11 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENCEREMDEN Nedim Kör miydi? Yazan: M. Turhan TAN ün bizim nesle mensup iki a- İarbaşlı bayın vapurda tutuş - tukları bir edebi münakaşaya şahit oldum. Lodos yüzünden yolunu şaşırmışa benzeyen ve masum bir akışla gelip zalim bir tazyikle kaburgalarını sı - kan dalgalar aratında bocalamaktan ilerlemeyi beceremiyen vapur yol - cularından çoğu - bulantıyı filân w- nutarak - onların heşccandaki ifrat yüzünden - kalkıp oturmalarını sey- rediyorlardı. Münakaşa, şair Nedimin kör olup olmadığı, meselesinden © çıkıyordu İki Baydan biri büyük üstadın uzun yıllar göz hastalığı çekti yet görmez bir hale geldiğini iddia ç- diyor ve vesika olarak da Nedimin Nevşehirli İbrahim paşaya sunduğu kasidelerden birindeki; Temaşayı cemali yar'e mani" olduğu dursun dergâhi muallâye Beytini ileri sürüyordu, Öbür de Nedimin her yıl remet o denilen göz hastalığına — tutulduğunu kabul etmekle beraber o ağrının üç beş gün içinde geçtiğini çüstadın kırk m- dımdan kırık bir kılı farkedebilecek kadar bâsıra kuvvetine malik oldu- ğunda ısrar edip duruyordu. Beni ve uluorta yapılan münaka- şayı dinleyenlerden bir kısmını mem nun eden keyfiyet, Nedimi açık göz olarak kabul eden zatın Şu gazeli o- kuması oldu: Hattı sebz olmuş Komaz rümale ruhsat haki ol. gerdeni! kâfurdan Ey aceb çıkmak zümürrüd me'deni billürdan Mey tereşşüh eyler emdikce turuncu gabgabın Şöyle sır ol mesti nazım neş'ei | zür'dan Ta kemergâhında gördüm meve urur- a k du mitribın Şöyle taşmış pağmei ter kâsek tan burdan Mübömü dikkatler ettim kıl kadar farketmedim düşindaki sammürdan Saidin bus eyledim gel, gel aman ey dil sana şeftali kupardım ol nihali nürdan | Gazelin . anlayanlar için - pek! selis olan eda ve müeddasından ziya de okuyan zatın kelimelere verdi zarif ahenk vapur salonunda bü bir alâka uyandırmıştı. Şimdi Nedi- min kör olup olmadığını öğrenmek için belki yirmi otuz kişi de sabırsız- lanıyordu. Gazeli okuyan zat, bu noktayı da kestirip attırmak için i- palıcı dostuna nihayet şu hakikati hatırlattız — Nedim, (1143 WE) ayaklanma - sında ve efendilerinin parçalanma sında, hapishaneye (atılmasında te - Hâşa düştü, canını kurtarmak için e- vinden uzaklaşmak istedi. Fakat so- kağa çıkmaktan korktuğu - saklanacağı yere kadar - dama aşmak suretiyle gitmeğe çalış- tı. ve bu tehlikeli canbazlık sirasın- da düşerek öldü. Kör bir adam, böy- le bir oyuna girişir ve evden eve s1ç- Kaşların billeh beyim Taze saya iştirak edemedi Fakat bu zevki bana lâyık görseler - di Nedimin . e ayaklanma sırasında: kör olmadığına teessüf ettiğimi söy lerdim. Çünkü öyle bir illet onu pat- rona takımının hücumundan koru - yacak ve Nedim, şarkın Ebül'ulâsı, garbın Lort Miltonu gibi kör kör bi- ze şiirler yazmak-imkânmı bulacak! t. Musibetlerin arasıra saadet getir- ÜNİVERSİTEDE Beş Profesö Hastalandı Son zamanlarda Üniversite profe- sörlerinden bazılarının bastalanma- Yarından dolayı bazı dersler verileme Bu meyanda Hukuk fakiil. profesörü İbrahim Fazıl mektedir. tesi maliy DAĞI İnhisarlar Jdaresinde Tetkikat İzmirden tütün almamak- | i nazarı dikkati © Evvelce haber verdiğimiz veçhile bs- zı firmaların Kanada hesabıma tütün muübayaa ederek bunları Amerika pi- yasalarına sattıkları anlaşılmış oldu- undan Ege mıntakasından Kanada bunun üzerine İzmirden y bayasta başlamışlardır. Vekâleti tütün inhisar idaresile tütün satışlar dolayisile ne gibi bir vaziyet aldıklarını ve öledenberi tütünlerle sigaralar hakkında yapılmakta olan | şikâyetlerin ne dereceye kadar doğ- ru olduğunu tetkike başlamıştır. Tü- | tün Limited şirketinin geniş serma- İ yesile tütün ihracat piy. rolünün der İde tü daki rı İvâki o ri alarındaki i ve ihracat işlerinde || ünlerimizin ecnebi piyssalar- etini kıracak hareketl İmadığını bildirilm; erin Pp aştırmıya ka- verd BELEDİYEDE : Borsa Harici Un Alınıyor Barı fırınların kendilerine lüzumu olan unları borsa harleinden tedarik etmekte oldukları anlaşılmıştır. Be- lediye, alâkadar ra tebliğ e- dilmek tai belediye teşki- lâtına gönderdiği bir temimde ek - mek imelinde kullanılan unların be- hemebal borsadan satın şlinmesını bildirmiştir. Ahşap Konaklar Şehrin muhtel erinde eski ahşap konakların oda oda kiraya ve- rildiği ve bu suretle her konağın 15- 20 kişi tarafından işgal edilmekte olduğu yapılan tetkıkatta anlaşılmış- ır. Belediye bu vaziyetin yangınlara sebep olacağımı gözönünde bulundu- rarak ahşap konakların bu suretle kiralanmalarına mâni olunmasını a- Wikadar şubelere bildirmiştir. X Rami ile Sirkeci arasında işliyen otobüslerin istifade edilemiyecek de- | recede eski oldukları görüldüğünden dünden itibaren seferden meneğil- mişlerdir. 4 Tepsbaşında Aşıklar mezarlığı yerinde tesis edilecek olan çocuk bah | çesinin inşaatına dünden Kibaren /y başlanmıştır. 4 Belediye reisi tarafından temiz- lik teşkilâtına gönderilen bir tamim- de amelebaşılar ve onbaşıların vazi- |u fe esnasında resmi elbise giymeleri | İüzumu bildirileniştir. ——— MÜTEFERRİK : Romanya Büyük Elçisi Ankarada Romanya büyük elçisi Vasil Stoy- abya vapurile dün sabah şehrimize gelmiştir. Vapurda başkon solos ve Romen kolonisi tarafından karşılanmıştır. Konsolöshanede bü- yük elçi şeretine bir ziyafet verilmiş tir. Romanyanın Ankarada ilk büyük elçisi olan Vasü Stoyka, akşamki eks presle Ankaraya hareket etmiştir. & Başka bir vazifeye tayin edilen Yunan ataşamiliteri kolonel Jombia- İki, dün Besarabya vapurile şehrimiz den ayrılmıştır. İstanbuldakt staşe- militerler ve ataşenavniler, kendisi şerefine Tokatllyanda bir veda ziya- feti vermişlerdir. ere 1 de » —— a ———— ———— fesörü Sıddık Samı boğazdan, Ro- denberi gripten, hukuk felsefesi ve hukuk tarihi profesörü Honig kulak ilihabından rahatsız, tıp fskültesi| profesörlerinden Lipman amudu fi- karisinden ameliyat olduğu için ders bübrekleri, İdare” hukuku pro- lerine devam edememektedirler. "ge tütünlerinin başlıca alıcılarn- | | limited şirketinin Kanadaya yapılan *| t tihe vermiştir. Öğre yüz yirmi sayfa kadar tutan rapor, |lüzumlu görülmektedir. vapurlar, havuz işi, İmpeks meselesi, | Etrüsk hataları banka muamelâtı mevzuu, Satle bi- nası ve memur kadrosu gibi şimdiye | kadar ileri sürülen bir çok işlerin tahkik fezlekesi mahiyetindedir. Ra- por esaslarına göre: m iddilar taha' pir temir edilmemiş ci alıcıdan bahsetmemesi Baya verilen paranın bakik!! kıymetinin fevkinde olmadığı görülmüştür. İkabulden istinkaf mühim vazifelerinden biri olan tersaneler ma hukuku profesörü Şvartz 15 gün- | KIŞI HABE m İX ME İpm ER Bu Yıl Yeni | Orfamektepler | Açılıyor Düşkünler Evinde | İ Bir okuyucumuzun bize yaz. dığı bir mektuptan şu parçayı alıyoruz! “Mahallemizde iane ile ge- çinen ve son demlerinde bulunan bir ihtiyar komşumuzu fazlaca laştığı için büyük müşkülüt ve binbir rica ve minnetle Düş- künler Evine (Darülâceze) nak- lettirdik. Mahallemizin eskilerinden olduğu için de bir kaç konu kom şu ile geçen gün kendisini zi - yarete gittik. Orada karşılaştı ğımız cidden yürekler acısı man- zara önünde şaşırdık. Bilhassa D sl ibm İddialardan Bir Tahakkuk Etmedi Vekâlete Verilen Raporun Esasları Denizbankta bir aydanberi tahki- kat yapan İktısat ve Maliye Vekâ- etleri müfettişlerinden mürekkep tef ş heyeti raporunu İktısat Vekâle- göre, — Trak sistemi üç vapur Üzerinde an tetkiklerden meri bir netice çık- maştir.. 2 — Ülev sistemi iki vapur hakkındaki memiştir. ima etrafında yapılan niz baca İçine konu- boruları ve kazan tahakkuk et- 3 — Etrüek ve run ni an hav 4 — Cümhuriyot vapurunun tamiri için arfolünen paranin yapılan tecrübeler» len sonra yerinde olduğu görülmüştür. 8 — Havuzlarda Derya isminde bir va Derya kotrası için çılan hesabim tetkiki muvafık görül müştür, — Yiman idaresinin mevnsları me- selesinin teskikatına o devam olummakta- dir, > 1— binası işinde satternin bil karşısında biz 8 — İmpeks içinde Denizbenın alkka- sının teminat mektubu vermekten ibaret ve bankacılık muamelesi olduğu anlaşıi- vniştar. 9 — Bankanın memur kadrosundaki fazlalığını işin fazlalaşmamından ve eski memurlardan hiç kimsenin çıkarılması Bdilemeainden . İleri gediği it olunmuştur. Bütün bu tetkikler üzerinde teftiş he- yetinin vardığı netice şudur: Beş senelik deniz plânının tatbiki iğini üzerine alan Denizbank: Etrüskteki mok- sanları Vekâlete bildirmiş, birincisi mu- vakkaten kabul edikliği halde diğerlerini etmiş ve bü arada en zerinde ehemmiyetle çalışmıya baş» Fakat yapılan neşriyat yürün- den bu işler muvaxket bir tevokkuf dev- resine girmiş bü maksatla meydana ge- dirilen fen heyetinin Yüzumsuzluğu dani ileri sürülerek işlerin bir iki fen müşa- viriyin görülebileceği bile iddia edilmiz- tir. Verilen malâmata güre Denizbank etra- Dayak mı Atılıyor?) müessese müstahdemlerinin düş kün ve ihtiyarlara karşı yapılan hırpalayıcı ve dürüşt muamele - den başkâ bir de dayak atıldığı: / nı düşkünlerin kendi ağızların- dan işittik. Eğer hakikatse bir şefkat müessesesinde bu halin devamı na kimse tahammül edemez, Hayırhah, dürüst ve muvaf - fak valimizin buna el koyarak milletin şefkat ocağına sığın * mış bu biçareleri elim vaziyet - ten kurtaracağını umuyoruz. Bu ümidimizin izharma delâletini- xi dileriz. Doğru ise paso! Ço gu nda günlerce dedikodu mevruu yapı ve tahkikle tahakkuk © bu teşekkülde kileri ekle edi atıldığı #htimalleri üzerinde de durulmak İta vaziyetin bir de bu cih tetkiki kimlere aittir? Yukarıya hulâsesim aldığımız ra- parla Denizbenk işleri hakkında| şimdiye kadar yazılmış ve söylenmiş | olen meseleler aydınlanmış oluyor. Yalnız raporun Etrüsk gemisine sit kısmında gemiyi yapanların da İ tasdik mecburiyetinde kaldıkları bs- İriz hatalar dikkati çekiyor. Etrüsk kazanlarının kifayet bu gün tamamile tahakkuk etmiş bulunuyor. Bizim ldığımız malümata göre, Etrüsk vapurunda tesbit edilen bata şu suretle vâki olmuştur. | Etrüsk ilk sipariş edildiği zaman fen heyetince yapılan plânlarda ge- minin üç kazanı vardı. Geminin eba- dı da, bu gün bize teslim edilen Et- rüsk vapuründan başka idi. #rüsk tipi gemilerimizin yapıl ması Neptün tezgihlarına verilmişti. Almanyaya gönderilen fen heyeti bu tezgühlerin ısmarlanan vapurları ya- pacak kifayette bulunmadığını mü- teaddit raporlarla o vakitki Deniz yolları idaresine de bildirmişti. Buna rağmen gemiler tezgâha ko- nuyor, yapılan plânler dahilinde in-| şaat başlıyor. O sırada Denizyolları Müdürü Sadettin Serim, Almanyaya tetkik seyahatine çıkıyor. o İnşaatı konteol ve takip etmekte olan fen heyeti ile görüşüyor. Btrüsk tipi var purlarda bazı tadilât yapılmasını mu- vafık görüp emir veriyor, Şu izahata nazaran vaziyette: 1 Et. rüsk tipi gemilerin ilk plânlarının neden, ne sebeplerle değiştirildiğinin, IL. Kifayetsizliği bildirilen tezgâh meselesile ne şekilde alâkadar olun- duğunun cevaplarını verecek ve o İ zamanki ahval ve şeraiti, müzakere- Im lerin ve kararların saiklerini olduğu |“ Maarif Vekâleti mektep kadroları hakkındaki kanuna bağlı bir numara lı cetvelin değiştirilmesi hakkında bir kanun projesi hazırlamıştır. Bu projenin esbabı mucibe kâlete bağlı lise ve öğretmen okulla rile o ulların talebe sayısının her yıl asyfari 1200, azami 1800 nis- betinde artmakla olduğundan bahse dilmekte ve önümüzdeki beş sene İ- e talebe sayısının bugünkü mev- cuda göre asgari 75 bin artacağı zik- redilmektedir. ölet bu talebe artışını kerşila- için önümüzdeki ders yıh içinde dershane sayılarının 1500 kadar art- tırılmasına ve ayrıca orta mektepler ına lüzum göstermektedir. Bunun tabii neticesi olarak mek- teplerin idare ve talim unsurlarının da arttırılması icap etmektedir. Mev zuubühis kadro İle maarif müdürleri sayısının yetmişe, maarif müdür mu avinleri, muallim ve stajyerler sayı- nın 1907 fazlasile 6275 e çıkarılma- s teklif edilmektedir. Alman ve Avusturya Talebeleri Dövüştü Alman lisesine mensup sporcular- la Sen Jorj lisesine mensup sporcu- lar arasında evvelki gün Taksim stad yormunda maç yapılırken bir kavga çıkmış, her iki taraf biribirine geç- r. Masrif idaresi derhal mesele- ye vaz'ıyet etmiştir. Maarif müfettiş lerinden birisi meselenin tahkikine memur edilmiştir. Maarif müdürü Tevfik Kut da dün Alman ve Sen Jorj Jiselerine giderek bu İşle meşgul olmuştur. inde, ve- POLİSTE: Bir Adam Boğuldu Osmanm idaresindeki 3936 numa- ralı sandal dün sabah Salacaktan Köprüye gelirken Sarayburnu açıkla- rında fırtınadan bulmıştır. Sanda'daki terilerden Tatar Yaşar boğulmuş, diğer müşteri şeker ci Şaban ile sandaler Osman askeri bir romorkör tarafından kurtarılmış: lardır. İki Hırsız Tutuldu zamandanberi Beşiktaş, Ar- şantaşı gibi semtlerde hırsızlık yap- tıkları iddişsile Boşnak Recep (o ve Cemal isimli iki sabıkalı dün yaka- lanmışlardır. Bunlar en son olarak Topkapı Mal tepesinde üçüncü kadastro müdürü Şerifin köşkümü soymuşlardı. Dün emniyet müdürlüğüne getirilen bır sızların üzerleri arandığında Recebin cebinden bir tabanca iki şarjür ve İki de kama çıkmıştır. Suçlular bugün müddetumumiliğe teslim olunacaklar dır. Anadoluhisarında bir halat fab- kasında çalışan Hasan kazaen ken- ni makineye kaptırması neticesinde ağı ezilmiştir. Yarah Nümüne hastanesinde tedavi altıma alınmıştır. 4 Fehminin idaresindeki otomobil ile vatman Ali tarafından kullanılan | tramvay arabası arasında Tepebaşın- da bir çarpışma olmuş, ikisi de ha- sara uğramışlardır. 4 Osman isminde birisi dün Top- haneden gecerken birdenbire düşüp ölmüştür. Ceset morga kaldırılmıştır nizyolları Müdürü Bay Sadettin Se- rimdir. Kendisi Almanya ziyade vâkıf ve sa tatile efkârı umumiyeyi tenvir edecektir. arişlerine en ettar âmir st- her halde Alman heyeti: sk vapurunda | tetkikatla b teknik mü behus kül eden mühtelit bankta müşterek bir toplanti yi Teknik mütehassslar sonra gibi meydana koyacak olan eski De- Eirüske giderek telkil melarvile. .ir slâm Felsefesinil En Yüksek Üstadı Kimdir ? $ — Felsefe ilmi neden bl seder. Bizde İslâm felsefesi nin en yüksek üstadı kimdi ve ne gibi eserleri vardır? C — Felsefe sözü, milâttan be$ ır evvel Sokrat tarafından, ö za nın bilgisine karşı vaziyetini tarif çin icat edilmişti, Ondan evvelkilef ya filost muasırları kendilerine sofist, hakim derlerdi. Soşrat yani hikmet muhibbi ve arayıcısı İ kmete ve İlme inanmakla H ise raber kendisinin veya başkasının Ba erdiğini sanmıyordu. Onun 7! zemesi ilimlerin malzemesi değil İlimlerin kendisidir. İlimler bi mevzu ile, felsefe bütün ilimle 8 gul olur. İslâm felsefesi için üstat İzmi İsmail Hakkı, üstat Mehmet Alİ adlarını ve eserlerini almak kâfidi S — Ömer Riza Doğrulun Mi gilizceden tercüme ettiği “İt ni Türkiye Nasıl doğdu,, mi harririnin daha sonra yaz dığı başka eserler var mıdif' C — “Yeni Türkiye Nasıl Doğ du,, eserinin muharriri o “Harof Armstrong, tur. Mütareke devris bir çok hâdiselerini izah ettiği İf Türkçeye çevrilmiştir. Ayni muharrir daha sonra “Bö Kurt,, adını taşıyan ve | Atatürkü hayatını anlatan bir eser yazmışt Bu eser, bir çok saçmalarla, yalanisf la dolu olduğu için Türk matbuat! mn haklı ve şiddetli (o tenkitleri” karşılanmıştı. Ayni müherrir sonra bugün Arabistana hâkim ol Kral İbnissuudun hayatını anlat bir eser yazmıştır, STkincikanun ayının seli başı olarak kabulü hangi 16 rihte olmuişur, 1330 senesindi takvimde her hangi bir tebef dül olmuş mudur? C — Mülâdi tarihin kabulü 26 b nunuevvel: 1026 kanunla & rarlaşmıştı. Ayni tarihle çıkan diğ” bir kanunla da zevali saat kabul ©ö mişti. 1330 da Hleri - Şemsi. tarih" Gregoriyen milâdi takvim arasınö” ki 13 günlük fark kaldırılmıştır. © DENİZ ve LİMANDA : Açıkta Kalan Memurların Sicili Ankarada bulunan Denizbank mum müdürü Yusuf Ziya Erzinin P zartesi günü şehrimize dönmesi BÖ lenmektedir. Bazı servislerin lâğvı dols; açıkta kalan memurların sicilleri * İ kıdem tabloları İktısat Vekâleti” gönderilmiştir. 4 Dün limanımıza Oceana adl! talyan bandıralı bir seyyah vap gelmiş ve 4009 kadar seyyah $ miş gi tir, TAKVİM ve HAVA 1 Mart 1939 CUMARTESİ Ta anca ay oGön3l Arabi: 1358 j | Yurtta Heva Vaziveti Yeşilköy Meteoroloji istasyonunda dığımız malimata göre hava yurdun Vİ ğu, Cenup Doğusu le Orta Ansdolil arp taraflarında kapalı ve mevzil * , diğer bölgelerde bulutlu ge” Cenüp ve Şark (bölge! bölgelerde Cenubi ist Eze denizinde havaitaryiki 787,1 milimetre idi, SONU en yökmek 13,3 ve en düşük 5,4 santi
