11 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

* — de okuyan zatın kelimelere verdiği | kağa çıkmaktan korktuğu cihetle - PENCEREMDEN Nedim. Kör miydi? Yazan: M. Turhan TAN ün bizim nesle mensup iki a- ğırbaşlı bayın vapurda tutuş - tukları bir edebi münakaşaya - şahit oldum. Lodos yüzünden yolunu şaşırmışa benzeyen ve masum bir akışla gelip zalim bir tazyikle kaburgalarını sı - L &. d h K3 ilerlemeyi beceremiyen vapur yol - cularından çoğu - bulantıyı filân u- nutarak - onların heyecandaki ifrat yüzünden - kalkıp oturmalarını sey- rediyorlardı. Münakaşa, şair Nedimin kör olup olmadığı, meselesinden — çıkıyordu. İki Baydan biri büyük üstadın uzun yıllar göz hastalığı çektiğini, niha - yet görmez bir hale geldiğini iddia e- diyor ve vesika olarak da Nedimin Nevşehirli İbrahim paşaya sunduğu kasidelerden birindeki; Temaşayı cemali yar'e mani' olduğu dursun dergâhi muallâye Beytini ileri sürüyordu, Öbürü de Nedimin her yıl remet — denilen göz hastalığına — tutulduğunu kabul tmekle beraber o üç beş gün içinde geçtiğini ,üstadın kırk a- dımdan kırık bir kılı farkedebilecek kadar bâsıra kuvvetine malik oldu- ğunda ısrar edip duruyordu. Beni ve uluorta yapılan münaka- şayı dinleyenlerden bir kısmını mem nun eden keyfiyet, Nedimi açık göz olarak kabul eden zatın şu gazeli o- kuması oldu: Hattı sebz olmuş bedid ol gerdeni kâfurdan Ey aceb çıkmak zümürrüd ma'deni billürdan Mey tereşşüh eyler emdikce turuncu gabgabın Şöyle sır ol mesti nazım neş'ei pür zür'dan Ta k_e_dı_ıvıergâhında gördüm meve urur- 2” ' du mitribin Şöyle taşmış nağmei ter kâsei —tan-. : burdan Mübemü dikkatler ettim kıl kadar Komaz rümale ruhsat haki S farketmedim Kaşların billeh beyim — düşındaki sammürdan Saidin bus eyledim gel, gel, aman ey dil sana Taze şeftalü kupardım ol nihali nürdan Gazelin . anlayanlar — için - pek nefis olan eda ve müeddasından ziya zarif ahenk vapur salonunda büyük bir alâka uyandırmıştı. Şimdi Nedi- min kör olup olmadığını öğrenmek için belki yirmi otuz kişi de sabırsız- - lanıyordu. Gazeli okuyan zat, bu noktay:ı da kestirip attırmak için i- pnatıcı dostuna niha: y S hettt yet şu hakikati — Nedim, (1143 H.) ayaklanma - sında ve efendilerinin parçalanma - aüada, TaplshaneyE te - lâşa düştü, canını kurtarmak için e- winden uzaklaşmak istedi. Fakat so- tıl Inhisarlar İdaresinde Tetkikat Ege tütünlerinin başlıca alıcıların- dan olan Amerika piyasalarının son haftalarda İzmirden tütün almamak- ta olması nazarı dikkati celbetmiştir. Evvelce haber verdiğimiz veçhile ba- zı firmaların Kanada hesabına tütün muübayaa ederek bunları Amerika pi- yasalarına sattıkları anlaşılmış oldu- ğundan Ege mıntakasından Kanada için bu yolda mübayaata devam e- dil i yolunda alâkadar maka: lara tebligat yapılmıştı. Amerikalılar bunun üzerine İzmirden yeniden mü- bayaata başlamışlardır. İnhisarlar Vekâleti tütün inhisar idaresile tütün limited şirketinin Kanadaya yapılan satışlar dolayısile ne gibi bir vaziyet aldıklarını ve ötedenberi tütünlerle sigaralar hakkında yapılmakta olan şikâyetlerin ne dereceye kadar doğ- ru olduğunu tetkike başlamıştır. Tü- tün Limited şirketinin geniş serma- yesile tütün ihracat piyasalarındaki rolünün derecesi ve ihracat işlerinde de tütünlerimizin ecnebi piyasalar- daki rağbetini kırscak hareketlerin vâki olup olmadığını araştırmıya ka- rar verdiği bildirilmektedir. BELEDİYEDE : Borsa Harici Un Alınıyor Bazı fırınların kendilerine lüzumu olan unları borsa haricinden tedarik etmekte oldukları anlaşılmıştır. Be- lediye, alâkadar fırıncılara tebliğ e- dilmek üzere zabıtai belediye teşki- lâtına gönderdiği bir tamimde ek - mek imalinde kullanılan unların be- hemehal borrsadan _şatın!şlinmaıını Hildirmiy ti SE AYU A AĞN T Ahşap Konaklar Şehrin muhtelif semtlerinde eski ahşap konakların oda oda kiraya ve- rildiği ve bu suretle her konağın 15- 20 kişi tarafından işgal edilmekte olduğu yapılan tetkıkatta anlaşılmış- tır. Belediye bu vaziyetin yangınlara sebep olacağını gözönünde bulundu- rarak ahşap konakların bu süretle kiral ıma mâni ol a- lâkadar şubelere bildirmiştir. * Rami ile Sirkeci arasında işliyen | otobüslerin istifade edilemiyecek de- recede eski oldukları görüldüğünden dünden itibaren seferden menedil- mişlerdir. * Tepebaşında Aşıklar mezarlığı yerinde tesis edilecek olan çocuk bah çesinin inşaatına dünden itibaren başlanmıştır. * Belediye reisi tarafından temiz- lik teşkilâtına gönderilen bir tamim- de l lar ve onbaşıların vazi- h fe eınmndı resmi elbise giymeleri a. » saklanacağı yere kadar - d lünm bildirilmiştir. dama aşmak suretiyle gitmeğe çalış- O tı, ve bu tehlikeli ö y ŞK S da düşerek öldü. Kör bir adam, böy- : le bir oyuna girişir ve evden eve sıç- — rayabilir miydi? H Münakaşaya iştirak edemedim. |— Fakat bu zevki bana lâyık görseler - — di Nedimin - o ayakl d Romanya Büyük P — kör olmadığına teessüf ettiğimi söy- — lerdim. Çünkü öyle bir illet onu pat- — Fona takımının hücumundan koru - - yacak ve Nedim, şarkın Ebül'ulâsı, — garbın Lort Miltonu gibi kör kör bi- b imkâ Hntasn'le ze şiirler y ya büyük elçisi Vasil Stoy- ka, Besarabya vapurile dün sabah şehrimize gelmişti purda başk solos ve Romen kolonisi tarafın karşılanmıştır. Konsoloshanede bü- yük elçi şerefine bir ziyafet verilmiş tir.R yanın Ankarada ilk büyük tı. Musibetlerin arasıra saadet getir- diğine şüphe mi var? — ÜNİVERSİTEDE: Beş Profesör Hastalandı Son zamanlarda Üniversite profe- sörlerinden bazılarının hastalanma- larından dolayı bazı dersler verileme mektedir. Bu meyanda Hukuk fakül- tesi maliye profesörü İbrahim Fazıl hühraklarinden. İdare hukuku pro- elçisi olan Vasil Stoyka, akşamki eks presle Ankaraya hareket etmiştir. » Başka bir vazifeye tayin edilen Yunan ataşamiliteri kolonel Jombla- ki, dün Besarabya vapurile şehrimiz den ayrılmıştır. İstanbuldaki ataşe- militerler ve ataşenavaller, kendisi şerefine Tokatliyanda bir veda ziya- feti vermişlerdir. Bir okuyucumuzun bize yaz- dığı bir mektuptan şu parçayı alıyoruz: : “Mahallemizde iane ile ge- çinen ve son demlerinde bulunan bir ihtiyar komşumuzu fazlaca ağırlaştığı için büyük müşkülât ve binbir rica ve minnetle Düş- künler Evine (Darülâceze) nak- lettirdik. Mahallemizin — eskilerinden olduğu için de bir kaç konu kom şu ile geçen gün kendisini zi - yarete gittik. Orada karşılaştı- ğımız cidden yürekler acısı man- zara önünde şaşırdık. Bilhassa Düşkünler Evinde Dayak mı Atılıyor? müessese müstahdemlerinin düş kün ve ihtiyarlara karşı yapılan hırpalayıcı ve dürüşt muamele - den başka bir de daâyak atıldığı- nı düşkünlerin kendi ağızların- dan işittik. Eğer hakikatse bir — şefkat müessesesinde bu halin devamı- | na kimse tahammül edemez, Hayırhah, dürüst ve muvaf - fak valimizin buna el koyarak milletin şefkat ocağına sığın - mış bu biçareleri elim vaziyet - ten kurtaracağını umuyoruz. Bu ümidimizin izharına delâletini- zi dileriz.,, Doğru ise paso! D Iddialardan Bir Çc — Tahakkuk Etmedi H Te kta bir aydanberi tahki- kat yapan İktısat ve Maliye Vekâ- letleri müfettişlerinden mürekkep tef tiş heyeti raporunu İktısat Vekâle- tine vermiştir. Öğrenildiğine göre, yüz yirmi sayfa kadar tutan rapor, vapurlar, havuz işi, İmpeks meselesi, banka muamelâtı mevzuu, Satie bi- nası ve memur kadrosu gibi şimdiye kadar ileri sürülen bir çok işlerin tahkik fezlekesi mahiyetindedir. Ra- por esaslarına göre: 1 — Trak sistemi üç vapur üzerinde yapılan tetkiklerden merifi bir netice çık- mamıştır. 2 — Ülev sistemi iki vapur hakkındaki iddialar tahakkuk etmemiştir. 38 — Etrüsk vapuru etrafında yapılan Vekâlete Verilen Raporun Esasları fında günlerce dedikodu mevzuu yapılan ve tahkikle tahakkuk etmiyen iddiaların bu ' teşekkülde tasavvur eyledikleri mev- kileri elde edemiyenler tarafından ortaya atıldığı ihtimalleri üzerinde de durulmak- ta vaziyetin bir de bu cihetten tetkiki lüzumlu görülmektedir. Etrüsk hataları kimlere aittir? Yukarıya hulâsasını aldığımız ra- porla Denizbank işleri hakkında şimdiye kadar yazılmış ve söylenmiş olan meseleler aydınlanmış oluyor. Yalnız raporun Etrüsk gemisine ait kısmında gemiyi yapanların da tasdik mecburiyetinde kaldıkları ba- riz hatalar dikkati çekiyor. Etrüsk uzun neşriyattan yalnız baca içine konu- lan hava boruları ve kazan tahakkuk et- miştir. 4 — Cümhuriyet vapurunun tamiri için sarfolunan paranın yapılan tecrübeler- den sonra yerinde olduğu görülmüştür. 5 — Havuzlarda Derya isminde bir va- pur tamir edilmlemiş Derya kotrası için açılan hesabın tetkiki muvafık görül- müştür. 6 — Liman idaresinin mavnaları me- lesini: devam - dir. “ T — Satye binası işinde satıemın birin- ci alıcıdan bahsetmemesi karşısında bi- naya verilen paranın hakiki! kıymetinin !wk—lnde_ olmadığı görülmüştür. l larının kifayetsizliği bu gün tamamile tahakkuk etmiş bulunuyor. Bizim aldığımız malümata göre, Etrüsk vapurunda tesbit edilen hata şu suretle vâki olmuştur. Etrüsk ilk sipariş edildiği zaman fen heyetince yapılan plânlarda ge- minin üç kazanı vardı. Geminin eba- dı da, bu gün bize teslim edilen Et- rüsk vapuruündan başka idi. Etrüsk tipi gemilerimizin yapıl- ması Neptün tezgâhlarına verilmişti. Almanyaya gönderilen fen heyeti bu ti ın ismarlanan vapurları ya- &âhl B İsindü Denizb Pai alâka- ibaret ve bankacılık muamelesi olduğu mıştır. a z DA 9— B memur — kadrı fazlal ve eski Ç işin pn_cîık kifayette bulunmadığıni mi:'ı- teaddit raporlarla o vakitki Deniz- yolları idaresine de bildirmişti. “| memur edilmiştir. Bu Yıl Yeni Ortamektepler Açılıyor Maarif Vekâleti mektep kadroları hakkındaki kanuna bağlı bir numara lı cetvelin değiştirilmesi hakkında yeni bir kanun projesi hazırlamıştır. Bu projenin esbabı mucibesinde, ve- kâlete bağlı lise ve öğretmen okulla rile orta okulların talebe sayısının her yıl asgari 1200, azami 1800 nis- betinde artmakta olduğundan bahse dilmekte ve önümüzdeki beş sene i- çinde talebe sayısının bugünkü mev- cuda göre asgari 75 bin artacağı zik- redilmektedir. Vekâlet bu talebe artışını karşıla- mak için önümüzdeki ders yılı içinde dershane sayılarının 1500 kadar art- tırılmasına ve ayrıca orta mektepler açılmasına lüzum göstermektedir. Bunun tabii neticesi olarak mek- teplerin idare ve talim unsurlarının da arttırılması icap etmektedir. Mev zuubahis kadro ile maarif müdürleri sayısının yetmişe, maarif müdür mu avinleri, muallim ve stajyerler sayı- sının 1907 fazlasile 6275 e çıkarılma- sı teklif edilmektedir. Alman ve Avusturya Talebeleri Dövüştü Alman lisesine mensup sporcular- || la Sen Jorj lisesine mensup sporcu- lar arasında evvelki gün Taksim stad yomunda maç yapılırken bir kavga çıkmış, her iki taraf biribirine geç- miştir. Maarif idaresi derhal mesele- ye vaz'ıyet etmiştir. Maarif müfettiş lerinden birisi meselenin tahkikine Maarif müdürü Tevfik Kut da dün Alman ve Sen Jorj liselerine giderek bu işle meşgul olmuştur. POLİSTE : .€ MEŞE d3 zz Bir Adam Boğuldu Osmanım idaresindeki 3936 numa- ralı sandal dün sabah Salacaktan Köprüye gelirken Sarayburnu açıkla- rında fırtınadan batmıştır. Sandaldaki müşterilerden Tatar Yaşar boğulmuş, diğer müşteri şeker ci Şaban ile sandalcı Osman askeri bir romorkör tarafından kurtarılmış- lardır. İki Hırsız Tutuldu Hayli zamandanberi Beşiktaş, Ar- navutköy, Dikilitaş, Mecidiyeköy, Ni şantaşı gibi semtlerde hırsızlık yap- tıkları iddiasile Boşnak Recep — ve Cemal isimli iki sabıkalı dün yaka- lanmışlardır. K Bunlar en son olarak Topkapı Mal tepesinde üçüncü kadastro müdürü Şerifin köşkünü soymuşlardu. Dün emniyet müdürlüğüne getirilen hır- slâm Felsefesinil En Yüksek Üstadı Kimdir ? S — Felsefe ilmi neden bi seder. Bizde İslâm felsefesi nin en yüksek üstadı kimi ve ne gibi eserleri vardır? C — Felsefe sözü, milâttan be$ sır evvel Sokrat tarafından, 6 zami nın bilgisine karşı vaziyetini tarîf' çin icat edilmişti. Ondan evvelkilef muasırları kendilerine sofist, — yü hakim derlerdi. Soşrat ise - filosü yani hikmet muhibbi ve arayıcısı * Yani hikmete ve ilme inanmakla P raber kı veya b n 0 na erdiğini sanmıyordu. Onun mal zemesi ilimlerin malzemesi aeğildi İlimlerin kendisidir. İlimler mevzu ile, felsefe bütün ilimle Mt gul olur. İslâm felsefesi için üstat İzmif İsmail Hakkı, üstat Mehmet adlarını ve eserlerini almak v S — Ömer Riza Doğrulun İN gilizceden tercüme ettiği “Y! ni Türkiye Nasıl doğdu,, mü dscini e du,, eserinin muharriri z Armstrong,, tur. Mütareke devrini! bir çok hâdiselerini izah ettiği İ$? Türkçeye çevrilmiştir. İ Ayni muharrir daha sonra "BJ Kurt,, adını taşıyan ve — Ata | hayatını anlatan bir eser yaM' Bu eser, bir çok saçmalarla, yalsnlj la dolu olduğu için Türk matbuati nin haklı ve şiddetli — tenkitl karşılanmıştı. Ayni muharrir di sonra bugün Arabistana hâkim olaf Kral İbnissuudun hayatını anlatf bir eser yazmıştır, İ gö ÇA gaşk İşap ddi ae M Ko ga fk%ikâun ayının gel başı olarak kabulü hangi td rihte olmuşur, 1330 senesi takvimde her hangi bir te dül olmuş mudur? C — Milâdi tarihin kabulü 26 nunuevvel: 1926 tarihli kanunla rarlaşmıştı. Ayni tarihle çıkan | bir kanunla da zevali saat kabul mişti. 1330 da Hicri - Şemsi Gregoriyen milâdi takvim arasındw ki 13 günlük fark kaldırılmıştır 4 DENİZ ve LİMANDA : Açıkta I(clanı Menurların Sicili Ankarada bulunan Denizbank * mum müdürü Yusuf Ziya Erzinin P! zartesi günü şehrimize dönmesi letodi tedir. sızların ü i arandığında Recebi cebinden bir tabanca iki şarjür ve iki de kama çıkmıştır. Suçlular bugün müddeiumumiliğe teslim olunacaklar dır. * Anadoluhisarında bir halat fah- rikasında çalışan Hasan kazaen ken- dini makineye kaptırması,neticesinde sol ayağı ezilmiştir. Yaralı Nümt Bazı servislerin lâğvı dolayısi açıkta kalan memurların sicilleri kıdem tabloları İktısat Vekâleti? gönderilmiştir. | * Dün limanımiza Oceana adli. talyan bandıralı bir seyyah yvaptl gelmiş ve 400 kadar seyyah &! miştir. hastanesinde tedavi altına alınmıştır. * Föheninin 1 Ç| GEELELRE Ze ile vatman Ali tarafından kullanıl tramvay sında Tepeb da bir çarpışma olmuş, ikisi sara uğramışlardır. »4 Osman isminde birisi dün Top- Buna rağmen gemiler tezgâha ko- lardan hiç kimsı cihetine gidilmemesinden — ileri geldiği tesbit olunmuştur. N Bütün bu tetkikler üzerinde teftiş he- yetinin vardığı netice şudur: 4 Beş senelik deniz plânının tatbiki işini üzerine alan Denizbank; Etrüskteki nok- sanları Vekâlete bildirmiş, birincisi mu- vakkaten kabul edildiği halde diğerlerini ddi etmiş ve bu arada en ma hukuku profesörü Şvartz 15 gün- denberi gripten, hukuk felsefesi ve Jerine devam ler. fesörü Sıddık Samı boğazından, Ro- hukuk tarihi profesörü Honig kulak iltihabından rahatsız, tıp fakültesi profesörlerinden Lipman amudu fı- karisinden ameliyat olduğu için ders edememektedir! mühim dJerinden biri olan l işi üzerinde ehemmiyetle çalışmıya baş- lamıştir. Fakat yapılan neşriyat yüzün- den bu işler muvakkat bir tevakkuf dev- nuyor, yapılan plânlar dahilinde in- şaat başlıyor. O sırada Denizyolları Müdürü Sadettin Serim, Almanyaya tetkik seyahatine çıkıyor. — İnşaatı kontrol ve takip etmekte olan fen heyeti ile görüşüyor. Etrüsk tipi va- purlarda bazı tadilât yapılmasını mu- vafık görüp emir veriyor. Şu izahatı aziy rüsk tipi gemilerin ilk plânl neden, ne sebeplerle değiştirildiğinin, IL Kifayetsizliği bildirilen tezgâh YEt- resine girmiş bu ksatlı 'ydı ge- tirilen fen heyetinin lüzi dani lesile ne şekilde alâkadar olun- ileri sürülerek işlerin bir iki fen müşa- viriyle görülebileceği bile iddla edilmiş- tir. 'vmmnmhmnmhmm duğu cevaplarını verecek ve ©o zamanki ahval ve şeraiti, müzakere- lerin ve kararların saiklerini olduğu gibi meydana koyacak olan eski De- haneden geçerken birdenbire düşüp ölmüştür. Ceset morga kaldırılmıştır. nizyolları Müdürü Bay Sadettin Se- rimdir. Kendisi Almanya siparişlerine en ziyade vâkıf ve salâhiyettar âmir sı- fatile efkârı umumiyeyi her halde tenvir edecektir. Alman heyeti: ——— Etrüsk vapurunda tetkikatta bulunan Alman teknik mütehassısları, Denizbank- ta kül eden Alman heyeti dün öğleden evvı bankta müşterek bir toplantı dır. Teknik mütehassıslar miclardir. a ge — a | bil || TAKVİM ve HAVA BME | ş 11 Mart 1939 Si CU MARTESİ — 3 üncüay — Gün:31 — Kasım; 12f Arabi: 1358 Rumi 1357 Muharrem: 20 Şubat: 26 Güneş: 6,19 — Öğle: 12,34 İkindi: 15441 — Akşam: 18411 Yatsı: 19,42 — İmsâk: 4,40 — Yurtta Hava Vaziveti Yeşilköy Meteoroloji istasyonundan dığımız malümata göre hava yurdüun * gu, Cenüp Döğüsü ile Orta Anadolüf Garp taraflarında kapalı ve L Zışlı, diğer bölgelerde bulutlu rüzgârlar Cenup ve Şark bölgelerif Şimali, diğer bölgelerde Cenubi isti! metten orta kuvvette, Ege denizinde Kİ tH olarak esmiştir. İstanbulda hava az bulutlu # âr Cenubu — Garbiden sanif! 6 metre hızla esmiştir. Saat 1t 7571 milimetre idi. SühÜ 13,3 ve en düşük 5,4 santif