20 Eylül 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

e. Mi mizi Değiştirilmesine Lüzum Var mi? . K ukuk © bakımmdan © geçen ty, yin bellibaşlı ilmi hâdisesi, lenme ve boşanma) meselesi İu. Adiye Vekilimizin Izmirde bu Sa dair yaptığı beyanat, mese- İn münakaşasma meydan verdi, MA İle güzel bir mübahaseye sebep ağundan dolayı kendisine teşek bir borçtur. B“ o zaman fikrimi sormak Kitfunda bulunan Tan geze- verdiğim cevapta, kısaca Yanları söylemiştim: “Adliye Vekilimizin fikrindeyini. e ve boşanma hakkımdaki celeri çok doğrudur ve çok betlidir.., Neden? Bunun sebeplerini söyliyebilmek Önce rmuarızları dinliyelim, Bunların fikirleri şu ana hatlar esine Evlenme hususunda oldu- Bu kadar, boşanma hususunda da Merbesti lazımdır. — Evlenme ve Boşanma işt her Beyden ve her seyden önce İki ta- TA€ meselesidir. Yani kadın ve er- ik meselesidir. Bunlar ayrılmıya arar verdikten sonra hâkimin tak- dirine mahal yoktur. 3 — Avrupa Kanunu Medenileri #İbi bizim kanunu medeni dahi hi- Tİstiyanlıktan mülhemdir. Binsen- aleyk boşanma işindeki zorluklar “adan almmıştır. Vakız hıristi- Yanlık, boşanmayı hiç kabul etmez, Avrupa Kanunu medenilerinin bu- Yu kismen kabul etmelerinin sebe- İbi, kiliseyi tatmin içindir. Demek Yi bu hususta Zaas heristiyanlıktır. i — Boşanmada bilhassa çöcuk- Tarı düşünmek gerektir. Çocuk Yoksa boşanma serbest olmalıdır. 5 — Boşanmadaki zorluk, bir ta- kim aile rezaletlerinin ortaya dökü- İp saçılmasma sebep olmaktadır. M esele, bütün bu bakımlardan münakaşa edildiği için, ben ds düşüncelerimi yalnız bunlara asredeceğim, Derhal bir noktayı #hemmiyetle kaydetmeli. z (lsviçre Kanunu Medeni)sinin ây- “lân (Türk Kanunu Medeni)sinin *vlenme ve boşanma fasılları zan- edildiği gibi hıristiyanlık esasların m mülhem geyler değildir. Isviç- ve Türk Kanunu Medentlerinin ristiyanlıktan mülhem oldukları Peden çıkarılıyor? Bunu anlıya- » Vaktiyle böyle bir fikir (Kanu Mu Medeni) hazırlandığı sırada dâ- hi Ortaya atılmıştı. Komisyon üyelerinden bir zat: “Niçin ahkâmı şeriyemiz bir ta. | a bırakılarak katolik kanunları Ainıyor 71, diye bağırmıştı!!. O za- bü tarzda feryadı ne kadar yer- İdi ise, girdi ileri sürülen bu fi- *r de o rütbe ilmi ve tarihi verim- den uzaktır. (Türk Kanunu Medeni) sinin (I3- te Kanunu Medeni) sinin karde- *İ Slması buna mesnet gösterilmek | #niyorsa bu çok hatalı bir anla- tar Çünkü İsviçrede hıristiyan- kilise kapılarından dışarı çika- ve. Orada mahpustur, O, kanun Ye değil, vicdanlara bile ilişemez. İsviçre ve Türk Kanunu Medeni- tinin esası (Roma Hukuku) dur “ma Hukukunun en büyük kıy- <ti, her m hukukundan ön- Önle dünya işlerini birihirin- im #yırt etmesinde ve lâyık hak “ölarını kurmasındadır. Şu hal- İsviçre ve Türk Medeni kanun yanlıkla hiçbir ilgisi uzatmıya lüzum gör- ye dolaşan ve (Roma Hukü- Atıl — taşıyan kitaplara bir gör Heğe hakikat hemen anlaşılır. bu kitapların (Evlenme ve day, hz bahisleri) okunursa ara- tak çe İyiik benzeyişi sezmekte zor- Pr rinizünününününürk e” ; Yazan: , , #Mahmut Esat Bozkurt; 4 Eski Adliye Vekili) | 5 Va B. Bozkurt vlenme ve boşanma ne demek- tir? Nasl bir hâ Bu, şahsi olduğu kadı fazla, kamusal bir vakadır, Cemi- yet, Devlet işidir. Basit bir mülâha- za bunu İzaha yeter fikrindeyim: Insanların bir sn devlet dışımda yaşadıklarımı düşünelim. Orada el- bette medeni bir evlenme bahse mevzu değildir. Ve olamaz. Herşey şahsidir! Fakat medeni bir camin halinde yaşıyan kadın erkeğin bir- leşmesinde mutlaka devlet ilgilidir. Devlet, bâhse mevzu olunca en fertçi en liberal sistemlerde bile fertler şahsiyetlerinden .büyük bir kısmmı camiaya terke mecburdur. lar, Hele, devletin köklerini teşkil eden sile işlerinde Nerede kaldı ki biz, Uberalliği de- gil, devlettçiliği teşkilât esasiye- mizde kabul etmiş bir sisteme ma- likiz!, Medeniyet ilerledikçe, devle- tin her işe karışması artıyor, arta- caktır. Hele evlenme Ve bosanma işlerinde bu karışmanm fazlalaş- Tİ İİ © Amerikaya & ? Kaçanlar Gi ari Jransadan Amerikaya artist akını başladığından bahsetmiştik. Dilber Fransız artisti Mireille Balin bu yakınlarda Nevyorka mütevecci- hen Hareket edecektir. Kendisile gö- rüşen bir gazeteciye heyecan içinde bulunan Fransız artisti şu sözleri söy lemiştir; — Parasında değilim. Şöhret te beni pek mestetmiyor. Fakat yüzlerce Avrupa artisti arasından sinema payıtahtına lâyık görülerek seçilmem beni gururlandırıyor. — Iyi ama bu işin içinde senede i milyon dolar da var, — O da başka mesele, maamafih her halde para delisi olmıyacağın. ması tabii ve zaruridir. Hukuk ta- rihine bakmız, iptidai milletlerde hemen herşey şahaldir, Evlenme ve boşanma da bu telâkki içinde- dir. Fakat insanlık ilerledikçe iş bunun aksi oluyor. Fertgilik iptidailiktir. Devletçi- lik medeniliktir. İşte bütün bunlar- dan dolayıdır ki (Evlenme ve Bo- şanma) işi herşeyden önce şahsi değildir. Bir devlet işidir. Devlet burada kontrolünü hâkimile yapar ve yapacaktır. Evlenme işi, kadın erkek evle- ninciye kadar şahsi bir arzu mese- lesi olabilir. Fakat evlendikten son- ra, evlilik bağının ülmesi me- deni bir ulusta şahsi, keyfi bir hâ- dise telâkki edilemez. Hattâ ben, kendi hesabıma biraz daha ileri gi- deceğim. Icabımda devlet evlenme- yi bile mecbur kılacak tedbirler a- labilir, Ve bunu bile şahsi olmak- tan çıkartır. Nitekim zamanımızda bunu a7 çok yapan mill: görüyoruz. Me- selâ: Evlenmiyenlerden vergi al- mak ve saire gibi. Devlet bu tazyikleri gittikçe ar- trmak hakkına maliktir. rk Kanunu Medenisi, muasır medeni kanunlar içinde bo- şanma hususunda en çok koloylik gösterenidir. Birçok mukayyet bo- ganma sebeplerinden başka, —a- ğır söğüşme, zina gibi— mutlak bir boganma sebebini de kabul etmiş. tir ki kanunu medenimizde buna (geçimsizlik) diyoruz. Geçimsizlik mukayyet sebepler dşında aile hayatınm devamma im- kân bırakmıyan her türlü vakalar- dır. Bunu kim takdir edecek? Bu- nu Türk hâkimi takdir edecektir. Niçin? Çünkü ailenin, ulusun ve devletin selâmeti bundadır. Yeter ki Türk hâkimine âile hayatınm idamösine imkân birakmiyan bir göğimeiniğin meveudiyeti ispat” e” dilsin.. Serbest boşanma tarafını iltizam edenler iki taraf geçimsizliklerini hâkime söyledikleri andan itiba- ren hâkim hiçbir takdire malik ol- maksızın boşanmaya büklüm etsin diyorlar. Buna hilkilm değil, tescil denir. Hikim tescil memuru değildir. Şu- nu ehemmiyetle kaydetmeliyim ki bu tarz bir boşanmanın ifade ede- ceği mâna aile hayatınm kalktığı ve yerine bir nevi müseccel metres hayatmm ikame eğildiğidir. Bütün bu sebeplere binaen ne evlenme, ne de boşanma işlerinde serbesti ola- maz. Hele boşanmada asla! Hattâ evlenmede bile bütün kayıtları kal- dırmak bin bir sutistimale yol aça- bilir, Evlerimeyi kolaylaştırayım derken bir de bakarsınız ki evli bir kadın Iki üç kocalı! (Polyandrie). Evli bir erkek iki üç karılı oluyor? (Polygamie). Bu tarz ev bu tarz boşan- maya, modern evlenme ve boşan- ma değil, şer'i evlenip boşanma de- nir. Türk ulusu bin bu kadar yi silren bu faciayı inkılâbın bir dar- besile yok edip bitirdikten sonra tekrar onu hasıl canlandırabilir?: Facia diyorum. Evet serbest evlen- ms ve boşanma bütün bir hukuk te rihinde bir rezalet bir skandal ha- trası olarak kalacaktır. üşünebiliriz ki, bugün mode D hi milletlerde, meselâ İsviç- rede bir hizmetçiye yol verebilmek için ev sahibinin onun on beş gün yetlen haberdar etmesi lâzımdır. Aksi halde işlememiş on beş günlük ücretini ödemiye mec- burdur. Halbuki serbest boşanma usulü- Dü kabul eden şerlatte beş, hatta on çocuk anası olmuş bir Türk ba- yanmın bir İsviçrâli hizmetçi ka- dar dahi kıymeti ve ehemmiyeti yoktu!. Farlanm dehşetini görüyor mu- sunuz? Zavallı Türk anası!.. O bütün bir asırlar içinde bu trajedinin mevzuu oldu. Bugün In- kılâbın eli ile lâyık olduğu mevkie oturtulmuş bulunuyor. O, orada 0- (Arkası 10 uncuda) A GÜNÜN HAÂDİSELERİ KARŞISINDA Nyon Atatürk İstanbulda Cümhurreisimiz Atatürk, Büyük Millet Meclisinin, konferansı mukarreratını müzakere eden fevkalâde toplantı- sını takip için Ankaraya gitmişler, dün tekrar şehrimize şeref “TAN,, foto muhabiri, Atatürkün İstanbula av- detlerine ait objektif intibalarını tesbit etti. Buradaki vesim- ler, Cümhurreisimizi Haydarpaşa garında ve daha sonra Dol- vermişlerdir. mabahçe sarayında rig : Şef” iz gardan çıklıktan Atatür ve İnönü Dolmabahçe sarayına çıktıktan sonra ona motöre doğru yürüyorlar 7 (BAŞMAKALEDEN MABAAT) Tezahür (Başı 1 incide) İhtilâf uyandıran sebepl bize doğrudan doğruya alâkası yoktur. Buna rağmen Akdenizde ve Avru- pada bir harp başlamasını biz Türk- YMM icr, büyük bir facis sayıyoruz, Çün- kü böyle bir harp hepimiz için de, bütün insanlar için de dehşetle kar. #ılanacak bir felâkettir. B ugünün süratli tahrip vasrta- ları karşısında Başvekil Ay« rupayı yarım avuç kadar bir yer yö rüyor ve yehi bir patlamanm bütün medeniyeti kül altında bırakacağın- dan endişe gö or. Bu ihtimal karşımda; Türkiyenin mesul bir va- zifedarı ve milletlerarası miinasebet- lerde insanlığın müşterek saadetine inanmış bir insan şıfatile Başvek unu söylüyor ki, bir harbe m. mak için elimizden geleni yapmıya mecburuz. Meclis, tecavüz harbi ve demek olduğunu herkesten iyi bilen Türk milletinin, harbe mâni olmak maksadile üstüne insanca bir vazife almasına ait olan sözleri dakikalarca alkışlıyor. Başvekil şu noktayı tesbit ediyor ki, korsanlığa karşı harekete geçik mesini tenkit eden yoktur, yalnız si- yasi ihtlâflarm neticesi olarak bir. takım itirazlara tesadüf Bunu yapanlar da korsanlığı hoş gö recek bir lisan kullan kiye hariçte kalan devletlerin müş- orlar. Tür terek cepheye karışmalarını diliyor ve Nyon anlaşmasını hiçbir devlete karşı olmıyan meşru bir müdafaa vasıtası diye karşılıyor. aşyekil, umumi barış hakkında B geniş bir tesamlih ve anlayış dolu, güzel sözler söylediği gibi met- leketin içinde eski derebeylik ruhue nun son izlerinin tasfiyesine dair söy. ve İlediğği sözlerde de ayni geniş ruhun ifadeleri vardır. Ordu ve zabıta vasi» tasiyle Dersim dağlarma kanun gön- derilirken, dilnden kalan cehaletin kurbanı olan birtakım zavallılar can- rmt vermişlerdir. Fakat hükümet, bunları düşman bilmemiş, askerimizin canımı nasil korumıya kıymet vermiş- se cehaletin kurbanlarını elden geldi- ği kadar ölümden ve zarardan uzak tutmiya çalışmıştır. Böylece Dersim hareketleri, Cümhuriyet idaresinin kuvveti kadar adalet ve şefkatini de ortaya koymıya vesile olmuştur... Umumiyetle son Kamutay toplan- tısinm gerek dünyanın barış vaziyeti ve gerek dahili siyaset bakımından yaraltığı hava, ferahlı, geniş, nikbin bir havadır. Yarının hesap kabul eder bir hale gelmesi ve emniyet esasları nın geri gelmesi için bütün dünya böyle bir havaya muhtaçtır. Ahmet Emin YALMAN 40 Lira Çalmışlar Yako ve Apostol isminde iki kafa dar, Galatada Apostolun kahvesinde urmakta olan İstavrinin cebinden 40 lirasını çalarak savuşurken yaka» lanmışlardır. i i Ğ Vergi Kaçırmış Kumkapı Rum kız mektebi müdü- rü Mihal hakkında vergi kaçakçılığı şüphesi üzerine tahkikata başlan» mıştır, amm İlkmekteplerde Bugünden !tibaren ilk mekteplere talebe kabulü muamelesine başlana» caktır. RE. Radyo İçin Mühlet Radyo kullanmak için ruhsatiye bedeli ödemek üzere verilen son müh let bu aym sonunda bitecektir. Bu ay sonuna kadar üöretlerini vermis yen radyo sahiplerinden para cezasi almacaktır. ——— Üsküdarda Bir Yangın Üsküdarda Abdullah ağa sokağm- da 83 numaralı Kadrinin evinden yangın çıkmış isede büyümesine Ve Dolmabahçede kendilerini karşılıyan Ulkü ile beraber Yg meydan verilmeden söndürülmüştür.