13 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

A — 13 -6-979 BUGÜN Himaye ! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL E* adı ile Çekoslovakya, bu -| günkü adı ile Bohemya ve Mo- Tavyadan gelen haberler Çek mille- tinin hâmilerinden çekmediği eziyet kalmadığını gösteriyor, Herhangi hâ dise, hâmilerin âzami şiddet ve cüre- tiyle karşılanmakta ve halk ıztırap Ve dehşet içinde yaşamaktadır. Bunun böyle olacağı tâ başından belliydi. Hüner, boyundurağa girme- mektir. Boyundurağa girdikten sonra 12 - tırap, zahmet, zillet ve bunlara ben- zer her şeyi beklemek gerektir. Fa - kat hu zulümlerin her biri, onları çe- kenleri rahatsız etmekle kalmaz, bo- Yunduruğun kendisini de mütemadi- Yen zedeler ve o boyundutuktan kur tuluş hazırlar. Onun için Çek yur - dunun bugün çektiği ıztırap, o yarın muhakkak ki isyana dönecek ve Çek milletini yeni bir kurtuluş savaşına sürükleyecektir. Milli rüşdüne ermiş, ileri bir mil. İeti esir etmek kadar insanlık vicda- Bını muazzep edecek bir şey yoktur. Bugünse, milli rüştüne ermiş, ileri bir milletin değil, milli varlığını ko- Tumuş olan geri milletlerin dahi esa- retine tahammül edilmiyor. Ve bun- lara da ilerlemek yollarının güsteril- mesi ve kendilerine müzaheret edil. mesi isteniyor. Vaziyet bu merkezde olduğu halde her bakımdan ileri Av. Tupalı bir milletin istilâ ve tecavüz çizmesiyle çiğnenmesi reva değildir. “Hayati saha” diye ortaya al sahte bir nazariye ile milletlerin ha- yatına hatime çekmek, herhalde bu Mazariyenin sahteliğini ispat edecek mücadelelere ve savaşlara yol açacak tr. Ve bu mücadeleleri ve savaşları beklemek kadar tabii bir şey yoktur, Hayati saha nazariyesi İnsanlığı ancak anarşiye sevkeder. Her millet bu nazariyeyi ileri sürecek ve kendi: ne ait olmıyan yerleri zapta kalkışa. cak, kendi camiasına mensup olm » yan milletleri çiğniyecek olursa, in- Tafıkla — yalnız kör kuvvet, yalnız kör ceberut hâkim o- lar, Sulh cephesi, bu sahte nazariye - Ye karşı hissolunan umumi isyanın ifadesidir. — İnsanlık ve medeniyeti kurtarmak, insanlık ve medeniyetin mukaddesatını korumak isteyenlerin hepsi de bu cepheye katılmakla bu mazariyeye lâyık olduğu kati darbe - ler indirilmiş olacaktır ve bu çeşit sahte nazariyelerin yiyeceği darbeler milletler için yeni bir kurtuluş uf - ku açacaktır. Mihverciler arasındaki rekabet Min olduğu üzere mihvercile- rin Berlinde de, Romada da arapça konuşan dilleri vardır. Fırsat düştükçe ikisinin — neşriyatından da Ayrı ayrı bahsettik, Dün de garip bir hâdise ile karşılaşmış bulunuyoruz Ve onu tesbit etmek istiyoruz, Daha *vvelki günlerde evvelâ Berlin rad. | Yosu arapça ile sö; Yor, onun bitirece; arapça neşriyatı yapanlar | fnaliyete geçiyorlardı. Dün ise, Berlindekiler Arapça programlarını © genişleterek tam İtalyanların arapça söyliyecek- leri sırada da ayni dil ile neşriyata başladılar, Yâni eskiden bunların ikisini de dinlemeğe imkân bulanlar, ister iste- Mez bunların birini seçmek mecburi- Yetinde kalacaklar ve bu suretle bi - #im gibi vazife kaydiyle bu neşriyatı takip edenler, bir müddet için ölsa da, bunların birinden kurtulmuş ola- *aklardır. Bundan memnun olma - Mak ve darısı ötekinin başına de - Memek mümkün değildir. Fakat Ber- hin Romayı dinletmek istememesi #caba yalnız kendini dinletmek iste. | Mesinden mi ileri geliyor? Bu böyle| İse mihverin tesanüdüne imkân mı? Mama Almanyada Kızlar İçin mecburi Hizmet Konuluyor Berlin, 12 (A. A.) — İş Nazır mu- #vini Dr. Syrup, Magdenburgta mer- €zi Almanya tasarruf sandıkları fe- derasyonunun bir toplantısında bil- dirdiğine göre, pek muhtemel ola - Yek bu sene çıkarılacak bir kanunla, “5 yaşıma kadar her genç Alman kı- gina hir sene mecburi hizmet mükel- İsfiyeti tahmil olunacaktır. inanmağa da gerek Hongkongda, gerek Singa- purdu neşredilen aşağıdaki tebliği ta- maksadile, İngiliz başkumundanlığı, Şark Fransız deniz kuvvetleri ku -| mandanı Amiral Decoux'yu, Hindi Çini ve Çin Fransız kuvvetleri başku mandanı General Martin'i ve Fransiz hava kuvvetleri Genel kurmayından Albay Devere'yi, Baziran sonlarında Singapura davet. eti; görüşmelerde, mmtakida alınan ihti. | yat tedbirleri ve diğer mevzuu edilecektir. Tiençindeki imtiyazlı Ingiliz mınta- kasını tecrit etmek ve orada hayatı tahammül edilmez bir hale getirmek | Polonya, Danzig i Medliii Şiddetle Prote Prag sokaklarında devriye —p Pragda Öldürü | Berlin, 12 (Husust) — Prag'da Alman Ysi hüdisesi, şimdilik kapanmış göri mesul olduğunu teyit etmiştir. 1 ii, Ea mk Alman askerleri. len Çek Polisi « polisleri tarafından öldürülen Çek po- We umumi valinin teessürlerini bildirmiş ve bu hâdisede Alman polis sto Ediyor Danzigdeki Gümrük Müfettişin Bir Hüâdise Çıkardı Polonyaya İltica Eden Bir Alman Zabiti, in Tevkifi Almanyada Hayat Şartlarının Tahammül Edilmez “Bir Hale Geldiğini Söylüyor Varşova, 12 (A. A.) — Danzigteki Polonya makamatı, Polonya gümrük müfettişi Lipinskinin tevkif ve casuslukla tecrimi meselesi hakkında tahkikat yapmıştır. Tahkikat neti- cesinde sabit olmuştur ki, gümrük mi dan otomobille şarki Prusyaya ifettişi iki nazi tarafın- götürülmüş ve orada Bohen- sack köyü civarında otomobilden dışarı atılarak ağır surette yaralanmıştır. ğ Müteakıben Danzig zabıtası tevkif etmiş ve Danzige götürmüştür. Dan- zigteki Polonya komiseri âyan mec- lisi nezdinde şiddetli bir teşebbüste bulunmak için talimat almıştır. Bir Alman zabiti Polonyada Varşova, 12 (A. A.) — İş cephesi- ne mensup bir Alman asteğmeni Po- lonya toprağındaki Chojnice hudut istasyonunda Almanya - Doğu Prus- Uzak Şarktaki İngiliz, Fwvancır Kumandanları Singapurda eN) el Mi İhtiyat Tedbirleri Üzerinde Gör Şanghay, 12 (AA) — Ingiliz kı- taları başkumandanlığı, ayni zaman- mim etmiştir: Fransa ile İngiltere arasında Av- rupada sıkı bir iş birliği yapılması i Yapılacak işler bahis Japonların tazyiki karşısında Londra, 12 (A.A) — Japonların eşebbüsünde olduklarına dair olan Toplanıyor üşülecek Hükümete yakin olan mahafil, Ja- ponların Şanghayda evvelce yapmı oldukları bu kabil teşebbüslerin ta- mamile akamete uğramış olduğunu hatırlatmaktadırlar, Bundan başka bu mahafil, Ingil- terenin Japonyaya karşı girişeceği harekât için elinde bulunan vessitin mezkür imtiyazlı mıntakaya tevec- cüh edecek her türlü tehdidin önüne geçmiye kâfi olduğuna işaret etmek- tedirler Çin fedailerinin muvaffakıyeti Hongkong, 12 (A.A.) — (Olünden yılmaz) teşkilâtına mensup Çin as- kerlerinden bir grup, Manyang tü- tün fabrikası antrepolarına ateş ver- miye muvaffak olmuştur. Japonlar, bu antrepoları, harp malzemesi depo- $u haline ifrağ etmişlerdi. Bu yangın la bu depoda mevcut 600 bin ünifor- ma, bir kaç milyon mermi, yüzlerce zehirli gaz kasası, bir çok top, maki- haberler, Londra hükümet mahafi- | neli tüfek ve silâh ve 500 denk tay- linde elddi endişeler tevlit etmiş de- | yare yedek aksamı muhvolmuştur. ğildir. Hasarat 20 milyon yendir. ya transit treninden inmiş ve arlık Almanyaya dönmek istemediğini, zi- ra hayat şartlarının tahammül edil - mez hale geldiğini bildirmiştir. Asteğmen, iş cephesini, iü Yuşuaamay tığını ilâve etmiş ve Leh makamla rından Almanyaya iade edilmemesi. Bi rica etmiştir. Garp Polonya birliği, Lodz civa - İrında Parblanice fabrikalarında, bu civar fabrikatörlerin Alman ameleye yol vererek yerine Polonyalı amele almalarını temin için hareket edecek şubeler kurmuştur. Uç Slovak tayyaresi daha Varşova, 12 (Hususi) — Bugün üç Slovak tayyaresi, merkezi Lehistan- da karaya inmiş ve tayyareciler Le- İhistan hüküümetine iltica ve tayya- releri ona teslim ettiklerini söylemiş. lerdir. Slövakyadan gelen bu adam- |lar, orada bir takım Alman askeri harekâtının yuku bulduğunu da an- latmışlardır. . Danzig, 12 (A. A.) — Almanor- dusunun motörlü kıtaatı, “demir ki- tastı” şenliklerinde hazır bulunmak üzere hafta tatili esnasında ünifor - malı fakat silâhsız olarak o Danziğe gelmişlerdir. ———— Adliye Vekâleti Müslesarlığı Ankara, 12 (TAN) — Adliye Ve kâleti müsteşarlığına temyiz mahke- mesi âzasından Selim Nâfiz tayin e- dilmiştir. HÂDİSELERİN © Son günlerde Alman ordusunun Polonya hududu üzerinde toplandığına dair bir takım şayialar ya- yıldı. Anlaşılan vaziyet şa merkezdedir. 15 AL man fırkası mutat yaz manevraları için kışlala- rından çıkmıştır. Fakat bunlar, haber verildiği gibi Polonya hududuna yaktı ler. ın bir yerde değildir. Danzige giden Propaganda Nazırı Göbels ile Lutze'yi korumak için bir takım tahaffuzi tedbir. lerin alınmış olması da muh * temeldir. İngilterede hüküm süren kanaate göre gelecek sonteş- rinde umumi bir seçim yapılacaktır. Avrupada ortalığı allak bullak edecek bir hâdise muhakkak nazarile bakılabilir. vuku bulmazsa buna — i Talebelerin Devam Müddetleri İ Maarif Vekâleti Yeni Bir Karar Verdi Ankara, 12 (A.A) — Ortaokul sı nav talimatnamesinin 12 ne, lise sı- nav talimatnamesinin 21 inci ve öğ. retmen okulları sınav talimatname- sinin 20 nel maddelerinin birinci fık- ralarının aşağidaki şekilde değiştiril. diği Maarif Vekilliğinden tebliğ o- lunmuştur; Bir ders yılı içinde talebenin de- vamsızlığı, devam müddetinin üçte birinden fazla olursa o talebe sınıf. İa bırakılır. Ancak yatakta tedaviyi veya ameliyatı icap ettirmiş bulunan bir hastalıktan dolayı devam müd. detini doldurmıyan talebe: a — Hal ve hareket notu kırılma- miş olmak, b — Ders yılı içinde aldığı notlar kati olarak sınıf geçebileceği kanar- tini vermiş bulunmak, € — Hastalığı tasdikli doktor ra- poru ile tevsik edilmiş olmak. d — Hastalığna ve bir yukarı sınıfı takip edebileceğine oku! direk- Görlüğünce kanaat getirilmiş bulun- mak şartile- okul direktörlüğünün teklifi üzerine Maarif Vekilliğinin müssadesile devam müddetini dol. duran talebe gibi muamele görür Bütün mesleki tahsil müessesele- rinde de bu karar hükümlerine gö- re hareket olunur. © Çin Milli Lideri Şang - Kay - Şek'in karısı kaca- sının Avustralyalı müşaviri Mister Donald ile Hong Konga gizlice uçarak bir takım temaslarda bulunmuştur. Bu temasların Çin ordusuna mü- himmat yetiştirmek işi ile alâkadar olduğu ve Bayan Çek'in bu mı eseleyi halletmenin bir çare- sini aradığı anlaşılıyor. İngiliz - Fransız erki lüzumu takdirinde, General Gamelin'in müttefik or. * âmıharbiyelerinin konusmaları, dular başkumandanlığını yapmasile neticelenmşitir, Deniz kuvvetlerinin kumandası meselesi de esas itiba, rile hallolunmuştur. Deniz kumandasını bir heyet de- ruhte edecek ve heyet iki İngiliz amirali ile bir Fransız amiralinden teşekklil edecektir. Birleşik ha- va kumandanlığı meselesi henör hallolunam, iştir. Anlaşılan İngiltere, iki memleket hava kuvvetleri ku- mandâsını doğrudan doğruya üzerine alacaktır. İSessiz filimde yalnız ELEK DİA EN m A YR Neşe Kıtlığı aruf Fransız mizah ve Yazan: B. FELEK M muharrirlerinden nükte Clöment Vautel) in bir (haftalik) azdığı parça parça yazılardan biri nazarı dikkatimi celbetti, Clöment Vautel bu yazısında klavn yâni sirk paskallarının kökü kuru - ta mağa ve bu âlemde bir kıtlık hisse - dilmiye başladığından şikâyet ediyor. Git gide neşeli ve güldürücü şey» lerin hayati kıymeti hergün daha zi- yade takdir edilmeğe başladığı için Fransız meslekdaşımın bu kaygusu- nu sadece bir fantezi mevzuu işlemi. ye malul bir (Fasadzzcephe) den i- baret sanmamalıyız. Zaten her yerde neşeye ve gülmeğe dair olan git gide azalmaktadır. Ne eski dar gülünçlü romanlar yazılıyor, ne evvelki kadar eğlenceli | hikâyeler. mimikleriyle bizi güldüren Maks Linderler, Har - old Loydler, hattâ Şarlolar ortadan | çekildiler. Eğer biri şişman biri zayıf İşm iki Holandalı tuhaf ta olmasa sine mada gülmeyi unutacağır, Bizde de öyle değil mi? Hüseyin Rahminin harıl harıl yazdığı devir « ler, Karagözün, Cemin, Kalemin hat- tâ Elmalüm, Eşek falan gibi isimler- le neşredilen mevkutelerin, daha son ra Aydedenin şaktları ve o nükteleri ne oldu? Her mecliste oynatılan Karagözler, sokaklarda dolaşan kuklalar, h - metli Abdüzrazak, Hasan, Şevki, or- ta oyuncu Hamdi, Küçük İsmall ne oldular? Haniya metdahlarımız? İsmet, fet, Aşki, Süruri gibi sanatkârla - rımızın yerleri neden hoş? Gülmekten bıktık da kasıkları - imiz mi ağrıdı? Nüktedan, mirikelâm, hoşgü, neşe- li denilen ve yerine göre dalkavuk, Tıfli, Nedim (gibi İsimler alan ş damların nesli de kesildi. Onlar da yetişmez oldular, Haniya bir Eşref? Nerede bir Bo- razan Tevfik? Tıfli Hasan m tuttu? efendi merhmiur ye Bu adamlar sade neşe saçmakla kalmaz, dilimizi de tekerleme, fikra ve müktelerle zenginleştirirlerdi. Clöment Vautel sirk paskalları - nın yetişmemesini sirklerin bir mem- leketten ötekine gidebilmek için ma- ruz kaldıkları para ve pasaport güç - lüklerine hamlediyor. Bana sorarsanız âlemin neşesi kaç tı, tuhaftan ziyade feciaya karşı âde- ta anormal, gayri şuur ve | sadigse Jbir meyil hasıl oldu. Lâkin © kitleyi düşüncesinde, hislerinde olduğu ka - dar zevkinde de sevk ve idare etmek lâzımdır. (Zorla değil yumuşak vası- talarla!) Bizde halkın eğlenceye, gül meğe, neşeye olan teşneliği meydan- dadır. Şekir tiyatrosunun dram kıs- mi ile, komedi kısmının salonları ve bilet satışları bunu bize pekâlâ göste- riyor. Lâkin bu kâfi değildir. Halkı neşelendirmek imkânlarım arttırma. yaz! Ciğment Vautel, ciddi veya hezli bir fikir atıyor. Klavn yetiştirmek i- sin Milletler Cemiyetinin himayesi altında bir paskal mektebi açmalı di- yor. Bu fikrin ne dereceye kadar ka- bili tatbik olduğunu bilemem. Fakat bizde medtah, orta oyuncu, mizah muharriri, hiciv şairi, nükte - dan mirikelâm yetişmesini kolaylaş- tırmalıyız, Bu bir sanat ve edebiyat işidir. Bir kere konservatuvara bir tak - lit şubesi açabiliriz. Zaten bizim ma- miz olan orta oyununu himaye e- debiliriz, Dünyada açık hava tiyatro- ları daha yeni yeni türerken bizde bu bir asır evvel mevcuttu, Karagözü, kuklayı, bilhassa ço » cuk eğlenceleri arasına daima koy - İmalı ve paralı mükâfatlarla teşvik eylemeliyiz. Hiciv şairlerine, © nüktedanlara, mirikelâm olanlara müsamahakâr ol- malıyız. Çünkü bu adamların sözleri İdediğim ibi bir dilin servetleri me - yanına girer ve milletin umumi zekâsı üzerine bileyici tesirler yapar. Bahsettiğim bu © müsamal birimizin şahıslarımıza ve umumi o- (Lütfen sayfayı çeviriniz)