12 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
Bir Mücadelenin Neticesi Medeni dünyada verem yıldan yıla azalıyor Verem tedavisinde son tedbirlerden: Hastalara mikropsuz, tertemiz yerlerde suni hava veriliyor çtimai ssıhha tedbirle- rinin günden güne tekem- mül etmesi umumiyetle ölüm mik tarım düşürmüştür. Fakat içtimai bünyeyi mütemadiyen kemiren ba zı Hastalıklarla mücadele geniş ve etraflı içtimai tedbirlere ihtiyaç göstermekte ve bu gibi hastalık- la mücadele ancak büyük teş- vücuda getirmiye mümkün ilmektedir. Verem, bu hasla- likların başında ş Sanayi in ilerleme- 8i, maden işle 1 çoğalma- sı gibi devamlı ve yorucu iş saliş- in nispetleri umumiy kette alabildiğine yükselmiye baş- lamıştı. Alınan bütün tedbirlere rağmen, mütemadiyen yeni pazar- ların açılması, küçük san, el sanayiinin parçalanarak çok mik tarda ve kütlevi emtia istihseli ihtiyaçları bu artışın önüne geçil- mesine mâni oluyordu. Harpler ve iktisadi buhranlar, konjonktör te- mevvüçleri gibi sebeplerle sık sık asa iğtima! âıh- hat bakımından menfi tesirler bi- rakıyordu. N eticede anlaşıldı ki, verem- le mücadele, mevcut hasta ları tedavi etmekten ziyade, bu hastalığa tutulmanın önüne geç - mek suretile kabil olabilecektir. Bunun için de, rasyonel çalışma sistemlerinin kurulmasına ve bil - hassa yiyecek maddelerinin, fakir halk tabakaları arasında kolayca istihlâkini temin edecek çareler a- raştırııp bulunmasına ihtiyaç var- dır. Nisbi refaha ermiş memleketler de verem nispetlerinin diğe: nazaran çök daha düşük olm. ayni neticeyi vermektedir. Bu ha le göre, verem, içtimai refahın bir miyarı gibi o telâkki olun muştur. o Sefalet veremle (baş başa gider. Şu halde bu içtimal fe- Miketin önüne geçebilmek için iç- timai refah seviyesini yükseltmek- ten başka yoktur. ransada harpten evvelki se nelerde (1909-1913) nüfus başına düşen yiyecek miktarı, yağ lar 127, tereyağı 7,3, şeker 16,7, et 46,8, patates 24,6, karbon idratları da 148,2 kilogramdır. 1925 ten 929a kadar geçen senelerde ayni yiye - cek maddeleri hafif değişiklikler göstermiştir. Bu arada etin istih- lâki 40,8 kilograma düşmüş buna mukabil şeker de 20,9 kilograma çıkmıştır. 1925-1929 seneleri arasında şe- kerin nüfus başına isabet eden mik tarı İngilterede 39,6, Almanyada 22.6, İtalyada 7,7 kilogram; et, İn- gilterede 55,3, Almanyada 48,9, talyada 17,4 kilogram; yağlar İngil terede 21,4, Almanyada 22,2, İtal. yada 9.9 kilogram, karbon idrat - ları İngilterede 127,1, Almanyada 140,3, İtalyada 142,4 kilogramdır. Bu rakamlara göre, bir İngiliz, 39,6 kilogram şeker yediği halde bir İtalyan 7.7 kilogram şeker yi- yehilmektedir. Ayni vaziyette, Al manyada nüfus başına isabet eden patates miktarı 15/3 kilogramken İtalyada bu miktar 4,4 kilogram - dır. Y iyecek maddelerinin istih- lâk nispetlerini bu şekilde gösterdikten sonra muhtelif mem leketlerde veremden ölüm nispet- lerini tetkik edelim: 1901 den 1930 senesine kadar 30 sene içerisinde umumiyetle bütün memleketlerde veremden ölüm nispetleri mühim a e. 100,000 kişi- eşik Amerika Cümbhuri- lerinde 1901 de 196 kişi verem nı ölürken bu miktar 1928 de 79 kişiye düşmüştür. Bu düşüş Fra; sada 317 den 168 e, İsviçrede 265 den 124 e, Holandada 194 den 84 © İngilterede 181 den 96 ya, İskoç- yada 269 dan 94 e, İtalyada 171 don 134 e, Norveçte 254 ten 156ya, Danimarkada 205 ten 75 e Alman yada 212 den 88 e, Çekoslovak- yada 368 den 161 e, Belçikada 153 ten 97 ye ve İspanyada 197 den 135 e şeklindedir. Umumiyetle harp seneleri içinde gittikçe düşen nis- petler ya durmuş veyahut ta yük- işmüşt selmiştir. Meselâ Fransada 1916 da 219 a düşen miktar 1918 de tekrar 278 e kadar yükselmiştir. Bu va- ziyet hemen her memlekette ayni- dir. Açlığın ve sefaletin artması - nın veremden ölüm nispetlerini ne derece yükselttiği bundan anlaşı- labilir. Y ukarıda verdiğimiz rakam - İtrdan da anlaşılıyor ki, son otuz sene içerisinde veremden ölenler mühim miktarda azalmış- tır. Bunu beşeriyet için çok hayırlı bir netice olarak kaydetmek icap eder. Bunun sebebi vereme kar- şı alınan mücadele tedbirlerinin in kişaf etmesi ve toplu harekete ge- çilmesi olmakla beraber bazı alâ- kadarlar bunu kismen de bir başka sebe atfetmektedirler. Bunlara gö- re verem mikrobu gitgide dejene- re olmaktadır ve nihayet bir gün gelecektir ki, beşeriyet bu âfetten büsbütün yakasını sıyırmiş olacak tır, Ancak bügün için, verem, kendi- sine karşı zecri mücadele tedbirle- ri alınması icap eden ciddi bir â- ,fet olmak sıfatını muhafaza et - mektedir. Buhranlar ve harpler, pahalılığın ve netice itibarile or- ta ve fakir halk tabakalarının gi- dalarını izımgelen miktarda te - min edememeleri neticesini doğur maktadır. Bu gibi hâdiselerin en ziyade tesir ettikleri şey, verem vefiyatıdır. Bu itibarla vereme kar şı alınan tedbirler, bütün dünya- da gün geçtikçe ileri götürülmek- tedir. DENİZ ve LİMAN | Ilk Umumi iMağaza Mersinde Kuruluyor Türkiye limanlarında umumi ma- azalar açılması için bir şirket kurul- muştur, Bu şirkete milli Bankaları muzla bazı ecnebi bankalar ve bir de ticaret odaları. iştirak etmişlerdir. Şirketin müdürlüğüne B. Fahir ta - yin edilmiştir. Ilk umumi heyet toplantısı, Anka- rada yapılmıştır. #n önce Mersinde bir umumi mağaza kurulacaktır. Is-| tanbul limanı, şirketin faaliyet çer- çevesi dışındadır. İyaz yapılacak yeni kanali YERLİ HABERLER BELEDİYEDE : Kanalizasyon Tesisatı Hazırlanıyor önümüzdeki yon te- sisatına ajt projeyi o tamamlamış ve makama vermiştir. Projeye göre bir mayısta Kadıköyündeki Kurbağalı derenin temizlenmesine başlanacak- tur. Usküdar ve Kadıköy ciheti kana Uzasyonları da tamamlanacaktır. Bu tarafın tesisatı arasında biri Üskü - darda, diğ Belediye fen heyeti, Istanbul cihetinin Marmaraya bakan kısmı içi Beyoğlu ciheti için de Kasımpaşada ve Be - » de Kumkapıda, şiklaşta birer tasfiyo havuzu yapıla- | | caktır. Beşiktaştaki Barbaros Hayrettin türbesinin tamamen açılması için |300 bin liraya ihtiyaç görülmekte - dir. Belediye, meydanın açılması için bu parayı hükümetten istemiştir. # Yerebatan sarayının etrafının açılması için istimlâke yakında baş- lanacak ve bu yaz mı n açılmış olacaktır. Bu iş için 76 bin lira sar- fedilecektir. 4 Elektrik şirketi, yeni yaptıra- cağı Tünel binası için bankaya 25 bin lira yatırmıştır. Yakında, istimlâk - lere başlanacaktır. MÜTEFERRİK : Paket Gümrüğü İçin Yeni Talimatname Paket gümrüğü için yeni bir tali- matnsme hazırlanacaktır. Gümrük başmüdürü Mustafa Nuri, posta u - mum müdürlüğü posta işleri müdü - rü Ibrahim, Istanbul .posta müdürü Yusuf dün bir toplantı yaparak bu yeni talimatname üzerinde görüş - müşlerdir. Yeni talimatname, paket- lerin nakli işinde bir çok bakımlar- dan kalaylıklar temin edecektir. Kaşak Köylü Sigaraları Istanbulda sürülen kaçak köylü si- İ garalarının nereden ve ne şekilde ge tirildiği henüz tespit edilemerüiştir. Sigaraların Mudanyadan vapurla gön derildiği şöphesi üzerine açılan tah- kikat müspet netice vermiştir. Bursa vapuru sıhhat memuru Saminin ka- marasında kaçak sigara bulunduğu doğru değildir. Sadece, Saminin'ma lümatına müracaat edilmiştir. Kaçak sigara sürümünün önüne geçilmesi için yeni tedbirler alına - caktır, İran Konsoloshanesinde Alâhazreti Hümayun Şehinşah Haz retlerinin doğumunun yıldönümü münasebetile Iran konsolosu, salı gü nü saat 10 dan 12 ye kadar Iran ko- lonisini kabul edecektir. * Şoförler cemiyetinin yeni idare seçimi kararlaştırılmıştır. Yeni seçi- min bu ayın sonlarına doğru yapıl - ması muhtemeldir. Fenerbahçede olmak ü- | zere iki tasfiye havuzu yapılacaktır. | Hariçten 2500 Koyun Getirilecek Belediye, 280 bin liralık istikraz me selesina alt muameleyi bitirmek Üze- redir. Yakında, piyasada nazım bir va riyete geçecektir. ltanbulda, Iki hayvan tasirinin le- teği üzerine, hariçten 2500 kıvırcık koyunu getirilmesi içim kontenjan müsadesi verilmiştir. Bu hayvanla - rın hiçbir hastalığı olmamam ve saf kıvırcık olması şarttır. * İzmit, 19 (TAN) — İstanbuldaki et ucuzluğunun tesirleri burada da görülmüştür. Bir kısım kasaplar, etin kitosunu 50 kuruştan 40 a İndirmiş- ler ve bu fiyattan satışa başlamışlar. dir, * Edirne, 11 (TAN) — Et uçuzluğu ve İatanbul maezbahasında kilo üze rinden resim alınması Trakyalılar: s6 vindirmiştir. İstanbuldaki bir kısım kabzımallas rn Trakya ve Marmara saticiliğine karşı olan fena hareketleri için birler alınacağı ümit ediliyor. Umum! müfettişiiğa, yeniden birçok şikâyet « ter gelmiye başlamıştır. İsmesaaseneraeaaakensaeeeeekeeeeaeeeeaşaeaaeremee POLİSTE: Gizli Iki Musevi Mektebi Daha Bulundu Biri İstanbulda, öteki Bursada iki gizli musevi mektebi meydana çıka- rılmıştır: Salmatomrukta Hamami Muhit - tin mahallesinde İğneli bakkal so - kağında 36 numaralı evin gizli mek- tep haline getirildiği haber alınmış ve ansızın aranmıştır. Rihan ismin - de bir kadın, 14 musevi o çocuğuna ders verirken suç Üstünde ya mış, mahkemeye verilmiştir. * Bursa, 11 (TAN) — Kuruçeşme mahallesinde bazı evlerde gizli ted - risat yapıldığı öğrenilmiş, arama ne- | ticesinde Ester, Mari, Izak, Ester ve Haneala isminde beş kişi, evlerinde küçlik çocuklara ders verirken ya - kalanmışlardır. Beş suçlunun muha- | kemelerine yakında kemesinde başlanacaktır. Eroin Müptelâsı Satıcı Mığırdıç isminde bir seyyar Satı- cı, ihtiyar annesi ile beraber dün sa- | bah Emniyet müdürlüğüne müracaat etmiş, eroin müptelâsı olduğunu söy liyerek tedavi altına alınmasını iste» miştir. Mığırdıç, annesinin çamaşir- cilik yaparak kazandığı beş, on ku- ruşu da eroine verdiğini gözyaşları arasında anlatmıştır. Emniyet mü - dürlüğü kendisini hastaneye gönder- miştir 4 Dün öğle üzeri köprü civarında bir ceset bulunmuştur. Bu cesedin, İon beş gün evvel, köprü altında ka- yığı ile beraber batan Ismaile sit ol- duğu anlaşılmıştır. diye ceza mah | Yeniden Altı Eğitmen Kursu | Açılıyor Yeni yıl Eğitmenler kursu bu ni- sanda faaliyete geçecektir. kurslar Eskişehirde, Kastamonuda, Trakyada, Kayseride, Erzincanda #- çılacaktır. Eskişehirde biri Mahmu- diye nahiyesinde, diğeri Çifteler çift- liğinde olmak üzere iki eğitmenler kursu açılacaktır. Her kursta vasat! 100 kadar, kıta- larından yeni terhis olunmuş çavuş- risat 6 - 7 ay sürecektir. den Muharrem, Eskişehir Mahmudi. ye kursunun idaresine, Süleyman E- dip ve Cemal de Kastamonudaki kurs ların idaresine memur edilmişlerdir. Ecnebi Mekteplerindeki Türkçe Muallimlerinin Vaziyeti Ecnebi ve ekalliyet mekteplerinde- ki türkçe muallimlerinin müktesep kâleti, alâkadar mekteplere bir ta- mim yapmıştır. kteplerdeki kt demli ve tecrübeli muallimler her iş- te evvelâ nazarı dikkate alınacaktır. Dün Ankaradan şehrimize gelen özel okullar umumi direktörü Nihat Adil, kendisile görüşen bir muharri- rimize bu hususta demiştir ki: “— Bu mevzu üzerinde vekâletin düşün- leri vardır, Herhalde bir şey ya pılmak lâzumdir. Bu mektepler, hakli mük tesep sahibi olsn kıdemli muallimlerin va- nazarı dikkate ulmahdır. Buz ru # ilkmekte lerinin ihti- saslarını artı, Üzere bu yıl tertip edilen mubtelif meslek kursları ve konferansları sona ermiştir. Bu yıl kurslara 1750 muallim iştirak etmiş- tir. Alınan netice iyidir. * İlkmektep muallimlerinin oto- matik bir. şekilde zam görmeleri ka- rarlaşmış ve bu hususta lâzım gelen tedbirlere başvurulmuştur. Şimdiye kadar zam alıp ta henüz maaşları bu şekilde verilmiyen muallimlerin de haklarının bir an evvel iadesi için te- şebbüslere girişilmiştir. | Maarif Vekili Maarif Vekil Saffet Arıkan, bir müddettenberi midesinden rahatsız olduğu için, tedavi edilmek “üzere şehrimize gelmiştir. B. Saffet Arı - kan, dün akşama kadar Parkotelde is İtirahat etmiştir. Bugün Cerrahpaşa İ hastanesine giderek tedavi olacak - tir. Universite rektörü Cemil Bilsel maarif müdürü Tevfik Kut, bazı u- mumi müfettişler dün Vekili ziyaret etmişlerdir, Saffet Arıkan tedavisi bittikten sonra vakit bulursa, burada bir müd det Universite ve maarif işlerile meş gul olacaktır. Kıymetli Maarif Veki- limize âcil şifalar temenni ederiz. ANKARADAN RESİMLER : Yukarda: Büyük Şef Güneş kiübünün güreş müsabaknları- ni takip etmek üzere Jinikevine teşrifleri srasında aşağıda; Malkevindeki güreşlere İştirak eden genç sporcular Yukarda: Yenişehir posta binasının açılışında Nafın Veli» limiz ve davetliler. Aşağıda: Türkkuşunda bir kaza neticesi #ehit düğen genç tayyarecinin cenaze merasimi, Bu sene | lar ders göreceklerdir. Kurslarda ted | İstanbul ilk tedrisat müfettişlerin-| haklarının tanınması için, Maarif Ve| 12-3-938 Ankaradan Telefon ve Telgrafla Millet Meclisinde Dün Yapılan Münakaşalar Ankara, 11 (TAN buhabirinden) — Bö yük Millet Meci i Sılay Başkanlı, hakkınduki y lmende tetkik edile dan sonra, Fur Fi He eşya nak! kavelenin tatbikine © va a ait beynelmi kanun liyihasıni müzakeresine ge: Refik İnce »öz alarak, böyle bir kamuf, yapılıp yapılmamasına ihtiyaç olup oli Ban: sorarak, bu kanun hükümlerinin $8i katının esasen meclisin salâhiyetleri ari “ Dedi ki: — Yeniden mukavele tanzim. edilmiyoi Tavzib mahiyetinde olan biükümlerin â5iİ bik mevkiine kı lâhiyetini (fi yoruz. Mukavele salâhiyeti esas teşkilât sine böyle bir salâhiyet ver * meyi doğru bulduk., Ziya Gevher Püli, Hakkı Tarik Usun © bazı mütalealarından sonra, N ekil Bay AN Çetink rek beynelmilel nakliyat işlerinde lAkadar olan devletlerle bir mutabakat © masının zaruri bulunduğuna ve bizim Öf dahil olduğumuz beynelmilel bir toplan da yapıİmış olan mükavelenin Büyük let Meclisince de tasdik edilmiş olduğu kaydederek demiştir ki: tarafından ilâveler, izahlar, tefsirler edilmektedir. Biz, vekâlete salâhiyet vefi *in, Kirumuna göre tehir ve izah edil demiyoruz... AM Çetinkayadan sonra, Fefik İnce bi takrir vererek İâyihanın tetkik editmesiğ İstemiş ve lâyiha teşkili esasiye encümf nine havale edilmiştir. Meclis pazartesi nü toplanacaktır. Yemen Veliahdi Geliyor Ankara, 11 (PAN Muhabirin * den) — Önlmüzdeki hafta içini” memleketimizi. ziyareti beklen? Yemen velishtı Seyfullah “İsta * bulda beş ve Ankarada iki gün #” lacaktır. İstanbul Borsası | Vekiller Heyetinin Karar! Ankara, 11 (Tan muhabirinden) “ İstanbul borsasının bir nisandan if baren üç sene müddetle kapanma” na karar verildiği o malümdur. > mevzu üzerinde Vekiller heyeti taff” fından jeni bir karar alınmıştır. karara göre, borsanın komiseri ve “ fakat memurları borsanın kapalı b” İunduğu müddetçe, vazifelerini ra borsasında göreceklerdir. İstaP bul borsasının 1937 mali yık ban Ankara borsasında da meri olsö”” / jve Ankara borsasının tesis masri rını karşılamak üzere, bütçenin İğ raf kısmında dört bin liralık bir açılacaktır. Bundan başka, hâlen İstanbul vi sasında iş görmekte olan meclis İitirazları tetkik heyeti 1 nisandan 1 baren Ankara borsası meclisi ve P*. ranın tetkik heyetini teşkil edece” lerdir. Heyet, İstanbul borsası m” İmelâtından ileri gelen iş ve ihtil İri görmiye salâhiyetli olacaktır. TAKVİM: ve HAVA 1Z Mart 1938 CUMARTESİ Sünüay: OGüm3l İ arabi: 1368 YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurduh Karadeniz. kiyileriyle Değ nadolu mintaltalarında hava kapalı V€ il yağışlı Trakyada kapalı. diğer ye bulutlu gecmiş, rüzgü: Anadoluda kağmen şim: mümiyetle cenubi istikemet kuvvette esmiştir. Dün, İstanbulda b: gür cenubi istikame metre hızla esmiştir. 758/7 milimetre fd. Hararet en çok 14,6 ve on az 8,3 san” xapolı geçmi saniyede 3 İM 14 te baro” olarak kaydedilmiştir.
