13 Haziran 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Trakya Köylüsü Kabzımalın Yardımına Muhtaç Kalmamalı T rakya Umumi Müfettiş- liği, Trakya köylüsü- nün bir derdini ortaya koydu. İstanbulda hal ücretlerinin çok pahalı olduğunu, köylü. nün bu yüzden büyük sıkıntıya düştüğünü alâkadar makamla- ra bildirdi. Yemiş ve sebze mahsulünden yüzde yetmiş beşinin hal ve kabzımal mas. rafma, geri kalan yüzde yirmi beşinin de nakliyeye gittiğini, müstahsil köylüye bu yüzden hiçbir şey kalmadığını bildire- rek icap eden tedbirlerin alm- masını istedi. Hal Müdürü ne diyor? B* mesele etrafında hal miüdü- rli İle ve kabzımallarla görüş tük, Onların noktai nazarlarını tesbit gunları söyledi: “— Eskisine nisbetle daha makul olarak hazırlanan hal tarifesine göre, biz buraya mal getirenlerden ufak bir resim alıyoruz. Bu resim, eski ta- Tifede 2 kuruşla 12 kuruş arasmda idi. Şimdiki tarifede ise 20 parâdan başlar ve on kuruş kadar çıkar. Por takal sandıklarından, 20 kiloya ka » dar bir kuruş, küçük sandıklarda ge- tirilen kayısı,şeftali gibi yemişlerden 30 kuruşa kadar 3 kuruş, şeker san- dıklarmdan 30 - 50 kiloya kadar 4 kuruş, içine elma ve armut konan sandıklardan 150 kiloya kadar on ku Tuş alırız. Tarife maddesini aynen tat bik etmek icap etse, bunların bale girdiği tarihten 24 saat sonra, yeni- den resim almamız icap eder, Çünkü, bu madde, hale giren malların 24 sa- atten fazla kalamıyacaklarına dair - dir. Halbuki, mallar, satılmcıya ka- dar burada kalırlar. Hal resmi, taşıma Ücreti de dahil olduğu halde, hiçbir zaman, hiçbir mevsimde, yüzde ikiyi tecavüz et - mez. Köylü ile kabzımal arasındaki #hünasebetler K abzımalların aldıkları komis - yon haklarma gelince: Bu da. Malın cinsine göre, parça başma 30| le 70 kuruş arasında değişir. Fakat, müstahsil köylü ile kabermal srasın- daki münasebet, sadece bir aliş We mahiyetinde kalmaz. Bu hududu çok aşar, Meselâ kabzımalların mü- him bir kısımı, köylüye borç para ve- rirler, İddialarına göre, bu paradan faiz de almazlar. Fakat kabzımallar arasına nasılsa karışmış bâzı kimse- lerin, bu isi bir murabahacılık hali ne getirdikleri de doğrudur. Ben, bir gok hüsnü niyet sahibi ve namuslu kabzımallar. bilirim ki, köylüye kap. tırdıkları parayı alamıyarak iflâs et- mek mecburiyetinde kaldılar, Hal idaresi, vaziyeti tetkik etme - miş değildir. Bu tetkikten edindiğimiz künaat şudur: Müstahsil olan köylü- yü kabzımalın yardımma muhtaç ol. maktan kurtarmak lâzımdır. Bu da, ancak kooperatifler saye sinde mümkün olabilir, Esasen bazı kabzımallar da, köylüye para dağıt mak mecburiyetinde kaldıklarından şikâyetçidirler ve bu mecburiyet or- tadan kalktığı takdirde yüzde 8 ko- misyon mukabilinde, kövlünün ma'ı- nı satabileceklerini şimdiden temin et mektedirler. Kabzımal miktarı azaltılmalı üstahsil köylüyü kazandırmak için hatıra gelen tedbirler - den biri de kabzrmal miktarına - zaltmaktır. Buzün Istanbulun sebze ve meyva hajlerinde kabzımallıkla geçinenlerin âdedi yüze varır, Bunların yetmişi ye miş kabzımalı ve otuzu sebze kabzı- malıdır. Bu yüz kabzımal, pek âlâ kırka in- dirilebilir. O zaman, adam başma, İ- ki misli iş düşeceği için balde kala- cak bu 40 kabzımal, müstahsilden par ça basma aldıkları komisyonu yarı yarıya indirmekle kazançlarından bir gey kaybetmemiş olacaklardır. Hal idaresi, kabzrmalları ciddi bir kontrol altmda bulundurmakla bera ber bazi köylülerin, birkaç kabarmal. In ayni zamanda anlaşma yapmaları na tabiatile mâni olamamaktadır. Bakmız bu nasıl oluyor Farz diniz ki, bir kiraz bahçesi sahibi Bu adam, meyva yetişmezden çok ev- yel, kabzımalından yüz, yüz eli lira Hal müdürü B. Mustafa, bize| Hal İdaresi ' Şikâyetlerin Sebebini Bunda Buldu borç almış ve borcuna mukabil de 150 - 200 liraya bir senet vermiğ. Ay- ni müstahsilin, bir başka kabzımal'a, ayni şeraitle uyuşmasına, kim mâni olabilecektir? Diyeceğim şu ki, köylü kabzımal dan şikâyetçi olduğu kadar, kabzımal da köylüden şikâyetçidir. Bunun et iyi hal çaresi, kabzımalla köylü ara- sındaki alacaklı ve borçlu vaziyetine nihayet vermekten ibarettir. Kabzımal, sadece bir yediemin O- larak kalmalı ve köylünün sattığı ma lindan yüzde muayyen bir komisyon almalıdır. Kabzımallar, buna razt ol- dukları halde, Marmara havzası köy- Yülerini, bu hal şekline razı etmek kabil olamıyor. Bunun muhtelif sebepleri var: Se beplerden birincisi müstahsilin malı. nı koyduğu küfe ve iplerin kabzıma. lin kendi malı oluşudur. Halbuki köy- Yi fakirdir. Küfe ve ip tedarik ede- cek vaziyette değildir. Diğer bir sebep te, birtakım müs. tahsillerin peşin paraya, zararlarına m ae — kamınca gözden geçirilmiş Arabalarla hale getirilen Trakya mahsulleri satış yerine taşınıyor da olsa, fazla rağbet göstermeleridir. *£i KOMİSYON, MUHTEKİRLERİNİ CEZALANDIRAMIYOR Benzin ve petrol fiyatlarında ihtikâr yapıldığı hakkında Bele- diye İktısat Müdürlüğü tarafından hazırlanan rapor, Vil ir. Vali, bu Kabzımallar arasmda bulunan birta kım insafsızlar, bu rağbetten istifa- de ediyor, zavalii köylüyü eziyorlar. Müstahsil, mal yüzde yüz nis. betinde masraf ediyor sözü mübalâ- galıdır. Şark demiryolları hükümete nakliye ücreti, yüzde on ikiyi geç miyor, Kabzımalların komisyonunu da $$ otuz kabul eder ve buna yüzde ikiyi geçmiyen hal masrafını ve diğer mas- rafları ilâve edersek bütün masraflar çıktıktan sonra da köylünün eline yüzde ellisi kalır, Motörle getirilen mallar ise, daha ucuza mal olmaktadır. Kabzımalların söyledikleri D iğer taraftan kabzımalların bu meseledeki görüşleri şöyledir: “— Trakyadan buraya mühim dmik- tarda mal gelmiyor. Gelenler yaz mev simine mahsüs olan kavun ve karpuz İ ve biraz da ilzümden ibarettir. Trak- İyada Mürefte ve Tekirdağdan başka yerde müstahsil kalmadı. Kabzıme) - lar içinde faizle para veren yoktur. Faiz namile on para aldığımız isbat edilsin, kabzımallıktan vazgeçmiye razıyız. Borç para vermekten biz de memnun değiliz, Ege köylüleri de bu- raya mal gönderirler. Fakat küfele- Jr, kendilerinindir. Biz, halde, onların mallarını satar, yüzde altı komisyon alırız. Marmara havalisi köylüleri de keşki, Egelileri taklit edebilseler.. Karadeniz malları da, buraya ha ar olarak gelir. Bizi bağlıyan müs - tahsillerdir. Yoksa, parasını sağa, 80- la dağıtmasını kim ister? Her dağıt- tığımız parayı tatlııkla alabiliyor muyuz acaba? Perakende satışlar için hal Yaptığımız tetkiklere göre, meyva ve sebze mevsiminde halde vasati 0- larak bir günde 13 bin Jiralık yaş ve kuru yemiş, 7 bin liralık sebze ki, top yekün günde yirmi bin Hiralık mal satılmaktadır. Toptan fiyatla, perakende fiyata» rasındaki fark, dühhâmma; —Beuine ve satıcısına göre, yüzde-20 den-elli. ye hattâ altmışa kadar değişiyor. Bu- nun da başlıca sebebi, ara yerdeki mu tavassrtlardır. Ha) idaresi, büyük Avrupa şehirle. rinde olduğu gibi, bizde de, peraken- de satışlar için küçük haller açmayı düşünmektedir. Bu hallerde, toptan “fiyatmin, satış yapılacaktır. BENZİN porda bazı noktaların Bir Kız Yüzün geçtikten sonra, Trakya mallarmm | vâzih olmadığını görerek Iktısat Müdürlüğüne iade etmiştir. İk- tısat Müdürlüğü, bu eksikleri tamamlıyarak raporu yarın tekrar deri İş Kanunu İ Iş dairesi, iş toplamıştır. Bu: miyenlerle son siyetlerini derh, 2 — Her iki etmemesi, | 6 — işçilerin Hâdisenin kahramanı: Hatice Dokuz Kişi , Biribirine Girdi, Sekizi Yaralı Evvelki gün göce Tahtakalede De- veci yokuşunda seyyar zurnacı Ah - medin evinde bir kavga oldu, 9 kişi biribirine girdi, sekiz kişi makas, ça- kı, mangal ayağı ile biribirlerini muh telif yerlerinden yaraladılar. Polis, el- leri, ayakları, burunları sarılı bu suç- Tu kafilesini, dün meşhut suçlar müd- deturuzlliğtire verdi Hâdisenin tafsilâtı şudur » Zurnacı Ahmedin kızı Hatice, iki hafta evvel Arif isminde birisinin oğlu Faiğe keç- mıştır, Ahmet, kızının sevdiği bu 2- damla başgöz edilmesini ve murat - larını görmesini istemiş ve damatla pazarlığa girmiştir. Damadm babası, — —— #urnacı Ahmede 30 Jirs vermiye| Şehrin Proje £ ram olmuş, 10 lirasını da peşin ver İçin Bir İhtisas miştir. Evvelki gün de nişan hazırlı- Komisyonu Kuruluyor ğı yapılmıştır. Zurnacı Ahmedin e- Şehircilik mütehassısı Prost, avan, vinde oturan diğer bİr Ahmet, Hati- ceyi kendisine slmak hulyasmda ol- proje hakkımdaki tetkiklerini #ona erdirmiştir. duğu kısın babasına dün bir teklif yapmıştır. Yakmdu şehircilik, iktısat, sıhhi - ye, hıfzissıhha mütehassıslarile mi- datılmaması, Haticenin yeni talibi: Ahmet Bunun üzerine Aralarında bir pa- zarlık başlamış.yehi talip, yüz İlra ve rebileceğini söylemiştir, Fakat, para- yı hemen veremeyince zurnacı Ah - met: ğ — O halde kız da yok.. demi ler ve tarihi eserler mütehassisları i- Bunun üzerine bütün ev helkı biribi- İle, doktor; tacir, muharrir, eğip ve rine girmişler ve bİr arbede başlamış | çöhir mümeesillerinden seçilmiş ikişar tor. Dokuz kisi, #9Pa, mangal AYAĞI, | kisiden mürekkep bir ihtisas komis makes ve çakılarla hücuma geçmiş- | ou kurulacaktır, Komisyon azaları “İve plânlar Almanyaya gönderilm İmar, mühetidis, ressam, güzel sanat. | makama verecektir. İhtikâr komisyonu işe müdahale edemiyor Iktısat Müdürlüğü fiyatların yükselişinde ihtikâr olduğu neti cesine vardığı için raporun Vi yetteki ihtikâr komisyonuna ha- vale edilmesi lâzım gelmektedir. Halbuki ihtikâr komisyonu ken- disine bu şekilde verilecek olan İbir raporu hiçbir karar verme - den geriye çevirmek mecburiye- tindedir. nokta hakkında karar vermek salâhi- yetini haizdir. 1 — Komisyon, belediyece konu - Jan narh veya azami fiyattan yüksek satış yapanlar hakkında takibatta bu Yunabilir, 2 — Köntenjan kararını İstismar bakımından yapılan fiyat tahavvü - lünü tetkik edebilir. Herhangi bir ma lm kontenjan sisteminin * konulduğu 1931 yılı 18 birinciteşrininden önceki fiyatına kontenjan tshdidatınt baha- ne ederek zam yapanlar hakkmda ta- kibatta bulunabilir. 3 — Uçüncü şekil de, hükümetin, şeker ve çimento gibi milli sanayii korumak için bazı mamulâta koyduğu azami fiyattan yüksek satış yapanla- rı tecziye edebilir ki, bu hususta1003 Çünkü ihtikâr komisyonu ancak tiç | mm numaralı kanuna göre hareket oluna- Irak muhtekirlerden üç bin lira nakâi İceza almır. Alelâde bir ihtikâr (1) Bu Üç mevzuun haricinde kalan herhangi bir maddeye yapılan herhan gi bir miktardaki kısım kanunen ih. tikâr kelimesinin çerçevesi odışmda kalmaktadır ve bu şekildeki fiyat yükselişi alelâde bir spekülâsyondan ibarettir. Bu itibarla benzin ve petrol fiyat. larındaki yükseliş hakkında ihtikâr İ çerçevesi içinde kanuni bir müsmele yapmak imkânsız kalacaktır. Bu iki madde Üzerinde #pekülâsyon yapan - ların bu hareketi sabit görüldüğü tak nılarak cezalandırılması icap edecek. tir. İzmirde muhtekirleri Vilâyet takip ediyor izmir, 12 (Tan muhabirinden) — Dünden itibaren şehrimizdeki benzin. ciler, benzin fiyatlarını artırmışlar - dır, Evvelki gün şişesi 105 kuruşa satılmakta olan benzinin şişesi dün den itibaren 115 kuruşa çıkmıştır. Vilâyet, gazetelerde yaptığı bir teb- liğde vatandaşlardan sebepsiz yere fazla para almıya yeltenen benzinciler hakkında derhal kanuni takibata baş İlanacağı bildirilmiştir. # dirde bunların başka esaslara daya. | lerdir, i Müddelumumi Hikmet Sonet, hâdi- se hakkında tahkiksta başlamıştır. Suçlulardan bazılarının nüfus kâğıı olmadığı için yaşları tesbit edileme- | miş, tekrar polise izde edilmişlerdir. | elediye tarafından İstimlâki ka- rarlastırılan Yerebatan Sara. yının ieabmda umumi bir sığınak ha, line konulamıyacağı anlaşılmıştır. ! . otör Lütfini. “daresindeki 3367 numaralı otobüs, Beyazıtta 5 yaşında Mehmet adında bir çocuğa çarpmış, yaralamıştır. . ” İki hafta ikmel imtihanlarına başla - şehrin müstakbel vaziyeti hakkmda kendi ihtisasları dairesinde fikirlerini tesbit edecekler, Prosra bildirecekler. dir, İmtihanlar Bitti Ilkmekteplerin son sınıflarındaki imtihanlar dün bitmiştir. Önümüzde. nactktır, Ilk mektepleri bitiren tale. benin diplomaları bu ay sonunda me- rasimle dağıtılacaktır. Akşamı kız sa- nat okullarile kız enstitülerinde de nazari imtihanlar dün bitmiştir. Ya- rımdn sonra bu mektep.erd? ameli 3.6-86 rleri Teftiş Edilecek ? hazırlıkları dolayısile İstanbul mmtakasında iş veren müesseselerin hepsi 16* bit edilmiştir. Bu arada bütün sanayi mücs308€ leri, şirketler, fabrikalar, matbaalar, Türk V€ ecnebi sermayesile çalışan iş yerlerinin va?” yetleri tamamile belli olmuştur. Bütün bu MÜ esseseler kanuni vaziyetleri tamamen öğre” miş bulunuyorlar. yerlerine ve işçilere ait beyannamelefi mlarm listeleri Iktısat Vekâletine gö” derilmiştir. Salı gününe kadar beyannamelerini V&” günlerde kurulmuş iş yerlerinin de V& nl tesbit ettirmeleri lâzım gelmekte” TEFTİŞLER BAŞLIYOR Iş dairesi müfettişleri Salı gününden tişlere başlıyacaklardır. Bu teftiglerde jik olarak kö” trol edilecek noktalar şunlardır: 1 — Iş verenlerle işçilerin aralarında yapılacık yazılı mukavelelerin kanuna uygun olup olmadığı, itibaren tef tarafın kanuna aykırı vağiyetler il 3 — Haftalık mesai saatinin 48 saatten fazla ol” masınm temini, 4 — işçilerden fazla mesai istenilmemesi, 5 — Gece çalışanlara fazla ücret verilmesi, zararına olarak ve iş bulmak bahs” siyle işçilerin simsar denilen kimseler tarafından * 7 — Bu gibilerin kamunun çerçev&'İ dışma çıkmamalarınn temini, $ — Bülyük milesseselerde fazla Sİ kullananların kanuna göre tatbik miye başlıyacakları idare sist. Bu teftişlerin neticeleri günü De iş dairesine bildirilecektir. Müfet“ tişler, Salı günü sabah saat 530 İ” işe başlamış bulunacaklardır. Kan” Pazartesi günü akşamı saat 241” itibaren tatbik mevkiine girecektir» İlk Gemiye ili Veriliyor Denizyolları idaresinin ısmarliYe cağı beşer bin tonluk üç vapura projelerde son değişiklikler yapım! Bu değişiklikler fabrika tarafındi$ tetkik edildikten sonra kati mukav” le Ankarada imzalanacaktır. Krup fabrikası, Mersin hattı iin ısmarlanan vapurların bütün parça” Tını tamamlamıştır, Ilk olarak tesi? edilecek vapurun bir metre boyu” kilçük bir modelini hazırlatmıştır. B model, dün idareye gelmiştir, Me hattında. çalışacak olan bu (ik ge” ye Hatay ismi konmuştur. VaP”” İ2650 tonluktur. 1600 ton yük alma” tadır. Süreti 12,5 mil olacaktır. K* İmaraları alt kat güvertedir. DA” üstünde ikinel bir güverte vardır. B” rasi yolcuların istirahati ve gez” için ayırlmıştır. Beşer bin tonluk & milerde ilç kat güverte vardır. katında kamaralar ve en üst K& da istirahat ve eğlence yerleri nacaktır. Bilhassa ikisinde çok İkamaralar yapılacaktır. Busler İ postalara işletilecektir. 5 Denizyolları müdürü Sadettin Fi lecek ay başımda Almanyaya gide” tir, Ayrıca gemilerin inşsat v8 vir tajımda bulunmak Üzere yakında ğ de makine fen heyeti gönderilecek” Dört Metreden Düştü man İ tn? yat Galata Rıhtım caddesinde İ daresi binasında çalışan Yorgi # 9 re yüksekliğinden düşerek vücud muhtelif yerlerinden yaralarımı$ı imtihanlara başlanacaktır, h tar, ö taneye kal dırılmıştır. al Tez iman işletmesi tarafından Hol- landadan satın alman İki romor kör yola çıkarılmıştır. Bu ay sonuna doğru limanımıza gelmiş olacaklar, dır. U yuşturucu madde kaçakçılığın kati surette önüne geçmek için gümrük muhafaza teşkilâtı ile emni. yet müdürlüğü kaçakçılık bürosu müş 18 Haziran 987) PAZAR | Yeşilköy meteoroloji istasyonun - İdan alman malümata göre, bugün gökyüzünün Karadeniz kıyılarmda İ kapalı, diğer mmtakalarda kısmen İ bulutlu olması, rüzgârların umumi- yetle şimal istikametinden orta kuv- vette esmesi muhtemeldir. Dünkü Hava Dün, hava akşama kadar hafif bu | terek çalışmıya başlamıştır. lutlu geçmiş, rüzgür garp istikame - “TAKVİM ve HAVA tinden saatte 10 kilometre hızla es- .. Bugünkü Hava: BULUTLU 39 Hızar: Rumi 1383 Mayıs: 31 1213 6 ner ay O Gün: 30 Arabi 1856 Rebilllâhır: 4 Yatsı: 21,44 — Imsâk: hunet en az 13, en çok i , İk Barometre 763 milim olarak kaydedilmistr. Hatay Adı |