27 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

— 21.5-949 3i MAYİS 910 TAN SONE BEDEL r iye Ecnebi ir ğ Kr. tsene 2809 Kr. > « Ay “ww * k 3 Ay ww” kari p 1 Ay so * — 1 posta ittihadına olmıyan memleketler için ari $$ bedeli müddet sirasiyla Abone be- Adres değiştirmek M0. 0 asi Live İNN ün Müstehsili Satışlar İ)zee ve Samstından İlmız telgraflarda tütün illeri bize şöyle dert ya- > aldı. teşekkülü” olan limitet şirketi Fransaya 88 kuruştan 3,5 milyon ki. Muazzam bir miktar satış lar, Biz, hakiki müstahsil. klarımızda eğradı k tütünü ancak ta mal ediyoruz. Hattâ e- bir zürram 80 kuruşa sat. İlünde yevmiye olarak eli. #*cek para 10 kuruştur. Bu ©? Satış yüzünden eiddi su EŞ *nlişe içindeyiz... Mundan gelen diğer bir ta da, şikâyet mevzuu aşa. Xârt aynidir. “rladığımıza göre, tütün li- Şirketinin Fransaya kilesu| İtiştan 3,5 milyon kilo tü-! ması hâdisesinden sonra) İ tülün tâcirleri hemen şi. başlamış, tütün müstah. İn zarar ettiklerini de ile-| tek, Ankaraya bir heyet işlerdi. Tâcirler Fransa. » bu son satıştan sonra Merini daha ileriye götü in ihracatının limitet şir- hisar ettiğini de söyle. isarların pi e. ih " w ç tt Vekili Nazmi Topçu- Ankarada kabul ettiği İ B ilik sözlü, böyle bir İnhi- " veut olmadığı yolunda bütün töcirlerimiz, "Ticaret İzle temaslurından mem. ayrıldıklarını inkâr et- İk Şünkü Vekil, serbest tü- i#lerinin de harice satış rının mümkün olduğu. hususta icap eden kolay. yapıldığını ve yapılaca etmiştir. * İki gün gazetelerin hava- alarında da yer alan bu âret Vekilimizin yuka- deliği, tatminkür sözlerile kapan- g aradan zaman geçtikten tütün müstahsilleri gaze. teleraf gönderiyor, ayni tazeliyor ve alâkadar ma-| ib dikkat nazarlarının cek leyorlar, Üva, tütün İhraeatçılarile davasıdır. Ticaret Veki. d bu husustaki beyanatın. bra ortada halli gayri ka ye bir mesele görmüyor biz bu davaya halledil. li bakıyoruz. Nitekim sillerin yukarıya hülâsa. iğımız telgraflarında: *ene tütün satışlarında İevindik. Bunda töcirleri. tekabetlerinin de tesiri p, demeleri, derdin hal yo. ir bulunduğunu teyit Hadedir. k o izun Seçtiği Mevzu! İR zece, Ankara radyosun-| “Bir insanı bir köpek takdirde ne yapmalı?,, cevap veren bir diyev içinde bir İM Üişen vazifeleri kesti. Seçilen bu mevzu hak- iç te iyi bir mot verme- Sanırız. ların sükünet bulacakla. Konak sırasının —şu anda rından havlamasını bile lem zavallı kö. Eeçeceği gün, bu mevzun İ Şünüsip e mümkün. it şa anda, insanlara köpekler - deği Bunun içindir ki, diğer tekrarlamaktan usandı ara radyosuna tavsiye ÜR Halka ders vermek isti Çİ İha faydalı şeyler anlat- ii dertli ve sıska sokak len korunmasını ham. P epimiz gereği kadar bi- 1 Uç Çeyrekte Totaliter Olan DEMOKRASI YAZAN : ğ rez Parlâmento- sunun 45 dakika süren Oo müzakeresinden sonra İngiliz tarihi haki- katen orijinal denilebile- cek yeni bir istikamete girmiştir, İngiltere ferdin hakkı ve fer- din salâhiyetleri esasıra İstinat eden bir rejimin tekâmülü yo. Junda ilerlemekte idi. Bin yılı bulan bu tekâmül hamlesi 45 dakikalık bir celseden sonra şeklini ve hüviyetini değiştirmiş bulunmaktadır. İngiltereyi Normanların isti. lâsmdan, yüz sene harplerinden beri bugünkü kadar ehsmmi. li bir surette alâkalandıran lerinden sar, müdafaz davası or- taya atılmamıştı, İngiltere yüz sene bârplerini tasfiye ettikten sonra derebey- liklere fiili surette nihayet ver. miş, deniz, mili müdefaanın tek kalesi halini almıştı. İngiltere- de asilzade Avrupanın kara kıs. mında olduğu gibi askeri çef ha. linde kalmamış, bilâkis o sınıf. tan kaymış zirsntei, ve tacir ol. muştur. İngiliz tekâmü! tarihi. nin esaslı bir noktası olen bu sms değiştirme Niyeti, gölterede fikri tekâmülü de ser. best ticaret, serbest rekabet ve şahsın hürriyeti esasına istinat ettirecek bir şekilde inkişaf et. tirmiştir. “Ferdin hukuku, dev. etin hukukunu tahdit etmeli. dir, , “Fert devlet için değil, devlet fert içindir. , “Devletin vazilesi asgariye inmelidir, , “İktısadi faaliyet kendi nizamı. ni tayin eder, Ona müdahale et. memelidir,, gibi siarlarla iade edilebilen Hibarai hayat telâkki. si, bunun politilk ada ve ikbsat. tecellileri asırlar içinde te. dül edçrek dünkü İngiltere- yi yarattı, şahsin cemiyete terci dayanırdı. İngilterenin bu te. fekküre ve bu tefekkürün ifa. Gesi olan hukuk ve iktesat ve terbiye kaidelerine sahip olması tabii idi, Çünkü İngilterede te- kâmül, cemiyetin hariçten gelen bir darbeye karşı mukave. meti şeklinde değil, bilâkis mü- dafaası tabii bir sürette temin edilmiş olen yı ve cemiyeti san bir çıkıyordu. Böyle müstesna bir şarta sahip olan İngiltere tek. nik ilerleyişte de kara Avr sindun daha ileri saflarda bu'#- nuyordu. Meselâ İngilterede bu. barlı makine fabrikaya tatbik 0- lunduğu zaman, diğer kıtalar bu tekâmülü ancak elli sene ge. riden takip mecburiyetinde idi. Bu sebepten rekabetten de kork muyordu. Böyle bir hava içinde inkişaf eden nesillerin “tabiat ne ya- parsa iyi yapar, diye bir telik. kiye sahip olmasınıda tabii görmelidir. 'ara Avrupasında veya dün yanm diğer mmtakala. rında vaziyet bu tarihi şarta uy- gun değildi. Hudutları akın yol. Jarı üzerinde bulunan memle. ketleri tasavvur ediniz. Orada içtimai tekâmül bambaşka bir hat istikametinde inkişaf et Resimli Röportaj j Tm BAŞTA TANKLAR arkların müteaddit Üplerine yöre silâhları | mühtelittir: Vasatt olarak süratli ateş eder, Bir top ile bir ağır ve iki hafif mitralyöz. Tanklardan sonra zırh olemobiller, ağır ve hafif top çeken traktörler, tam techizailı asker taşıyan kamyonlar, tekerlek özerinde hakiki ka- rergöhler, benzin, sü, levazım, radyo, tümirhö- Be... ilâh taşıyan kamyonlar gelir, in-| SADRI TAN ERTEM | miştir. MİNİ müdafaayı birinci plâna almak mecbüriyetinde kâlan cemiyetlerin hayat telâk. inde birinci salı, cemiyetin varlığı ve devletin otoritesi bir realite olarak işgal etmiştir. Ferdin cemiyete feda edilme. si, devletin üstün bir kudret telâkki olunması basit hâdiseler değildir. Çünkü mülli müdafa zaruretleri fertleri değil, ancak kütlelerin hürriy bir dava diye ileri sürebilirdi. Ferdin menfaatleri böyle bir cemiyet- te dalma geri plânlara atılmış. tır. , arp sonrası, dünyasına ge. linciye kadar cihan ha tası üzerinde tarihi şartların Müttefikler, Derhal Harekete Geçmelidir İmanyanın Anseh- luss'u yayması ve Avusturyanın işini bitir- mesi iki netice verdi: Almanların Brenner'e var. ması, İtalyanın eşiğine ve Ru. men politikasının üzerine mo- dern bir Attilânın gölgesini dü. şördü. Diğer taraftan, Almanya Çe- koslovakyayı yanından çevir. miş, ve bu suretle süngüsünü Polonyaya döndürmüş oldu. Bu manevra, tabii olarak Polony. ni hazırladı. Ve A manya, orada elde edeceği köri Sovyetlerle paylaşmak suretile, iki cephede dövüşmiye mecbur kalmak tehlikesini bertaraf et. miş oldu. Sovyet — Alman anlaşması, Sovyetlerin nazarım © Baltık memleketlerile Finlanda üzeri. ne çevirdi, İngilterede, fert. | lerin inkişafı şek'inde meydara | Danimarka, Almanların Nor- veçe girmelerinde bir üs hizme. ti gördü. o Böylece, İlk defa olarak, bir denizden geçmek lâ. zam geliyordu. Fakat orada Hir- ler, deniz stratejisinin temel ka. idelerinden biz karşı day. ranmak cesaretini bulabilecek miydi? er zaman malümdur ki, burada yapılacak bir te şebbüste muvaffak olabilmek, denizlerde hâkimiyeti elde bu lundurmıya mütevakkıftı. Fa, kat Hitler, tayyareleri bi. mayesine sığınarak, tarihi tec. rübeler üzerine mlesses bulu. nan bu kaideye de muhalif dav- randı ve muvaffak oldu. Bu su. retle Şimal denizinin şark sahil. lerini ele geşirdi, hem İngiliz ablokasını kırmış, hem de İn- glltereyi kendisine senede 100 milyon lira temin eden bir tica- retten meneimiş bulundu. Üste. Ek te, müttefik gemilerine de, İngiliz deniz üslerine de daha kolaylıkla taarruz etmesi im- kânlarını hazırlıyan üslere yer. bir top taşırlar, ZIRHLI OTOMOBİLLER TA olemnobillerin tanklar gidi zineiler üzerinde yürüyeni olduğu gibi santte 80 - 70 kilometre sürat yapan lâstik tekerlekli olan- lari da vardır. Bir benzin alışta 200 - 230 kilo- metre mesafe gidebilirler, memleketlere ve tiplere göre değişir. Umumiyet- le 3 tonluk küçükler yalnız bir mitsalyöz, sekiz tonluk büyükler ise büyük müzulyöz ile half mukadderatlarını gruplar vardı. İngiltere, Amerika ve kısmen Fransa, ferdi cemiyete tercih e- den cemiyet nümuneleri 'di. Bir yandan da milli birliğini a- Tayan, bunu yapmak için devlet etorltesine muhtaç olduğunu bi. len devletler vardı. Büyük harpten sonra Avrupa bünyesine sosyalist nizam da bir yeni unsur olarak karıştı. Ferdi, cemiyete tercih eden grupların başında bulunanlar sosyalist nizam karşısında oto- rileyi tercih eden bazı devlet. leri bir siper halinde kullan. mak istediler. Hikâyeler malümdur. Bugün- tayin ettiği YAZAN: Höare Belisha (İngilterenin Eski Harbiye Nazırı) leşmiş oldu. Nazi şefi, bu mu. vaffakıyetten aldığı cesaretle Holanda zaferine geçti ve onun sayesinde, Naryik'ten tâ Totter- dam'a kadar dayanan 1600 mil uzunluğunda bir sahil hududu elde etti. Tabidir ki, bu zaferleri öde. mek lizim geliyordu. Fakat hârpte risgue'ler, elde edilen neticelere kıyasen ölçülür, Bir şey gözden çikarmayı göze &la. mıyan, hiçbir şey kazanamaz. imdi bir de devam etmekti, $ olan kara hatbini gözden geçirelim: Almanlar, Majinoyu çevir. mek, ve İngiltereye daha yakın sahiller elde etmek, ayni zaman da da hudutlarını genişletmek gayesini gütmekte görünüyor- lar: Bu gayelere de ulaşmak ü- zeredirler, Halbuki, müttefikler, bu cepheye yapılması şart olan mukabil taafruzu başarabilecek kadar kuvvet yetiştirmek m- kânlarma sahiptirler, Almanya istilâ hareketine rağ men, İngiliz ordusunu İngilte. rede daimi ikamete mecbur et. mek ve İngiliz takviye kıtsatı-. nın Fransaya geçmelerine mâni olmak ümidini de beslemekte dir. Bütün bu işaretlerin delâleti le Alman stratejisini mütalâa &dersek, görülür ki, nihai harp, kara kuvvetlerile deniz kuvvet- leri arasında geçecektir. Fakat müttefikler kendilerini vaha met içinde saymâmalıdırlar. Fransa, kıyas kabul etmez ordu. e pek hakk: olarak güvene- 1806 da Napoleon, Fransaya, Almanyaya, İtalyaya, Avustur- ya ve Polonyanın en büyük kısmına hâkim vaziyetteydi. Motörize Kuvvetler Silâhları muhtelif MİTKALYÖZLER VE DİĞERLERİ MM beygir ismi verilen ve tank gibi sincirler Üzerinde yürüyen bu ufak kam- yanlar, traktör gibi mitralyöz ve top çekmeğe yaradığı gibi karanlıktan, tozdan, dumandan İsti fade ederek harp sahasında güze çarpınıdan bir yerden bir yere süratle hareket eden ve topların mevzilerine çabuk koşmasına yardım aden en kü harp meydana çıktı. Harbi ortaya çıkan bir takım realite. leri de sürükledi, jsitere ve Fransaya yapı. lan tasrruzların mahiyeti şedittir. O kadar ki, bu darbe G. nünde ferdi cemiyete tercih & den cemiyetler, tefekkür tarzla. rını, rejim şekillerini bile ğiştirmek mecburiy dılar. İngiltere “3£ Kanununu” harp edece! damın bedenine tasadi hâdiselere, servet: kiyete hükümetin müdahalesini tabil gördü. Bir müntehadan bir münteha ye geçiş, bir tarihin değişmesi seyrinin ifadesinden başka bir şey değildir. Harbin bünyesi, İngiltereyi böylece tiç çeyrek saatte hürri. | yetin vatan: olduğu halde tota- lişer devlet haline koydu. Fakat neticede, zafer, İngiliz deniz kuvvetlerinde kaldı. ugün, araya müttefikler lehine hayli farklar da girmiş bulunuyor: O zaman Napoleon, iptidai madde, ve benzin, petrol buh. Tanile de mücadele etmiys mah- küm değildi, Üstelik İngiltere, onun karşısında hiçbir zaman, yüz bin askerden fazla bir kuv. vet çıkaramamıştı. Halbuki, fn. | giltere şu anda, büyük bir or duya sahiptir. Bu ordusunu, her gün, muntazaman takviye et.| mektedir, Yalnız, bugün, müttefiklerin nazarı itibara almak mecburiye. tinde bulundukları yeni bir nal- ta vardir: Hava kuvvetleri, deniz kuv. vetlerine hangi şerait içinde, ve ne derece yardımcı olmaktadır? Biliyoruz ki, modera ordular, bir hava kuvvetine istinat ede. meden muharebeye girmemek mecburiyetindedirler. o Çünkü topçu himayesinden mehram kuvvetlerin muharebe kabul et- meleri Heyse, hava yardımından mahrum kuvvetlerin muharebe kabul etmeleri de odur. Bildiğimiz şeylerden birisi & hava kuvvetinin bir donenmi için lüzumu inkâr edilemiyecek bir kuvvet olduğudur. Halbu. ki, Norveç tecrübesinde, İngil. tere yalnız donanmasını hare- kete geçirmekle davayı helede. bileceği kanaatini beslemişti. Bugün ise, harbin başlay'ışın. dan dokuz ay sonra, müttefik- lere düşen İş, bütün kuvvetleri. ni harekete geçirmektir. Öle. rın yapmaları lâzım gelen ilk vazife, hava kuvvetlerini müm- kün mertebe süratle tekâmül ettirip arttırmaktır. Bilhassa İngiltere, asker toplama işini hızlandırmalı, ve onların talim görmelerini temin etmelidir. Ancak, bütün kuvvetlerile işe giriştikleri takdirde bu harbi kazanabilirler. izılsn 21 yaşında iki rinden modem eliâhiardandır. Herkesi Şaşırtan ikizler! - - Bir Artistin Macera Bomba mı? Bg“ tabiatın öyle cilveleri olur ki, insan oğlunu öciz İ bırakır. İşte bugünlerde Frans da bulunan İngiliz tayyate kuv- vetlerinin kumandanı ve er! gsyet acaip bir vaziyete düşmüş. lerdir. Mesele şudur: James ve Rejinald, harp çıkın- ca tayyare taburuna gönüllü ya. iz kardeş- r. Biribirlerine o kadar çok ben- ziyen bu ikizleri anneleri biribi. ayırtedebilir. Şimdi bu kardeşlerden bir tanesi ortada yoktur. Son yapılan taarruz esna. sında iki kardeş ayni tayyareyle gitmişlerdir. Geriye avdatte tay- ysreden yalnız bir kişi çıkmış, diğeri kaybolmuştur. Şimdi bu gelen James mi, yoksa Rejinald | midir? Kimse bilmiyor. İşin fena | tarafı, geri gelen kardeş müca. dele esnasında hafızasını kay! miş olduğundan © de kendisini tanimıyor. Hattâ, İsmini, ne yap- $ığımı, nereye gittiğini hiç, hiç bir şey hatırlamıyor. Tayyare karar. gâh erkân: gayet tuhaf bir vazi. yettedirler. Kayıp listesine han- gi ismi yazsmlar? Meseleyi halle. decek olan yegâne şahıs, ikizlerin annesi, İngilterenin ucra bir kö- şesindedir. o Hâtıra mı, Bomba mı? ürkçede bir söz vardır: Her hangi bir hâdiseden mucize kabilinden kurtulan için: “Henüz eceli gelmemiş!” derler, Ölümün kadere bağlı olduğuna inananla tin bu iddialarını hatırlatan bir veka da geçenlerde İngilterede olmuştur. İngillerenin wak bir köyün. den olan Corç Androyu katasi beraber (o Norveçe yollamışlar Corç'un kıtası burada tekmit e sir düştüğü halde, o nasılsa ka- çip kurtulmuş ve bir Norveç te. buruna iltihak etmiş. Bu sefer de büyük bir tayyare hücumuna uğ. İ kaldırılmıştır. duna varıyor. Hâtıra mi — Bakın size cepheden ne! , demiş, tam bu sırada bomba Bi lamış ve Corç, muhtelif den yaralsnarak o hasta Burada ceph yaralanan arkadaşlarına n Corç dert ye — Haydi, dermi bombasile cephede yaralandı Ya ben! Kendi bombamla evimde. Bomba, bombadir, f kın şaşırıp ta bombadan hai yapmıya kalkmayın! Bir Artistin Macerası anri, Fransanın gayet tanmmış © artisti biridir. Hanrinin sönelej hasretini çektiği Belçikalı bir gi'isi vardır. Almanların Bi ya girdikleri gün Hanri koltuğ, genç buluş tasyona koşuyorlar. Burada Fi saya muhacir taşıyan trenl birine binmek üzeredirler, bu sirada bir tayyare hücum uğruyorlar. İstasyonda bir pi oluyor; halk kaçışıyor, bu orasında artist, sevgilisini kağ diyor. Tekrar ortalık temi tren harekete geçiyor. Fakat | çikalı kız ortada yok. Belki trendedir ümidile te trene biniyor. Bir demi köprüsünün berhava edilmi; mast dolayısile tren yarı duruyor. Artık vessiti nakliy ümidini kesen halk yollara: lüyor. Nihayet bizim Hanri | fakat memnun Fransız hel ursda muhaf onu casus diye yakalayıp kal kola götürüyorlar. 24 saat uği tıktan sonra nihayet Frans murlarını tatmin sip teki 3 la koyuluyor. İkinci vardığı şehirde eyni ş he İle karşılaşıyo: — Casus olabilir; tevkif gi tamaşlar; içlerinden ancak üç, dört kişi sağ kalmış. Velhasıt Nor | niz! i veçte ateş, kan, kıyamet içinde! Ertesi gün, bura momul tam on beş gün çarpışan Corç,| da yola getiriyor ve yola çıkış nihayet sapasağlam İngiltereye, evine dönmüş. Gelirken yanında hatıra olsun diye cephede buldu- Bu bir de el bombası getirmiş. "Tabii Corç'un bu kadar felâ.' ketlerden sora döndüğünü duyan bütün köy halkı hemen onun e. vine koşuşmuşlar, Bir hayli hoş- besten, konuşmadan sonra Corç, cebindeki bombayı çıkarıp: LOKMAN HEKİM TİFO AŞISIN Tifo aşısının bu hastalıktan korunmak için en İyi vasıta ol. duğunu ispata artık lüzum yok. tur. Aşı usulünün icadından ön- ce, tifo hastalığına en dehşetli nisbetlerde tutulan kalabalık kütleler arasında aşı usulünün tatbikinden sonra hastalık nis. beti sıfıra indiğini istatistikler gösterir... Buna, İstatistik oku. mayı âdet etmiyen İstanbullu” lar da iman etmiş olsalar ge. rektir. Burada tifo aşısı çokça yapıldığındanberi sağdan, sol. dan işitilen tifo vakaları gittik- çe azalmıştır. Her yıl tifo aşısı sayesinde yüzlerce İstanbullu. nun hayatı muhafaza edilmek. tedir, Fakat bu aşının tesiri acaba nekadar sürer? İnsan bir defa tifoya tutulup kurtulursa, on dan sonra bütün ömründe has. talığa tekrar tutulmak, ihtimali pek az olur. Tifo hastalığı ar- kasından türlü türlü marifetler bırakmış olsa da, onun hiç ol mazsa bir iyiliği unutulamaz: Onun bir defa daha tekrar gel mesine karşı bir sigorta demek. tir. Tifo a da, gene tifo mik İ roplarından öldürülmüş olanla, rinin yaptıkları hafif bir tifo hastalığı demek olduğuna göre, acaha © da İnsanın bütün öm. ründe tekrar bu hastalığa futul mamak için bir sigorta olur mu? Maalesef, | tifo hastalığının kendisi ve aşısının yaptığı hafif hastalık bu hususta ayni şeyler değildir. Aşının verdiği siporta müddeti, hastalığın verdiği ka. dor uzun siirmez. Fakat buna karşılık ne kadar süreceğini ta. Tam on beş gün sonra hat halde nihayet Parise varan rinin bugün elindeki vesi da tam on beş karakolun mi za ve mühürleri vardır. Meşhur ertistin başındal çen bu vakayı Paris gazelel yazmıştır, Fakat, zavallı Han halen Belçikalı sevgilisinden İ ber Mae TEXT IN MÜDDETİ yin etmek te kabil değildir. D ha doğrusu adamına göre: | misinde daha az, kimisi ha çak... Onun için bazıları bir ye her defa salgın çıktığı vakit, şının tazelenmesi iyi fikrini ileri sürerler... At hastalığın her yıl salgın de bulunduğu yerlerde tilo aşısı yaptırmak ta â hastalık gibi bir şey olur.. Z ten bir aşiyi her yıl tas biraz da fazla ihtiyat la lir, Aşının verdiği sigorta detinin ne vakit biteceğini yin etmek kabil değilse de sati olarak dört yıldan faz Bu da yuvarlak hesap olma çin beş yıl olarak kabul Daha meraklı olanlar şısını beş yıldan önce d yebilirler. Sık sık tazelenm den bir zarar geldiği de şim kadar işitilmemiştir.... © Şimdiki tif aşıları tifo hastalığına, hem de Pal tife A ve Paratifo B h ki rına karşı asıladıkları için, İ aşı ayni zamanda üç bas tan birden korur. Bir de b yeni tatbik edildiği zaman! kemiklerin bir menfi devri | lunduğu ve bu devirde korunmak istediği | hi maruz kalırsa, ona tutulm timalinin çoğaldığı kabul edil di. Şimdiki aşılarda bu ihtün de yoktur... İçinde mikrop | lunduğundan ve tifo hastalığı dan koruyacağından. insan © min olmasa, karakulak suyu. bi, diyecek. il il le t