12 Şubat 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

BAŞMUHARRIRI Ahmet Emin YALMAN A, —— . inn hedef Haberde, fi ün, er #eyde temiz, dür #mimi olmak, kariin *si olmıya çalışmaktır. LMİ ÇAL I OLUNDA: “A hi, SİYE sanayilesmek ihtiyacında Bir Ha an madde, bir yarı müstem- in ma olmaktan kurtulmak ta, #anaylini kendisi kura-| P bizde sanayi hayatının baş- n Ancak hükümetin yardı - a imktindi. Hükümet bu yardı. ayy, EoMedi. Sanayii teşvik için) Sikandı. Birçok eşyanın güm- ie silerim arttırdı, Bazı sanayi) Dry esimlerden muaf tuttu. Memleketin her tarafında Yet, bir sanayi hareketi baş- a beride fabrikalar kurul- ” Yeler açıldı, Fakat sanayiin İ Mi, SİA ne bir program, me de ) Yardı, Ne memleketin ihti- ik ediliyor, ne pazar olup ok.) k İdda triyor, ne de memleke- ey, ları dikkate almıyordu. Bu| fabrikalar zararin ka- ZI Sanayi şubeleri çrkar- Bu para müsteri bulamadılar, Ta va be devri idi, Bu tecrü- Ye gibi her sahada sür'atle iş Gu Ihtiynemda bulunan Kiye, kete sanaylin plânsız, pro- hş .,v? kontrolsüz o yürüyemiye- Senar rd, Bu yüzilen kaybedi- Ve, zaman ve sâye acimi- tecriibe devri zaruri idi, 'U teerlibe devrinden, bn |! Slişmadan nekadar çabuk ? « zararm önünü o kadar ne aliriz. vi hükümetin sanayii kon- Bl, vee verdiği tedbirler yerin.| Yük rdeki muvaffakıyetin en) olacaktır, sl TLİTİRAF 7 4 ağ muhakeme edilen Troç ,» Bu Yalnız b LR na rı herkesi hayret? iy unlar ölümle karşi > » bulunduklarını. bildikleri ve elen hükümeti — devirmek) Üstlerle elele verecek ve a bazı parçalarını düşman. yak kadar ileri gittikleri Bi m aaa ar neden İtirafa| pi ? 5 ğin kafasında yerleşen Bizim düşünüş tarzımız hareketlerini anlamıya r. Ölümle karsı karşıya Yu kayı azmunun kendi aleyhin- Ni kuvvetle deliller verme- Nihg, 8klimiz almıyor, d, İn çelen Moskova gare- “Yay, Hühakemelerin tafsilâtmı tay AZ anlar gibi olduk. İçinde itirafatta en ileri ia Mürrir Radeke'tir. Tadek iki t bu ik, ny, Yazan: MEHMET FERİT AYİTER HUKUK DOKTORU B ugün henüz mer'i bulu- nan “Alman Medeni Kanunu”, bir çeyrek asır Sü- ren hazırlanmadan o sonrâ, 1900 senesinden itibaren mer- iyet kesbetmiştir. Bu kanun, kendisinden önce yapılmış ©- lanmedeni kanun kodifikas- yonlarına şekil itibariyle ben- zemekte ise de hakikatte ge- rek teşrii noktadan ve gerek il- mi bakımdan mühim yenilik. ler ve değişiklikler ihtiva et- mekte idi, Bununla beraber iki cihetten bu kanuna karşı kuvvetli itirazlar yapılmıştı: Bir kere kanunun hü” kümleri herkeş tarafından kolay- lıkla anlaşılacak bir tarzda tertip edilmemişti. Bu hal, kanunun halk nazarın- da yabancı kalmasını mucip olu- yordu. Bundan başka kanunda bu- lunan hükümler Roma hukukunun ve bu hukuktan ilham alan Alman pandekt ilminin prensiplerinden İs- tifade edilmek suretiyle vazedil- mişti. Cermen hukuk telakkisi de na- zari itibara alınmış olmakla bera- ber kanunda tambir milli ruhun noksanı ileri sürülüyordu. Bütün. bu kusurlarına rağmen Alman me- düni Yakin humetshaklerın ka. nun haline konulması sahasında misli nadir görülen büyük bir teş- ril eserdi. Bu cihetle tesir ve nü- fuzu beynelmilel sahada gecikme- miş ve o tarihtenberi yapılan muh- telif yabancı kanunlara nümune teşkil etmiştir. Ayni tesir altnda Fransız mede- ni kanununun bile tadili düşünül müştür. Halbuki Fransız medeni kanunu bir Alman medeni kanu- nunun Vücüde getirilmesi arzusu- nu bir asır önce doğurmuş, fakat bu fikir meşhur Alman hukukçu- su Savigny'nin (Savinyi) işe ka- rışmasiyle O vakit filiyat sahası na çıkmamıştı, A Iman Medeni kanununun açtığı çığırdan doğan en güzel eser İsviçre medeni kanunu ve borçlar hukuku olduğunda Aj- man hukuk âlimleri de müttefik- tirler. Alman kanununda görülen yukarıda kısaca saydığımız kusur. ların İsviçre kanunlarında İzalesi- ne çalışılmıştır. Alman medeni kanununun İntişar sahası bir ta- raftan da Uzak Şark dillerine çevi- rilmekle pek ziyade gen ti Şirdi bu büyük ME "iyg, hükimine hiç bir şey sÖY- i a Müddet zarfmda yapılan derieey, ekip ediyor ve herkesin a teta, kadar hakikati söyledik- ataş *diyor, İki ay sonra İti. Ai ka Veriyor, ti, sini, * VEPİŞİNe sebep olarak ta e Ün, daha bir sene evvel bu se Pişman olduğunu, son sene- Rİriyi 4 ** Japon ajanlarile teme. a e ğrmediini, fakat arka Maliy,,, vermekten çekindiği için NU ayy hükümete haber vereme-| atiyor. Sonra, artık Sovyet | içip ak olduğu ve kuvvet. a, Ver al Leninden aldığı dersten İk Bere ye gerek memleket için. büy, Anya ve Fransada ve Koniy dünyada Troçkiye Kapi. ÜN nygitleri tenvir ve ikaz hti- Bae, Kanu söylüyor, Sh onu ve arkadaşlarını İse, sevkeden sebep yine ih- Li ve ihtilâlei ruhudur, | j Ka op, kayn hele bir Rs ihtilal. ba Tuhiyesini bilmiyen biz- değişeceğini haber alıyoruz. Bu kanunun mukadderatını takip et- mek, gerek kültür ve gerek hükuk noktasından bizim için de büyük bir ehemmiyeti haizdir. Zira onun- cu yil dönümünü 4 Tlktesrin 1938 pe mmm İK haline gelmistir, ve Rus ihtilâlcisi hiç bir zaman Ölümden korkmamıştır, Bunu da hesaba katmak lâzımdır, MADRİT ÖNÜNDE Londradaki ademi müdahale komi, tesi hülâ İspanya işlerine diğer dev. letlerin karışmamasını temin Için ted. bir arayadursun. Alman ve İtalyan orduları Malaga. yı aldıktan sonra Madride yürüyor, isr, belki simdi de aylardanberi ço. cuğuna kadar bütün varlığılle bu sehri müdafaa eder İspanyolları ora, dan da kaçmıyu mecbur edecek, ve İspanyol harbinin en mühim safhası, İni bitirmiş olacaklardır. Ondan sonra da zaten Londra ko. mitesinin faaliyetine lüzum kalmıya.. pantk kuvvetli görün. görün. Pakat bu onlarda bir an'ane caktır. tarihinde idrâk ettiğimiz hukukt iskılâbımızın esaslı bir rilkhü olan meden! kanunumuz ve borç'ar ka. nunumuzun kaynağı, yani İsviçre medeni kanunu 've borçlar huku- ku, Alman medeni kanunundan il- ham almıştır. Beynelmilel hukuk öleminde vaki olan hareketler do- layısiyle hukuki inkılâbımız dolayı. siyle bizi yakından alâkadar eder, Bu yeni haberlere göre, Alınan medeni kanunu tadi edilmiyecek, kanunun kendisi, sistemi, toplulu- ğu ve bir kül teşkil etmesi deği- a” yi Hukuk Dr, Mehmel Ferit Ayiter şecek, bu sahada yapılıcak yeni lik bu kanunu ortadan kaldıracak mahiyette olacaktır. Alman Nasyohal - Sosyelist ha- reketinin programmda hukuk aa- hasında da milli Cermen görüş ve duygularına göre değişiklikler yap. mak mukarrer bulunuyor. Bu 86- beple Alman medeni kanununun hükümlerinde değişiklikler yapıl mast bekleniyordu. Yeni gevletinin ilk dört yıllık faaliyet! esnasında medeni hukuka ait muh telif tadilât yapılmıştır. Meselâ, boşanmağa, çift çubuğun dağılma- ması hususuna sit yeni kanunlar bu kabildendir, Fakat Nasyonal. Sosyalist rejimi ise eeaslı bir suret. te görişmeyi kararlaştırmış, ilmi ha gırlıkları yapmak ve bu işi bağar- mak için Haziran 1083 tarihinde “Alman Hukuk Akademisi" ni te- “gis etmiştir. Merkezi Münih şeh- rinde bulunan bu resmi müessese, Nasyonal - Sosyalizm prensipleri. nin ilmi ve bilhassa ameli bir su- zette tahakkukuna çalışmaktadır. eni Alman medeni hukuku- Y nun nasil olacağı mesele- ei üzerinde verilen en yeni mald- matı kaydedelim, Alman devleti adliye vekâleti müşaviri ve Alman hukuk âlemi, pin tanınmış bir siması olan Dr. Sehlegelberger. Heidelberg Üni- versitesinin daveti Üzerine devlet ve partinin mümessilleri, birçok bâkimler ve müddelumumiler ve genç talebeden müteşekkil dinle- yiciler huzurunda “Medeni Huku- düzeni” ne ait bir konfe- kun yeni rana vermiştir. Bu hususta dev Jet şefi ve Başvekil tarafından ve- rilen emir üzerine işe başlanıldığı- ni ve toplu bir kanun ye ayrı ayrı kanunlar çıkarılmak suretiy- le bu yeniliğin yapılacağını bildi- ren bu konferans, büyük bir alâ nilmiştir. le bu mesele hakkında verdikleri malümata göre Doktor Sehlegelber şu noktalara işâret et- “Yeni Alman rejimi herkesin hak kımı tanrmak prensipine sadıktır. TAN Almanyada Yeni Hukuk Hitler Rejimi Medeni Kanunu Degistirivor , Şefi ve hareketi ları üze hakları şimdiye $ kadar olduğu gi. $ bi, herşeye takad düm etmiyor, mil İ biriğin, yani semiyetin, gerek geref ve haysi, yetle hür olarak ; temin ve kükür varlıkları $ muhafaza ve kişafa mazhar edilmek. hususuö- da haiz olduğu haklar ilk önce g€- liyor. Nasyonal - Sosyalist devle- tin, milli birlik ihtiyaçlarına karşı koymak için aradığı hukuki hü kümlerin bir takımını Alman me- deni kanununda bulmak kabildir. Fakat bu kanunun anaprensipler- de, meselâ milkiyette, kabul etti- ği osaslar, yeni rejimin âmme men faatlerine ayırdığı en yüksek mev- ki ile telif kabul etmiyocek bir hal- dedir. Değişmesi lâzım gelen pek çok esaslardan birini bu milkiyet mefhumu teşkil ediyor. İndividu- alismi (ferdiyetçiliği) en ileri gö türmüş olan Alman medeni kanu- bu “cemiyete karşı ferdin hürri- yeti” prensipini kabul ediyor. Yeni Alman medeni hukukunda ise “ce miyet içinde ferdin hürriyeti” esa- # yer tutacaktır, Alman medeni kanununun bir büyük noktası da evlenme ve aile hukukunu gerile- re almasında, bir şahsiyet hukuku tanımamasında, ve “şeref ve hay- siyet” kelimelerinin metninde bu- lunmamasında görülüyor. Iman milletinin kan kayna- ği olan köylülüğün korun- ması ve yükseltilmesi için Devlet ikümeti tarafından veri- len ihtimam toprağa sahip olma» tım manevi değerini beklenmez bir surette yükseltti ve buna mu- kabil menkul milkiyetinin sıyane- ti eski ehemmiyetini kaybetti. Al man medeni kanunu menkul ve gayri menkul milkiyeti hakkında yekdiğerinden farksız bir milkiyet kabul ediyor. Bu mücerret görüş tarzı Alman milli kanaatine teva- fuk etmiyor. Çünkü geçici bir Ki met ifade eden menkul milkiyeti İle mukaddes yurdun bir cüzü © lan gayri menkul üzerinde milki- yetin bir tutulması ve malikin di- lediği Veghile tasarrufta bulunma. $ı kabul edilmesi doğru değildir. Alman milletinin kanaatine göre, her iki milkiyet ayrı ayrı sahalara taallük eder. Ayni kanmat, Kari menkul milkiyetinin bir meta gi- bi hukuk! muameleye tâbi tutul masını kabul etmiyor ve menkul milkiyetinden daha yüksek bir mil kiyet mefhumuna ihtiyaç gösteri- yor. Bu ö8aslara tevafuk etmiyen Al- man medeni kanunu, geçmiş bir zamanm eseri gıfatiyle kıymetini kaymetmiş addediliyor. Yeni Ak- man medeni hukuku individus- lismden yüz çeviren, Alman ce. miyet fikrine hâdim olan esaslara tâbi olacaktır, deniliyor. Toplu bir kanun bu dilekleri yerine getirmi- ye müsait görülmüyor. Evlenme ve mile hukukunun tanzim edildi- gi bir kanunda alım gatıma sit hü- kümlerin bulunması, arazi milki- yetiyle fabrika mamulâtı milkiye- tinin birarada mevzuu bahsolması, bu yeni düşüncelerle telif kabul etmiyor. M iMİ hukukun tekrar moyda- il na gelmesi işin Alman me- deni kanununun, muhtelif saha- Son zamanlarda Almanyanın iç hâdiselerinden biri de hukuk e kurduğu Nasyonal Sosyalist rejimi, bugünkü Al- man Kanunu Medenisini değiş- tirmeğe lüzum gördü. Şimdi Al- man hukukçuları yepyeni bir medeni kanun vücude getir- Ancak fertlerin i mektedirler. Alman gazetele- ri bu değişmeyi icap ettiren sebepler hakkında zaman za- man tafsilât veriyorlar. Esa- sen Alman Kanunu Medenisinin bazı fasılları bugün değişmiş bulunuyor. Fakat yeni vücude yaşamak ve e £ getirilmekte olan proje, eski- vek umumi a» $ sine nisbetle bambaşka ve ta- milli > mamen değişik olacaktır. İn, İseaeaaaneeseeeee , Hitlerin ırk esas- i lara sit hükümleri bir arada tutan sun'i bağlarını çözmek ve bu ka- nunu dağıtmaktan başka çare bu- unmuyor. Almanya, toplu bir medeni kanundan © vazgeçmekle şimdiye kadar bu kanun sayesinde elde ettiği Umü ve kültürel nüfu- zunu kaybetmiyöcek midir? Bura da akla gelen böyle bir sunle şu cevap veriliyor: Almanyanın ci- handa bu hususta haiz olduğu kül türel mevkü, hukuki hükümlerin | bir kanunda toplu olmasına değil, hukukunun değerine ve (ahlâki muhteviyatına tâbidir. Yeni Alman medeni hukuku, ha» yatın muhtelif sahalarma göre hür kuki hükümleri ilç grupa ayırıyor" Şahsiyet hukuku, cemiyetler huku ku ve gayri menkul veya arazi hu- kuku. Şahsiyet kanununda bilhassa şahsi haklar, şeref ve haysiyet İle hürriyetin korunmasi, - şref de haklar bulunacaktır. hukuku, bütün sile hukuku miras hukuku bu kısma dahildir. Cemiyetler hukukunda stdakat ve bağlılık fikri esasına dayanıla- cak ve muhtelif cemiyet ve taaz- zuv tipleri burada tanzim edile çektir. Bu meyanda zanaat erd bının durumları ve iktısadi birlik- ler gözönünde bulundurulacaktır. razi hukuku, menkullere &yni haklardan tefrik 6 lecek ve yalnız gayri menkul mik kiyetinin iktisabı tesbit edilmekle kalımmayıp bu hukukun muhtevi- yatı da tayin edilecektir. İrtifak hakları ve gayri menkul terkini bu meyanda tanzim edilecek, otur- mâ ve çalışma yerleri raya ithal edilecektir. Bu Üç grüp dışında kalan sosyal İş hukuku eski sosyalist rejim 7x manımda kendi başına bir hukuk sahası olarak işlenmişti, Bu konferansm nihayetinde bu- kuki yenilik işlerine acele ihtiya: ve haysiyet ziyamın medeni haklara ehliyeti üzerinde tesiri, dimaği ça- ışma ile ibda edilen şeyler Üzerin- Evlenme ve ve gayri menkulün kiralanması hukuku bu- makama 5 ze | TARIHI DEDİKODU ÖKÜZLERİ DİKTİ KAVUĞU BASTI Anadolu lehçesinin bazı tuhaf 14. birleri vardır, Bunlardan biri, öküz. Öküzleri dikmek tâbirini Sadra, zam Sait Paşa, Anâdollu olduğu hal, de, bilmiyordu. Öküzleri dikmek tâ. birini ilk defâ olarak Abdülhamidin başmabeyincisi Osman Beyin ağzın. dan işitti, Ve mânasını anlamayıncn Osman Beyden sorup o öğrenmiye meebtür oldu. Kütahyalı Germiyan oğullarından Abdurrahman Paşa sadarette bulu. nuyordu, Meser meselesi alevlendi, İngiliz donanması İskenderiyeyi to. pa tutmak üzere Cebelittarıktan kalkmış, Multaya gelmek üzere yola çıkmıştı. Abdurrahman Paşa ben bu işi başaramam dedi ve istifa etti, Abdülhamit Abdurrahman o Paşaya istifasını geri aldırmıya çok çalıştı. Amma bir türlü muvaffak olamadı, Abdulhamit âciz kalmea o mühürünü İ başmabeyinci Osman Bey eliyle Salt Paşaya gönderdi, Buşmabeyinei Os. man Bey hadem ve haşem İle Nisan. taşmdaki kâzir konağa geldi. Salt Paşa ise pek çok nazlandı. türlü türlü | mazeretler ileri sürdü, Osman Bey de: “— İllâ kabul edeceksin, diye srar etti, Muhavere uzadı, Salt Paşa: “.— Abdurrahman Paşa Hazretle, ri makamı sadareti İşgal buyuruyor. lar, Abdurrahman Paşa Hazretleri, nin akıl ve dirayetleri, zekâ ve sada. katleri, hamiyeti milliyeleri o müsel, lemdir, Mührü hümayun yine kendi. lerme tevcih buyrulmak münasip 0. lar; zemininde diller döktü, Mabeyinci Osman Bey nihayet da. yanamadı, Kubet diliyle her hakikati / anlatmıya koyuldu, Ve söz arasında: — Abdurrahman Paşa öküzleri dikti; dedi, Sait Paşa — İkizleri dikti buyu, ruyorsumuz, Bu tâbirin mânasını an, kıyamıyorum, Osman Bey — Abdurrahman Pa. $a ille de sadareti kabul etmiyorum, diyor Öküizleri dikip inat ediyor, dedi, Sait Pasa öküzleri dikmek demek Anadolu Tehçesince inat ve esrar et. mek, demek olduğunu anlıyayazdı, Gelelim diğer bir tâbire: Diğer bir tabir de “kavuğu ban, mak,, tâbiridir. “Kavuğu bastı, , ve “kavuğu bastım,., tâhirleri bir İsi yapmıya azmi kat'i İle azmetmek mâ nasmadır. Sadrazam mütercim Rüstü Pasa. nın oğlu Resat Bey İstinaf mahkeme, si âzasımdandı. Bahası mütercim Rüş. tü Paşa. Stan Abdülâzizin düzmece katili olanlar meyanında bulunuyor. du, Alanyalı Kadı zadelerden S'irurt Efendi de cinayet mahkemesi reisi idi. Sürusi Efendi Tuna viiyeti nal. | bi iken vali Mithat Pasa onu bir gin | bir ters eseğe bindirerek Tuna vilâve, ti hududu har'eine e*xardı, Eski va, Merde sevmedikleri, beğenmedikleri memurlar vilâvet alay hevine teslim ederek vilâyet hududu haricine çi. karmak usulü vardı. Bu suretle Alanyalı Süruri Efendi, nin Mithat Pasaya büvik bir garezi , Bir içim suda Mithat Paşayı boğmak isterdi, Bu garezledir ki ovilâyetlerde adi bir kadı olan Süruri Efendi / fs. tanbula getirildi, Cinayet mahkemesi İ birinci relsliğine tayin edildi, Gel zaman, git zaman Brendiziye gitmis olan Mithat Pasa Avrupadan getirtildi. Evvelâ Giritte bir müddet mazul oturtuldu, Sonra Şama vali ta. ca göre mühtelif sahalarda ayni yin edildi, Şamdan yine valilikle ir. zamanda çalışmıya başlanılacağır nı, bu çalışmalar neticesinde ayrı ayrı kanunlar ortaya konulcağını ve bu suretle bir programın bütün kısımları tamam olunca bunların sit olduğu grupa göre sıra numa- rasiyle bir araya toplanacağını öğ- reniyoruz. Bazı Nasyonal - Sosys- list kanunlar, meselâ, çift çubu- ğun bir ekonomik birlik olarak ko- runması kanunu, ihtira kanunu, halz oldukları hususi ehemmiyet dolayısiyle kendi başına kalacak- Yeni Alman meden! hukukunun da hukuk sahasında büyük bir te- sir yapacağında şüphe yoktur. Bu hususta yapılacak işleri ve “Al man Hukuku Akademisi” nin ça- İmmalarını dikkatle takip etmek hukuk ilmimiz için bir vazifedir. â j wire naklolundu. Yavas yavas İstan. bulu yaklaştırıldı, Fransızlarm kan. cıkça bir muamelesi üzerine Semir konsolosanesinden Ahdilihamidin. pençesine teslim olundu ve Sirri Efendinin maddeten ve manen riya. set ettiği Malta köşkü cinayet mah. kemesinde İdama mahküm edildi, Rüştü Pasa Zade Resat Rev —mm. hakeme bitip hükümler tefhim olum. 'duktan sonra ifk Cuma eiimli — o za. manm Adamdan olduğu Üzere res Süreri Efendiri siyarete gitti Süreri Efendi idam hükmünü yerdir. arma hile irin ve anat * Baal 4” eee Paye hidiseyi anl-t rio teheesfle: — Kavuğu bastım, hemra ett Muhakemenin men'i, İradesini eri İ aldırttım. Deli, Abdürrahman Adil F»r»