şam Uşak'a gelmiştir. Gerek ticaret ve ziraat odslarım öretleri ve gerek Kasabamızda ve civar köylerde halk ile temasları es. nasında kazamızın zirai vaziyeti et rafındaki dilekler ile yakından alâ. kadar olan Muhlis Erkmen akşam ri buradan ayrılmıştır. erp İtalyan Kabinesinin Mükim İçtimai Roma, 8 (A.A.) — Radyonun ver. diği bir habere göre, Mussolini Cı martesi günü mühim bir ietima ak. edecek olan Nazırlar Meclisine ri yaset edecektir. Bu içtima esnasında memleketi alâkadar eden mühim meseleler görüşülecektir. ZELİL İla nk an nam m mem Miz ie üs Gi İLİ yi