24 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

——— 4-2-938 TAN İngilteredeki İhtilâf İngiliz İşçi Partisi Yeni Bir Seçim İstiyor (Başı 1 incide) mesele, hükümetin Kamarada ekseri- yet kazanmasına rağmen, henüz k panmamıştır. Bilâkis dün rey verildi ği zaman bir muhafazakârın muhalif rey vermesi, Churchill, Eden ve daha başka muhafazakârların o müstenkif | kalmaları nazarıdikkate çarpmıştır. Bundan başka, hükümet tarafından kazanılan reyler, onun her zaman bü yük meseleler karşısında kazandığı reylerden çok aşağı idi Bu yüzden bükümetin sırf fırka disiplini tazyiki altında rey kazanmış olması mesele- 8i ortaya çıkmıştır. Times, bu noktaj- nazarı kabul etmemekte ve bu içtihat meselesinde fırka disiplininin hükü - meti kurtarmaktan uzak * kalacağını anlatmaktadır. Muhalefet gazeteleri ise, Chamberlain'in ancak fırka dis - siplini yüzünden mevkiini kurtarabil diği kanaatindedirler. Amele partisinde © Bugün Amele Partisinin Konseyi toplanmış ve bir beyanname neşre- derek derhal umumi bir seçim için Karar verilmesini istemiştir. Hüküme tin harici siyasetinde yaptığı değişik- Hik, efkârı umumiyeye olan taahhüt- lerinden döneklik, Milletler Cemiyeti we kollektif emniyet siyasetinden ay- rılma, bu teşebbüse sebep olarak gös- | teriliyor. Beyannamede bundan başka Ame- e Partisinin, Faşist İtalya veya Na - zist Almanya ile Başvekil dan anlatılan şartlar dahilinde hiçbir anlaşmayı kabul etmiyeceği bildiril mektedir. Amele gazetelerinin hepsi de bu yolda neşriyat yapmakta ve Buşveki- Win Mussoliniye karşı “Alçakça tesli- miyet,, siyasetini tuttuğunu söyliye- rek İtalya aleyhinde şiddetli neşriyat yapmaktadırlar. “Cenup Gali maden işçileri federas- gana) öze müğiiküra DATA Op Tanmış ve kendisine merbut bulunan sendikalara gelecek pazar günü bir miting yaparak, “Cümbhuriyteçi İs - panyaya ihanet için Faşist Mussoli- ni Hitler ve Franco ile birleşen, .Chamberlain siyasetini protesto etme derin itavsiye etmiştir. Avam Kamarasında Bugün de Avam Kamararsında yi- me mühimce bir müzakere vukubul - muş, Liberallerden Mander, Başveki- Jin, İngiltere ile İtalya arasındaki mü zakerelerin açılmasına it vesikaların neşrini istemiş ve Başvekil Mister Chamberlain ile eski Hariciye Nazırı Mister Eden'in vakaları biribirinden farklı bir surette anlattıklarını vesika lari tetkik ederek bir hüküm veril - mesi lâzimgeldiğini söylemiş ve Baş- vekilden bu vesikaları neşredip etmi- yeceğini sormuştur. Başvekil bu su- ale cevaben “hayır!,, demiştir. Bünun üzerine muhalefet deri mi ralay Atlee vesaikin neşri üzerinde 1s rar ederek, Başvekilin Kamarada söy lediği nutuklarda bu vesikalardan ik- tibaslarda bulunduğunu, binaenaleyh bu: vesikaların neşri lâzimgeldiğini ö; , Mister Chamberlain vesi - kalardan hiçbir kelime iktibas etme diğini, yalnız konuşmaları tarif etti- ğini anlatmış ve bu vesikalarda ken- disini utandıracak bir şey bulunmadı- Bn, yalnız mahrem oldukları için Deşredilmiyeceklerini bildirmiştir. Mister Mander, Başvekil tarafın- dan verilen izahattan hoşnut olmadı- Bini bu meseleyi tekrar mevzuubahse deceğini söylemiştir. Hükümeti müdafaa Sir Samuel Hoar bugün bir ziyafet te hükümetin siyasetini müdafa et - miş ve hükümetin sulh fikirlerine ve- da ederek harbe hazırlanma ve silâh lanma programını arttırma yolunu tutmıyarak gerginliği ve hoşnutusz- Tuğu kaldırma yolunu takip ettiğini maksadının harp korkusunu kaldır - mak olduğunu. muvaffakıyetin de ih- timal dahilinde bulunduğunu söyle - Lordlar Kamarasında Mister Eden cuma akşamı münte- biplerine hitaben bir nutuk söyliye- cek ve istifa hâdisesini izah ederek i tebarüz ettirecektir. tarafın- || Chamber'ain aleyhinde takbih takriri veren Mr. Greenwood © Halifax ae Hariciyede Londra, 23 (A.A.) — Evening Standard gazetesinin diplomatik muharriri Lord Halifax'ın Hari- | ciye Nezaretini kati olarak kabul | ettiğini bildirmektedir. Maama- | ih, Lord Halifax'ın Hariciye Ne- İ | saretinde az bir müddet kalması da kararlaştırılmıştır. İngiliz - İtalyan müzakereleri- çok iza Edenin itilen iaessüzle ka) srlarisklamımı Mister Edenin Delon gibi sekgur iktidar mevkiine geçeceğini söylemiş ve Lort Halifax hükümet namına is- tifadan müteessir olduğunu anlat- mıştır. Cenevre taraftarları Mister Chamberlain'in dünkü be- giliz mahafilini heyecanlandırmıştır. i yetine müzaheret birlikleri, Edenin istifasını hazırlıyan vaziyeti protesto ile karşılıyacaktır. İngiliz amelesi de : vaziyette İtalyaya cuma günü büyük bir içtima tertip & decek ve liderlerin son hâdise hak - kındaki nutuklarını dinliyeceklerdir. Siyasi görüşmeler Bugün Fransız sefiri Ademi Mü - dahale komitesi reisi Lort Plymouth ile İspanyadan yabancı gönüllülerin çekilmesi meselesini görüşmüş “da- ha sonra İtalyan sefiri Kont Grandi de Lort Piymout'la görüşmüştür. İtalyaya para verilecek mi? Financial Times gazetesi İtalyaya kredi ihtimalinden bahseden bir ya- zısında diyor ki: “Londra yüksek mali mahafili İ- talyanın mali vaziyetini çok şüpheli Rörmektedir. Bunlar, İngiltere - İtal- ya dostluğu lehindedir. Fakat vazi yet salâh kesbetmeden ve İtalya ma- li taahhütlerini ifa kabiliyetini gös- termeden herhangi bir harekette bu- lunmıya hazır değildirler.,, Bazı Londra bankaları, son zaman- Jarda, garantili poliçeler kabul etmek verdikleri krediyi fazlalaştırmışlar - dır. Fakat buna mukabil bazı ban- kalar da bu normal kredileri azaltmış bulunmaktadır. Bugün, umumiyet i- tbarile İtalyan garantilerinin kabu- lü hakkındaki vaziyet, bundan bir sene evvelki vaziyetin aynidir. Di- ğer taraftan, İtalyanın ihtiyacı bulun duğu kredi, bu nevi kredi değildir. Italyanın istediği bir istikrazdır. Hal yanatı Milletler Cemiyetine bağlı İni| 10 milyon âzası olan Milletler Cemi- mek Üzere müzakerelere başlarımış- tr. Chamberlain'in siyaseti ve Küçük Antant Bütün Avrupa matbuatı Avam ka- marasında vukubulan son münakaşa- ler ve söylenen nutuklarla meşgul- dür. Paris gazetelerinden Figaro, dört devletin anlaşma teşebbüsünü man- tiki görmekte ve bunun Avrupayı her tehlikeden koruyacağını söyle - mekte, fakat Chamberlain'in bu si- yasette muvaffak olması için meta- net ve kuvvete dayanmak lâzım gel- diğini anlıyacağım ilâve etmekte- Epogue gazetesine göre, Cham- berlain'in yaptığı tecrübe, Hitler ile Mussolininin hakiki temayüllerini pek yakında meydana çıkaracaktır. Echo de Paris'ye göre, en mühim kor ku, küçük antant ve Lehistanın gar bi Avrupadan ümidi keserek Berlin ve Romaya dönmeleridir. Bu korku tahakkuk ederse, Chamberlain ister istemez Edenin yoluna dönmiye mec <5; | bur kalacak ve bu yüzden Almanya | ile İtalya vakit kazanmış olacaklar. |” dır. Lehizian: şimdiye kadar “Çekoslo | İ vakya tehlikesine lükayt göründüğü halde artık daha hassas davranmıya başlamıştır. Chamberlain'in dörtler müzakeresinden bahsetmesi buna se- bep olmuştur. Populaire gâzetesine | göre Chamberlain, küçük devletlerin || Milletler cemiyetine artık güvenemi- yeceklerini söylemekle faşist taarruz lara açık bono vermiştir. Chamber- lain, Fransa ve Avrupanın bağlı ol- duğu bir sergüzeşte girmiş bulunu- || yor. Roma yine memnun Roma mahafili Chamberlain'in İn- giltere - İtalya arasındaki müşkülle. ri izale için sarfettiği gâyreti takar etmekte, fakat vaziyeti henüz nazik görmekte ve kati bir hüküm verme- mektedir, Gazeteler bilhassa Avrupa sulhünün dört devlet teştiki mesaisi- ne bağlı olduğuna dair Chamber- lain'in sözlerini tebarüz ettiriyorlar. Berlinden Eden'e hücum! Berlin gazeteleri Loit Corç ile Chur Jehill'in avam kamarasındaki sözlerini şiddetle tenkit etmekte ve Chamber- lain'in sözlerini “Cenevre sistemine ve kollektif emniyete karşı bir teza- hür telâkki etmektedirler. Frankfur- ter Zeitung'a göre, Almanya. İtalys- nin bir kenarda kalmasına mâni ol- muştur. İtalyanın Almanya aleyhine bir nevi oyuna âlet olmıyacağına Al- manya emindir. Diğer gazeteler Mis- ter Eden'in çekilmesinden memnuni- yet göstermektedir. Gazetelerden bi- ri; Edenin dünya müşküllerini artır- dığını ve Sovyetler birliğinde yaptı- ğ: seyahatten sonra bolşevik siyase- tini daha müsait şekilde gördüğünü anlatıyor. Yugos'avya Belgratta çıkan Somuprava gazete- si diyor ki: “Edenle beraber bütün bir sistem istifa etmiştir. Vâkıa İngiliz siyase- tinin uğradığı muvaffakıyetsizlikle - rin hepsinden Eden mesul tutula - maz. Ancak Eden İngilterenin girmiş olduğu çıkmaza hiçbir yol bulama mıştır. Franco'cu İspanya Franco Ispanyasında çıkan bütün “azeveler, Edenin istifasından mem nundur ve bu istifayı İtalya için mu- zaaf bir zafer saymakta, çünkü İtal- yanın Habeş ilhakı tanınacağını ve bundan başka Ingiliz dostluğunun ka zanılacağını söylemektedir. İngiltere - Amerika Vaşington, 23 (A.A.) — Amerika Dahiliye Nazırı İckes. dün akşam rad yoda söylediği bir nutukta demiştir buki herhangi bir istikraz, siyasi bir| ki: anlaşmanın vukuundan evvel bahis mevzuu dahi olamaz.,, e Bir middettenberi tadili derpiş €- dilmekte olan İngiliz - İtalyan kli- ring anlaşmasının yeni esaslar üze- rine kurulması için İngiliz ticaret ne zaretile İtalyan mümessilleri arasın- “İngiltere ile Amerika arasındaki menfaat birliği kuvvetlendirilmeli- dir.,, Söylediği sözlerin münhasıran şah si olduğunu kaydeden Dahiliye Na- zırı totaliter rejimleri fesatçılıkla tavsif etmiştir. Bu nutuk İngiliz radyoları tarafın dan da alınarak neşredilmiştir. Kabinemiz 130 Karar Verdi (Başı 1 incide) larda mahalli gazeteden başka ilân yapılacak iki gazeteden birinin Ulus olmas ve diğerinin işin icabına gö- re hükümet namına âlâkalı daireler- ce seçilmesi, 4 — Türkiye — Eston- ya muahedesiyle verilen kontenjan- lardan (328 a) pozisyonuna ilâveten yüz tonluk daha kontenjan verilme- si, 5 — Ankara ile Etimesut radyo istasponu arasında yapılacak 145.000 Vira keşifli elektrik şebekesinin pa- zarlıkla Ankara elektrik şirketine yaptırılması, 6 — Muhtelif vilâyet- lerin 937 senesi hususi idare bütçe- lerinde münakale yapılmasına ve munzam tahsisat verilmesine müte- allik bütçe tetkik komisyonu karar larının tasdiki. 7 — (1603) numaralı askeri ve raütkl te- kati kanununun 3 üncü maddesine (2938) numarali kanunla eklenen (F) fıkrası mu- dbince mülki memurların sicilleri üzerine tekafitlüklerinin sureti icrası ve tezkiye verakalarının tarzı tanzimi hakkındaki ni zâmnüme, $ — Emniyet müsmelit memurları ni- zamnamesi, © — Emniyet teşkilât memur ve müstah- demlerinin kıyafet ve techizatı hakkında- ki nizamname, 10 — Cami hademesi nizarnnamesinin 21 inci maddesini değiştiren nizamname, 1i — Hayvan sağlık zabıtası nizamna- mesinin 1 inci maddesinin değiştirilmesine ve 2 İnci maddesinin kaldırılmasına dair olan hizamname, 12 — Belgrat Üniversitesindeki Iki Türk talebeye mukabil İstanbul Üniversitesin- de tahsil etmek üzere gelen Iki Yuoslav Seriyi ayda 75 şer lira yardım yapılma- Bl Devlet demiryolları Sıvas atölye- #l için getirilecek montaj aletlerinin mu- vakkat kubul usulü ile memlekete sokul- masına İzin verilmesi, 14 — İstanbul kitapsaraylarının tasnif işlerinde çalıştırılacak memurlara ait kad ronun tasdiki, 18 — Elâziğda yopulacak #6928 lira 64 kuruş keşif! cüzzam pavyonu İnşastı İçin 988 yılına geçici taahhüt selâhiyeti verii- mesi, 18 — Türkiye — İsveç #esret ve kltring anlaşmalarında bazı tashihler yı 17 — İstanbulda et fi weuzlatılması için belediye ve ma- halli idareler ellerinde bulunan is- kelelerden geçen küçük hayvan yavrularından alınan 0.50 ve kt şük hayvanlardan alınan 1 kuruş- tan 0,25 kurusa, ve büyük bas hayvan yavrularından alınan 5 ve büyük baş. hayvanlardan alınan 10 kuruşun da 2,50 kuruşa isidi- rilmesi, 18 — 65820 lira keşifli Bergama kasa- bası elektrik tesisstinm yenilenmesi işi- nin emâneter yaptırılması, 19 — Aşı ve serim fiatları için yenilen hazirlanan listenin meriyete konulması, 20 — Kütuhyunın Emet kazasının Kizıl- bük köyündeki linyit madeni imtiyazının Etibank uhdesine İhalesi, 21 — Güven Türk anonim sigorta şir- keti esas mukavblensmesinin 1, 2, 35, ve 80 inci maddesinin kaldırılması ve di- Her maddelerinin madde o numaralarının değiştirmesi, » 22 — İcel vilâyetinin merkez kazasına bağlı Yeniköyde Bahvettin ve Muhittin Yunus kardeşler tarafından meydana Çı karılan krom medeni imtlyazının adı ge- e” uhdesine ihalesi, — Çankaya caddesinden ayrılıp Kü- ük Ayrancıya giden yol üzerindeki 1300, 1408, 1467 sayılı imar (oadalarının müs- takbel imar vaziyetlerini gösteren 4501 sa» yılı plârın tasdiki, 2 — Kireçlik kömür madenleri T, A. Ş. esas mükâvelenamesinin 7, &4 ve 100 üne cü maddelerinin değiştirilmesi, 25 — Türkiye imar Bankası esas muka- velensmesinin 5, 33, 35, 30, 47, 79, 80, #4, 87 ve 109 uncu maddelerinin değiştirilme» si, 26 — 1001 şahsin Türk vatandaşlığına alınması, 37 — Boz sanayi ham maddelerinin 037 mall yıb iptida! maddeler müaliyet e ithal edilmesi, — Türkiye — Letanya tlenret mu ali tasdiki hakkındaki kann iyi hasınin yüksek Maalise arzı, 29 — Türkiye — Letonya ticaret ve kli- ring anlaşmalariyiş merbutalarının tadi ki ve buna mitelelik kanun lâyihasının yüksek Meclise arzı, İRAN: Milli Yıldönümü Törenle Kutlandı Tahran, 23 (A.A.) — Majeste Peh- Işvinin 22 şubat 1921 de Tahran ü- zerine yürüyerek iktidarı ele aldığı tarihin yıldönümü bütün İranda ha- raretle kutlanmıştır. Şah ve veliaht, Tahranda yapılan büyük askeri merasimde hazır bulun muşlardır. Bu münasebetle yapılan geçit resminde tayyareler, motörlü toplar, tanklar ve zırhlı otomobiller de iştirak etmiştir. Bir Çin Hava Filosu Formuzu Bombaladı . Japonlar Bir Sovyet Vapurunu Yolcularile Beraber Tuttular Çinin yeni motörlü ordusundan bir müfreze (Başı 1 incide) İunün garbinde ve sarı nehrin 15 ki- lometre kadar şimalinde bulunan Hi- vayigcingfu şehrine varmışlardır. Çin kuvvetleri şehrin 20 kilomet- Te kadar cenubunda toplanıyorlar. Çinliler, Japonların bu noktadan sa- rı nehri geçmesine mâni olmıya çalı- şacaklardır. Hankov, 23 (A.A.) — 36 .Çin bom- bardıman tayyaresi, bu sabah, For- muz adasında oTaiboku (tayyare karargâhına bir hücumda bulunmuş ve kırk Japon tayyaresini tahrip et- tikten ve İki hangar ile bir benzin deposunda yangın çıkardıktan sonra, hepsi salimen hareket üslerine dön- müşlerdir. Siyasi bir hâdise daha | bir Sovyet vapurunun 35 kişiden Tba- ret olan mürettebatın ve 37 yolcü- sunu tevkif etmişlerdir. Hâdisenin sebebi meçhuldür. Vapuru ziyarete ve hâdisenin tah- kikine giden Sovyet konsolosu ge- miye çikarılmamıştır. Mançuko ve Almanya Tokyo, 23 (A.A.) — Hariciye Ne- zereti namına söz söylemiye salâhi yettar bir zat Mançukonun Almanya tarafından tanınmış olması hakkında şunları söylemiştir: “— Bu vaziyet dünyayı sürükle- mekte olan hareketi takip etmekte bu lunan Almanyanın Mançukonun teğ- kiline hâkim olan ruhu anlamış ok Moskova, 23 (A.A.) — Japonlar) duğunu isbat eder.,, İngilteredeki Terkos Suyu Ihtilâf Ne Oluyor ? (Başı 3 üncüde) (Bayı 1 incide) hakkında neşriyat yapmamış ve yal - nız musilci ile iktifa etmistir. Mister Edenin istifasından doğan manya İle İtalya, Avrupada devamlı sulh tesis etmek istiyorlar ki, bu da ancak büyük devletlerin anlaşmasile mümkün olabilir.,, Von Papen, İngilterenin Alman müstemlekelerini iade etmesile ara- da bir dava kalmıyacağını ve Van Zesland tarafından dünya vaziyetini ıslah için verilen ekonomik raporun Avrupa sulhünü temin için de iyi bir temel teşkil edeceğini söylemiş ve Her Hitlerin Orta Avrupada Alman hükmü altında bir Milletler cemiye- ti vücude getirmek istediğini söyle- miştir. Çekoslovak © gazetelerinden Der Montag. bu beyanatı ehemmiyetle kaydetmekte ve Alman İdaresi al. tında orta Avrupa devletleri birli ği vücude getirilmesine dair olan 6öz lerini tebarüz ettirmektedir. Çekoslovakyanın istiklâli Alman gazetelerinden Angrif ise, Çekoslovakya hükümetinin Alman e- kalliyetleri hakkındaki itilâfnameyi daha realist bir esasa istinaden yeni- den tetkik etmek tasavvurunda oldu- Bunu bildiriyor. Prag siyasi mahafili, bu haberin Pragı korkutmak için i- leri sürüldüğünü söylüyor ve “Fakat Çekoslovakya tam hükümranlığını muhafazaya azmetmiştir., diyorlar Çek gazeteleri Prag hükümetinin her hangi yabancı devletin dahili işlerine müdahalesine asl müsaade etmiye ceğini kaydetmektedirler. Avusturya amelesi Avusturya müttehit amele sindi- kaları himayesi altında Avusturya- nın istiklâl lehinde amele sınıfı ara- sında bir plebisit tertip edilmiştir Daha şimdiden bir milyon kişinin top lanacağı tahmin olunuyor. Amele kendi istiklâlini ve Avusturya istik- lâlini korumak için Şuşniğe müzahe- rete karar verecektir. Başvekil Şuşmigin yarın (bugün) Bunderstrât'ta söyliyeği nutuk rad- yo ile neşredilecek ve Almanya, Çe- koslovakya, Macar. İtalyan radyola- tarafından naklolunacaktır. Gerçi hep bizim iyiliğimiz için, hep Suyu artırmak için, hep modern ol - emi işte bye maheiimivarlera marz kalıyoruz amma galiba İstanbul su lar idaresi de bü su tevziatı İşinde pek tasasız hareket ediyor. Biliyorum. alâkadarlardan bu satır ları okuyanlar: — Ukalâ! Gene neler yumurtlamış! diyecekler ve tamirat varsa ne yapa- biliriz? diye bana bir de sual tevcih edeceklerdir. Ben su mühendisi değilim! Suyu eksilen, tazyiki eksilen, hattâ bu yüz den kiracılarını kaybetme tehlikesine maruz olanlar susuzluktan şikâyet e- derler. Hüner, bu şikâyetlere mahal vermeden İâzımgelen tamiratı yap - maktır. İstanbulda en az 50 bin kişiyi dört aylık bir müddet su sıkıntısına ma- ruz bırakan idareyi burada yazarak | dikkati celbettiğim İçin o idarenin mürakabesine memur olan makamın bana güceneceğini hatırıma bile getir miyor ve bu satırların müspet neti celerini bekliyorum. HİNDİSTAN: Meşhur Gandi Çok Ağır Hasta Delhi, 23 (A.A.) — Milli Hint kon gresi mahafilinden alınan malümata göre. Gandinin sıhhi vaziyeti büsbü- Vün fenalaşmıştır. Bir iki güne kadar Harpurdan ayrılacaktır. Hiçbir ziya ret kabul etmiyeceği gibi kimse ile de görüşmiyecektir. Verem Mücadelesi İzmir, (TAN) — Veremle mücade- le cemyietinin yıllık kongresi yapıl» miş, bu korkunç hastalığı karşı al- nacak tedbirler görüşülerek geçen seneki faaliyet raporu tasvip olun - muştur. 938 bütçesi 5266.5 lira ola- rak kabul edilmiştir. Yeni heyeti ida- de şu suretle intihap olunmuştur: Bn. Hasene Nalân, Bn. Cevriye İs- mail, Dr. B. Mitat Orel, Bn Saadet Kâğıtçılar, B. Süleyman Falk Özkan, B. Cevdet Alanyalı, Bn. Ferzan, B. Şükrü biri ia veB. Ali yi BayemisGiz esse 38 i j 4 d Saski begi, El eği