31 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

3145940 — —— ——— BUGÜN n li Fransada I| Ban: Ö. Rıza DOĞRUL | Çimali Fransada iki hafta- ;hkdır devam eden harbin so. 4 klaştığı muhakkaktır. Mu- iki taraftan her biri, arzu- Mutabık bir netice almak i- çi aŞlyoı'. Müttefikler asgari çekilmek için çalışıyor ve ü kralmın ordusile birlikte Dİmnsınqan sonra yapıla. Ü. $ka bir şey kalmadığını , Olar. Müttefikler, dövüşe . Berilemekte ve sahilden Te binerek Şimali Fransa- Ayrılmayı istihdaf etmekte.- y'anlar da, müttefiklerin bu İ Çöerini kâmilen imha ede. 'giliz ve Fransız müdafaa- B & zayiata uğratmak için 4 Yorla.—_ Almanlar bir oralık p Yetlerin teslim olmasını DA " için çalışmışlarsa da buna B lak olamadıkları anlaşılı- " 4, "bunla beraber Almanlar, h ikleri şiedetle takip et- Ve iki taraf arasında ka. Ve havada mühim muhare- Vuku bulmaktadır. 'e& Buharebelerin bir kaç gün Vam edeceği anlaşılıyor. wW .::İıırebclcrin nikayet bul- | Te olduğu ikı tarafça da edildiğine ve muharebe 13 A İnde Almanyanın Şimali bir kısmını İşgal etmiş sahiline varmış olacağı ettiğine göre daha son- " vuku bulacağı, alâkadar ) " şimdiden meşgul et. B A »;h |. o! ibâ - © Harbinden Sonra: WEP *ris gazetelerinden Popu- ire, bu noktaya işaret e- Yakımnda Fransız cephesi.. 4 he ve Aisne nehirleri ü- ©i Majinoya iltisak edece- h Stiyor ve Almanların da. h “ne yapacaklarını tetkik WÜYk, 'Almanlar Paris üzerine h Yecek, yoksa gayretlerini (Ş ” üzerinde mi teksif ede- dih. Sa bu iki hareketi ayni K başarmağa mı teşebbüs a diye soruyor, yidi (“ tların ne yapacaklarını » kimsenin 2linde değil. h | 'w' T Ingiltereden de, Fransa- ” eıe,, haberlerin birleştiği Zf Var ki, o da müttefikle. B* | " tephelerine karşı besle. evi Vitimattır. Müttefikler, Al- e bundan sonraki her ha- 'E' i durduracaklarını Al. l |© Pransada da, Ingiltere- - telih | Htefikleri çok iyi hazır. B Ç Ulacaklarını söylüyorlar. — n tahakkuk ettiğini gör !“lefiklerin kazanacağı ::ek | " teşkil eder. w? pW | " SA ; e n İssali: S$ilizler Norveçteki Nar- VA Vik'i bu sırada işgal et. l anların — İngiltereye üzere oldukları har. h tübir almak - istediler. bir hava üssü vücude g. ” ve bu hava üssüne S Yerleşen Ingiliz kuv. DN dim ederekAlmanların Vuku bulacak teşebbüs- W abele edecektir. h'?_'Et Narvik'in bu sıta. h ine ehemmivet veril. Se&bebini izah eder. ındott ee sada Komünist Mahkümlar K0 (AA) Askeri ı'lkemesi 30 maznunun , Plerini tetkik etmiş ve l'ıı 27 komüniste ait olup 939 tarihli kararname İ ATak milli müdafaaya dalgt N ! harekât ve askerleri rinde " PiÇE teşvik cürmü ile it. 4, & mahküm olanların. 0 wM"liştir. Reddedilen ta. Üş Yanında başlıca Paris h celisi âzasından Frout k İn ve Montreal Sous N Çiye reisi Sougue ve ıh“' Fort belediye reisi İç i(î'vıepleri mevcut bu. i, gee bamıf |90 y de Zelzele 'et | taziyetiPta, 30 (TAN) — Bingölde tazesitt Dü Olduğu haber Wveril. F lay v Yyıkılmış, birçok ev. Narvik İşgalini üttefikler Tamamladılar İşgale Büyük l Bir Ehemmiyet Veriliyor otokholm, 30 (A.A.) — Mütte. fikler Narvik harabesini dün öğ- I_eye doğru tamamile almışlardır. İngiliz harp gemilerinin şiddetli baraj ateşi himayesinde müttefik kıtalar şehre iki taraftan, şimal. den Bolsfjord üzerinde Fogrnes. den ve şarktan Rombarkfjord ü.- zerinde Staumnes'den girmişler. dir. Rombarkfjord, şimdi mütte. fiklerin elindedir. Karadan mu.- kavemet, havadan yapılan muka. vemetten çok az olarak tecelli et. miştir. İsveç İşgali Çok Mühim Görüyor Stokholm, 30 (A.A.) — İsveç salâhiyettar mahafili, müttefik | kıtaat tarafından Narvik ve Hin. | terland'ın alınmasını pek ehem. miyetli olarak telâkki etmekte. dir. Evvelâ madenlerin nakline | yarayan Narvik ile İsveç hudu. du arasındaki demiryolu, muha. rebe esnasındaki tahribat tamir , edilir edilmez istimal edilebile. cektir. Saniyen, Norveçin bütün şi. mal kısmı, Narvik cephesile mu. hafaza edilmiş bulunmaktadır. | Bu cephe, ayni zamanda ce. nuba doğru yapılacak harekât için bir üs de teşkil edecektir. İsveç hududunda, Narvikin is. tirdadı dolayısile geri çekilmeğe mecbur kalan Almanların, grup grup gelmeleri beklenmektedir. Narvik'i muhafaza etmek azmin. de bulunan Almanlar, geçen haf. talar zarfında, batırılan veya musadere edilen gemiler ve pa. raşütçüler vasıtasile takviye kı. taatı — göndermişlerdi. —Ancak müracaat edebilecekleri paraşüt vasıtasile takviye — göndererek mukabil taarruzda bulunmak ü. zere müfrezeler teşkil etmeleri muhtemel ise de, müttefikler, Narvik'de, pek sağlam bir suret. te yerleşmiş oldukları cihetle, Almar. teşebbüslerinin akamete mahküm olacağı tabiidir. Şehri Bir Fransız Generali Aldı Londra, 30 (A.A.) — Narvikin istirdadı hakkında henüz fazla tafsilât alınamamıştır. Maama- fih, şehrin bir Fransız Generali kumandasında bulunan müttefik ordusu tarafından, mahirane bir manevra neticesi istirdat edildi. ği anlaşılmaktadır. Bir Nakliye Gemisi Batırıldı Dün Bergende bir İngiliz ke. şif tayyaresi tarafından batırılan nakliye vapuru üç bin tonluktur. Sovyet Hükümeti İngiliz Murahhasını Kabul Etmedi Moskova, 30 (A.A.) — Cripps'- in Moskovaya muvasalatı hak. kında İngiliz gazetelerinde bir çok yanlış ve biribirini nakzeden hevadisler çıkmış olduğundan, Tass Ajansı, aşağıdaki beyanatta bulunmağa salâhiyettardır: Cripps'i Moskovaya fevkalâde hususi murahhas sıfatile gönder. mek hakkında İngiliz hükümeti. nin teklifine cevap olarak, ha- riciye halk komiseri, Maiski'yi, şu ciheti İngiliz hükümetinin ıttı- lama koymağa memur etmiştir ki Sovyet hükümeti, ne Cripps'i ne de herhangi başka bir şahsı fev- kalâde ve yahut hususi murahhas sıfatile kabul edemez. Eğer İngi- liz hükümeti, hakikaten, İngilte- re ile Sovyetler Birliği münase. betlerinde —mevcut olmıyan bir değişme hakkında müzakereler yapmak arzusunu görüyor ise, bunu, Moskovadaki büyük elçisi Seeds ve yahut ta eğer Seeds de- Biştirilecekse onun yerine Mosko- va büyük elçiliğine tayin oluna. İngilizler Belçika ve Şimali Fransa üzerinde cereyan e- den harekâtta Vickers Wel. lington tayyarelerinin yeni tiplerinden kullanmışlardır. Yukardaki resimde uçuş ha- linde görülen bu tayyareler uzun menzilli ağır bombardı. man tayyareleridir. Bunlar bilhassa Meuse nehri üzerin. deki muharebelerde Alman kıtalarına mühim zayiat ver. dirmişler ve geniş mikyasta tahribat yapmışlardır. İngiltere Müdafaa Tedbirlerini Bitirdi Londra, 30 (Hususi) — İngil. tere hükümeti, dahili müdafaa ve emniyet tertibatım ikmal et. miştir. Bütün sivil müdafaa teş- kilâtı her dakika faaliyete geç- miye hazırdır. Halkın iltica ede. ceği sığınaklar tayin olunmuş, evlerin bombardıman esnasında muhafazası için tedbirler alınmış, tahliye olunacak çocuklar nakle. dilecekleri yerlere götürülmüştür Paraşütçü kuvvetlerin derhal imhası için ve memleketin her tarafında muvasalanın muhafaza sı için tedbirler alınmıştır. Şi- mali Fransada Almanlar tarafın. dan işgal olunan saha müttefik. leri bir miktar kömürder mah- rum ettiği için İngilterede işletil. miyen kömür madenleri açılmış, ve on bin amele yeni ocaklara sevkolunmuştur. İmparatorluğun hemen her ta- rafında da buna mümasil tedbir. ler alınmış, İrlanda hükümeti sivil müdafaa tertibatını hazır. lamış, Cenubi Afrika hükümeti Beşinci Kolona karşı teğbir ala. rak 200 kişi tevkif etmiştir. TAN vi Çok Uzun MENZİLLİ İNGİLİZ Tayyaresi ulgaristana Yine İman Turistleri önderilecekmiş ; Sovyetler Birliği we Litvanyaya Ağır Bir Nota Verdi Moskova, 30 (Hususi) — Sov- “yetler Birliği Hariciye Komiser. liği, bugün neşrettiği bir tebliğ ite Sovyet Hariciye Komiseri Mo- lotofun Litvanya hükümeğne bir nota verdiğini bildirmiştir. Lit. vanyanın Moskova elçisi vasıtasi. le yapılan bu deklârasyonda, Sov yet hükümeti, Sovyet — Litvan. ya karşılıklı yardım paktı dola- yısile Litvanya arazisine yerleş- tirilmiş olan Sovyet garnizonla. rından bir çok askerlerin kaybol. maları vakaları kaydedilmektedir Suvyet Hariciyesinin tebliğine göre, Molotof, 25 mayısta, Lit. vanyaya yaptığı ihtarda bu hare- keti, Sovyetler Birliğine karşı, vahim neticelerle dolu bir tahrik olarak telâkki eylemiştir. Sovyet hükümeti, Litvanya hü. kümetinden, bu tahrik vakaları- na bir nihayet vermek için derhal tedbirler almasını ve kaybolan Sovyet askerleri hakkında derhal araştırmalarda bulunmasını talep eylemiştir. Sovyet hükümeti şu ümidi izhar etmiştir kı, Litvanya hükümeti, Sovyet hükümetirin bu tekliflerini kabul eyliyecek ve Savyet hükümetini başka tedbir- lere başvurmağa mecbur Lırak- mıyacaktır. Sovyet notasında, notanın ve. rilmesine sebep olan hâdiseler hakkında verilen tafsilâta göre, bir tank livasının şoförlerinden ikisi, kıtalarından kaybolmuşlar, ve bir kaç gün sonra bitkin bir halde dönmüşlerdir. Diğer bir Kı- zılordu mensubu da şubatta or- tadan kaybolmuş ve bilâhare ölü olarak bulunmuştur. 18 mayısta kaybolup 26 ma. yısta dönen Sovyet askeri, kendi. sinin zorla bir evin mahzenine kapatıldığını ve bir kaç gün aç bırakılarak kendisinden mensup olduğu Sovyet tank livası hakkın da malümat almağa teşebbüs e- dildiğini söylemiştir. 24 mayısta kaybolup 27 ma. yısta cüzütamımna dönmüş olan diğer şoför de, bir Litvanya pi'ya. de alayının kovuşlarının da bü. lunduğu bir kamyon parkında ü- zerine hücum eden altı kişinin kendisini bir mahzene götürüp kapattıklarını ve burada üç gün aç, susuz birakarak malümat is. tediklerini söylemiştir. Bu şoför, bir su yolu tarikile kaçabilmiştir. Sovyet hariciyesi, elindeki mev zuata istinad ederek, bu hareket. lerin Litvanya hükümeti organ- larının himayesi altında bulunan bazı eşhas tarafından organize e- dilmiş olduğunu iddia etmektedir Litvanya Endişed> Protestonun Litvanyada endişe uyandırdığı bildirilmektedir. Litvanya hükümeti, bu protes- toya verdiği cevapta bu İiş için hususi bir tahktkat komisyonu teşkil edildiğini ve mesullerin tecziye edileceğini bildirmiştir. nümayişler yapmaları, uyandırmaktadır. daha şiddetlenmiştir. . © A * © Son zamanlarda İtalyada, Faşist gençlerin Faşist rüesasının tahrik- leriyle, ikide birde “harp lehinde,, kında büyük bir asabiyet ve nefret Hattaâ, iyi haber alan mahafilden sı- zan malümata nazaran, son nüma- yişlerden birisinde, halk, nümayişçi gençlere hücum etmiştir. Faşist er- kânı, organize bir hareket sayılan bu hücumda Papalık makamının parmağı bulunduğuna kanidir; Bu yüzden, Papalık makamiyle Faşist erkânı arasındaki gerginlik biraz Mussolininin de hazır bulunduğu bir me- rasimde, Duçeye hitap ederek: “ — İki oğlumun başını yediniz: Gözünüz üçüncüsünde mi?,, diye haykıran heye- İtalyan hal- başına, disi * canlı bir & hayatı cak başka bir şahıs vasıtasile ya- an |. he silt İl [aıal'l çatlamıştır. İn- iriz. g # yoktur. K GÜ " ğ pabilir. eden Faşist gençlerin ellerinden zor kur. tarılmıştır. Bütün bu hareketler netice. sinde, Faşist Partisi, Faşist gençlere, harp lehinde nümayişler rını vermek mecburiyetinde kalmıştır. Romadan bildirildiğine göre, iki İ- talyan Generali tevkif olunmuştur. Malümdur ki, İtalyan ordusunun geçirmek istiyen Mussolini, genç Faşist zabitlerini süratle terfi et- tirtmekte ve bu haksızlık, ordunun Faşist olmıyan zabitanı arasında haklı bir infial uyandırmaktaydı. Söylenildiğine Generallerin suçları, bu “gayriniza- mi,, terfilere muhalefet etmeleridir. Ayni Generallerin, İtalyan toprak- larına Alman zabit ve askerlerinin sokulmasına da aleyhtar davrandık- ları iddia olunmaktadır. yaptırmamak kara. bir an evvel Faşist anasırı göre, tevkif olunan | Yugoslavyaya Bir Sovyet Heyeti Gitti Sofya, 30 (Hususi) — Alman- ya, Bulgar hükümetinden, bu yaz Karadeniz üzerinde Varnaya bir çok turist göndermek için müsa- ade istemiş ve Bulgar hükümeti de bunu kabul etmiştir. Bu turist. lerin bir kaç bin yaralı asker ola- cağı tahmin edilmektedir. Sovyet Heyeti Belgrada Gidiyor Sovyetler Birliğinin Sofya el- çisi Lavrentiev ve elçilik müste- şarı Kirov, Moskovada imzalanan Sovyet — Yugoslav ticaret an. laşmalarının musaddak nüshala- rının teatisi için bugün öğleden sonra Belgrada geleceklerdir. Bu iki diplomata Tas ajansının bir muhabiri de refakat eylemekte- dir. Bu muhabir, Yugoslavyaya gelen ilk Sovyet gazetecisidir. Romanya Petrol Mıntakalarında Tedbirler Alıyor Bükreşte dün intişar eden bir polis nizamnamesi, yalan haber- ler yayan veya Romanya harici politikası hakkında kasde müs. tenit tefsiratta bulunan veya Ro- manya tarafından ittihaz olunan politik veya askeri tedabir hak- kında muahezede bulunmakla it. ham edilen her şahısı bir aydan iki,seneye kadar varabilen hapis cezasına mahküm tutmaktadır. Yeni nizamname bugünden iti. baren mevkii meriyete giriyor ve hilâfına ,hareket edecek olanlar askeri mahkeme huzuruna sevke. dileceklerdir. Petrol mıntakalarında alındığı dün sabah bildirilen emniyet ted birlerinin tatbikatından olarak, yarından itibaren bu mıtakalarda bulunan şüpheli evvelrde polisce taharriyat yapılacağı bildirilmek- tedir. Yine ayni mıntakalardan geçen bütün trenlerle demiryolu istasyonları da polis nezareti al- tında bulundurulacaktır. Otomobil ile seyahat edenlerin hususi bir müsaad leri ola. #FELEK Neye Varır? Yazan: B. FELEK Yüıde sekseni tesadüf, de yirmisi de Fr; matbuatı lit tahmin eseri takibimden — müteve olarak bi General Weygand'ın Fransız ©o duları başkumandanlığına gi rileceğini arkadaşlara — vakti söylemiştim. Çünkü, bu zatın sâ de Fransada değil, bugün dün yada en yüksek kumandan oldi ğu malüm idi. Yaşı, kıdemi, meti ve iktidarı itibarile © başkumandan olması lâzım lirken, kraliyet taraftarı, diy tanındığı için sol cenah fırkal rının tesirile ikinci plâna atı mış, yerine Gamelin getirilmişi Fransanın son harplerde m lesef daima bu hataya düştü nü gördüğüm için, ilk muvafi kıyetsizlikte kumandanlıkta de ğişiklik olacağını ve bu hald mutlaka Weygand'ın başkuman. danlığa getirileceğini tahmin el timdi. Hâdisat, tesadüf eseri © larak beni tekzip etmedi. 4 Şimdi, birçok arkadaşlar b — Sen Weygand'ın bi mandan olacağını evvelden - bil. din. Harbin de sonu neye v cağını kestir bakalım! diyor! Bu teklifin, Nasreddin Hacı nın bindiği dalı keserken, birisi nin: — Yahu! Düşeceksin! Dikka et! demesini müteakıp — ağaçtar n AY * 'a ; — Sen, benim ağaçtan düşe ceğimi bildin. Ne zaman öle mi de bilirsin! Söyle de söyle diye ısrarına benzemiyor mu? Bugün harp sahasına yakıt ve iki tarafın savaşa attığı vet ve silâhları başkalarını daha iyi mütalâa fırsatına mali olan askeri muharrirler bile, ka, ti bir şey söyliyememekte ve yalnız birkaç gün ileride olacal hâdiselerin tahminile iktifa et. mektedirler. Ancak ben bu zımla, halkın ekserisinde me eut bir ruhi haleti mütalâa rek âkıbet hakkında ne düşüni lebileceğini yazmıya çalışacağ İnkâra lüzum yoktur ki; Almi Holanda istilâsile başlıyan ve F sanın: Sömme ve Aisne nehirleri mal kıyılarında duran ilk muha kazanmışlardır. Şimalde Belçika dusunun teslimi ile vaziyetleri vahimleşen Fransız ve İngiliz ordı ları da eğer denildiği gibi gemi to larının himayesi altında sahilde müdafaa hattı tesis edemezlerse ki men orayı tahliyeye, kısmen de harp harici kalmıya mecbur olacaktır. —— Bu malümatı İngiliz ve Fransız liğlerinden aldığım için şüphe götür merz. İngiliz ve Fransızları gerek harp-s ten evvel, gerekse son harekete kadar geçen sekiz ay zarfında iyi hazırlana çi de cak bu mıntakalarda ikamet eden bütün yabancılar, ikamet tezke. relerini tecdit edeceklerdir. 3 ha- zirana kadar tecditleri Treddolu. nan ecnebiler memleketi terke. decekler, terketmdikleri takdirde tahaşşüt kamplarına nakldilecek. lerdir. Gemilerde Ateş Yakılmıyacak Romanya Hava ve Bahriye Ne- zareti, bir kararname neşretmiş- tir. Bu kararname, Köstence ve Yerkökü limanlarının petrol tah. mili mıntakalarında vapurların demirlememesine müteallik bazı ahkâmı ihtiva etmektedir. Bugün den itibaren vapurlar, ancak li- man makamatının husisi müsaa- desi ile demirliyeceklerdir. Bundan başka mezkür mınta- kada vapurlar bulunduğu zaman gemilerde ne cinsten olursa olsun ateş yakılmaması ve müretteba. tın karaya çıkarılması memnu- dur. Bu ahkâmım gayesi, mezkür mıntakanın emniyetini takviye etmektir. Metaxas Bir Nutuk Söyledi Gençlik konferansının kapa- nışı münasebetile Yunan Başve. kili Metaksas, Atinada bir nutuk irad ederek, bilhassa demiştir ki: “Hepiniz eyaletlerinize döı_'_ıd_ü- ğünüz zaman her ihtimali bütün kalbimizle, hakiki Yunan kalble. rimizle karşıladığımızı, — daha kuvvetli olarak gelecek seneleri, sulh lerini idrâk edeceğimizi katiyetle soylîyebiğısmu.l Bu sulh ıde büyüklüğü ve şanı için sarfetti. ğimiz gayretlerde devam edece. ğimiz bütün Yunanistanı temsil ediyorsunuz. Ebre'den Giridin son tepelerine kadar ve Korfu sa. hillerinden Syelade sahillerine kadar bizim, birbirimize bir tek kalb, bir tek ruh, bir tek zekâ, bir tek heyecan ve bir tek sada. mış dığ z için müttefiklere şı bu ilk Alman muvaffakiyetinin hinlerde bir (Acaba!) doğurmuş oli ğunu da inkâra mahal yoktur. Anlaşılan şudur ki; bu (Acaba | yalnız bizde değil, Fransada ve İndî l terede de hissedilmiş ve nihayet hâr- bin yeni şekline alışan ordular ve hi kümetler yavaş yavaş kendilerini tops lTamışlardır. Bunun sebebini İngiliz — İstihba Nazırı Duff Cooper birkaç gün e L radyoda verdiği fransızca bir uutukA ta söyledi: b — Almanlar harbi severler, harp için iyi hazırlanmışlardır. Biz ise harpten nefret ederiz.. dedi. Ç Görülen şudur: İngiltere ve Fran-. sada birçok sanat şubeleri yeni yeni harp techizatına çalıştırılmıya ve . şer ekiple fabrikalar 24 saat çalışmıya başlamıştır. Yeni başlıyan bu humma- h faaliyet Almanyada senelerdenberi mevcut idi. İşte hep bu “harpten nefret nin semeresi olarak gevşek tutulm olan işin ciddiyeti ve yeni hat icapları oralarda ancak Flandres har- bi başladıktan sonra anlaşılmış görü- nüyor. 1914 harbinin bir kısım hatıra- tını okuduğum eski Fransız Başvekil- lerinden Mösyö Tardieu, galiba 915 de birçok Fransız toplarına günd 2 mühimmat yetiştirilemediği için Fran- sanın büyük bir tehlikeye maruz kale mış olduğunu yazıyordu. a Dünyanın ideal idaresi olan demok: rasilerde maalesef böyle gevşeklikler oluyor. Bu hal demokrasinin kusı değil, tatbik edilen parlâmento siste- minin ayıbıdır. İi Yine ayni adam, Fransada bugünkü parlâmento sisteminin iflâs ettiğini — söyliyerek mebusluktan da istifa et- miştir. Hep bu zaafların hesabını şim- di Flandres'de sıkışmış olan ordular veriyorlar, Bundan sonraki harplerde, bu (acaba?) nın tekerrür etmiyece. ğini kuvetle ummaktayım. Çün. kü Alman tehlikesinin gradosu. nu kendi memleketlerinde - öle. mek talihsizliğine uğramış olan müttefikler parlmanter —bütlin kat ile bağlı bulunduğumuzu | gördünüz.” Gi geee ViZLM mevzuatı susturmuş — ve işe (Lütfen sayfayı çeviriniz) . - Â di —a ” .0 el