27 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 2.1939 TAN Gündelik Gazete pr TAN'ın sedef Hi TM adan Beri temiz, » görü, EMİN olmak, karin gazete” olmıya galışmaktır. ABONE BEDELİ Türkiye ye 1400 Er, 750 400 150 > A < res. değişlirmek 28” yaruş Cevap için mektup! 13w gem İ GUNUN MESELELERİ $ rl i.e Kabine Değişimi lari sabah Cüm-| Yazan: arti Divanı dün * P hürrelsimizin reisliği altında | toplanarak, yeni Kamutay b) karar vermiştir. Bu karar, öğleden| sonra C, H, P, Kamutay Grupu ia- rafından tasvip olunmuştur. İ Sayın Başbakan Celâl Bayar, ik toplantı arasında vekil arkadaşları ile görüşerek, kabinenin istifasını Cimhurreisliğine arzetti. ET) mucip sebebi, ajans tarafından me liğ edildiği üzere, Türkiye Büyük! Millet Meclisi fntihabının yeniler- Parti Divanınca karar veri partimizin intihaba | vetle çıkmasını uycun ve| | mesine, mesinden sonra, yeni ve taze bir kuv' maksada ve esasa daha faydalı hulmasından Ibarettir. 'Cümhurreisimiz yeni kabineyi te$- Kil etmeğe Dahiliye Bakanı ve C. W. P, Genel Sekreteri muhterem doktor Refik Saydam'ı memur etti, Yeni hükümet listesinde Ziraat Bakanlı- ğına eski vekili Muhlis Erkmen gel.! miş ve Dahiliye Bakanlığına da Ka- mutay Reis Vekili Tekirdağ mebusu Faik Öztrak getirilmiştir. Celâl Bayar'ı derin hi Fakanlığı Türkiye etimhuriyeti & hinin pek güç bir devrine tesadüf et- miştir; Atatürk'ün hastalığı ve ii faclası onun hükümeti zamanın-| da vukua geldi. İtiraf etmek İâzim- dır ki bu ağır buhran ve İntikal dev- rini idare başında geçirmek Celâl| Bayar'ın şahsı için acı bir bahtsızlık olduğu kadar, memleket ve halk için | bir talih eseri teşkil etmiştir. Böyle günlerde yüksek mesuliyet sahiple- | r vız, iktidar mevkiine lâzım lerle mücehher olmaları | a yak he endişeleri bertaraf edecek mizaç ve ahlâk vasıfları da balunmak lâzım dır. Buhran ü- rinin, yalnı ve intikal devri, bütün da, telâşsız ihanam bayreti karşısın. e sarsıntısız. geçmistir. e mekanizması, €e» tabii tarm Dele miştir. Ruhları en derin yel rin milli hayatın ktikrarı fena tesir bırakma- mıştır. Celâl Bajar'ı reyanına hâkim kılan ba$ a milden biri Kamutas nizamı! sen itimadı, diğeri de müstesn ve perverliğidir. Celâl Bayar, Mini Şef'imize di vuran ıstırap, üzerinde hiçbir dan sonra, yeni b izmetlerin! vak- fetmekte devam etti. yenilme ba sona kadar, Iktidar hayati, eri yet rejimine, si veli e! #unun parlak bif misali Ca di Halefi muhterem do! ei, ri Saydam, 19 maysta ei raber Anadoluya geli Kuvayi milliye gü: bii İsmet İnönü'nün #0 Başta yi nihayetine kadaf “© yen il yar hükümeti içindeki ve 2 eni Mi arıcı bir xameı, organizatör ve e se ama vasıfları © i-İ kendini 48 mami ra derhal devlet ad tır. Yeni Başbak sen veya eseri ile tar iki his telkin eder » ” O yalnız etimhuriyetin değil, bu memleketi seyi kurmuştur” çi De akl inkılâpları” muvaffak müesse: İsmet İnönü'nü! relslikleri #amanın mizin vücut bulmasına olmasına fikri le. hi İştirak etmiştir. sek mesuliyet | olunması, ml Kırk yıldanberi durup dinlenmeden Türklük aleyhinde yazan Dirolt isminde bir zavallı bunak, bu sefer de "Şark Meselesi mut-Esat-Bozkurt, aşağıdaki makalesinde, Türk düşmanlığı ile klâsik olan bu adamın bu eserini ele alıyor ve içyüzünü kendi görüşü ile deşiyor Sark Meselesi Degil, Bu bir Garp Meselesi i ve kalın bir kit adı, kırmızı yazıla, dustion d'orient,, dır. (Şark meselesi!) Ankara Palas'ın. vitrinlerinde insanım gözünü alıyor. baktım. i kendime sordum ve düşündü Hâlâ, bir (Şark les)?! Tekrar baktım. Hem de nasil?! 1918 den 19 Şark meselesi) etüdü. Yazan? Driolt! Türk dü bu adamın eserini okumada; çerezdim Yahudiye: Ver şu kitabi! — 250 kuruş! P Saydım parayı.. Ve aysk üzeri sayfaları yırtarak okumağa ko « ye kadar. Bir yanlığile klâsik olmuş e yuldu İkinel larına vat Bu kısmı da, Maksudi'ye anlata anlata bitin Arkadaşımla vardığımız netice şu oldu! Bunamış karşıyayız. ünü; (400) suyfanım son- ş bulunuyordum. profesör bir düşmanla karşı çi niz barışı; İrak, Hicaz, Ru Sırbis Çekoslovakya, İs; ihtilâli, faşistlik; Lehistan, ko: nist Rusya, Viyana, Fransa; nşn- körler yani İtalya; barbarlar yani Almanya; vahşiler Türkiye ve Türkler!.,, Ve daha bir çok şeyler. Bu bizim bildiğimiz (Şark me- selesi) değil. Bu bir deli saçması diyeceksi - niz. Orasım bilmem.. Ben olduğu gi- bi naklediyorum. Ve galiba, Türk düşmanlarının sonu, delirmektir, Bütün bu konular içinde varı « lan netice Şu: “Alman tehlikesi var. Barbar - lar insanlığı tehdit ediyorlar. ital ya bir tehlikedir. Osmanlı İmpa- Tatorluğunun yerini yeni Türkiye aldı. Fakat Türkler her vakit © Türklerdir. Ermenileri kestiler, Rumları Yunanistana gönderdiler, İzmiri yaktılar. İsmet İnönü Lo « zan'da yola girmeseydi, Helen or- duları İstanbula yürüyorlardı. Ah | Ayasofya vah Ayasofya. Zavallı insanlık. “1913 Balkan savaşı en mukad- des Haçlı seferiy: Daha neler ve neler?! Konuların tasnifindeki saçmalık, neticelere de müeesir olmuş ga - İ Hibet. İnsicam, yalnız saçmalığın Uy » gunluğunda!! Simdi kitabı okumuş bulumu - yorum. ©, Ve düşünüyorum. Türklük, bütün bu töhmetler al- tında kalmağa lâyık mi? Tarihin yürüyüşünde lâyık oldu mu? bunlara arafından kendisine t hiç şüpbesiz, bülün mem- vinçle karşılanacaktır. te se pla, türlü icnplar, ber zaman bir kım kadro değişikliklerini ieap et- gk iz fakat içerde ve “dışarda emin olması lâzım gelen pr ki, eümhuriyet rejimi rı tamdır, katidir ve da beklenen ve asla fe- ecek olan da budur. resimiz ti | sayısız yardımcı arkadaşlarının çalışmaları ile altmış binden TAN Yazan: Mahmut Esat Bozkurt “....... rrreresassesaseareresemesasamemeesesaal Mahmut Esat Bozkurt konferanslarından birinde Fakat.. Türkler kesmedi. Türkler sürmied Türkler y A e İşler, kırk yıl durmadan yazan (Drlolt) un dediği gibi midir? Hâlâ bir (Şark meselesi) var mı ak Ve fışkıran oz ki, yi Tulduğu bir çağdır Ve Driolt gibiler bu çeği bu yönden bazırlıyan teoricilerdir. Har ki, taş tağ ü5 tünde bırakmadılar. Ve biz Türkler, şimdi bu yan- isminde bir kitap çıkarmış. Mah- Di İşi Üzerinde Düşünceler: BİR LÜGAT KİTABINA İHTİYACIMIZ VAR YAZAN: AKA GUNDUZ il araştırmalarını, kendi müessesesi yapadursun. Bi- zim, dilimizin kitabına ihtiyacımız var. Bir dilin yok- sulluğu, varlığı kamusla ölçülür. Vaktiyle Osmanlıca lügat ki- tapları vardı. Deve yuttu. Başta büyük muellif Şemsettin Sa- | mi olduğu halde Türkçe kamuslarımız vardı. Manda yuttu. Bilmezlerin himmetleri sayesinde dilimiz kitapsız kaldı. Atatürk bunu sezer sezmez Dil Encümeninde bir büro açtırdı ve başına Ali Canibi getirdi. Ali Canip ve arkadasları, fazla kelimelik bir fiş haznesi meydana getirdi. Memlekette yaşayan, konuşulan, yazılan, çapcanlı altmış bin Türkçe keli- me, Ve hepsi de vesikalara bağlı. b Fakat bu eser hâlâ basılamadı. Bunun yerine tecrübe sözlükleri meydana çıktı. Hunların çıkması da doğru idi. Bu tecrübeler sifira dayandı. Yasayan kelimelerin haznesi durup duruyor. Niçin basılmadı? Ve ni- çin, basılacağına dair bir haber alamıyoruz. Şahsan bilmediğimiz lâgatleri dilimizde yok (!) diyoruz ve fabrikasyona başlıyoruz. Neden yok olsun? Belki muasır ihtiyaçlardan doğan kelimeler - ki başka dillerde de öyledir - yoktur, onlar da yeniden bulunmalıdır, Fakat anadilin lüga- ti zengindir. Çin denizlerine taban, tepmeğe lüzum yok. Tür- kiye Cümhuriyeti sınırları içinde yaşayan kelimelerin kitabı ri bastıralım. Elimizde hazır B u lügatsizlik yüzünden fakir görünüyoruz. En meshur ediplerimiz dilimizi kelimelerle yazamazlar, bilme- dikleri o (tek) kelimeleri, manalariyle yazarlar! Yani, edebi- yatımız kelimelerin bir araya gelişinden değil, tariflerinden mürekkeptir. , Muasır ilim ve teknik tarafı baska. Fakat bugünkü Tür- kiye Türkçesi çok zengindir. Bir meshur »dibe sorunuz, otur- | a lam genasanseremaaaeaneeeeeeez İİ SERBEST SÜTUN Berre. —........ ei Köy Davasında Ziraat Aletleri ürk köylüsünün asri ziraat mal zemesile techiz olunarak riraj istihsalâtın actırılabilmesi için evve- lemirde büyük paraya ihtiyaç bulun duğu şüphesizdir. Bu bakımdan köy- Jünün âlete olan ihtiyaçlarını üç nok- ta üzerinde toplayabiliriz. A — Doğrudan doğruya hariçten slinip memleketimize ithal olunan - ler, B — Hariçten alınıp memleketi - mizde monte edilenler, C — Doğrudan doğruya memle - ketimizde imal olunanlar. gından bir gülistan çıkarmış bu - lunuyoruz. Türkler kesseydi; Türkler sürseydi; Ve Türkler. Yaksaydı.. Yirminci asırda kitabını bir haç lı bayrağı gibi sallıyan zavallı ih- tiyar haçlı şövalye, şimdi acıdık - larının izine bile rastlamazdı. Eğer acıdıklarından milyonlar sayabiliyorsa, bunu Türk medeni- yetine borçludur. Biz nihayet yüz binler bulduk Fekat milyonlar verdik.. Medeniyetleriyle, servetleriyle, müesseselere milyon ın haçlı medeniyetinin &- erden kaçının h ietiklâli sayıla Bunların ölüme yaklaşan kısık iniltilerinden.. Ölümlerinden baş - ka ne anılabilir?! K ırk yıldır, Türklük aleyhin- de durmadan yazan adamın en son kitabını bir daha okumuş bulunuyorum, İstedim ki, mazlümlara bofaz- Memleketimizde imal olunan â etlerin acilen temini ve köylümü « İzün ataletten biran evvel kurtarılıp İ daha fanl bir hale getirilebilmesi için İşu tedbirlerin alınması zaruridir ka- naatindeyim. Dahilde yapılması mümkün olan âletlerin metal masrafsiz temin İ- çin her vilâyet ve kaza merkezlerin» de bi ik birer meydan hazırlamak. 2 — Bu süretle resmi ve hususi inşant mahallerinde inşaatın hitamı- n1 mütenkip o İnşaata yaramadığı i - cin terkedilmiş demir çelik ve buna mümasil herşüna metal parçalarının her fert taratından toplanarak ihzar meydana türülmesi ve iye vesaitinin de bu işe edilmiş li beli vardim etmesi, Bu suretle elde edilmiş olan me « tal ilk defa mahallinde bir heyet ta ıafından tetkik olunarak tamire tabi tutulmaksızm doğru l ün olanların tefriki, mmtakasında bütçele - anılması m Her şehrin kendi mevcut olan köylerin ki İrinde yapacakları ufak bir yardımla sehirde bir demirhane veya atelyem- i bir yer açılarak bu müessesede w- tak bir ameliyye görmek suretiyle kırk yıl teori ya- kları ah bü- yük ein Ne ça bir unsurmuş riolt! D zavallı adam, farkında mi dır ki, hürriyet düşmanı diye an- dığı Türklerin memleketinde, ki - tabı hem de Ankarada ve (Ani | Fa Palas) otelinin vitrinlerinde sa tılmakta ve okunmaktadır. Gelen giden yabancılara bile o- kutturulmaktadır! Bu Tolerans hangi memlekette? millete ve Dünyanın mahkemesine kendi - | Bi hangi millet, Türk ulusu kadar ârsetmişlir ve edebilir? Bunu ancak biz yapablliriz. Bizim gibi vicdanı ferah ve rs- bat olanlar. Şimdi U kitabı ve yazıcısını bir kere daha düşünüyorum. Hâlâ bir (Şark me Fakat bunda bir yanlışlık ola « cak. Çünkü (Şark meselesi) nı a sırlarca Avrupa halledemedi. Onu Lozan bitirdi. Ve bitiren adam, İsmet İnönü- dür ki, Türk milletinin başında bulunuyor. Şu helde bu (Şark meselesi) ne oluyor? Hem de 1918 den 1937 ye kadar. Bunda mutlaka bir zühül var. İsim zühulü! elesDi. Nitekim kitabım konularına ba - kılınca, isim yanlışlığı hemen an- laşılır. Tıpkı son nefeslerinde ölüm he- zeyanları içindeki zavallılar gibi İhtiyar suçlu da suçlarını sayık- lerken isim hatası yapmış olacak O, bir (Garp meselesi) var de mek istemiş! Evet; 1918 denberi böyle bir me sele var. Ve (Garp meselesi) en had de virlerindedir. Ankara: 20/İkine'kânun/1939 duğu evin eşyasını ve hendesi şekillerini bilmez, adların | sı. dan haberi yoktur. Ve bu bilmezliğini örtmek icin dilimiz yok suldur, der çıkar! Halktan birine sorunuz, edipler, bilir am- ma her nedense meşhur edip değildir. Bir kağnıda kaç parça varsa her parçanın adı vardır Ka musumuz yoktur ki bunlardan birine bir kitapta rastlayınca baktp öğrenelim. Var olan kelimelerim bilmediğimiz için manalarını anlatarak yazarlar. Bir Tarifi dil icat ettik. Bir misal. : Hani büzı küçük çaylar vardır, sert akarlarken birden bire yavaşlarlar, bir çukurumsu yere birikirler, etrafında &- (Som: Sa, 8, sü. 3) Yurddaş: Gök, milletlerin korun- masına en çok ehemmiyet verdikleri bir sınırdır. Biz de kurban sürülerinden tay. yare filoları çıkarmalıyız. TH ş ve ziraat İşlerine yarayacağı w mulan mevaddın tefriki Mahallinde siraata elverişli alet haline getirilmesi müşkül olup bü - yük ameliye ile işe yaraması ama - innların da devlet deniz yolları veya sl deylet, demir yolları wasaitiyle hi,» Kümetin veya onun tayin edeceği Iâhiyettar bir heyetin delâletiyle dey let fabrikalarından birisine nakil o- hmarak bunlardan yapılacak zirai âletlerin yine ayni vesnitle vilâyet - lerin si, htiyaçlarına göre tevzi edilme İşte bu davada ilk ve müsbet ham lenin yapılabilmesi için yapılacak ilk hislerin bunlar olması rn dir, Halit ALADAĞ Muvazene Vergisinde Tadilât Lâyihası Ruznameye Alındı Ankara 26 (TAN Müvazene ver, değişiklikleri nuhabirinden) — anununda bâzı eden kanun iâ- 8 ve bütçe encümenle- da ezeün Gerek r olan zat £ bulun. vergi mikt bit edilince vergiye matrah olmuştur, mi bulünan bü ım vergi usulüne girmesi e sAldiğİ e de ye encime- n kabul ne İzmirde Hayvan Sevki Serbest İzmir — Şap hastalı; kalmadığı için İzmir lim, dahiline İ hayvan se Yabanci |memleketlere de ihracata o müsaade olunması için hayvan ihracatçıları tarafından teşebbüsatta bulunulmak tadır, , Türkiye viine açılmıştır.