15 Haziran 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

7 << »GÜZÜME ÇARPANLARI ul d | — > # Yazan Sevim SERTEL i | 3 Ay Adresler Kalkınca - Otobüs il e a X Biletçisi Anlatıyor bil an memleketler için in. hi müddet sırasiyle | | ği vi imei mütemadiyen | burası olmadığında israr ederleği düşman tehlikelerine kar. | se de, ne yaptığını bilen polis dan gelecek hücumların ve bil. darın huzuı çi ne büyük|r sert bir asker onların celp İgâiğiii iz bu sabah burada bul hacaktınız. Geç kalmışınız. Cej O zaman artık sabrı tükendi James onlara sabahtanberi başlaiii Asker toplıyan diğer bir no tanın bulunması kumandanın yalılardan aldığı malümat üz: ne onların sabah gittikleri bu 15.6.940 15 HAZİRAN 1940 TAN ABONE BEDELİ Ecnebi 2800 1500 400 tsene # Ay İ peşindir. 4 kuruştur, € eliceye varmışlardır: Karaya inen düşmanın eli nereye indiğini, nereye gideceği. ni gösteren haritalar vardır. On. ları şaşırtmak İçin şimdi Londra. da ve İngilterenin diğer tarafla. rında sokak isimlerini havi lev. haler kaldırılmıştır. Böylece yı re inen paraşütçü yolunu ötekine berikine sormıya mecbur olacak ve elde edilecektir. Fakat arada müş ve faaliyete geçmiş bir halde Bu toplar son haftalarda Garp Cephesinde kullanmıştır. Tayyare dafli bir topu ayarlıyan topçu, topu ayarlamakla bilhassa tankın seyit kolaylıkla tahrip edilebilecek noktalarını seçmiş olur. Tanklarla Mücadele ona şi tertibat alınmaktadır. Hava. | ları zorla içeriye sokuyor, karma na çıkarıyor. İri yi fet olduğunu sezen İngilizler şu | ğılarına baktıktan sonra di) göreceksiniz, diyor, p rina geleni anlatıyor. İğ zarı dikkatini eelbediyor. İskogü elçikada bulunan talebele. rimizin harp başlar başla. Belçikadan çıkabilmek için, r zorluk çektiklerinden imiştik. İfün, Fransada kalan talebe. izin de memlekete dönebil. li neredeyse imkânsızlaşa- Fakat dün memnuniyetle ik ki, İsviçre tarikile adan çıkabilmek, ve Türki. dönebilmek henüz müm. düş, venni ederiz ki, orada bulu. Vatandaşlarımız, yakında or- kalkması mümkün olan bu İlrsattan istifade imkândan m kalmasınlar. Fakat biz, #esileyle, bu hususta başka İler tarafından alman ted. bizim tarafımızdan da edilmesini isteriz. Meselâ İka, Fransadaki, Almanya. : hattâ, Romanyadaki, Ma. ndaki febaasinı, sefaretle- tasile, çaktan memleketine . 'eçteki, Belçlkadaki, Ho. aki tehnasını geri çekmek unda İngiltere de ayni şe. davranmıştı. Halbuki, biz, susta, maalesef, lâzım gel. Üsrecede uyanik davranma. yaz, lâ, bugün, hâlâ Almanya. İtalyada talebemiz var. inin şu halinde, onları bir iel anavatana getirtmemiz, İhtimali hesaplıyarak dav. miz lüzumunun en tabii i olmaz mı? * Zaruret Karşısında rta mektep, eleme imti- hanlarının verdiği rletice de toplanan efkâri umumi. bu dikkat ve alâkası hâlâ #diyor, Talebe velileri ta. bu hususta yapılan şi. r devam etmektedir. ın içinde bulunan en mütalâa, bizce, sınıf mev. ın pek fazla olması dola. talebenin iyi yetiştirilme- İmkân bulunmadığı ve bu heticenin bu sebepten doğ- hak vermemek ildir. Hakikaten si. £ok kalabalıktır, muallim, Mlebenin vaziyetile ayrr ayrı İevletin halline çalıştığı en meselelerden biri olduğu- Mutmamalıdır. İlk tahsil mec i ilk mekteplerden mezun rin sayısını çok büyük bir çikarmıştır. Bu in. emen hepsi de tahsile de- Arrusundadır. İş böyle olun» iplabilir. Maarif Vekâleti İyacın bütün masraflarını #tse bile memleketin mu. kadrosu bu iş için henüz değildir. e bu çeşit zaruretlere in- #itikton sonra, talebenin s6- i her şeye rağmen dü: hedefini gözeten Maarif inin tuttuğu yolu da tem *k hakkımız değildir. İnekli General Vehip İ Defnedildi enbe günü vetat eden es. Kolordu Kumandanlarından © Paşa dün saat 14,30 da A- deki köşkünden kaldırı- Osmanağa camiinde kıh- Mimazı müteakıp Karacaah. iszarlığına defnedilmiştir. merasiminde arkadaşları bası hazır bulunmuş, me. &elenkler konmuştur. Eden Sılahlar YAZAN: anka karşı gelmenin çarelerini ilk ara- yanlar, bugünkü harpte tanktan en çok istifade eden Almanlardır ve 1917 de buldukları ilk çare, bü- yük ve parçalayıcı kurşun- lar atan geniş ve ağır bir tüfekti. Bu tüfeğin kusuru, birkaç yuvarlak attıktan sonra ısınması, tüfeği kul- lanan askerlerin omuzun- DONALD dan yaralanarak iş göre- miyecek hale gelmesiydi. Bunun üzerine zırhları par. çalıyan bir mitralyöz icat edild Fakat bu da pek muvaffak ola. madı, Tank, müttefiklerin ( geçen Büyük Harpte sürpriz teşkil 8. den silâhr idi. Almanların bu COWİL silâha karşı gelmek için ettikleri vasıtalar inkişaf etmiş ve tank dalii top vücude geti. rilmiştir. Bu top, seri ateşli tü. fek ile mitralyöze benzer. Bunlardan İngilizlerin Bren'i, Fransızların Hotehkin'i, Ame rika, n Brovning'i, İtalyan. ların Fiat'ı yarım pusluktur ve icat MED MUKADDE Myonlarca zamanında iş ağa, ve sefalete mahküm eden, huzursuzluk ve emniyetsizlik içinde yaşatan; harp zsm da ep feci ölümlere sürükle; nesillerin emeklerinin mah olan sanat ve teknik eser tahrip ettiren saik nedir? Harikalar yaratan, karalara, denizlere ve havalara hâkim o. lan, bütün tabiat kuvvetlerini kendi arzularının hizmetkârı yapan insanın bu büyüklüğü ve aczi nereden ileri geliyor? Neden kadiri mutlak olan in. san, en basit bir rahat yaşa; meselesini halledemiyor? İnsanları İclâketten felâkete n bukör ve melün nedir? Nerededir? 9.3.1940 ve 8.6.1940 tarihleri arasında yazdığım makalelerde, hissi selimini kaybetmemiş o âlim, filosof ve iktisatçılar, bütün beşeriyet İçin en hayati mahiyette olan bu mesele hak. kındaki noktai nazarlarını ob. jektif olarak göstermiye çalış. tım, B» etüdlerden şu umumi neticeyi çıkarabiliriz: Bugün bütün beşeriyetin tarip olduğu buhran, mahiyeti, şümulü, mukadderatı bakımla. rından evvelki devirlerde şahidi olduğumuz mahdut, ikti. sadi buhranlara katiyen benze. miyen bir rejim buhrarsdır. Bu buhran, on sekizin, sonunda teessüse başlış bir asır kadar müddet ink, ve müterakki bir rol oynayan, fakat bütün mahsullerini ver dikten ve tarihi vazifesini yap. tıktan sonra inhitat devresine giren ve kendi deruni tezatları altında göçmek Üzere bulunan bir rejimin ölüm buhranıdır. Yirminci asırda İlim ve tek- nikle mücehhez olan insan, ta. biata karşı tam ve kati bir za. fer kazanmış olmakla haklı o. larak övünebiliyordu. Çünkü is. tihsal, mübadele ve münakale, vasıtaları akıllara hayret vere- cek derecede inkişaf ve terakki etmişti; o derecede ki, ilim ve teknik otomatik olarak İnsanla. rı sulh ve refaha kavuşturaca. ği sanılmıştı. Fakat, seneler geçtikçe görül. ENİYETİN sim Varaniz sie Sadrettin Celâl Se. —......2 e ki, baş döndürücü bir hızla nkişaf eden ve İnsanlara saadet eceği umulan teknik, ketten felükete sürük. lemektedir, 1910 — 1929 seneleri arasın. a nüfusu yüzde 23 nis. betinde, servetler ise dört misli çoğaldığı halde milyonlarca İn. san açlık tehlikesi karşısında k- mes rikada bile 15 milyon işsiz in. san açlıktan kıvranırken, yüz binlerce vagon buğday, milyon. larca hayvan ifna ve tahrip e- dil Nakil vasıtalarının harikulâde inkişafı neticesi mesafenin or. tadan kalkması, insanlar ara. sında kardeşliği ve iş birliğini kuvvetlendireceği yerde, mil. etlerin biribirlerini tahrip et mele: daha kolaylaştırmış- tar. on. ni İnsan dehasına borçlu oldu. ğumuz harikulüde keşifler ve ibtiralar insan için gittikçe da. ha korkunç, amansız tahrip ve ifna vasıtaları haline geldile İnsanlar, bolluğun kıtlığı, ik. tidarın aezi, İmkânların imkân. sızlığı doğurduğu tezatlarla do. lu bir cemiyet içinde, huzursuz. luk, emniyetsizlik, endişe ve ıstırap içinde yaşamıya başla. dılar, Bu, tabiatın tazyik ve esare. tinden kurtulan insanın, tekn ik ve esareti altma gir. u vaziyetin tek ve hakiki bir sebebi vardır: Mede- niyetin maddi ve teknik unsur- larile, içtimel teşkilâta hâkim olan zihniyet arasmdaki tezat ve intıbaksızlığın iktisadi kuv. vetlerin inkişafına sed çekmesi. Bu buhranın, bütün beşeriye. tin lehine olarak halledilmesi. nin de tek bir çaresi vardır: Bu ıbakı temin etmek. Bugün modern teknik, sınat istihsalin enternasyonal bir su- rette teşkilâtlandırılmasını xa. ruri kılmaktadır, RATI Tublat servetleri arz üzerinde müsavi olarak tevzi etmemiştir, Sınai ve zirai İstihsal ve mü. bedele, dünya mikyasında rat. | 1 ve âdil esaslara göre teş. | kilâtlanırıldığı takdirde, bu.| günkü iktisadi rekabet ve an: şiden mütevellit israfa nha; verilecek, sâyin verimi hariku, lâde çoğalacak, dünyanın her | yerinde yaşıyan insanların bü tiyaçlarını tatmin etmek olacak, harpler orta dan kalkacak, bir kelime ile, be, ci hayvanlık devresinden! ak hakiki insanlık devresi. | ar Bugünkü şartlar içinde beşe. — eğer orta zamana dön. temiyor: ancax bey. nelmilel plânda teşkilâtlanmış bir devlet istikametinde inkişat edebilir. Ve ancak böyle bir teşkila içindi ki, fakrü sefalet, ist bal endişesi, harp sebepleri ör. tadan kalkacak, umumi ve de. vamlı sulh ve refah teessüs cd. cektir. Bugün, böyle bir cemiyetin unsurları, her zamankinden zi. yade elimizin ve erarimizin al. tındadır. Yalnız bütün insanların, in. sanları idare edenlerin bunu müştereken ve samimi olarak istemeleri kâfidir. Yapılması lâzım olan şey, lim ve tekniği hasis zümre, merfadİlerinin hizmetinden çi- ksrarak bütün insanların hizme tine koymaktır. Bu bir ha; denilecek, İhtimal. Fakat, yarının he. kikat kumaşını dokuyan, bugü- nün hayalleridir. 1914 harbinde akan kanların boşa gittiğini 1940 harbi bize pek acı bir surette gösterdi. Bu harp, yeryüzünde böyle bir cemiyeti kuracak bir sulh. le neticelenecek olursa, dökü. len kanlar boşa gitmemiş ola. caktır, Aksi takdirde medeniyetin de beşeriyetin de istikbalinden ü- midimizi kesmemiz ve bir Fran sız şelrinin şu sözlerini kabul et memiz lâzım gelecektir. Les hommes sont des fous et pour Iâternitâ. İnsanlar mecnundurlar ve e. bediyen mecnun kalacaklardır. bir dakikada 450 ile 1000 yu. varlak atmaktadır. A“ tank dafii top, İnce uzun namluludur ve ye. re dikilerek kullanılır. Mermi. leri küçüktür. Burlarm vazifesi tankı delmek ve zırh içinde infilâik ederek tahribat yap.| maktır. Hareket, otomatiktir. Hali hazırda bütün modern ordulst bu silâhı kullanmakta. dır. Almanlar çok ağır tanklar kullandıkları ve bunların 7 “arı da çok kalın olduğu ttefiklerin tank dafii topları, tanklar üzerinde pek te te. etmemiştir. Ağır tanklara karşı kullanı lacak tank dafilerine iyi ler seçmek ve at: göstermek lâzımdır. Son haftalar zarfında Belçi. ka ve Fransada vuku bul diseler, bilhassa tank daf ların vaziyeti üzerinde müessir olacaktır. Bu hâdiselerin mahi. yeti anlaşılmadıkça yeni bir hüküm vermiye imkân yoktur. Hali hazırda tanka karsı lanılan üç silâh vardır. Birinci. si: Toplar, ikincisi: 'Tek ada. mın kullandığı toplar ki, bun. lara tüfek te denilir. Üçüncüsü Zırhları delen veya barçal makineli tüfeklerdir ki, bunla. rır tesirleri, en büyükleridir. Zırhları çok kalın olan tank. lara karşı da bâlâ bunlar kulla. nrlsyor. Jegiilerin tanka karşı kullandıkları top kolay. likla hareket eder. Bunların te. kerlekleri, kolaylıkla makta ve top bir kaç fımda faaliyete geçmektedir. Bu toplar kurşun © geçmez zırhla mücehhe; Bu topların en kalın zırhları deldikleri anlaşı. yor. Bunların tanka karşı if bir mevzi almaları tanka galebe çalmanın yarısını temin eder. İngilterede bu toplarla yapı. lan tecrübeler çok iyi neticeler vermişse de, Belçika ve Fransa. da vuku bulan hâdiseler bu ne. ticeyi teyit etmişe benzemi, Bunun sebepleri yukarda dedi ğimiz gibi ilerde anlaşılacaktır. İngilizlerin (25 Par) dedikle. ri bir büyük tank dafileri daha vardır. Bu top, mebzul miktar. da mevcut olsaydı her halde Alman tanklarına karşı son de- tece tesiri görülürdü. ank dafli topların en mühim hususiyeti tankların ilerleme hatları üzerine yerleştiri!meleri, tayyare dafii toplarla birlikte faaliyete geçmesidir. Tank da. fileri bu şartlar içinde en ağır tanklar Eğlence Yerleri İçin Yeni Tarife Hazırlanıyor Belediye iktısat müdürlüğü, gerek lokanta ve eğlenti yerleri, gerekse kır gazinosu ve plüjlar. da tatbik edilecek tarifeler hak. kında yeni bir esas tesbit etmiş, bu esasa uygun sekilde hazırla. dığı tarifeleri, tasdik edilmek ü- zere, dün daimi encümene ver. miştir. İçki satan yerlerde içki ile me. ze biribirinden ayrılmıştır. Bu tarilelerin tatbikile beraber içki. li lokantalarda içkiler ayrı, me. zeler de porsiyon hesabile ayrı o. larak satılacaktır. sırada bu işaretsizlik İngilizleri de fena halde şaşırtmaktadır. Geçenlerde şöyle bir vaka ol. muştur Jack ve James, İskoçyalr iki kardeştir. Orduya iltihak etmek üzere Lond'uya gelen ba iki İs koşyalının elinde gidecekleri a5. kerlik şubesinin adresi vardır. Bin müşkülâtla şuna buna sora, sora nihayet askerlik şubesini bu. luyorlar. Şube, çıkmaz bir so. kakta gayet acalp bir binadadır. İçerde ilk karşılarma çıkan oda. da masa başında givil bir zat o- | turmaktadır. Ona askere yazıl. İmak için geldiklerini söylüyorlar. Bir yabancı şivesile konuşan | muhatsplar; onların isimlerini 8. byor, kendilerini tebrik ediyor, İ ve ellerine birer kâğıt vererek, şimdi gidip şehri gezmelerini ve akşam saat altıda vazife başında olmalarını söylüyor. Bu vaziyeti biraz tuhaf bulmakla beraber e- hemmiyet vermiyerek gezmiye orlar, Bir hayli dolaştıktan ve eğlen. dikten sonra saat altıya doğru İ. ki kardeş şubelerine dönmek ü- zere yola koyulüyorlar. Fakat, şube binasını yine bir türlü bula. r. Tekrar ona buna sor. yorlar, Neticede bur-| larm acemiliklerini sezen bir po- lis onlar; o civarda bulunan ara. dıkları şubeye götürüyor. Bu se. fer geldikleri yer büyük bir mey. danda şahare bir binadır. Onlar her ne kadar aradıkları şubenin Soya çeken hastalıkların en meşhurlarından biri de çok kan akmasına istidat veren bu has. talıktır. Bu istidadı gösteren her kesin soyunda mutlaka ayni hal bulunmazsa da hemofili hasta. lığının soya çektiği pek çoktur. Bir hekim bu istidadı gösteren bir soyun bir buçuk asır içinde yetiştirdiği insanların halini bi. rer birer tetkik etmiş ve ayni soydan 212 kişiden 111 inin e kek ve üsi tarafının kadın oldu. ğunu ayırt ettikten sonra erkek. lerden 30 kişinin bu istidadı gösterdiğini fakat kadınlardan hiç birinde” görülmediğini tah. kik etmiştir... Onun için hemo. fili yalnız erkeklerde görülen bir hastalık olarak tanınmıştır. Kadınlarda bulunsa bile pek ha. fif geçer, Fakat gariptir ki kadınlar bu hastalıktan müstesna oldukları halde soy içinde devam ettiren de onlardır. Bu istidadın baba tarafından geldiği hemen hiç bilinmez de, hemen her vakit a. na tarafından gelir. Yine gariptir ki bu istidat er. kek çocuğun hemen doğmasın dan başlıyarak meydana çıktığı halde çocuğun göbeği kesilirken hiç bir sakatlık olmaz, kan fazla akmaz. Sonra, çoc ta ve bütün hayatta derinin üzerinde ehem- hâsıl olsa ora- çok kan akar ve durdu. pek güç olur, çünkü çı. kan kan havayı gördükten son. ra da pıhtılanmaz. Karın böyle kesilmeden akmasından insan düşer bayılır. O vakit, kalbin durması neticesi olarak, akan kanın durduğu olursa da o hal. de bile akmakta devam ettiği vardır. O zaman neticenin ne. reye varacağını iahmin etmek güç değildir. Bundan dolayı çok kan akma sına istidadı bulunan bir kim senin üzerinde ameliyat yap- mak, hattâ bir diş çıkarmak pek tehlikeli olur. Üçüneti bir garip. dandaki him tarafı da burasının düşmü hatile pek iyi anlaşılıyor: kerlik şubesini arattırıyor. nan netice şudur: James İle Jack, uzun müddi caddede gittikten sonra sağdaği meydana sapacaklarına, soldaki çıkmaz sokağa savmışlardır. si en son binaya eklerine, bu sokaktaki ei giti mişlerdir. İşin en garip ve mü b gizli gizli gönüllü topladığı bi çi Beşinci Kolon yatağı olmasıdığ Şimdi James ile Jack'in cezi affolunmuştur. ## ş Otobüs Biletçisi Anlatıyor 251 V ziyetin vahametine rağ men İngilterede hayat asli şağı yukarı tabil denecek bir ziyettedir. Fakat oLondr kali bi hal ve hareketlerinde bir g tabiilik var, Sinirleri gerilen, Ki faları kendi işlerinden daha büsü yük meselelerle meşgul olan İğiği Bilizlerin içinde bulundukları hi e izasi leti ruhiye otobüsçünün şu. izni “B sıralarda müşterilerime bi dalgınlık ârız oldu. Her şeyi unu tuyorlar. Otobüste bıraktıklari gaz maşkelerinin, şemsiyeleri haddi hesabı yoktur. Bir çoklasiğiğ paralarının üstünü almayı akkrığijı bin di İbile getiremiyor. Geçen gün paği rasmı uzatan bir kadm gidesi yer için bir bilet istiyeceğine şöğ le bir talepte bulundu: — Boş okka patates ver, lum. HEMOFİLİ HASTALIĞI lik derin yaralar, cildin üzerime! de hafif çiziklerden daha az teli likelidir. Bununla beraber bil diş çıkarttıktan osonra, akal kan dinmediği için, gidiveret ler vardır. Böyle istidadı olan bir erki çocuğa sünnet ameliy tırmakta pek bü; dır. Eskidenberi, sünnet edile dikten sonra gittiklerini ar sırada işittiğimiz çocuklar bil istidattan dolayı giderler., © nun için Musa dininin Tevrat KİSİ tabında bir soydan iki erkel çocuk sünnet edilirken kı dinmemesinden gittiği anlaşılır sa ondan sonrakiler sünnet edil mekten müstesna (tutulacı yazılıdır. Bereket versin ki, Şimal mı leketlerinde bilhassa İngilt ile Almanyada daha ziyade ol bu hemofili bizim memleketi iğ mizde pek nadirdir. Bununla bezli NV raber sünnet ameliyesi —zatejği adı üstünde — mutlaka Tüzmm bir erkek çocuk sünnetten soneği ii kan akmasından gidince o soy da başka erkek çocukları süs nunca burun birden sık sık Kai nar, damla damla olmakla beğ raber arkası alınmaz... Dudaji kanar, cocuğun bir tarafı bir yeğ re hafif surette çarpsa oraygiği kan toplanır, bilhası $i yolu bilinmezken hemofi tutulaı avi edildiğinden © istidadı gösteren rorw kem eli olmasından, umudu kesmeli istidattan şüphe bile edilineei ğ çocuğu hemen hekime melidir.