27 Ağustos 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 71.8.956 TAN Gündelik gazete Başmuharriri Ahmet Emin Yalman Tan'ın hedefi: Haberde, fikirde, 'de temiz, dürüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmaya çalışmaktır. Harp istiyenler ve istemiyenler Avrupada iki devlet zümresi var, Bir basmı harpten © korkanlar: Pransa, İngiltere ve Sovyet Birlikle- Yİ gibi, Bunlar vaziyetlerinden mem- Mun. Değişiklik olmasından çekin #€n, Halihazır olduğu gibi devamı- M İstiyorlar, Harp onlar için zarar- hı olmaktan başka bir netice vermez. Zaten İngiltere harp için harda değiliir, onun için bütün meseleleri #ulh içinde halletmeye taraftardır- lar. Hattâ harbe gitmemek için bir. e fedakârlıklar yapmıya hazırdır. İkinci ziimre harpten o korkmıyan “evletlerden mürekkeptir: İtalya ve ei devletlerin harpti diğer devlet en korkma hususundaki psikolojilerini Öğrendikleri için pervasızca atılgan- kk yapıyor. o Lâfin, sulh yoluyla tiremiyecekleri meseleleri em- Yivaki yoluyla doğrudan doğruya vaziyette. Bu korku ve bu siyaseti devam ettiği müğ- Ürtoe Avrupa daha birçok tehlikeler- © karşılaşabilir. wka mensup milletler si- eni KUÇUK YE eleme ş “beyazla bir Vo Kantada yemek yiyemez, ayni otelde Yitamaz, ayni trende seyahat ede- Mez, ayni berberde tıraş olamaz. Avrupa dahi siyahı ancak idare kullanır, asker'olarak kulla» Fakat dü oldu. Bütün bu i ; : yili il i İ rh ii i ii » Her sene tertip edilecek orada yapılır, Bunun z 7 Olimpiyatlara Hazırlanmak | Pilâzm.. Haydi | Dostum, gelecek Vakit yek Varan üç | Çocuklar, Dikkat, İşte Başlıyoruz Gelecek olimpiyatlar Ne vakit 12 Yıl Sovyet Rusyaya hâkim olmak çalışan oskovada yine Stalin- Troçki kavgası var. Bu kavga on iki yıl evvel Lenin öldüğü zaman başladı. İO gündenberi bütün şiddeti- ile devam etti. Şimdi son çar- ir tarafta vaktile Sovyet Rus- yada Harbiye Nazırlığı eden ve şim di Norveçte bulunan Troçki. Öte tarafta Sovyet Rusyada ko münist partisinin umumi kâtibi ve Rusyanm büyük şefi Stalin. | Bu İki adam arasmdaki kavga şim idi Moskovada cereyan ediyor, Tkisi !de meydanda değildirler. Fakat asl kavga onların arasmdaki kavgadır. | giçineae görünen wa acam var: Zinovief ve Kemenef, Bunla- rm İkiside eski Bolşevik liderleri, Leninin eski #rkadaşlarıdır. Fakat şimdi Lenin'in yeririegeçen Stalin'i öldürmeye teşebblis etmekse. mah. küm olmuş bulunuyorlar. Herkeş biliyor ki bu adamın arkasında da Troçki vardır. Stalin - Troçki xavgası çok eskidir, Stalin daha İsmi ortada yokken Troç | kiyi, sevmez, ve onunla çarpışırdı, Troçki de Stalinden nefret eder ve onu tantmamazlıktan gelirdi. Stalin Leninin yerini aldıktan son- ra dahilde fesat karıştırmasına mey dan vermemek için Troçkiyi memle- ketten dışarı attı. Thtilâl tarihlerin- deki ismini unutturdu. Fakat Troçki uslu durmadı. Her gittiği yerde ki- taplarile, yazılarile, yeni vücude ge- tirdiği teşkilâtile Stalinin aleyhinde bulundu. Bu defa Stalin artık Troç- İkiyi ve Troçkizmi kökünden © kazı mak ve bu dilşmanı ebediyen (o sus- turmak niyetindedir. G ariptir, biribirinden nefret e den bü iki adamm hayatım. da biribirine benzer pek çok safha- lar var: Ikisi de ayni tarihte Odoğ- muşlardır: 1870, ihtilâl siyasetine hemen de ayni zamanda başladılar, (Ikisi de ihtilâlcilik yüzünden hapis / oldular, nefyedildiler, ezildiler, 1817 de Leninin idaresi altımda ikisi de ih- !tülâlde büyük rol oynadılar, Ikisinin İde adı müsteardır: Stalinin adı Sta- lin değildir. Troçkinin 'adı Troçki değildir. Troçkinin asıl adı Liev Davidoviç Bronsteindir. Babası bir çiftçi Ya- hudidir. Ukraynada Yanovska — kö- yünde doğmuştur. Tlk mektebe Ode- sada başlamış, fakat talebeyi isyana teşvik ettiği için mektepten kovul- iki için adam STALIN e ksa) TROTSKY YİNE ü KARŞI KARŞIYA TROTSKY muştu.. Bütün hayatı böyle tahrikât- la geçti. Moskovada okurken tutulup Sibiryaya nefyedilâi, Stalinin adı Vissarion Cugşvili'dir. Gürcüdür. Kafkasyada Tiflis civa- rında Gori'de doğmuştur. Bir kundu- racınm oğludur. Stalin dağlı, Troçki yaylalıdır. Troçki romantik ve hayal ci bir adamdır. Stalin ise köylünün metin ve sabırlı karakterini taşır, talinin hayatı daha az renkli değildir. Onun hayatı Troç- kininkinden daha cesurane geçmiş” tir. "Troçki Sibiryadan iki defa kaçmış, 1000 kilometrelik ormanlı yollardan geri dönmüştü, Stalin 13 defa ha- pisten kaçmıştır, Stalin de mektepten kovulmuştur. Anası onu Tifliste Papaz mektebine yerleştirmişti. Fakat orada incili 0- kuyacak yerde Karl Mark'ı okurken yakalandığı için mektepten kovuldu. Bunun üzerine Stalin ufak bir Mark- sist grupu vücüde getirdi, petrol ku- yularında çalışan işçileri greve teşvik etti, Tutulup hapsedildi. Hapiste ar- kadaşlarma Marksizmi öğretti. Ha- pishaneden çıkınca Çarizme karşı &- mansız bir harp açtı. 107 de Tifliste bankadan 100 bin lira çalmak için tertip ettiği meşhur vak'ayı yaptı. Bu parayı meteliğine kadar ibtilâle sarfetti STALİN zamsnlar artık Rus sosyalist. leri İki kısma ayrılmışlardı. Bolşevikler ve Menşevikler, - 1904 de Bolsevikler Lenin'in riyaseti altnda toplandılar, Troçki Menşeviklere ilti- hak etti, Stalin Eolşevikü, Bütün Metpeviklere ve bu arada Troçkiye kızıyordu. Fakat o sirada hapishane- de İdi. Birşey yapabilmek vaziyetin. de değildi, Fakat sonraları Stalinin Troçkiye karşi kullandığı en kuvvetli silâh bu oldu. Leninin hâyatındada Stalin Troçkinin hareketlerini beğenmiyor du. Lenin öldükten sonra da Troçki- yi daima yoldan çıkan bir hain telâk- ki etmekte devam etti. ihan harbinden sonra Rusya. da Çarlık otokrasisi, kar al tmda ezilen tavuk kümesi gibi, vikr- bp gitti. fik ihtilâl Şubatta başladı. O vakit Lenin Zinoviefle beraber İsviçrede idi. Trocki Nevyorkta bu- Tunuyordu, Stalin Sibiryada © menfi İdi .Petrograda ilkönce o döndü ve derhal tahrikâta başladı. Bir müddet Kerensky hükümetile birlikte çalış muya da razi oldu. Onun arkasmdan Troçkiyi sahnede görüyoruz. O şid- detli ve ikinci bir sosyalist ihtilâlei istiyordu. Nihayet Lenin geldi. Troç- kinin tarafımı tuttu. Lenin Teşrinlev- vel ihtilâlini hazırladı. O emretti, Troçki ve Stalin tatbik ettiler, Ve daha oradan kavgaya başladılar, Stalin, Bolşevikler arasina yeni gi- Ten Troçkiye bu kadar kuvvet veril. İ ay ta mi, öyleyse &e? ? Daha vakit var.., — İngiliz karikatürü — mesini hoş görmüyordu. Harbiye Nazırı olarak eski Çar ordularının başına geçen Troçkinin yeni bir Na- poleon olmasından korkuyordu. Bu sebeple Troçkiye karşı kuvvetlenmek ihtiyacını duydu. Bunu ancak ordu- dan daha kuvvetli bir teşkilât vücu- de getirmekle yapabilirdi. Fırka en iyi silâhtı ve Stalin bu kuvvetin ba- şma geçti, p hulâl harbinde Stalinle Troç- : kiyi bu suretle harp halinde görüyoruz. Stalin ikide bir Troçkinin maceralarını men'e çelişiyordu. Le nin parti Bürokrasisinden korkuyor- du. Harp” bitince” ordunun nüfuzu kalmıyacaktı, fakat partinin Hüfü- zu artacaktı, Filhakika partinin nüfuzu tahmin den fazla arttı. Stalin partinin umu» mi kâtibi olarak Sovyetlerin en nü- fuzlu adamı oldu. Tetilâl harbi bittikten sonra Stalin ile Troçki arasmdaki kavga fikir kavgası halini aldı. Stalin “yalnız bir memlekette sosyalizm yapılabi- Bir... diyor ve Rusyayı kastediyordu. O yalnız Rusya hudutları İçinde s03- yalist bir devlet kurulabileceğini ve sonra bu devletin bütün dünya sos yalizmi için bir kale vazifesini göre- ceğini iddia ediyordu. Stalinin bu fikri gâlebe çaldı. Stalin hakikaten yalnız Rusya hudutları içinde bir sosyalist devleti kurmaya muvaffak oldu. Troçki tamamen zıt fikirde idi. O “daimi ihtilâl, taraftarı İdi, ozun fikrince sosyalizm bütün dünyaya yayılmadıkça kapitelistler onu nere de münferit olarak bulurlarsa boğa- caklardır. Bu sebeple Troçki Rusya- dan sonra diğer memleketlede de ih. GÜ e —— SE SİN EN Tom, Bom, Com Geçenlerde burada bir Gülhane parkı gezintisini yazmış, ve Darpha- ne meydanında bir kadının bir küpün musluğuna bağladığı murdar. ve pis pe bezden süzerek su sattığını kay - İ detmiştim. Sonradan gazetelerde okudum ki flmabait muslukların ağzina ne idü- | ğü belli olmıyan ve mendilden tahrif edilmiş bezler bağlanmıyacakmış! Bu tedbir cidden Şayanı tesekkür. dür. Fakat aklıma gelmişken bir fıkrayı şurada kaydetmeden geçemiyeveğim: Tom, Bom. Com isminde üç küçük gocuk ve bunların yanltıda da bir Mer san isminde bir Arap besleme varmış, Tom, Bom, Com bu zavallı Mercana bir etmediklerini bırakmazlarmış İ Hergün eziyet!.. Hergün eziyeti, Kimi gün çelme takarlar, kimi gün İentarisini yere mililarlar, kimi gün merdivenlerden yuvarlarlarmış. Buna karşı Mercan biç sesini çıkar mâ? ve büyük bir sabırla işine devam İ edermiş, Nihayet Tom, Bom, Com Arap kı- zını bir türlü kızdiramadıklarını gö- rünce, aralarında konuşmuşlar ve bir daha buna eziyet etmemeya karar vermişler. İçlerinden Tom bu kararı Mercana — İsöylemiş ve Mercan hiç şaşmadan şu cevabi vermiş; — Peki öyle ise ban de bundan sonra sizin yemeklerinizin içine tü » kürmem. Bu hikâye ile su musluklarındali tülbentlerin alâkası pek yok ama yis ne yazdım. Fakat musluklara istediğiniz ka « dar tülbent bağlamayı menedin. Küp ne olacak”. Tenekenin temizliği ne olacak?.. Bilginizi yoklayınız Sörülür 1 - S — Ferdinand Dilespes kimdir ve ne yapmıştır? 8 — İspanyadaki son ciümhuriyet hangi tarihte ilân edilmiştir? S — Bernard Palisi kimdir ve ne ile meşhur olmuştur? S — Roma İmparatoru meşhur Neronun saltanatı kaç sene siirmiiş- tür? Dünkü soruların cevapları 8 — Madom Bovari kimin eseridir? C — Güstav Flobert'in. S& — Taci mahal denilen abide ne- rededir? C — Hindistanda. $ — Döntenin en meşhur eseri hangisidir? C — “İlâhi komedi.,, & — Arz sathina naonran mai) dis ran meşhur küle nerededir? Tsm ne- dir? C — Bu meşhur iğri kule, İtalya- da Piza şehrinde meşhur Piza kule- tilâl yapmak fikrinde idi. Hattâ Rüs| sidir, ordularile Almanyaya yürüyerek Al. man işçisine yardıma hazırdı. Hu maceranın önüne Stalin geçti, bu su retle kavganın birinci safhasını Sta- lin kazandı. talin Lenin öldükten sonra Zinovief ve Kamenefle © bir. likte çalışmak istedi. Onlarda kuv - vetli ihtilâleilerdi. Leninin en yalan fikir ve kavga arkadaşları idiler. Troçkiye karşı onlar da Stalinle be- raberdiler. Fakat zaman geçtikçe onların da arası açıldı. Zinovlef ve o Kamenef Stalinin nazariyelerini o beğenmiyor, bilhassa tatbikatta gösterdiği şidde- te muhalefet ediyorlardı. Köylülerin cebir ile kolhozlara sokulmasına ve ameleleştirilmesine taraftar görün- müyorlardı. Bu sebepten Stalinle #- raları açıldı. Bu hususta Troçki İle anlaşabiliyorlardı. Çünkü Troçki de dahilde şiddete taraftar görünmü. yordu. Fakat iş işten geçmişti. Troçki meinleketten nefyedilmişti. Stalin A — ea evvelâ Zinovief ve Kamenefi parti idare heyetinden çıkardı, Sonra ara larmdaki fikir kavgası daha şiddetli bir şekil aldı, Zinoviefle Kamenef, gizliden gizliye Troçki ile elbirliği e- derek Stalini devirmeye teşebbüs et- tiler. Stalin bunları rejime suikast töhmetile mahkemeye verdi. Belki yola gelirler ümidiyle idamlarına kadar gidilmedi. Zinovlef ve Kame nef serbest bırakıldılar. Fakat onlar yine uslu durmadılar, Dahilde gizli teşkilât yaparak Stalini devirmek ve yerine geçmek istediler. 932 de tekrar mahkemeye verildiler, Bu defa da hapis cezasile iktifa odil- di. i Şimdi üçüncü defa olarak Stalini öldürmek töhmetile yakslanıp mah- küm oldular. Ve artık bu-defa af hu- dudunu geçmiş bulundukları İçin idam edildiler. İşte Stalin — Troçki kavgâsinm İkinci perdesi de böyle kapandı.