15 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

Tarihi Tefrika: No.-:29 Yazan: ULUNAY Suriyeliler. Düşmana Mukavemete Geçiyor Çöl ikl hayat yaşar. Gündüz alabil. diğine kadar durgun görünen bu sü. küttan s0: o genişlik gece olun milyonlar; hayatın biribirile mücadelesi başlar. O zaman her tarafta binlerce koncuk gibi gözler perde. de siyah inci gibi parlar. Kuş ayak: ları kadar ince bacaklı kanguro sı. çanlar atlıyarak koşuşurlar, aç bir kertenkele bir yılana saldırır. Yer köpekleri kumlardan küt burunları. Dı çıkararak durgun rüzgârlazda rıza kokusu ararlar, . Çöldeki hayat membar, insanların tekâmülleri üzerinde büyük bir tesir yapıyor. Medeni memleketlerde bi. tün vesaitten istifade ederek yetişen Alimler, şairler, nihayet feyizlerini bulundukları muhitlerde tanıtırlar, çöl kendindeki tabiat ve hayat hoc İarile bir şairi alır, dâhi yapar. Te. kâmülünü, büyüklüğünü ona verdiği Dur ile dünyalara yayar. Bunun için en yüksek teşk en büyük şairi, en büyük siya en büyük askeri şark yetiştirmiştir. Ordu, gece yürüyüş edi. yordu. Çölün koyu lâcivert örtüsü muhariplerin muzraklarile deliniyor. du. Bu insan kütlesi tufandan evele ait binlerce ayaklı canavar gibi iler. İsdikçe, yuvalarına kaçışan irili u. faklı mahlüklar, muntazam yürüyen bu iri hayvanın meraklı nazarlarile sanki cinsini araştırıyorlardı. Çölde bir hoşmutsuzluk belirdi. Sanki harimine sokulanlardan mem. nun olmamış gibi idi, Kum denizinin Üzerinde hiddetli çizgiler göründü Çölün kaşları çatılıyordu. Muharipler ilerliyorlardı. Yuk bir nefes geldi. Kuvvetli bir fırtınanın köpükler üstünden katra. İar koparması gibi çölün rı dan ince bir kum tabakası bu sıcak nefesin tesirile uçuştu. Tek başma düşünür gibi duran kuru dikenler e. ğildiler, Ağırlık develeri, asıl gözlerini göl. gelendiren uzün kirpiklerini yuma. rak ufuklara doğru mütevekkil baş. larını çevirdiler, Tablatin değişikliğini insanlardan evvel anlayan hayvanlarda bir sin'r. Mlik vardı. Kuvvetli aygırlar, mevzun endamlı kisraklar burunlarından ho. rultular çıkardılar, Şirkoh yeğenine: — Salâhaddin, dedi. Zannederim ki, korktuğumuza uğruyacağız. Salâhaddin cevap vermedi. Zâten bindiği kısrak tehlikeyi her hölile e. lendisine anlatıyordu. Kuyruğu di. kilmiş, kulaklarını mütemediyon oy. datıyor, kalem bacakları sinirli adm. larla titriyordu. Salâhaddia pek gü. zel anlıyofdu ki, Cedraniye'yi kendi haline biraksa onu rüzgürin bile ye. tişemiyeceği bir sahaya kaçıracaktı. arım saat sürmedi, çöl, hidde. tini gösterdi, Bir kum bulutu sis gibi yayıldı. İlerlemek kabil değildi, Bütün or. du olduğu yerde kaldı. Ağırlıklar in. dirildi. Suriye ordusu boy ölçüşem!. yeceğini anladığı bu müthiş düşmana mukavemete hazırlanıyordu. Fırtına, siyah kanatlı; ufuklar ka. dar geniş bir kartal gibi orduya çal. landı. Kum taneleri askerin yüzünü kamçılıyor, atların açıkta kalan'vü. sudüne dokundukça en kuvvetli bir kırbaçtan, en keskin bir mahmuzdan fazla tesir yapıyordu. Hayvanlar se. bebini anlayanfadıkları bu tedibin şiddetinden kurtulmak için şahlant yorlar, sahiplerinin elletinden “diz. ginleri kurtarmıya çalışıyorlardı. Develer, üzerindeki ağırlıklarla söktüler, Ordunun menzil kıtaları, paldumları sökmiye, su tulumlarını, çadırları üstüste yığarak kum yağ. muruna İkarşı bir siper yapmıya uğ- raşıyorlardı. Bütün ağırlık develeri, daha şimdiden çöktükleri yerde u- zanmışlar, burunlarını kuma sokarak bareketsiz duruyorlardı, Çölün sakin çehresi işmizazlarla dolmuştu. Tabiatin hiddeti kadar azametli ne olabilir? Bir anda çöl tamamen ayrı man. aralar alıyordu. Dümdüz bir sahada ant olarak bir tepe yükseliyor, bu bir sileli tepeciklerle bir dağ kurul du, Herkes, yüzünü gözünü sarmış ol. masına rağmen ince kum sanki me samata nüfuz ediyor, ağızlarda, lerde bir çıtırtı yapıyordu. Kasırga daha şiddetlendi. Çöl kuvvetli devlerini koyuverm! mevhum devlerin müthiş pençeleri askerleri, atları, kapıyor fırlatıyordu. diş. kudretli göp gi Ordu, dünyanın en büyük kuvvet. leri ile çarpışmağı bu tutulamıyan kuvvetin hücumuna tercih edecek hale gelmişti: Kasırganın önünde uç. mamak için herkes biribirine sarılı. yor, artık gemlerini koparan hayvan. lar acı kişmemelerle etrafa dağı yorlar. Şirkohun muntazam ordusu; feryatlar, çığlıklarla bir mahşer ye. İrini andırıyordu. alâhaddin endişe içinde idi. Eğer fırtına bir saat daha de. vam etse, ordunun harbe girmek de. BİL, Şama bile dönecek hali kalmıya. çağına katiyen hükmediyordu. Çöl nihayet sustu. Devler, meçhul ilâhlarının, tedip İ etmek istediği başka sahalara koşar İ gibi muharrip adımlarla, ordunun ü- zerinden sekerek, korkunç homurtu. lsrla uzaklaştılar, 'kohun muntazam ordu. su görülecek halde idi. Bir çok hayvan telef olmuş, bir kaybolmuş leri ve bilhi ve sebil olmuştu. Askerde pek çok yaralı vardı. Eğer ordunun başında çelik pençesi olmasaydı. şnutsuzl | dan fırlayacak, asker isyan edecekti. İ Fakat herkes biliyordu ki, tecrübedi. de asker, böyle şeylarla şaka etmez. derhal müsebbiplerini ölümle tedip ederdi. Memnuniyetsiziik deruni bir düşünceden başka bir şekil alamadı. kalblerdeki emirleri, zabitleri top'adi — Allahı taalâ hazretlerine çok şü. kür ki, bize daha fazla kahhar ve ceb. bar sıfatlarile tecelli etmedi. Yine gaffar ve gafur olduğunu, uğradığı. mız belâdan bizi kurtarmakla ihtar etti. Büyük bir varta atlattık, bu, yi ne bizim hatamızdır. Ordumuzun ku İ vetine fazla mağrur olduk. Vacibülvücut bize ufak bir ders verdi, Herkes vazifesinin başına geç- sin. Yapabildiği kadar fırtınanın tah. ribatını telâfi eylesin, Bir an evvel hedefimize erişmek için yürüyeceğiz. Emirlerin arasında Salâhaddini çe. kemiyenler vardı. (Elâriş) istikame- tini alarak Belbisten Kahire Üzerine 'ünmiyerek Süveyşe arkadan in. me plânının Salâhaddinin fikri oldu. ğunu öğrenmişlerdi. Uzun müddet Sirkohun maiyetinde bulunan emir. lerden biri cüretkârlık etti, — Eğer emir Esedülddin, tecrübe. siz reylerle hareket edeceğine, mut. tesıf olduğu tecrübeye İstinat etsey- dı bu vaziyete düşülmezdi, dedi. Tierübesiz rey demekle, Salâhad. din kastediliyordu. Şirkohun kaşları çatıldı. — Benim reyimi tenkit mi ediyor. sun? Fikrime muhalif olarlsra pek İ merhametsiz olduğuma çok defa şa- hit olduğun halde nasıl olup ta buna cesaret ettin? Emir sarardı. emri biliyordu. —PBen emirimin reyini tenkit et. roedim. Bir fikir söyledim ve telmih ettiğim fikir size alt değildi. .— Biliyorum, Selâhaddin! kastedi. yorsun. Bunda da hata ettin. Bu or. dunun benden sonra kumandanı 0. İdur. Onun emri de benim emrim de- İmektir. — Emir cüretimden dolay: beni af. fetsin, — Seni affetmek artik kimsenin elinde değildir. Herkese ibret olmak üzere seni idam ederdim. Fakat eski bir silâh arkadaşımsın. Pek çok harp. lerde bulundum. Kanını heder etmek İstemem. Yalnız artık seni görmek te istemem. Atına bin ve derhal or. duyu terket, Şama dön. Arkadan gelecek Bu felâketten sonra Şirkoh, bütün |£ Her Memlekette Nazilerin Sıkı Bir Surette Kontrolü Lâzımdır d lerin garantisini ka k çemberleri vü. Norveç, müttefik! bul etmen nin istediğini y dini gazapt bu imfir; Elde edeceği | baskınında dürmümeşhnt dı. Fakat düşünüyo-| ndırabileceği devletler k ş mıdır, diye? Danimarka Ve baskınları m ortaya attığı ikinci iyet te, milletlerin ken. di vatanlarında Alman tebaasıma karşı bundan sonra daha sıkı bir su- rette alâkalanmalarını icap ettirmek tedir, Çünkü Norveç buskınında Norveç limanlarında bulur gemicileri, ve şehirlerde turist namı ltında toplanmış olan naziler istilâ ketinin 2skeri kuvvetleri lerini görmüşlerdir. e Misafi dukları bir memlekette ketine göçmek, oradaki hakkını sulistimal ederek, dan misafirlik getecilik ziyade, Alman t memlekette iç p kımından asla ihmal edilmiyecek bir pten sonra birçok mem- ye, muallim di kendi * memleke lerdir. N İları âdeta ttiğine şüphe yoktur. N yine bu sütunlarda nöşredi. tın 7 ret etiç tiklerini, duyduklarmı, bildiklerini bildirmeğe mecburdurlar, Mühendis, | tüsear, muallim muharrir, mürebbiye artist sıfatı ile muhtelif remleket lere yayılan Almanlar, bu vazif. rini madıkça ifa etmiş se te bulunan Alman tebaasının daha evvelden haberdar olmaları iktiza e Bu geniş memlekette Alman te. baasının kendilerini seferber ederek misafir bulundukları me: İta kalkmaları, Alman tebaası 'kuza, intibaha, fai bati yeni tedbirler almıy cek bir sebeptir. İşte Norveç baskınından alınan dersler bunlardır. Bunun için, her memlekette nazileri kontrol altını almak lâzımdır. sevkede. Amiral Mouren, Pasif Korunma Hazırlıklarını Mükemmel Buldu ayı 1 #reido) ticari ve umumi tenviratı ezaltmak vesalre gibi tedbirlerin zamanı ge- lince tamamile yerine getirilmesi lâ. zımdır. Bu tedbirler en basit emni. yet tedbirleridir. | Pasif korunma tedüirleri almak (için ziyaret ettiğim muhelii şahirler. de muvaffakıyotle çalışan otoriteler. le bir kaç hafta beraber çalışmak be. nim için çok zevkli olmuştur. Anka. ra, İstanbul, İzmir gibi ziyaret eserleri bu şehirlerin insiyatif ve te. etlerini imar plânlarının tbikine ayrılan büyük canlılık ve tanzim ve hastanin o Z hayatiyetlerini ıkla temaşa, ayni zamanda büyük şehirler arasın. da güzel eserler meydana getiren bir barış mevcut olduğunu da müşaha. İde ettim.” “ saplı Nazillide Hırsızlık Çoğalıyor Nazilli, (TAN) — Bir kaç günden. beri burada bir çok hırsızlık vakaları kaydediliyor. Ezcümle kaymakamlık, ve nüfus daireleri geceleyin hirsızlar tarafından karıştırılmış, bir miktar eşya ve para aşırılmıslır. Bundan in daha bu dün.j"in 1 | muş n Alman|, başka posta telgraf müdürü ile sıtma mücadele memurunun da evleri 80- TAN Bir İngiliz (Başı t inelde) vetlerinin porşembedenberi 19 Al »resi düşürdükleri ve LAL arhlısı batırdıkları bildiriliyor. Narvik'teki deniz harbi Yedi Alman muhribınin imhası 4. le neticelenen Narvik deniz harbinde takriben 1000 Alman bahriyelisi müştür, Norveç sahillerinde şi kadar Alınanlar 1 zırhlı, 4 k 11 destroyer, 2 mişlerdir. Reuter'in Stokholm'den bildi ne göre, İngiliz donanmasının lirnanına karşı yaptığı ha rine Alman kıtaatı Narviki terket. 1Vazör, bahir k ta ilin salı günü Avam ka. maraşında Norveç sahi'leri açığında ve Baltık denizinde cereyan eden ha. rekât hakkında izahat vereceği bildi. rilmektedir. İcap eder: üzakera. ta çurşamba ve perşembe günleri de evam edilecektir. Bugünlerde bir li celse aktedilerek iktisadi harp harekâtın sevk ve idaresi bak. kında müzakerelerde bulunulması ih. timali de vardır. İngiliz donanmasının o Narvikteki yük muvaffakıyeti dolayısile Fran Başvekili Reynaud, Chambe e bir tebrik telgrafı çekmiş Almanlar Narvikt nin henüz devam i deniz harbi. ğin, biri İsak olmak üzere iki İngiliz destroye- rinin batırıldığını iddia ruki bu haber tamemen asılsızdır r kruvazörün torpillend Beş tahtelbahirin batırıldığı hakkın. daki haberler de hakikate uygun de. ir, Imanya, donanmasının üçte birini kaybetti Fransız asker! mahfillerinde hasıl olan kanaate nazaran Narvik muzaf. feriyeti, siyasi ve askeri sahada mü. him neticeler verecektir. Bu mah. fillerde destroyerleri tahrip edilen Almanyanın donanmasının üçte bi. rini kaybettiği kaydedilmektedir. Diğer cihetten ayni mahfilletde düşmüri tâyyürelerinin uçmasına mü. sait yegüne hava meydanı olan St nger tayyare sahasınm bombardı. marı gibi hava hareketlerinin ehem. miyeti tebarüz ettirilmektedir. Bu beya meydanı İngiliz tayyarelerinin umu neticesinde elddi hasara uğ. romuştır. Bu cihet, esasen Norveçt ediyorlar. Denizaltısı “A. Scher'i, Torpilledi neşriyat yapan Alman radyo istasyo. nu tarafından teyit edilmektedir. Bu mahfillerde Almanya tarafın. sarfedilen gayretlerin üç hedefe ettiği söylenmektedir; İsveç hududuna doğru; Oslo ve Trondhetm demiryo. 1. Ji imtidadınca; 3 — Bergen istikametinde. Norveçte bulunan kuvvetlere ge- lince bunların 2 veya 3 fırka kadar 35 bin kişden ibaret iu tahmin edilmektedir. ondra mahafiline göre Londra, 14 (A.A) — Reüter ajan. dinavyanın Almanlar tarafından İsti. | lâsı iki suretle tefsir edilebilir: 1 — Danimarka ve Norveçin istilâsı çok geniş bir tanrruz pllrinin fik parçasıdır e müttefikleri şaşırtmak, Nor- veçe koşturmak, Norveç koylarında mi reketlere sevketmek ve bu emada da bambaşka mıntakalarda büyük ki vetlerle tsarruzda bulunmaktır, arka ve Norveçin istilüm İçin yapılmıştı ğer doğru ise birinei faraziye, Hitler, müttefiklerin ötedenberi Bugün müttefikler ie yalnız iki cephede di cephelerde harbetmiye Eğer ikinci şık doğru ise, Hitle: aklını kaybetmiş birisi. dir. Norveç sahillerinin Alman denizaltmarına iyi bir sığınak olacağını zannetmiştir. Halbuki, Nor. veç suları bitaraf iken her halde şim. dikinden daha İyi bir sığmak teşkil ediyordu ve Alman donanmasının büyük bir kısmının feda edilmesine değmezdi. Binaenaleyh, iddia edilebilir ki, Almanya garp istihkim'arının arka. İsnda durarak Rusya ve Balkanlarla ticaret münasebetlerini takviye et İmek ihtimalini kaybetmiştir. İOİki cephede harp etmemek Rusya ile yaptığı çok pahalı peza; İboşa gitmiş ve Hitler bizzat kendisi. ikinci bir cephe ihdas otmıştir. Hem de bir deniz cephesi, Yani adet faiki. yeti kendisi aleyhinde ve Baltık de- İnizine dökülen mayin'erin de göster. diği gibi yandan çevrilmek ve vurul. "mak tehlikesini gösteren bir cephe. için TÜRKİYE CÜMHURİYETİ ZİRAAT BANKASI Sermayesi : 100,000,000 Türk Lirası Şube ve Ajans adedi: 265 Zira ve ticari her nevi banka muameleleri ME Ke amman Para Biriktirenlere 1000 Lira İKRAMİYE VERİYOR Zirsat Fankasmda kumbaralı ve ihbarsız tasarruf hesaplarında #h az 50 lirası bulunanlara senede 4 defa çekilecek kur'a ile aşağıdaki plâna göre ikramiye dağıtılacaktır. Ade 1.009 500 250 109 “ “0 20 DIKKAT: Hesaplarındaki paralar vir . 4,004 kire 2.000 1,000 4,800 5 3.200 sene ıçınde 50 İtradan #an snr amp düşmiyenlere ikramiye çıktığı takdirde 9 20 fazlasiyle verilecektir. Kuralar senede 4 defa, 1 Eylül, 1 Birincikânun, 1 Mart ve 1 Haziran tarihlerinde çekilecektir. hâdisedir ve mevzii kıymel| *İ Buna mukabil, N: | vold'de muvaffakıy, | Alman zu odegeldikleri bir şeye - teşebbüsü! > “par © 1240 gram verilecektir. Yağ t8 ” A ai İsveç, Goeteborf Şehrini de Tahliye olduğu hattı hareketi yeni ka tâbi tut; menfaatleri meselelerinin çok fevkindedir.” Nevyork Herald da şöyle y9 “Bugün de 1917 do olduğu £ Amerikan milleti harbe girmek “4 rini reddeder, Fakat bugün 1911. olduğundan Yazla harbin Ameli menfaatlerini tehdit ettiği görül” tedir. Bu menfaatleri koruyacak gâne şey müttefikle ve Almanyanın ezilm merlkanın menfsatle harbe girmesile kurta, aşılırsa, ikanın harbe fikrine alışmak lâzımdır.” Norveçteki Harekât ai ye Londra, 14 (Hususi) — Alma talarının ileri hareketine karşi * veçlilerin mukavemeti gitgide X maktadır. Havasın Sto) dirdiğine göre, Alman mak üzeredirler. Holden şehri manlar tarafından (saptedin ” eş kıtaları B t kazanmışll ba doğru çeki meçbur etmi a de deniliyor Kİ ef ndhelim muntakasında Alman lonun cenubu gerbisinde de Alman Könçev geçirmişlerdi “Dani en mühim noktalar İşgal ve miştir, Buralara ağır topçular yer) miştir. İngiliz Kralının mesaji İngiltere Kralı George, Ne Kralı Haakon'u bir telgraf, gölü miştir, Müttefiklerin Nörveçe Pi v kuvvetlerile yardım etmek üze duklarını, bildiren bu telgrojtâ r ki | argan tale ve Esi iman iş etinize yaydığı bu tek | bi memleki tinin gösterdiği vak dan dolayı, Majestelerine bizzat beni bütün Britanya © in bayranlığımızı bildi isterim. 'Norveçin geçirmekte olduğu b ee”! hi lerinde Norveçe Kargı deri sempati ile mütahassis olurak Majenit yi ne şunu temin ederim ki hüküye Fransız hükümeti ile tam işbirliği Dari de, Norveçe bülün yardı ğ lu suretle Norveç ŞI (AA) Z Da , Fransız ve Polo? lomatik heyetlerini bâmil tren, bu sabah saat yedide dan Lahaye gelmiş ve saat 1 ise hareket etmiştir. Tren 8: Pariste olacaktır. o Taşovada Tütün Satışla Erbaa, (TAN) — 1.3.1940 da je yan tütün satışları çok iyi şerti. tında hızla devam etmektedir. is Niksar, Tokat mıntakalarında $ ye kadar 500.000 kilo mahsul Öle. bar edilmiş ve tamamen saburmiğ * Fiyatlar on gündenberi çok 8 150 tur. mahsul, görmez 10 kr. kuruşu bulmuştur. gi Alıcılar: Başta İnhisar here mak üzere Austro.Tütk, Felek g0 “Türk, Baker Limited, Türk * çk Limited, Hâkim oğulları, Şahin iy ları, Şehri o Ayasun, Şevki m Mustafa Tanoba şirket ve fir” dır. —o Mısırda Müdafaa Tahsisi. Kahire, 17 (A. A) — Miser “ef lar Meclisi, milli müdafaa İÇİN * yk milyon Mısır lirasina baliğ ola* zam tahsisat kabul etmiştir m — Macaristanda Şeker v€ Satışı Tahdit Edildi Budapeşte, 14 (A. A.) — HN şeker ve yağ satışını pazar ilibaren tahdit eylemiştir. adam başına verilecek şek hükümet merkezinde ve oda gi 2 0 yal İbir kilo, vilâyet şehirlerinde gö İgram ve diğer munlaksls! gramdır. yg Yağ ise, her hafta adam ie l iva0” fyalnıs hfikâmet merkezi ile © mi v Mihzada siliniyor, biraz ilerisinde siL, Devamı var) — ' yulmustur. MİELE RK LE