9 Temmuz 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

9.71.940 'EMMUZ 940 | BEDELİ Ecneki Tasme 2800 Ke, Sy 1500 0 8,5 Yiradır. Abone be“ in değiştirmek har, Cevap için mekiip- ilâvezi a İRİ m Haftası sebetile... teler, busene Üniver. te profesörlerinin, Rek. asetinde Erzuruma yazdılar, Verilen malü- her sene yapılması kaz an bu seyahatlerde pro. gittikleri © vilâyetlerde mevzularda konferans. ek, musahabelezde bulu. Maş, Tİ, esas İlibarile mem- karşılarız. Zira, profesörlerinin bu gibi Ti, memleket kültür «m mühim, vilâyet det. akımından faydalı Şu noktayı göz de her halde yerinde ola- niiz. Biz umuma verilen e eranıları dinlemiş ol. |: icin, bizde konferansı <iğik olduğunu leri ki. ibiiğbir vakit halkın seviye. "yen ve halkın kullan. rleri, konuştuğu dili na. pi almıyan profesörler, kütlesi karşısında halkı » çok, halka kendini ta. giğyolunu tutmaktadır, gindıkları tabirleri biz tür. edemiyen muhtelif sevi, imselerde asla alâkalı ol. evzüun daima dışmda dırlar. Bu da, umumi )slnra olan alâkayı azalt. bir çok karilatiristlere / Pnevzular ilham etmekte. | | tomar tomar küğr tlarla vi eümleler, ve ez kulla. birlerle saatlerce ko nuşan ranıç, ve karşısında ya : ya konuşan, ya sak eyiciler. © © sakala. Istanbuldan © Erzarum vilâyete gidecek prele. in ersite körsülerin. kle lerin ne derece â. ii darı, Ve takrirlerinin aç hemamiyetdi bulundu. ermek fikrile alabildi. 1 cümleler ye ilmi ta. #M vermiye kalkarlar. seyahatlerden vr © edilmemiş olur, e Yapılacak iş, mevz 3. mevzuln 5 alk sok yakından m eden meselelerden se. RAT Ve en lüzumlu nokta ek M, gayet açık bir ; ü e bir üslüpla ko. e musahabelerinin böy. küllerin ve umumi sart, i iliğine mühim olduğu a : > tahfakurularından 92 hasredildiğini bildiği, İrzurumda e yapıl Yapılacak Bi farla itina göste. j “öruretine kani bulunu. ibi orada da muhitle alâkası d Ve zamanla mütenasip Yan meseleler etrafında be yaş pılacaksa yazık ol! m haftasına Yazık olur rzifonda Dolu anları Öldürdü, i Zarar Verdi ifan, (TAN) bribatı emilme gelmiştir. Buna nazaran İse Ylasından başlamış, Ne nde ilerlemiş, akp eyrettin köyünde , ırakmamak Buretile sztu Araziyi kâmilen ha, SİP. Diğep köylerde bir ahsul bu âfeti ir. Yakanlar ür kurtula- üy ada can vermişlerdi yatın bilinçosu ERER el deposu vaziyetin. in öyün. mezeuatı kıs. yla arnen mahvolmuş. Yardım içi » bekleniyap; Ye erir TAN ME ANMA MODERN HARPTE HAVACILIK ) N ava Sanayiinde Bütçelerin Yükü T ayyare; kanat, göv- de ve motörden iba- rettir, Fakat bu birliği ku- racak ham maddelerin işle- nerek olgunlaştırılması ve hasım malzemesinin üstün- de bir varlık gösterebilmesi milyonlar yutan iştir. Dört- te bir asırlık tekâmül dev- resini hergün yeni bir bu- luşla, eskisini körletecek vasıflarla yaşamış olan ha- va sanayii, yarın için hazır- ladığı silâhlarını bugün işe yarıyanların yerlerine koy- mak yolunda didinmekte- p yar kilometre sürat elde etmesi, si. lâhın kudreti bakımından bize hayret ve takdir isteği veriyor. Bu ilerleyişin kafa, emek ve para yıpranmasıni ikinci p bırakıyoruz. Hakikatte şaşır olür taraf bütçelerin katlandık ları yüktür. Bir tayyare elli bin ile yüz elli bin lira arasında satın ak. Bır. Bu miktar zamanın fabiye. lerine uygun olarak silâhlanmış ve teçhiz edilmiş bir tayyare &. çindir. Her memleket parasına güvenerek, altınlarını feda ede. rek kuracağı ordusunun tayyare sayısını tasarlıyabilir. Bunu te. min etmesi de kolaydır. Fakat iş basit hesapla halledilecek gi. bi değildir. Bugünün modern ve ideal bulduğu silâ ordu. mu racak memleketlerin yarın meydana atılacak üstün ftaki tayyarelere de mali. yet mecburiyeti bir ikinel masraf yolu açacaktır. Her ye. ni terakkinin adım adım takip edilmesini zaruri kılan ve isti. yen havacılık devamlı olarak bütçenin mühim bir kısmıaı em nas alır. Bu masraftan korun. manın çaresi en yeni silâhlarla IPRATİK BİLGİLER lk m YAZAN * A. AHISKAL Bir tayyare fabrikasında inşaat faaliyeti hava birliklerini “ teşkil etmek ve bunların yıpranma zamanm. da evsafça fazla üstünlüğü oL miyanlarına Jâkayt kalmaktır. B itçelere yük olan esaslı taraf Hava geceli gündi sanayiinin il çalışmasıdır. ister. Fakat ye: halinde inşasına başlı; hakiki masraftır. Şuna kani olmalıdır ki, tasar. lanan silâhı meydana getirecek iki kanatla bir gövdenin birleş. #irilmesi işi yüzleree mühendis ve işçi elinde aylarca ve belki de senelerce dolaşarak incelen. miş ve bir çiyi duha eksiltmek veya bir vasıf ilâve etmek yo. lunda nice altınlar feda edilmiş, ve edilmektedir: Mühendislerin hesapları, usta başıların uğraşmaları, amelenin ter dökmesi, ve fabrikanın mas. reftan çekinmiyerek her feda- kârlığı katlanması çok zaman. lar boşa gider. İnşe edilecek tayyarenin mev m olan vasıfları gösle esi fabrika için bir sev Kati netice, resmi tecrübe fen heyetinin seri inşaata müsaade eden raporundan sonra alınır. Bu halde'fabriku masrafı kur. larir, mühendis, usta ve emele emeklerinin karşılığın görmüş olurlar, Bütün bu çekişmeler neticesinde yeni olarak çık silâha harcanan emek ve ya bin metre irtifa farkı, mi beş kilometre hız bedeli y. hut bir kaç yüz Kilo fazla bam. ba tasıma uğrunadır ve hava Senayiİnin bütçesini ykm bu ptolutip denilen tayyare ğı ginin serilendirilmesidir. 2 Yeni Muamele Vergisi Mükellefleri Kimlerdir Bb dünyada harp âfeti ve bunun gerek ıhzari, ve gerekse neticesinin husule ge- tirdiği mali zorlukları karşılamak için hükümetler, #normal dene. cek şekilde vergiler ihdas etmek. Buhranlı zamanlarda mevcut ere $e 10 nisbetinde yapi lan, meselâ buhran. vergisi, mü. ene vergisi gibi munzam ver. giler umumi hayatta zorlukler tevlit etmiştir. Fakat bu zorluklar ferdi kal miş. asıl cemiyet olan devlet, hayat ve istikbalini tehlikelerden ve felâketlerden kurtarmıştır. Avrupanın bir senedenberi i. çinde yuvarlandığı harp âfeti, göründüğüne göre, bütün cihanı Saracak mahiyet ve istidattadır. Devlet adamları uzak veya yakın bü tehlikenin tevlit eylediği ma. Ni zaruretleri ve ayni zsmanda yurdun müdafaasına muktazi si- lâhlanmayı temin için icap eden masrafları karşılayacak , yegâne çare olarak yeni vergi “ ihdasın; düştinürler, Böyle fevkalâde ahvalde ihdas iJolunan vergilerin ilmi, - içtimai vesair noktalardan tetkik ve ten. kidine girişmek faydasızdır. Çün. kü bunlar müstakar ve sabit ver. gilsr değildir ki cemiyet hayatın- daki akisleri noktai mazarmdan tesirleri düşünülsün. Yeni müamele vergisi mükel. aki ZAN yaramaz ; b edimi. eaeeaeasaneaesasaal lefiyeti noktasından yeni kanunu okurken onun şimdiye kadar mer'i diğer kanunlardak! ahkâm ile muhalefetini ve müesses hi kuki kaideleri bozduğunu hüsi niyetle kabul eylemek lâzundır. Bu itibarla yeni muamele vergisi kanununu diğer bütün shkâmı u nutarak öyle tetkik eylemelidir. Bununla beraber yeni kanun bir çok yeni mükellefiyatler te. sis eylediği gibi bir çok yeni is. tisnalar da temin eylemiştir. Ba itibarla yeni mükellefler ve yeni müstesmalar hakkında sıra takip etmeksizin bu sütunlarımız da bahislerde bulunacağız. Bu günkü bahsimiz, muamele vergi: si kanununun 12, 37 ve 41 inci maddelerine münhasırdır. üçük esnaf dediğimiz ve yalnız bir müşteri hesabı. ma imalât yapmayıp kendisiyle beraber beş kişisi olan ve muhar. rik kuyveti iki beygir kuvvetini geçmiyen küçük smai müsstese- ler her ne suretle imalât yapar. larta yapsınlar, muamele vergi. sinden müstesnadırlar. Bu suretle tornaçılar, musluk: çular, karyolacılar vesair bütün küçük sanat müesseseleri müsme sgisinden müstesnadır. Y. nız âmilinin veya sahibinin mar. kasını havi kaplar içinde satılan mamüllet ile trikotaj, mücevhe- rat, plâstik eşya, lâstik ayakkabı, kundura kalıbı, ökçe, çamaşır mandalı, her nevi maden kapla. möları, dibağat müessessi mülâtr, buyama, apre, veya kasar lama işleri veya sun'i ve; ipek ve ipek mensucat ve İpek ço rap, kese kâğıdı. karbon kâğıdı, terazi, baskül ve bünlerm montaj işleri vergiye tâbidir. Şu halde bunlar haricindeki iş. leri yapan küçük san'at erbabı kendisiyle beraber beş kişi ve ik! beygir kuvvetihi geçirmemek şar tiyle muamele evrgisinden üs. tesnadırlar. Ancak bu müesseseler evvelâ bir istide ile kanunun 37 inci mad desindeki şekilde muamele şube- sine malümat verecekler ve 41 inci madde mucibince vergiden muaf olduklarıma dair bir (kar. ne) alacaklardır. Bu suretle muafiyete nal olur. lar. Muamele vergisi şubesi de bunları kontrol ederek muafiyet hududundan dışarı çıkmalarına meydar vermiyeceklerdir, Binaenaleyh küçük sanal erba- bı bu musfiyet karnesini muame le vergisi merkez tahakkuk şube. Sinder, almalıdırlar. g yare inşaatında kulla- nılan malzeme memle- ketler için başka başkadır. AL manlar doralömen, İngilizler çelik, Aşperikalılar çelik ve tah ta İnşsata ehemmiyet vermiş dir. Diğer memleketler bu ta nifin birine girmişlerdir. Her tarzım kendine göre hususiyeti vardır. Burada düşünülen nok. ta memleket içinde bol bulunan ham maddeleri işliyerek iini ucuza mal etme ve bütçeye olan yükü a çalışmaktır. Bu inşa tarz ve mal zenelerinin ayrı ayrı mukaye. selerini yapmak hem uzun ve hem de mevzuumuz dışına oka. caktır. Yalnız şurasını tebarüz ettirelim ki, bombardıman tay. yareciliğinde günün labiyesi o. lan pike ile bombardımanı ya- pan silâhlar üzerinde muvatfak olan tarz. Amerikalıların tercih ettikleri karışık inşaattır. Pike bombardıman Amerikan usulü. dür. Müttefikler de bu usuldeki taarruzlarda daha ziyade Ame. rikan tayyareleri kullanmışlar. dır. Bu tayyarelerde gövde çe. lik, kanallar tahtadı: Birliklerin kurulmasında büt. çelerin geniş tutulmasını isti. yen havacılık, vazile yapsbil. mek içinde devem ikmale va azaltımı muhtaçtır. Ufak, tefek ârralar- daki yedek parçaların tamar lanma İşi ile benzin ve yağ sar. fiyatının ne demek olduğunu hali harpte bulunan memleket. lerden öğrenmiş bulunuyoruz. Hava sanayii, hava ordusu ve hava muharebesi sa müdafaadında ve gerekse zafe. rin hazırlanmasında olsun cülük eden de odu: Toprağa ba; ven vefakâr hava çocuklerınm kahramanlıklarını duymak ve onların mevcudiyetini bilmek, bunun gibi bir kaç masrafa ket. İsaacak cesareti ve tevekkülü vermiye kâfidir, Bugünkü Bulmacamız kana şey 69 eçen gün İngiliz müdafaa Nazırı Bevin, İngiliz mil. İletine şöyle dört sual sormuştur. 1 — Galip gelmek istiyor mu. 2 ı rizmi mahvetmek is. tiyor musunuz? 3 — Bunların ikisini de süral, Ie yapmak istiyor musunuz? 4 — Oğullarınızm, koca ve ba. balarınızın cepheden ilönüp tek. rar senelerce yanmızda normal hayata kavuşmalarını İstiyor mu. sunuz? Bu dört suali Mister Bevin harp saneyilni arttırmak maksa. ile verdiği bir konferansta sor. muştur. Bu sunle evet cevabı verenle. rin hepsinin fabrikalara iş başma koşmalarını tavsiye eden nazırın son sözü şu olmuştur — Dilekli i, arılarını lâfla değil, tlerinizle gös. teriniz.. İş başına! Ey yurt kadın. lari ve erkekleri! ra Maden Amelesinin Tatili on zamanlarda İng S yeni çıkan milli müdafaa kanununa nazaran yer altında çalışan amele harp zamanında İ. ki misli çalışacaklar, buna muka. bil de yedi gün sonunda bir gün ini terede (Başı 1 inelde) mak için hareket edecektir. Türk. ler bu ordu ile İşbirliği yapacak. lardır.” Berlin bu haberleri gazelele, İ rinde ve radyolarda tebartiz et. İtirmekle kalmıyor, ona şu haber. leri de ilâve ediyordi “— Sovyet Rusyi doğru gidecektir. Cümhuriyet Türkiyesinden taleplerde buluna. caktır. Ara sıra bu baberler Fransız sağ cehah matbuntı ve bazı İn. giliz gazeteleri tarafından da or. elif membalardan kuvvet alan bu propagandaların ifade ettiği mânalar, yani muhtelif devletlerin şarkta çıkacak hir İ harpten edecekleri o istifadeler mevcuttu. Almanya, harbin “ük gününder itibaren kuvvetlerini sağlam bir halde muhafaza eden ve garp devletleri muharebeleri. ne iştirak Oetmiyen o Sovyet Rusyayı harbe angaje etmekte şöyle faydalar tasavvur ediyor. duz 1 — Harbe angaje edildiği tak. dirde her ne şekilde olursa ol. sun kuvvetinden zayi eder. 2 — Sovyet Rusyayı, Almanya ittifakına almıya muvaffak olur. sa bu suretle Sovyet membala. rından daha iyi istifade temin o. Junur. 3 — İttifak vesilesile Sovyetle, re püfuz mümkün olur. 4 — Garp cephesinde (o zaman cephenin kolayca tasfiye ediinçe. ği Almanlarca hesap erlilmiyor. yer, 2 — Sanat Bir peygamber - Bir niria edatı, 3 — Muharebe » Ateş tutulur, 4 — Bir harf » Demiryolu, 3 «— Ucuz. 6 — Bir £ - Fakat. 7 — Vüde - Mahsul Erkek » Aldiyeti olan - Sıfat muys yarıyan bir ek. 9 — Kapital. YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Peymur, kat! karâr, 3 —Oras » Anadan babadan geçme, 3 — Cennet 4 — Son; derinlik, umk, mlt - Saz 5 — Akıl - Valide - Ters okunursa bir nota olur. 6 — Musikide geçer « Tavru'hul 7 — Bir Ermeni İsmi, 8 — 'urullah mânasma gelir » Zıpzıp, 9 — Hayranlık, DÜNKÜ BULMACANIN HALLEDİLMİŞ ŞEKLİ SOLDAN SAĞA: 1 — İmtidat, 2 — Es“ Alo - AL 3 — En - Ne. 4 — Sota « İnek, 5 — Ad » Si. &— İns - Enva, BR — Ey - Tal - *L 9 N - Pilev - A, Kızılay Kermesi Her sene büyük bir rm yetle tekrar edilmekte alan Kızı esi bu sene de parlak ve zengin bir şe- kilde hazırlanmıştır. Tepebaşı Bele- diye Bahçesinin alaturka ve alafran- ga kısımları müştereken bu işe tahsiz #dilmiştir. Kermei 13 Temmuz Cu- martesl günü akşurmı yapılacaktır. . Samatya Kızilay Şubesi tarafından 13 Temmuza Yedikule Pinar sine- ma bahçesinde tertip edilen sünnet düğünü 24 Temmuza tehir edilmistir. ha du.) Yapılacak mücadele, Avrupa hurieine sevkedilecekti. oma, şarkta çikacak bir ihtilâftan şöyle neticeler bekliyordu: 1 — Şarkta olacak bir ihtilâf, Ja hem Türkiye, hem Sovyet Rus. ya zedelenecektir. Bu iki devlet te Akdenizle alâ, ahı Dünyadaki (komşuların en iyiler! dahi olsa © komşuları zayıf o bulunmaları matla küvvetli bulunmalarına tereih e. dilir, düsturunu tahakkuk ettir. mek istiyorlardı. Kaldı ki, Sov. yet Rusya ile İtalya tamamun te- zat halindedirler. 2 -— Bu muharebeler İtalyanın Akdenizdeki inkişafı için faydalı birer mukaddeme olabilirdi. Fransada ve İngilterede karbi şarka nakletmek istiyenler 'de bulunabilir ve şüphesiz bunlar da dünyayı budala, kendilerini kârnatta en skılb İnsanları #ana- bilirler. (Kırım muharebesi) Zih. niyetini canlandırmakta fayda tasavvur ederler. Fakat n3 tarih 1854tür, ne de Türk si i, dün yanın vaziyeti 1854 telâkkilerine İ yüzde bir derecesinde tevafuk e- der, Esâsen mesuliyet makam'a. rında bulunan İngiliz ve Fransız devlet adamları da Türk hükö. metin. hn fasavvurlardan bah. el la, Mah Dört Suale Bir Cevap - Maden Amelesinin Tatili nöbetle tatil yapacaklardır. Geçen gün İngilteredeki den şehirlerinde çalışan amele başına şöyle bir şey gelmiştir: Villiams, madenlerde çalı; yirmi yaşlarında bir gençtir. yatının altı gününü ve geti yer allında geçiren Villlâms, zinli olduğu geçen pazar sabahi, erkenden kalkar; sokağa çıkart derin derin nefes almıya, lerine bol bol hava dold başlar. Bir saat kadar keyif eti ten sonra birdenbire alarm düklerinin öttüğünü duyar. İstek istemez Villiams da herkes gil soluğu sığınakta alır. Burada b ki saat kalır. Saat on ikiye doğs ru tekrar serbest kalan Villiams bahçeli bir gazinoya gider, bura. da yemeğini yemiye başlar. Ti #ukluğunu yemek üzereyke yine alarm düdiöklerini duyar. ! O gün Alman tayyareleri üç seatle bir hücuma geçerler ve zavallı Villisms her seferinde #ığına| koşar ve böylece bir haftadan 7 ünde geçii günün üçte ikisini yine yer ali da geçiri; Ertesi günü işine dönen V amı! — Meğer, bugünlerde yerin ak. ti üstünden daha rahatmiğ, | olmazsa burada her yarım te bir koşuşmak yok, demiştir. Yeni Tahrikler Karşısında setmiş değillerdir. Yabancı membalardan gelen bu propagandalar Türkiye W Sovyet Cümhuriyetlerinia kat$is lıklı hüsnü niyet ve dünyayı ide râkte gösterdikleri isabetle "Mü, vaffak olmamış tahrikler” mehi yetinde tarihe intikal etti. © Lone günlerde Berlin Fi sunun yeniden tahri başladığını görüyoruz. Metinle neşredilen bazı vesikalardan külâtif bir şekilde istifade istiyenler arzularının hıiâfına larak bizim davamıza hizmet © miş oluyorlar. Çünkü metinle Anadolu Ajansı tarafından redilmiş olan bu vesikylar, karadaki Fransız sefiri Massigi nin sarih tekzibi davamız) makta bize Söz bırakmıyor. Ancak yapılan tahrikter Tür kiye hakkında muazzu bir haleti, ve Türk inkılâbının hi yeti hakkında muhteşem bir rüksizliği ortaya atmaktadır. Türkiye Cümhuriyeti Teşkilât Esasiye Kanunu, harp ve sü karorını Büyük Millet Meeli terketmiştir. Binaenaleyh milletinin şahsi bir takım düşü! eelerlo harbe sürüklenmesine H kân yoktur. Türkiye Cümhuriy& tinde İcra Vekilleri ancak İl Üsin arzularını temsil eder. ti B, M, Meclisinindir.. Büyök Millet Meclisi kuruldur ğu gündenberi devlet siyaseti temeli budur. Bunun haricin! yapılmış hiçbir siyasi fanliye yoktur. Milletin, Büyük Millet sinin onun arzularını ifade ede hükümetin politika prensiple 20 sendenberi şaşmadan halindedir. Türkiye Cümhuri tinde g'zli diplomasiye yer VE rilmediğ gibi inkılâp pronsip rine uymıyan hareketlere de la esvaz verilmez. o #T'ürkiye Cümhuriystinın a» # na siyaseti müstakil ola memleketi imâr etmek ve içinde yaşatmaktır. Mifli sulhü İve milli hâkimiyeti, biz ancak, milli misak hudutları içinde, W kişaf ve sulh manasında, anlıyo. rux, Munhedeler meydandadır. Uzuk ve yakm devletlerle müna. Sebetimiz sarihtir. Türk iki binm ilk gününden itibaren, yet Rusya ile başlıyan samir münasebetler de iki camia & da hissi bir mahiyet almış ve &l günlerde başlıyan bu das*lı hatır ki memlekette de vetli rabıtalar husule getirmiştir. Harbin başladığı gündenberi bi tün kötü niyetliler bu rabıtalai nisan almaktadır. Z İ Türk milleti istiklal, * inşa davasını inkılâbının te: sayar. Bunun içindir ki, tahrikle, ri daima nefretle red ve “M misak" lu çerçevelenen isti ne hürmet edenle her zaman İcik kalble dostluk eden ürk