13 Ağustos 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

yu fi; Haberde, Ürük, tamı eyde temiz, dür! BAZeteyi ei olmak, kariin Dya çalışmaktır. | a ma, Neşriyatı Şile berapaştaleri Akdenizde bi. pi Soyetiy e 'mak İstiyor ve Türki yorlar, ye KES tahrik etmiye Mm May Internazionale iy hasında Türk Harici. imç ekillerinin Moskova. Borga betile yazdığı bir iy Rusyanm Türkiye- yarağını, asırlardanbe- iktisadi sebeplerle bu i- Alalyor, Ae demin oldu- z agd akar yk ta we ie ve sebep vletin Sovyetlerin 1 Kapma itimatsozlek. Söstermiye çalışmak “ p | Yan teren Türkiyeye böy âli, Ş © Kalkması, yeni Tür. edi aklarını ve anla- erine delildir, Türkiye » mukârrer bir siyaseti | «le dost olmak ve sulh » Kimsenin toprağın. » fakat kimsenin de deni © sid dikmesine ta » Hele kendi siyaseti- aris, endi siyaset na hile göz yumamaz. | a stluğumuza gelince, | N ya lama Pagandas hiçbir çölarn tak de Ialyanm Bo- ae bana tav hakkımı tanımak 4, htimatiy at koparmıya çalışma. la Sovyeğ ya etmektedir. Bum: za ta, esi aldanıyor. Biz | iy Tat İçin kimseye tavi- Heri, 7 yaş görmeyiz. ima Nazırınm Ankarayi y rini böyle suitefsire ır, © YENİ Türkiyeyi anla-| uk b ii herkesten iyi Sovyet tanimasımı isteriz. . i Yet Yandı Magaye ey Vel bir is icin Usküds » | bir iş için Usküdar an gitmiştim, Binler mele yarma bakan Usküdar * Haş Sil bulunduğu binayı gö rağ ve ertesi gin adli üç e nakli lâzimgeldi- » Bina harap, perişan bir halde idi. Her tarafı # mahkeme salonlarını una iriyı Tsi çeviriyordu. Be- ii e bu binanın yıkılmak b Lu z Vz bulunduğu hakkm- te Fapor vermişti. dr. Bir ihtiyar, pm nekadar mukad. YA İcin de 'ahgın veya yes bili idi, Pal, a . yk e ie içinde yiz binlerce H- Yaş trek i, vesikalar da malıvol-| dan zade, mselerin hakları da zi- agi Yey , sİMiz bizi müteselli ©- id, v8 © da bu hâdisenin May biri, Yoksa gündüz yuku he yı gn olay © yurttaşın hayatına 1, nay glial iri, hiçeik dey, İnci faciadan sonra a- e, Ma kep Olmalıdır: Resmi dal- , hastaneler ahşap bi- malıdır, araklı gok uzak olduğu Rörün kadar alâkadar et- bir iyor. Halbuki bu * Çünyç han Harbi kadar i orada harbe tutu- a ekünu, Cihan Harbin. 0 paz Olde Tupadaki msanlardan yon yy harple alâkadar Mir ag» Vardır. Bu kadar m harbe girmesi, glarbiy, ozatabilir ve orada iy a Ony azer bir maktel ya. eği in-Tapon harbi » Hüdise büyüktür, | Akdeniz olü #TAHRAN HAMADAN nde izlı gizli çarpışan rekabetler SEE ÜÇ DEVLETİN KUVVETLERİ / / # ç Bugün Garbi Akdenizde / alâkası bulunan devletlerin ba- # şında İngiltere, Fransa ve İtalya geliyor. Bunların kara, hava $ / i / / / N ice zamanlardanberi, bi- ribirine zit, sonsuz menfaatlerin çarpıştığı saha olan Akdeniz, diki Avru- pa meselesinin de toplandığı nokta olduğu, geçenlerde İn- giltere Dış Bakanı Mister Eden tarafından söylenen nu- tukla bir kere daha tevazzuh etti er Eden o nutkunda, İngilterenin bu denizlerdeki menfaatlerini korumak için harbe hazır olduğunu açıkça anlatmış, daha sonra “Akde- niz hakkında söylediklerim, Bahrıahmere de şamildir,, di- yerek Bahrıahmerin Şark ki- ş eğe KEŞANE BUYUK devletin yerleşmesine müsaa- de edilmiyeceğini miştir. Bu İngiliz ihtarı, Akdeniz. de statükonun muhafazası hakkında İngiltere ile İtalya arasında anlaşma imzasından yedi, sekiz ay sonra vukubu. luyor. Bu müddet zarfında çok mühim hâdiseler vuku. buldu. DEVİ ilâve et- ERİN FAALİYETİ; kdenizin Garp tarafında Is. panya işlerine karışmamak için imzalanan anlaşmaların hepsi de bozulmuş ve İtalya, İspanyaya âsker ve mühimmat göndermiye devam etmiştir. Italyanların yar. dımiyle Algeziros'a, Cuets"; Cebelüttarıka yakın ye toplar yerleştirilmişti orta ve şark kısımlarile Bahri Ah. merde Italyanm askeri, siyasi iktisadi vaziyetini tahkim ile meş. gul olduğu göze çarpmaktadır. Aşmi sırada Almanya Bilbaoda İngiltereye ihraç olunan demirin en büyük kısmını istihlâke ba mış ve İspanya ile Akdeniz İşlerine alâkasını İspanya asilerine yaptığı yardımla ve Akdenizde harp gemi- lerini mütemadiyen bulundurmakla tebarüz ettirmiştir. Fransa, Cezayirdeki Mers - el - Kebir'i bir deniz üssü yapıyor. İngütere, Akdenizdeki donanması nı torpidobotlarla ve diğer gemiler- le takviye etmiş, Mısırdaki müda- faasmı sağlamlamış ve Filistinde. ki vaziyeti değiştirmiştir. Rusya da yeni bir takım tedbir. lerle Akdenizle olan alâkasını gös- termiş bulunuyor. İTALYANIN VAZIYETİ: u suretle beş devlet te yakm B zamana kadar Ingiliz gölü sayılan Akdenizle slâkalarını gös- bilhassa Italya ile Ingilt olm termiş, arasında bu denize hâkim yolunda yarış başlamıştır. Ingilte- Akdenizle Şap denizind mparatorluğun şah damar:,, sından tavazzuh ediyor. Ak. ve deniz kuvvetlerini şöyle hulâsa ediyoruz: İNGİLTERE 365,000, 4 Askerleri. 2000. 4 Tayyareleri: , j FRANSA # Askerleri: # Tayyarele, 000, 2000, 1 İTALYA Maskerleri: Tayyareleri: , A İİ deniz, Uzak Şarka giden en kısa yol olmak yüzünden Ingiltere için mühimdir, Fakat hayati mahiyette değildir. Çünkli daha uzun bir yol ihtiyariyle bu yoldan vazgeçebilir. Bundan başka Irak, Filistin, Mısır gibi memleketlerin müdafaası in giltere tarafından deruhde olun- muştur. Mısırm pamuğu, Musulun petrolleri, İspanyanın demiri, In- giterenin milli iktisat siyasetinde mühim bir rol oynamaktadır. Akdenize hâkim olmak hususun- da İngilterenin en bellibaşlı rakibi olan Italya, hem Siyasi, hem ikt. sadi kuvvetlerin tesiri altında ha. reket etmektedir. İtalya her ba- kımdan büyük bir devlet yapmak #stiyen Mussolininin memleketi, coğ- rafi vaziyet itibariyle, Ingiltereni Akdenizdeki tefevvukunu tehdit etmektedir, Gerçi Habeşistan isti- lâsınm arazi bakımından italyayı tatmin ettiği söyleniyor, fakat I- talyanm Bahri Ahmerdeki faaliye- ti, on iki adada, Libya ve Habegis. tandaki veziyeti, Mussolininin “Is- alması, ve İs- ya Tank ve zırlılı otomobilleri: 800 Donanması: ton 1,781, Tank ve zırhlı otomobilleri £i Donanması: ton z Z 3 ü aranan mara u 3 Tank ve saire: Donanması : 1800 £ ton 552,000 , müstemlekelerdeki 88keri kuvvet. lere güvenir. Çünkü Fransa ancak bu sayede kırk bir milyondan ibaret olan nüfusu ile Almanyanın 62 milyon olan nüfusu arasındaki farkı telâfi eder. Akdeniz Almanya İçin müstak. bel genişleme vasıtasıdır. Alman- ya, büyük harp neticesinde kaybet- tiği toprakları bu vasıta ile temin” etmeyi düşünür. Rusyaya gelince Akdeniz bhari- ci âlemle teması temin eden ana- yoldur, Şayet Akdenizdeki rekabet yü. zünden bir harp vuku bulacaksa Akdenizle alâkadar beş dev birini ciddi bir âmil olmaktan karmak mümkündür, Bu devlst Rüsyadır. Çünkü Rusyaynıa kuv- veti Akdenize inip eiddi bir iş gö- remez, Almanyanın £ Akdenizdeki menfaatleri de onun şimdiik bir harbe girmesine saik olacak mah yette kuunda Akde € Fakat Italyan sıfatiyle Almanyanın büy z işine karışmıya- Panya işlerine müdahalesi bu iddia- " olacağı ve bu tesirin hissolunaca- yı tekzip ediyor. İtalya iktisadi ba- kımdan zayıftır. Italya ithalât Yap. mıya mahkümdur, yoksa ölür. O- nun en ucuz ve en kolay muvasale hatları Akdenizden geçer ve petrol Irana, demir için Ispanyaya u- ve Italyan ithalâtının yüzde seksen altısı Akdeniz, Italyaya gi- ren petrolün yüzde yetmişi * Şarki Akdeniz yoluyla , YRANSA VE MU RI: LEKELİ EF gelince Akdeniz onu Şimali Afrikadaki müstem- lekeleriyle bağlar. Ve Fransa bu ğı şüphe götürmez. Fransa ise Akdenizdeki kuvvetli donanması, Korsikadaki tayyare- leri,vesair yerlerdeki üsleri ile İ- talyaya mühim bir darbe indiredi- lir, Fransa toprakları, İtalyanm tayyare taarruzlarına karşı mı. kabil taarruz yapmak için büyük bir kıymeti haizdir. HAKİKI MUHASIMLAR: F itere ile Ital- yadır. Italya coğrafi vaziyeti, de- niz ve hava kuvvetleri ile İngilte- renin gah damarmı kesebilir. Fa. kat Italyanın coğrafi vaziyeti, I- için birzâf sebebidir. İn- methaline talya giltere Akdenizin iki hâkim olduğu için İtalyayı Akde- niz içinde hapseder ve bir abloka ile Italyayı yıkabilir. Italyanm deniz ve hava kuvvet- leri uzun bir zaman için, İngilte. renin faik küvvetlerine karşı Ak- denize hâkim olamaz. Belki hare- kâtm ilk safhasında İtalya m him bir faaliyet gösterir, fakat harbin ilerlemesi çarçabuk değişir. üzerine vaziyet var ki Akdenizde başlıyacak lehize münhasır kal. bir harbi demektir. harp Avrupa B öyle bir harbin viku'bulmak üzere olduğunu gösteren €- mare yoktur. Fakat bundan Ak- deniz meselesinin © hallolunduğu anlaşılmamalıdır, Olan biten İngiltere ile Italya arasındaki ger. ginliğin biraz yatışmış olduğudur. Asıl mesele Akdenizde hegemöni meselesidir ve bu mesele devam et- de İspanya mese- lesi bir kıvılcım sıçratır ve yan. gını yapar. Muhakkak olan bir nokta var: Sülhün teslimiyeti iktıza ettirirse harbin mutlaka vuku bulacağıdır. FIKRA Genç Übeydullah Avrupanm, Afrikanın, Asyanın ve bilhassa Amerikanın tanıdığı aksaçlı ak sakallı Ege çocuğu Ubeydullah da öldü. Böyle bir ölüme hırs duyduğumu ve gıpta ettiğimi saklıyamam, Hattâ bu hırs ve gıptayı bütün bu toprağın çocuklarına tavsiye ederim, Bay Ezra 0, eminim ki bu büyük İzmirlinin ca- omı emanet alırken, şapkasını çıkar. mış ve saygı İle yerlere kadar eğil. mistir, Ubeydullah Efendi Türk doğdu, Türk yaşadı, Türk öldü ve yukarda saydığım dünya bölgelerinde bu gü- neş sıfatiyle tanmdı. Ubeydullah Efendi bir ihtilâ inkilâpcı idi. Namık Kemalle yaşıt olan Ub dullah Efendi Abdülhak Himit ka. dar genç ve Dumlupmar Mehmedi kadar dinçti , Sokak zmdanında, Eekirağa zm- danmda ve Malta zındanmda çök ya kından tanıdığım Ubeydullah Efen- diyi Izmir 9 eylülünde hepsinden kuv- vetli görmüştüm, Hürriyet mücadelesinde fikir ar. kadaşı ve mazlamluk arkadaşı Na. mik Kemali bile tenkid eden; duş gu arkadaşı ve heyecan yoldası Ab- dülhak Hâmidi bile inciten bu sek. sen bilmem kaçlık genç delikanlı yal. nız iki şeye inanır ve tapardı: Tan- rıya ve Atatirk'e , Tanrıya tapardı: Dünyada ilk yi git ve büyük insan olarak Türk'ü ya rattığı için. Atatürk'e tapardı: Türkü kaza « dan belidan kurtarıp ylikselttiği için, Kendi kendisine tapardı: Tanrıya ve Atatürk'e taptığı için. Kafası eski İlimlerin ve modern bilgilerin taşkın bir kaynağı idi. Gönlü, yalnız kendi milletinin şere- fi ve hayatı için yanardı, Bu kadar feragatli adamı ne meta- fizikte, me masalda, ne başka bir toprakta bulabiliriz Balkan Harbi henliz bitmişti. 13 İ metre murabbalık bir hapisane © | dasımdn baş başa oturuyorduk. Bir gün dıvardaki küçtk pencere açıldı İ ve idama mahküm olduğumuzu, maz- batamızm yazıldığını haber verdiler, Bu haberi hüsmüniyetle bize ulaş- tırana çıkıştı: — Git söyle! diye haykırdı. Cep- helerde öldürttükleri gibi bizi de ök dürebilirler, Bu, ölmez Türkü öldür. mek değildi Onu seksen yıldanberi tanıyan dostları söylemişlerdi: Gözlerinde bir damla yaş görmemişler, Cümhuriyetin onuncu yıldöntmlün. de Ankara tribünlerinde gene yan İyana oturuyorduk. Atatürk nutkunu söylüyordu. Iki gözlinde iki yaş sicimi gördüm. Yavaşç — Ustad! dedim, ağlıyorsun. Asabi ve titiz üstad ilk defa madan gülümsedi ve: — Evet, dedi. Yeniden onuncu ya- #ima girdim. Sevincimden ağlıyorum. Hiç kimseyi taziyet etmiyorum, kız. giptaya davet ediyorum. Amerikan Karikatürü Çin ejderi başını bir çevirirse...