20 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENCEREMDEN Bir Kongre Münasebetile Yazan: M. Turhan TAN öylülerin de hoca diye - ekse- riya hasretle - andıkları nur müvezzileri, İnsanlık kılavuzları, ruh mürebbileri eski devlet lehcesinde ve o lehce ile konuşan zümre ağzin- da muallim adını almışlar ve öztürk- çe cereyanı kuvvetlenince de ken- dileri öğretmen diye adlanmışlardı. Fakat hoca olarak ta, muallim ©- larak ta ömürlerini bu aziz yurdun ve bu necip milletin olgunlaşmasına hasretmiş olan büyük İnsanların na- sihi sonsuz bir hüsrandan ibaret kal- miştir. Daha düne kadar mektep ho- cası veya mektep muallimi denilince yarı aç, yarı tok yaşamayı ve zyette kendi aydın dımağımı zerre zerre vatan yavrularına devretmeği vazife edinmiş bir alay serdengeçtiler | gözönüne gelirdi, Onların içinde elli kuruş aylıkla elli çocuk okutanlar çoktu, Fakat kendi çocuğuna dar bir geçim imkânmi miras bırakan fek bir bahtiyar hoca « hemen hemen - yoktu. Cümhuriyet devrinde mektep ho- ealarmın da refaha kavuşmaları dü şünüldü ve barem kevserinden onla- Ta dahi eür'alar tattırıldı. Lâ mektep hocalarım hususi muhase- belerle nlâkaları mahfuz tutulduğun- dan hepsi bir hamurdan yapılmış o- lan muallim zilmresi arasında - re- faha yakın veya uzak kalmak bakı. | mmdan - pek bariz bir ayrılık ve gayrılık yüz gösterdi. Meselâ Anka. ra vilâyetindeki bir ilkmektep hoca- sı - kanumi bir mâni yoksa - her öç yılda bir basamak yükselir ve terfi müjdesile beraher böTemde kazandı. | ğı dereceye mahsus masası alır, İstan. | bul vilâyetinde İse terfi müjdesini! aldıktan sonra belki bir, belki iki yıl beklemek zorunda kalır ve bu ini. zar devresi sonunda ancak yeni ma- aşma kavuşur. Çünkü İstanbul vilâ- yeti bütçesi muallimlerin kanun dat- resinde ve muntazam sürette terfile. TUNE aenma EUCVER KEMEŞE dir. Onlara mesken bedelini bile »a- dakava benzer bir biçimde ve meselâ dört lira olarak verir. Güya İstanbul. da dört liraya bir kulübe olsun kira- Tanabilirmiş gibi! İşte bir kısmı böyle perisan ve n- mtmiyet bakımından da vaziyetleri | düşünülmeğe şayan olan musliimle. devrinde mide boşluğundan, sirt açıklığndan kur- tulmuş olmakla beraber refaha ka- vuşmuş değillerdir. Hele ilkmektep muallimleri hâlâ pek az aylıkla ca- Uşmaktn bulunuyorlar. Bundan öt rü hastalık ve m gibi vâkralar o fedakâr zümreye mensup olanlardan çoğunu feliket mefhumuna da sığ mez şeklide sarsmaktadır. Bu nazik ve acıklı dürumu bütün maarif heyeti içinde İlk kavrıyan ve rimiz, Cümhuriyet Mâcmu da arayan zat İstanbul Man rif Müdürü Bay Tevfik Kuttur. Bü- yük şehirdeki muallimlerin hiç ol mazsa ölüm hâdiseleri vukuunda s6 fil bir vaziyete düşmemelerini temin etmeği gerekli gören Tevfik Kut üç! in Ukej' A İri Muhtar lntihabatında Bir Hadise Çanakkale (TAN) — Ezinenin A- raplar köyünde muhtar intihabat icra edilirken kanlı bir vaka çıkma- sina kıl kalmış, dört kişi tevkif olun- muştur. Tafsilât şudur: Köyün Muhtarı Mehmet Taş, kay» makamlığa müracaat ederek, köy nün iki parti olduğunu, hükümetin İ yardımı olmadan yeni seçime imkân olmadığın bildirmiştir. Kaymakam, karakol kumandanını ve köy bürosu sekreterini yanına alarak Araplar köyüne gitmiştir. | Evvelce muhtarı şikâyet etmiş o- lan köylülerden Durmuş oğlu İsmsil muhtarla ihtiyar h rile alâkadar olma: ve bir hırsızlık vakasından bahset- miştir. Yapılan tahkikat sonunda, böyle bir hırsızlık mevcut solmadığı kaymakam tarafından tesbit edilmiş- | İbrahim oğlu Mehmet Ç n edi Fim kazanma! dan, re müdahaleye başlamıştır. Bü m le menolunmuştür. gtübun başina giderek bir şeyler) öylemiştir. Bunun 20 ha ig kişilik bir kafile, intihap yeri olan | amiden dişartya çıkmış, © anda da) lâh Sesleri ve kadın bağırışları baş- | lamiştır. Kaymakam ve jandarma kuman-| danı derhal camiin kaplsını kapata- rak, diğer köylülerin dışarı çikması- na, böylece İki partinin kanlı bir bo- Zuşmasma mani olmuşlar, kaza ve biçak müsadere-edilmiştir.. Halil İbrahim oğlu Mustafa Çetin, İsmail Öz, İsmail Demir intihaba fe rıştırmak; Ömer de silâh atmak suç- “ ugilimlerinin | Gebze M Maaşları Verildi Geçenlerde Gebze muallimlerinin mart maaşlarını alamadıklarını yaz miştik. Gebze kaymakamlığından al dığıma mektupta; mvallimlerin ma aşlarığın kidem zamlariyle birlikte verildiği, d ma kalan idare ücret lerinin de tediye edildiği bildiril - mektedir, —>—— Bir Tarak Gemisi Ismarlandı Bartm boğaz ve deresile Amasra limanının taranıp temizlenmesi için yıl önce bir temiyet teşkiline rehher. | Deniz Ticaret Müdürlüğü tarafından Pik etti ve İstanbul Öğretmenleri Y' dım Cemiyeti adini taşıyan bu te şekkül muallimler için âdeta bir s- #mak mahiyetini aldı, Dün, kuruluşunu candan alkışla diğım gibi büyüyüşünü, tekemmai | edişini de - eski bir muallim oldu- gum için « şevk ile takip edegeldiğim bu cemiyetin yıllık kongresi toplan. mıştı. Gazetelerde yapılan hayırlı münakaşaları okudum, cemiyet he- sabma çıkarılan broşürü de gördüm. yılda otuz dört muallim ölmüş ve cemivet tarafından onlarm nilelerine (9380) liralık yardımda bulunulmuş. Bu: paranın ne kadar gözyaşı kurut- tuğunu düşününce gözlerimiz yaşar. maz mı? Fakat İstanbul munllimlerine yar. dım cemiyetine İstanbul munllimle- rinin ancak üçte biri girmiştir. Ekse- Hvet henüz kayıtsız ve kendilerinin Kayrı için kurulan cemiyete yaban- ümre, ölüleri kefensiz ri görmiyenlerden cak. Böyle olma- elbette likayt e. Galiba bu 7 kalmış muallimle! terekküp etmiş ola saydı cemiyete karşi kalmazlardı. bir tarak vapuru ısmarlanmıştır. Tarak vapuru saatte 500 metre mi- kâp kum çıkarabilecek kabiliyette ve romörköre lüzum kalmadan istenil diği yere götürülebilen bir gemi şek- lindedir. Vapur sekiz uy sonra tes. lim alınacaktır. , | vermişlerdir. Mehmet te bir)|t * | Bakırköy Yeni Ya Mektebin Meraklı Hikâyesi (NET il Bir intihap merkezinde üntehibisani seçimi dün günlerde yanlar da dün sabahtan itibaren in tihap mahallerine giderek reylerini it 16 de: intihabın bittiği ilân edilerek teftiş heyetleri tarafın mühürleniiş- r. n sandıklar ikları bündan #onra iriti- erinden mer ve teza: Idirılârak musafaza altım- da ve bayraklarla süslü otomobillerle belediye dairelerine getisilmiştir. In- tihap teftiş heyetleri sandıkları mua- ek tashife başlamıştır. Tas. yirmiye kadar devam etmiş rak eden vatandaşla ttifakla Cümhuriyet namzetlerine verdikleri Rey sanı hap hüratla yene ede haba ii rin reylerini göre, kazılar. isale edenlerin sayısı Erkek Yekfin 1807 3819 5.523 10.822 12.143 23043 5.217 10004 Kadın 2012 5.209 10.900 4.187 Adalar Beşiktaş Beykoz a kâfi geli leri de vardır: İstiklâl mektebinin binası, Maa - rif Vekâletinin plânına uygun ola - rak 1934 yılında inşa edilmeğe baş lanılmış, 1935 yılında bitirilmişti Bu şık ve ışıklı bina ayni yıl ted risala açılmıştır. Fakat üç ay kadar sonra bir gece, dershane duvarla - rından biri çöküvermiştir. Daha üç hitten mektep binasının teslim alın- masını emredenler, ikinci bir rapor- la ürüktür,, neticesine varmışlar» dır. Fakat üçssenedenberi, bu suçun kime alt olduğu bir türlü anlayıla - mamıştır. O yıl mektep imkân nisbetinde tamir edilmiş, 1996 - 1937 dere yı - İlmda müallimler salonda şemsiye İle gezmişlerdir. Zira yağmur, süz « pılan yazılıyor: Burada tam devreli iki ilk mektep vardır. Biri İstiklâl, diğeri Cümhuriyet mektebi. Haddizatın- lg 'n bu mekteplerin ayrıca acıklı hikâye- sy evvel “sağlamdır. diye mütaah- | TAN ğı Anlaşıldı reyler tasnif olunurken Kadın Erkek 53.098 21875 5.496 31.909 14.432 4.915 13411 9379 4.0TT 5.094 Yektin 94447| 38.357 10.156 | 59.810 21291 9.549 20.533 18.150 7613 9.994 7007| 6.747) Sariyer Üsküdar Çatalca Kartal Silivri Şile Yalova 3.596 4.900 3.654 3.608 168.464 104.068 363.332 Alınan malmata göre, bugüne ka- dar Cümhuriyet hudutları içinde 40 vilâyette ikinci müntehip seçimi ni- hayete ermiştir. Bitlis, Bolu, Burdur, Çorum, Edirne, Elâzığ, Gaziantep, İ Gümüşhane, Isparta, Istanbul, Kas- tamonü,' Kırklareli, Kırşehir, Koca. 18 Men Aidim Bee Ahd Mine Samsun, Sivas, Tokat, Tunceli, Van, | İ Yozgat intihabatı biten vilâyetler a- rasındadır. İkinci müntehip seçimi memleke- tin her tarafında bu akşam nihayet saktır. — ——— 3.139 Bir geçten geçer gibi damdan aşağıya Boşanmıştır; 1987 - 938 ders yılında, bu binada tedrisatın tehlikeli oldu - ğu ileriye sürülmüş ve mektep bo - şaltılmıştır. Bundan sonra da şaya - nı teessür başka bir vaziyet başla - mıştır. İstiklâl mektebinin tamamen trahomlu olan 260 talebesinin açık. ta bırakılması doğru görülmemiş ve bunların da, talebesi trahomsuz olan Cümhuriyet mektebinde okutulma - ları kararlaştırılmıştır. Şimdi öğle - den evvel trahomsuz talebe, öğleden İsonra trahomlu talebe Cümhüriyet mektebinde okumakta, bu çifte ted risat tabii normal tedrisatin pek du- İnunda kalmaktadır. Trahomsuz talebenin trahomsuz olan Cümhuriyet mektebine taşındı- nm |fında zabıta tahk HABERLER İstanbulda lik Seçim Dün İntihap Bitti ve Tasnif Neticesinde 363,332 Kişinin Reyini Kullandı 75 Yaşında Bir Çocuğun Başı Ezildi Dün Eeylerbeyinde on beş yaşm- k direkle başı ezilmek sus retiyle ölmüştür. Gürgen sokağında oturan ve Ta- hir ismini taştyan bu çocuk ayni so- kakta Numan isminde bir yıkıcı ta- rafından yıktırılan evdeki çalışmayı seyrederken birdenbire yerinden ko pan büyük bir direk çocuğün başına da bir ç sına sıkışmış, e- zilmiş, ve derhal ölmüştür. Manzaranın dehşetinden #mele'» den Mehmet bazı zihni araz göster- miş, imdadı s le Nümüune hasta- hanesine kaldırılmıştır. Kaza etra $ st yapmaktadır. Türk Dili Yayım Kurumunun Toplantısı Türk Dili ve Duygusu Yayım Ku- İrumu tarafından, dün Şişli halkevin. de bir konferans verilmiştir. Konfe- ransta bir çok zevat hazır bulunmuş. lardır. Başkanın kısa bir hitabesin- den sonra söz alan Ali Haydar Erişk, Ulus gazetesinin bundan !ki ay evvel çıkan bir nüshasında Türk Dili ve Duygusu Yayım Kurumunun Erme. niler tarafından tesis edildiği hak- kında yazdığı bir yazıyı mevzuuba- his ederek cemiyetin Ermeniler de- il, Türkler tarafından tesis edildi- ğini söylemiş ve: — Biz, Ermeni, Rum veya Yahudi vatandaş diye bir şey tanımıyoruz. Türkiye cümhuriyetinin nüfus tez- İkeresini taşıyan herkes biribirinden bütündür, vapurlardı ayrılmıyan bir tramvaylarda demiş, şurada, sanlarla konuşanların yaptıkları ha- reketin hiç te doğru olmadığını ve bu gibilerin Türklüğü benimseme- diklerini ve günün birinde banların susturulacaklarnu söylemiştir. ekle Genes Yüzdürüldü Fırtına ve sis sebebile Bozcaada civarında karaya oturan Yunan ban- dralı Genes vapuru, Gemi kurtarma ideresinin Hora vapuru (tarafın, yüzdürülmüştür. Vapur, bugün nımıza getirilerek muayene edilecek- tir, — —— ——— ğı o zaman alâkadar makamlara bil- dirilmişse de şimdiye kadar müsbet bir netice alınamamıştır. 9 bin liraya mal olan ve böşaltı- lan İst durmaktadır. Tamiri için bu yıl büt çeye konulan üç bin lira fazla görü lüp 1500 liraya indirilmiştir. Bu pa- ranın havalesi teşrinde gelmiştir. Fa kat ilk keşfini yapmak için iki ay çalışılmıştır. Keşif, 3200 liraya ihti. yaç göstermiş, tamir işi yine | geri kalmıştır. Maamafih ilk baharda ta- mirata başlanılacağı söylenilmekte - âir. Her sene mektebe girmek çağına gelen talebenin miktarı iki yüzü ge çiyor. Bu vaziyette İstiklâl mektebi binası tamir edildikten sonra dn ye- ni bir mektep binası yapılmasına ih tiyaç gösteriyor. a GÜNÜN RESİMLERİ : M. Köseivanof Ankarayı Gezivor Ekselâns Köscivanof Ziraat Fakültesinde lâl mektebi binası hâlâ boş Muallimlik İmtihanları $ — Orta mektep veya lis lisan muallimi olmak isti, rum. Bu imtihana her # kaç kişi alınır? Almanca tı sili nerede yamlır? Lisan n allimlerinin maaş mebdei | dir?.. Bu imtihanda ne 4 sualler sorulur? C — Lisan muallimliğine ihti) İazla ve her sene bu imtihana gir lerin adedi ihtiyaçtan pek azdır. mânca tâhsili memleketimizde mi cut İki Alman İlsesinde yapılır. V aş mebde! Mra asli maaştır. tahisil Avrupada yapılırsa 30 lira tayin edilir. Lisan: imtihanları gramer, kompozisyon, edebiyat kıraâttan sorgular sorulur, perçsl okutulur. o S — İngilterenin herhan bir şehrinde tahsil gören | talebe ayda kaç lira sarfedi pasaport ve yol parası ne k dardır?, C — 30 Ingiliz lirası, yani 180 Tü lirasile normal bir geçim mümkü dür. Yol masrafı 56, pasaport masi fı da 16 liradır, e $ — Cümhuriyet (devrini tahsil nisbeti yükseliyor. Bi nu tesbit eden istatistikli varsa, bize bu artışı ri bildirebilir misiniz? C — İstatistikler 1923 — 24 senesinde mevcutti 273,107 si © İkek ve:02954 ü kız olmak üzere mekteplerde 336061 talebe okuyf du. Bu mıktar 937 — 938 ders Y lında 494613 erkek ve 256061 ” olmak üzere 750674 e yükselmiş Orta mekteplerde 923 — 24 te # erkek, 1182 kız, ceman 5905, 1936) 37 de 52571 erkek ve 18450 kiZ mak üzere 71021,talebe okuy! Satin Belet ende hir, Akarlar İde 15 misline yükselmiştir. Liselerde vaziyet şudur: 1923 24 te 010 erkek 331 Xız talebe: kün, 1241, 936 — 37 de 14035 er# 3972 Kız olmak üzere 18208 tal€” 925 te kız ve erkek bütün liseler * mezun vermişlerdi. 937 de 2038 #İ İzun vermiştir. 923 te memlekette 72 orta tep 23 Mse“ vardı. 937de142 © mektep ve 36 lise bulünuyorÜ Bundan başka halen 9 kız enstit 6 ticaret mektebi, 11 sanat mekt” İ2 akşam ticaret mektebi, 17 ak İkiz sanat mektebi, 3 akşam eri İsanat mektebimiz vardır. | Maarif sahasında on beş yılda düğümz İşlerin ehemmiyeti bu” kamlarla anlaşılabilir. -) Aydikldar Yeniden 8 Tayyare Alıyorlar Aydın, 19 (Tan Muhabirinden) Aydında 15 mayısta sekiz tayyar?” ad konma merasimi yapılacaktı. 3! ni tayyareler Karapınar, Köşk, ma, Sultanhisar, Kuyucak, iyelerile Söke kazası ve Um” TAKVİM ve HAVA 20 Mart 1939 PAZARTESİ Gün 3l (Kasım: e Rumi 189 Mart 12! 181! 4“ İ 3 üncü ay | Arabi 2388 | Muharrem: 29 Günes 84 Öğle: İ İkindi: 1546 — Aksam: İ Yat: 1051 — tmsâdi Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy metaoroloji istasyonundan * nan malâmata göre, hava yurtta Kar” nizin şark kısmile Doğu Ars mal kısmı çök bulutlu geçmiş, rr” Keradeniz kıyılarında cenuptan orta ette, diğer bölgelerde istikametten, cenup doğusunda ku diğer yerlerde hafif ol: Dün İstanbulda ha 2gÂF eenpptan r. Saat 14 te bava ti İdi, Sübunet en yüksel en düşük #fran altında 17 santiğrii az bi de 3-1 metre ri v0 rak kaydedilmiştir.
