25 Haziran 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

25.6. 940 25 HAZİRAN 1940 IAN ASONE &EDeLl Ecnebi 2800 Kr. tikâra Karşı iha Ciddi Ücadele Lâzımdır Picaret Odası, bir vatandaşı “İ ihtikâr yapmak suçuyla, İ on se de mahkemeye “Yor; Maznunun işlediği iddia İan suç, pahalı limon satmak- Mahkemede Reis, maznuna # İinatta o bulunanlardan soru- | ğ İK Timon fiyatlarını tesbit et- İS Bu fiyat ne za, Ayın 22 sinde! nan, maznun, reise bir ga- #İveriyor; 22 tarihinde çıkmış | bu gazetede, Hal Müdürlü. İh bir ilâm vardır. Bu ilân. 'Hal,, de, yüz limonun üç li. satıldığı anlaşılmaktad ikâr daş ta, lime Bu he imin kat pek ar da şudu â yı dikkatle okuyanlar, ındaşı mahkemeye verenle. türlü hatâ işlediklerini| gefmekte hiç zorluk çekmez. &İizce, masum bir vatandaşı Mevh kla, hakiki iii bulamamak arasında) İşe k bir fark yoktur. Ve sanı artık, ihtikâra karşı açılan ele daha ciddi bir pöj ver zamanı, çoktan eitir. > ie yi gbi Biterlinüin Emin tarafı: Mjhun biraz yükseltileceği, bu Yenin seyrüsefer durmadan abilmesi için muvakkat bir £İ yapıldığı malümdur, Şim. gİhsiti nakliye ve halk, bu #İküprüden geçmektedir. #İâprünün çok dar yapılmış PİN yüzünden, Eminönünde K izamı, memurları irtacak derecede altüst ol. anlaşıldığı olarak m sokm çok önü daracık köprüye omebil sığamadığı inraftan bir otomobil öteki baştaki otomobil, #tikmasını beklemek met. #”Hinde kalmaktadır. Bu su. # eminönü meydanı, ve ki i, her an, bir kaza ha izdihama sahne olmak yapılacak tamirat, inde tamamlanmı- muvakkat köprünün iktarda genişletilmesi za. w$erin Sürati enlerde dn yazdığımız halde, alâkadar memur. k şehir dahilinde, gerek aricinde İşliyen nakil va. ın siiratlerini Jâyıkiyle etmemektedirler. Kaza. başlıca sebepleri ara. "siirat,, 1 saymak lâzım. in, içine bindi ricamıza rağmen— kala- İhddelerden © kadar hızla lu ki, gideceğimiz yere âh inmek, ve başka bi binmek mecburiyetinde ih içindir ki, bugün, kon- ıklaştırılması lüzumunu © hatırlatmaktan kendi. adık! NEŞRİYAT: run 10 uncu, Beden ve Spor'un 18 inci ve Yeni CENEVRE M. Petain'ı İş Başına E TAN MEKTUBU | Getiren Sebepler Cenevre, 19 İ viçre, 1914 . 918 muha. rebesinde gazeteciler i. çin de, casuslar için de em li ve mükemmel bir mer Halbuki bu muharebenin da. ha başlangıcında, federal hükü. metin edbirler, İsviçreyi yabancılara ödeta kapamiştı. Fakat Fransiz bozgunundan son ra, hele Cenevre yeniden gaze. tığı bir merkez E sebep, Fransa. dan buralara kaçanların çok olmasıdır. Bugün, Fransadan doğrud. doğruya gelen haberlerle AL man ye İtalyan kanallarından geçen haberlere göre, Fransa. daki son günlerin buhrarını öyle hulâsa etmek mümkündür Sonuna kadar harp tarafda. rı olan Reynaud'nun düşmesi. ne, Alman ordusunun kahirce taarruzları, İngilterenin yardı. mınin Roosevelt'in harp açmaması sebep olmuştur. Ancak, ne olursa olsun mün. ferit sulh yapmak kararı ile Mareşal Pötai ren, Uzlere karşı doğan sert ve çab yayılmış aleyhtarlıktr. Rey. navd'nun tüğü zorluk. lardan istifade eden politika düşmanları, bilhassa sağcılar, tabii daha Paris düşmeden ön. ce, dört yanda, şu sözleri mırıl. danmıya başlamışlardı: — Önce Almanların Fran. sızlar aleyhine silâhlanmasına yardım eden İngiltere, sonra. dan Fransayı artık silâhlarımış olan Almanyaya karşı sürm tür... Fransanın, en az bir mil. yon ölü, yaralı ve esir kaybina L Roma Muhabirimiz Cenevreden Yazıyor MAREŞAL P, İngilizler ancak 50 bin kişi kaybetmişlerdir... İngiliz seferi heyeti muharebeden zi. yade çekilmelerde vakit geçir. mi iştir... İngiliz hava kuvvetle. ri, daha ziyade, Almanların e. line geçmemeleri bahanesi ile, Doğu . Şimal Fransasında ve Paris civarında kâin büyük e karş doğru yolla. ra düştüğü ve unun, bü. yük bir buhrana kendini ter. ketmiş bir hükümetin elinde kararını şaşırdığı bir memle. kette bu propaganda, halk ara. sında, hattâ asker arasında pek buk yayılm Öyle ıdiğine göre, Eden, np > Halıyı ———— ——— İHTİKARLA MÜCADELE MESELESİ Fiyat Birliği Nasıl Temin Edilebilir ? Ky bugünlerde her kes tarafından âlika ile okunan yazı- larını şüphesiz ki, harp bava- disleri teşkil ediyor. Fakat i. kinci derecede alâkayı çeken muhakkak ki, ihtikâr ve onunla mücadele haberleridir. İhtikâr temayülü oOher zaman Oomevcuttur. (oFâkat alelâde zamanlarda rekabet bu vaziyeti kendi kendine kısmen önliyebiliyor. İthalâtın güçleş- tiği, hattâ imkânsızlaştığı, mem leket istihsalâtının da tabii ha. Wni kaybettiği fevkalâde za. manlarda ise, ihtikâr şahlanı- yor, İbtikârla mücadele işi, bad. di zatında çok muğlâk bir me. seledir. Hükümet bu mücade leyi başarmak için birçok hü. kümler koymuş, tedbirler al. mış ve geniş bir teşkilât vücu- de getirmiştir. Fakat, memle- ketin büyük bir derdi de şudur: Anadolunun içerilerine gidi). dikçe eşyanın çeşitleri azalmak- ta, kaliteleri düşmekte ve bu azalan düşük kaliteli çeşitler, alabildiğine yüksek fiyatlarla naktadır. Bu fiyat yüksek. ide, nakliye masrafı ve mu- tevassıt çokluğu; kalite düşük- lüğünde de iyi müşteri azlığı rol oynamakla beraber, teşki. lâtsızlık en mühim tesiri yop. maktadır. Ayni efns malın it- halât ve istihsal merkezlerinde veya büyük istihlâk yerlerinde. ki fiyatları çok ucuz olduğu halde, Anadolunun içerilerinde, Şarkımda fiyat yüksek bulun. maktadır. Hükümet bazi malların bü- yük müstehlik şehirlerdeki fi. yatlarını, farkını bütçesinden ema YAZIN: a M. Atayaman i 212... ödemek suretile aşağı ve mu- ayyen bir seviyede tutmakta dır. Fiyat ucuzluğunu ve bir. liğini memleketin her yerine teşmil etmek. Bütün vatandaş. ları aynı nimete kavuşturmak imkânsız mıdır? Bütün eşyanın fiyatları memleketin her tara- fmda inhisar mamülâtı gibi ay. ni olamaz mı? Çok “güç gibi görünen bu mesele (stihlâk kooperatifleri) kurmak suretile mümkün ola. caktır. Yalnız küçük ve mün- ferir istihlâk kooperatifleri bu büyük işi başaramaz. Bütün memlekete şâmll büyük koo- peratifler kurmak lâzimdir. Bir vilâyet merkezinde mah dut kimseler tarafından kuru. lacak bir istihlâk kooperatifi ki büyük sebeple esaslı bir rol oynıyamaz. Halbuki memleket öletisün. de, meselâ âzaları umumi mu- vezeneye, mülhak bi lediyelere, devlete bağlı ve hattâ olmıyan bütün devair ve müessesesattu müstahdem memurların cüzi birer hisse ile ithal edilecekleri ve memleke- tin her yerinde birer şubesi bu. lunacak bir (Türkiye memur. ları istiklâk kooperatifi) kurul. duğu takdirde; memlekette fi- yat birliği temin edilecek ve ihtikârla mücadele de kendi kendine temin olunacaktır. Adetleri binlere varacak me. mur ortaklar, nereye giderler. se gitsin, hangi daireye nakle. derse etsin, kooperatifin âzası sıfatın, muhafaza ve ortaklık mensfilnden istifade erecekle rinden, bu hal kogperatife bağ- Uleklarını ve alâkalarını vetlendirecek bir keyfi caktır. B u kooperatife devli mi müzaherette buluna. cağı gibi, likleri ve istihsal kooperatifleri ve sair İstihsal membaları da yakından ve kuvvetle alâka gösterecekler ve faydalar te. min edeceklerdir. Bu suretie memleketin her tarafına yayıl mış olan memurlara, bilhassa küçük memurlara bütün ihti. Y elde etmek imkân verilmek suretile medeni nayat yaşamaları temin edi olacağı gibi, elinde her tür! bol madde bulunduracağından, fiyatların nâzımı rolünü kolay. lıkla oynıyacak olen bu koope. ratif sayesinde ihtikârın önüne geçilmiş olacak ve diğer v. daşlar da bundai müstefit o- Jacaklardır. Bu kooperatifler kurulunca. ya kadar işe, devlet mü leri tarabından İstiksi bütün eşya fiyatlarının ketin her yerinde aynl A. in olmasını temin ile başlanıa. | dır, Hulâsa; fiyat tesbiti ve sikr bir kontrol, ihtikârı önlemiye kâfi bir tedbir değildir. Bundan başka, bu iş yine küçük bir me mur kadrosuna ihtiyaç göste. tecek ve bütçe yeküntmu oğır- lattıracaktır. İbtikârı kökün. den kaldırmak köope mak suretile imkân dahiline girmiş olacaktır. ithalât ve ihracat bir. | chili, hattâ İngiltere kralı taraf. larından vâki şahsi araya gir. melere rağmen, Reynaud, Bor. deaux'da, ya kanunu karşı bir hükümet darbesi ya. parak yerinde kalabilecekti yahut çekilecekti. Askerler, Ge. nerallerden ve büyük hükümet memurlarından mürekkep bir hükümet kurmak kararında idiler. Bunları, bu kararla dan Herrlot'nun omüdahal geçirmiştir. O zaman Pöâtain'in riyasetinde, şimdiki par kabin: kuruldu. Alman membalarından sızan malümata göre, Bordeaux kabi. ! nesi, sekiz saat süren müzake. reler sonunda şu neticelere vi mıştır: 1) Askeri vaziyet artık hiçbir imkân arzetmemektedir; 2) Ordunun artık kumanda heyetine itimadı kalmamıstır; 3i Ekonomik hayatın düzeni tamamen © bozulmuştur; bazı mıntakalar şimdiden yiyeceksiz kalmıştır; 4) Hemen hemen bütün hava kuvvetleri Somme muharebe. lerinde tahrip edilmiştir; et, İspan. Balkanlarda, Şarkta ü. mitsizdir; 6 Roosevelt, Amerika harbe sokamaz; Fransanın kre. di talebine karşı Amerika, Mar. tinica ile Gulana'yı rehine ola. rak istemişti 7) İngilterenin yardımı şimdi. ye kadar kâfi gelmemiştir; bun. dan sonrası için olan vaadi de| eti değiştiremez; 8) Memlekette halk ve ordu İngiltere aleyhindedir; 9) Fransa daha ziyade kan dökerse kendi varlığını ebedi. yen tehlikeye düşürmüş olur htiyar Mareşal, bü kana. âtle hazin mesajını rad. yoda okumuştur. Burada mev. cut kanaate göre, mesajı ile Fransamn mukadde. ratına ait ilâmr okumuş bu. lunmaktadır. Çünkü, Pötain hükümeti, Almanların. şartları ne olursa olsun, bunları kabul etmek üzere İş başına gelmiştir. Nitekim bazı haller, bu hü. kümetten başka türlüsünü bek. lemiye imkân vermemektedir: Fransa, İngilterenin en sor “Birlik” davetine sağır kalm: tır. Bir İtalyan rivayetine göre İngiltere hükümeti, bütün Fran sız deniz filolarının peşin para ile kendisine satılmasını teklif, etmiş, fakat Bordeaux, bu tekli. fi nazarı itibara almayı reddey. | lemiştir. Dikkate şayan olan şu satır. ları İtalyan gazteleri yazıyor. lar: “İngiltere, Reyna kilmesi ile Fransanın d'nun çe. politik kumandasını elinden kaçırmış! oluyor. Bu kumanda, şimdi, Fransız milletinin ve Fransiz ruhunun mümessili olan hakiki ellere geçiyor. oİç cephede askeri cephede, enternasyonal cephede bir iflâsı tasfi mur bir hükümet me tir. Yeni hükümet, şerefi kur. tararak ve mümkün olduğu ka. dar az şey kaybederek fe ; tasfiye edebileceğine kan Fransız o mahfillerinde Pötain, Hitler ve M müzakere edebilecek en münasip şahsiyettir. Almanva. nın karşısında, Pötain. bundan önceki muharebenin muzafferi. Iyanın karşısında n gecen muharebedeki müt. idir.” Almanlar, kendisinden şer»f. li bir sulk isteyen ihtiyar Ma. reşale, görüyorsunuz, fena mu. amele etmiyorlar. Fakat, Fran. sanın bozgununu şu veya bu a- dama, şu veya bu kateroriye veya partiye etfetmek isteven. leri “çılgın” diye itham eden bir Fransız, bana dedi k “.- Almanlar, Pötain'e iyi muamele ediyorlar; bundan te. selli bulanlar. ayni Almanların Fransava edecekleri muamele, den çok daha fazla inkisara uğ- rıyacakardır.” C.C. esasiye | 3 Mareşal, bu| Gözü Kızışan Tayyareci - Karanlıkta Olanlar » Maine Baba Evlât en garip sıkıntısından; biraz evvel buka hava harplerinde | ğu tuhaf taşla oynamakta or. İki düşman tay | sırada birdenbire müthiş bir İyaresi aramda şöyle acalp bir|rültü duyulur. Düşmanın wceşimiiğ çurpışma olmuştur den kurtulmak için sığınağa İlt Bir İngiliz ta ün |ca eden halk, küçük çocuğül İcephanesini bitirerek kararg; cehaletine ve annesinin dikkati na dönmek üzere iken, bir düş-|sizliğine kurban (gitmişlerdi e rastgelir. Vazi. | Çünkü, çocuğun sokakta buldu Ne yapsın? | ğu taş ayarlı bir bombadır. “Bu| * * “28 | Buluşan Baba Evlât olandanın 1 olund H gündenberi cenuba doğru ret eden bir muhacirler küt lesi vardır. Holandadan Belçikas İya geçen bu biçareler u harbin sahne. | B lerine | tesadüf edi recisi b vardır. diye O da tâyyareyi düşman tayyaresinin üstüne çıkarmak. Eğer oraya kendimi onun kurşun menzilinden kurtarırsam, belki bir işe yarar. Ve hemen tavyaresini, düşmanınkinin kuy-| da işgeli üzerine, Frs ruğu üzerine çıkarır. eee Böylece iki tayyareci ararım: layınca da cenuba doğru ineği da bir koşmaca oyunudur başlar. | al Bir: iner. biri çıkar; böylece hay İİ sclçikada ot li zaman geçer. Derken çok ga-| yan bir Fransız kızdır. Kendi rip bir şey olur. İngiliz tayyare- | buraya beş yaşında iken getirili Jetsi gayet stkışık bir vaziyetten | miz, bir yetimhaneye kapatık kurtulup onun üzerine geçmeğe | mıştı. Ailesinden hiç haber yol çalışırken, her iki pilotun da â-İtu, Filvâki annesi ona öleceğiği jceleleri yüzünden olacak. İngiliz, “ çün bir adamın resmini havi bif İ ötekinin kuyruğuna bindiri . vermiş ve: | Bir de ne görsün? Düşmanı al.) | Kızım, ben uzun bir seys İlak, bullak olmuş, takla ata ata um; eğer biz günlü Jyuyarinyek, hatırla ki, bu resin | Zavallı, bir yandan bu kahra. manlığına şaşarken, bir yandan | da canmı okurtardığına sevi. nir. Böylece bu hava yeme bir tessdüt nı İngiliz İman ki zi mağlüp eder. zim olursa; senin Fran: midir, demi almıştı; zira bas e geçinemediği biri . Aradan seneler geçmişe e geçen gün Fransada bizi | * yol üzerinde şöyle bir vaka Gis Karanlıkta > lanlar muştur: — Bir dağ yolundu, buradan geçsi G mekte olan iki Fransız neferi ik bir İngiliz kasabasın. | yerde baygın yatan bir genç kız da şöyle bir vaka olmuştur: buluycrlar. Dağ başı ıssızdır. Ki. Sirenler çalınca halk, sığınak- rın yanıbaşında sör kıyafetinde İlara doğru koşmıya başlamıştır. | bir kadın ölüsü vardır. Matra: Bu sırada bunlar arasında küçük | dan kızs su içiren askerin gözü bir çocuk, ayağı bir taşa takıla onun göğsündeki pandantife il rak düşmüştür. Ayağa kalktığı|şiyor. Bir de açıyor ki; ne göz.“ zaman — çocuk bu ya — onu sün? Kendi resmi!, İ düşüren tostöpürlak'taşı — ağır|- Senelerâenberi olmakla beraber “- yar İ sakladıkları kızı bö; miştir. perişan bir vaziyette Ne ise, zaten ufak ol halkından 10 kişi kad nağa girmişlerdir. Halk, şuradan buradan konuşmıya başlamıştır. Komşulardan biri Ah, hiç sormayın, yemeği de ateşte unuttum; diye dert ya- narken; kadınlar küçük çocuğu unütınuşlardır. Akşam yemeğinin ortasında! ş sofraaan kaldırılan çocuk, can LOKMAN HEKİMİN ÖĞÜTLERİ BAYAN HELEN KELLER | Hem gözleri görmiyen, de kulakları hiç işitmedi dilsiz kalan bu Amerikalı kızın hikâyesini yahut zdir. Onun gibi iki, üç cihetten alil olanlar her yerde bulunur. Meselâ bir ar lık İngilterede böylelerinden elli çocuk, Fransa da —çocuk olan ve olmıyan— 338 kişi sa. yılmıştı. Fakat Amerikalı kiz bir buçuk yaşında iken kör, sa. gır ve dilsiz olduğu halde on iki yaşına kadar, kendi dili olan İn. gilizceden başka, iki yabancı dil ile eski Yunanca ve Lâtinceyi öğrenmiş olduğundan o alil kı. sın zekâsına bütün dünya hay. ret etmiş, hakkında bir çok ga. zete makaleleri ve kitaplar ya almıştı. Gözlerinden ve kulaklarından alil bir çocuğun © derecede bil. yük marifet kazanması şüphesiz hayret ve takdir. edilecek bir şeydir. Ancak, doğrusunu ister seniz. o büyük omarifetten do. layı, kızın zekâsından ziyade, 0. —ox cok söylivecek çen gün bombalanan kü. kendisinden © yerde ve karşısına, Hemen kızını ayıltan nefer, o. Öğ nu kendi karargâhma ğ ve şimdi kız, onların her yardım ediyor. Dikişlerini, küklerini dikiyor. Yaralarını te. mizliyor. Başı bir ver bulmuştur. Bövlece sulk zamanımda bulu İ baba evlâdı. harp, illet en ziyade, bazı yerlerde pek küçük ekalliyette kaldıkla, rından dolayı kendi soylarından kız alan Musevi ailelerin Anne ile habadan in de ufacık bir bozukluk bulununca çocuklarında iki bozukluk bir araya gelir, üç büyük illet mey- dana çıkar. İkinci büyük sebep frengi hastalığıdır. Bu hastalık çocuk hâsıl olmadan tedavi edilmeyim. çocuğun hem kulak, hem de inde bozukluk yapar, ez, İsitmez ve söyle. mez olur... Bazılarında karışık illete sebep kızıl hastalığı yahut bulaşık menenjit hastalığıdır. Bunlar soydan gelmezlerse de heniz söylemiye o başlamamış küçücük bir çocuğu bulaşık hastalıklardan korumamak ta annelerin ve babaların hatası sayılır. Böyle karışık alil çocukların zekâsı a7 cok yerinde olursa ©i lara okuma, yazma, hatâ göz. leri vören dilsiz © ların ya, nabitdikleri kadar söyleme, ka. ha yahut ax çak ince sanatlar öğrenmek için çarrler ve mah. sos mektepler vardır. hatası çocu! ini, hatti hemi relmis olan hocası ivan'ın sahrını ve ww nı tekdir etmek lâzumdir. İ Kisin kendisi, zeküsndan do Isyı tebrik edildikten sonra, se yunun kurbanı olduğundan da m Tnvı da teselli mi Arğer, ez .üre Çünkü karışık illeri de a r. Vie soyunun sağlıklarına karşı İsle © hassıs hocalar lara da oku. | dikleri bir hatanın neticesidir. o ma ve yarma öğretmek ieln wi. Bayan Keller'in xoyundaki raşırlar. Ancak elde edebilecek. ğlık hatasının ne oldu ia leri muvaffakevet sil kalan en bilinemezse de hövle karı e bakerda fetelye iatiklere göre en başta gelen hata yakin akraba arasında €v. Tenmektir. Onun icin bu karısık , söylivemez ve a edi isitmez. sö onun sile nl) is Vi) gecnkla hirli zavallı demek lâzım gelir. Lir. .