16 Mart 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 3

Lisan Bılenler ' fürkiyede 34 Yabancı Dil Konuşuluyor Fransızca Bilenlerin Yekunu ise ve Orta mekteplerle | yüksek mekteplerimizde yı bancı dil tedrisatı zayıftır. Maarif Vekâleti müfettiş ve mek-| tep müdürlerinden aşağı yukarı bu şekilde aldığı cevapları tetkik etmiş, tedris sistemi ne gibi bir şekil verilebileceğini alâkadarlar- dan tekrar sormuştur. Bu arada tetkikler ilerlerken Maarif Şüra- gsının toplanma vakti — gelmiştir. Vekâlet, Maarif Şürasına bu hu- Susta m 1 bir rapor verecek ve mekteplerimizdeki lisan tedri- satına gelecek yıl başından itiba-' ven yeni şekli verilecektir. Maarif Vekâleti - yabancı karşı bir alâka — uyanı yabancı dil bi Ter derece terfi € | kadından ibareştir. Zıyade vermiştir. Yakın zamanda bütün Vekâletler ayni sistemi takip e - deceklerdir. Türkiyede ana dil olan Türkçe-| den başka bir dil bilenlerin sayı- &i iki milyön iki yüz — elli sekiz bin üç yüz yetmiş yedidir. — Bu | 'Türkçeden başka dil tâbiri içinde 34 Jisan vardır. Türkiyede 7936516| erkek vatandaş içinde almanca bi lenlerin sayısı 7094, kadınların a- Almanca bilenlerin sayı- 4 15 dir, Türkiyede Fransız- | ca bilen erkek 34055, 15299 kadın vardır. İngilizce bilenler 5494 er- | kek, 2491 kadın, İtalyanca bilen- ler 1039 erkek, 61? kadın, Macar- ca bilenler 356 erkek. 164 kadı Rusça bilenler 8049 erkek, z Liselerile Muallim, San- | &t ve Ticaret mekteplerin- de vücude getirilecek spör yurtları etrafındaki hazırlıklar ik-| mal edilmek üzeredir. Bu işe İs- tanbulda büyük ehemmiyet veril- mekte, mekteplerde spor teşkilâ- fının iyi randıman verecek şekil- de meydana gelirilmesine çalışıl- maktadır. İstanbul Maarif Müdürü 'Tev - fik Kut, İstanbul mekteplerinde teşkil edilen spor yurdlarının ta- bil başkam olacaktır. Maarif Ve- kâleti Tevfik Kut'a bu hususta tebligat yapmış, icap eden direk- tilleri vermiştir. Mekteplerde spor — işleri yanı müstakil vaziyette idare oluna - caktır. Her mektep bir başkap - tan seçecek, başkaptanlar daha ziyade mektebin beden terbiyesi muallimlerinden — ayrılacaktır . Mekteplerdeki spor yurtlarının fa-| aliyete geçmelerini temin lâkadar mçkteplerin başkaplan - ları yakında Maarif Müdürü Tev- MEKTEBLERDE SPOR . Bu Hafta Bir Toplantı Yapılacak Vekâlet Kız Talebeler Arasında Yapılacak Müsabakaların Neticesini istedi kil edecektir. Kız talebelere bil- hassa koşu, atış ve voleybol mü * sabakaları yaptırılacaktır. Komi- | 'te derhal teşkil edilecek ve mü- sabakalara başlanacaktır. Maarif Vekâleti kız mekteplerimizdeki müsabakaların neticesinden Ve - kületin haberdar edilmesini iste- miştir. Ünivarsitenin Belediyeye Bir -Müracaatı Üniversitede İstanbul Belediye- gi tarafından bir şeref sütunu vü- cude getirilecekti. Rektörlük Be- lediyeden sütunnun bir an evvel vücude getirilmesi için faaliyı Çllmu. ni İstet dar bastalığım müteakip bu işle | de alâkadar olacaktır. İ K Z aei Cumhuriyet Türk milletine mmilli devleti, ve yeni cemiyeti temin etti. Vatandaş onu kuv- vetlendirmek, ilerletmek se- fik Kutun riyaseti altında top - lanacak ve bir tetkik komitesi teş-i ZORBALAR SALTANATI Wu. 101 Napolyon Banapartın politikası,| BSelimi Salisi İngilizlere bile karşı| koymağa sevketmişti. İngüizler, Fransızların şark ü- zerindeki nüfuz — siyasetlerinden kuşkulanmışlardı Bilhassa; Napolyon Bonapartın Osmanlı İmparatorluğunu sureta himayesi İngiliz donanmasının Ça- nakkale Boğazını geçe önüne kadar gelmesini intaç ey- | lemişti Selimi Salisin, Kabakçı isya - nile hal'ındar sonra; (1222 rumi) ahvali hariciyemiz bir başka saf- haya girmişti. ü e a Zöatülari a nin vazifendir. Yazan: M. Sami KARAYEL Napolyon Bonapart bu vak'ayı Rusyaya takarrüb ve devleti a- liye ile İrandan birderbire teba- üd etmek için bir vesile ittihaz eyledi. Hatta Napolyon hal' duyduğu zaman şunları mişti; — Bu barbarlarla bir iş yapı - lamaz. Talih beni anlardan kurta-| rıyor, şimdi biz anların zararına işimizi tanzim edelim. Görülüyor ki Fransızlar derbal| politikalarını değiştirmişlerdi. İn- giliz politikasının kucağına düşen Osmanlıları, ezmek için derhal vak'asını söyle « ihtiyaç ön : &__ Müşfik Devletler ihayet Çekoslovakya bü - N tün bütün ortadan kalktı. bir oldu. Evvelee ku- şa benzetilmişti. Şimdi tamam ol- du. Bütün bu siyasi meselelerde esbabı mucibe daima ayni olu - yor. Bu esbabı mucibe, Büyük Harbdan sonra çıkan salgın bir moda halindedir: Bir milleti himaye etmek... Bazı devletler ne âlicenab, ne müşfik, ne kadar kalbli olu - yorlar?, Küçük, zayıf gördükleri devletlere hemen yardım elleri- ni (1) uzatıveriyorlar.. Onları hi- maye ediyorlar. Gölge etme başka ihsan istemem. Sözünün mahalli sarlıdır am - ma, neyleyim ki, zülfüyâre doku- nuyor. En açık gözce hareket şu oluyor: Müdahale etmemeğe karar ver- mek. BÜRHAN CEVAD Yeni Orman | Mühendisleri Yetişecek On Sene Sonra lenecek Ankarada teşkil edilen Ziraat Enstitüsünün, kadrosunu doldur- mak için bazı fakültelerin teşkili lâzım gelmiş, Orman Fakültesi de| bu Enstitüye ilhak edilmişti. An- kara civarında orman mevcut ob n fakültesi ta - 1 kabil Halbuki yeni or - Man kanunu orman mühendisine çok fazla ihtiyaç göstermektedir. Yapılan Istatistiğe göre her se- ne Orman Mektebinden yüz tale- be mezun olduğu takdirde ancak orman kanununun istediği mü - hendis miktarı on sene sonra te - min edilebilecektir. Orman mektebinin ıslahına aid hazırlanmış proje yeniden tadil edildikten sonra tatbikine geçi - lecektir. madığ tiçin © nin staj yapmalı ©- | lamamal eai Üai Belediyeye İki Müfettişi Daha Geldi Mütettişler dünden itibaren İ tısad işleri müdürlüğünün mua- melâtını teftişe — başlamışlardır. Altı müfettiş kifayet etmediği - çin yeniden iki müfettiş çağırıl- miş, böylece müfettişlerin sayısı sekizi bulmuştur. Müfettişler ik- tısad müdürlüğünde hamal ve kooperatif işlerini inceliyecekler- dir. Ruslarla elbirliği etmişti. Ruslarla daha hâlâ harb üze - rinde bulunuyorduk. Ortada bir mütareke vardı. Fakat Ruslar Tuna boyları üze-| rine yayılmış fırsat bekliyoarirdı. Rusları bu vaziyette tutan, İn- giliz Fransız politikasının çarpış * ması idi. Hatta Napolyonun Raslarla o - lan muharebeyi hitama erdirmek üzere yolladığı General Gutllemi- no bize değil Rus muavenet etmeğe memur edilmişti. Napolyonun bu iki taraflı po- Ntikası ve bahusus Rusyaya da ziyade müzahir görünmek sev - dasile bizi ezdiriyordu. Maksadı, devletiâliyeyi büsbütün — avcuna | alarak, şarkta İngiliz ve Rus faa- liyetine hatime çekmekti, Bu se- beble mütareke müsalehaya mün-. cer olamıyordu. Biz, mütareke müddetince, ordu-| darımızı tertib ve tanzim ile meş- TELEFONM | Fiatlar Bir Mikdar Daha İnecek İIslahata Aid Bir Proje Yapıldı stanbul Telefon idaresinin mevcut — teşkilâtı ihtiyacı karşılayacak vaziyette de- ğildir. Telefon Şirektinden hükü mete geçen işletmede henüz kâfi miktarda ıslahat — yapılmamıştır. Nafia Vekâleti diğer şirketlerin devrü teslim işlerile meşgul bu - lunduğundan Telefan İdaresinde- ki ıslahat mecburi olarak gecik - mişitir. Telefona karşı ihtiyaç gittikçe | artığından ve her iş sahibinin te- lefondan istifade etmesi — zaruri bal akdığından idare istekle müte-, nasip olarak bir faaliyet göster meğe sevkedilmektedir. Her gün saat on buçukla ön iki arasında telefon muhaberatı güç bir hal al- maktadır. Bütün müesseselerin patronları o esnada yazıhaneleri- duğupdan muhaberat çoğalmakta, mevcut tesisatın & Yeni Hafriyat Sahası Saray Duvarları Karşısmda Olacak ştu. Türk Terih Kurumu nbulda Bizans- lerin oturduğu- mekte- | ifriyat seyyahların gözüne hoş bir man- zara arzetmediği için bu hafri - ,yatın sarayi duvarları dışinda ya- pılması Müvafık görülmüştür. Ü- niversite Arkeoloji Enstitüsü ye- ni sahada hafriyata başlamak ü- zere hazırlıklar yapmaktadır. Ş Gemilerin Kazanı - Hangi Hınkaııııdır miş, Alman mühendiöleri tetki - katırı neticesini Denizbank umum müdürlüğüne bildirmişlerdir. Tetkikata memur heyet, Et - rüske konulduğu bildirilen Fran- sız kazanlarının mümessili Seli- mi çağırarak malümatına müra- caat etmiştir. Selim, enteresan cevablar vermiş, tahkikatın sey- rini değişürmeğe vesile olmuş - tur. Belim bu kazanların kendi ka- zanları olmadığını - söylemiştir. Almanların Etrüsk ve diğer ge- milerdeki Fransız markalı ka - zanları kendilerinin imal ettikl ri anlaşılmaktadır. Fransız ka - zanlarının sahibi alâkadar ma « kamlar nezdinde teşebbüse geçe- cektir. göl olacağımız yerde dahili isyan- lar ve kargaşalıklarla birbirimizi iyen Bonapartın tuttuğu i- Dü siyaset nasılsa devletiğ- y N tarafından — sezilmişti. Ve bu hal devam etmiş olsaydı, Ruslarla müsalcha aktedip yakar Mnızı kurltarmamıza imkân yoktu. Fransızlar bizi fena bir vaziyete #okmuş bulunacaklardı. Devleti aliye ricali; Napolyo - nun iki- yüzlülüğünü anlayınca; | derhal İngilizlere Şanaştı. İngil - tereye temayül gösterdi. Bu müş-| kül vaziyetter kurtulmak için de yapılacak başka çare yoktu. Ruslar; bizim İngilizlere tema- yül edip sıkı, fiki müzakerelere başladığımızı ajanları — vasıtasile derhal haber almışlardı. Hemen harekete geçen Ruslar Alemdar Mustafa Paşa ile muha- bere kapısı açlılar. Fakat bunlar cereyan ederken UHABERESİ cak saniyede altmış muhabereye muavenet edebilecek — vaziyelte oluşu muhaberatı sekteye uğrat - aktadır. Telefon idaresi ıslaha- tid geniş bir proje vücude ge- mektedir. Proje Ikmal edildik - ten sonra Nafıa Vekületine gön - derilecek ve ıslahala Vekâletten | le başlanacaktır . on makinelerinden herke- olunacaktır. Telefon muhaberatının beş ku- H imesi düşüni on halk hizmetine mah- ti di 1ndan kurulmuş bir va: bakkal, hesab dükkânlarile, gazi- no pastane ve emsali umuma mah- sus yerlerden de telefon beş ku- rüş üÜzerinden yapılabilecektir. Eğlence 'Yerlerinde Teftişler | Kaymakamlar Bu işle Yakından Meşğul | Kahve, loka: Bgazino ve em- sali yerlerde, abdesthanelerin bü- | felere yakın bulunmaması lâzım - dır. Büfelere uzak bulunması lâzım gelen âbdestha- afelerde antre bulunacaktır. Şehr'n bir çok! semilerindeki kahve, gazino | emsali müesseselerde bu usule ri- myot edilmemektedir. Dünden i - tibaren kaymakam ve nahiye mü-| dürleri mmtakalarıdaki bu gibi yerleri gezmeğe bışlanaştır. Bü- felere yakın abdesthanelerin yer- leri değf tirilecektir. Beş Senelik | Endüstüri Plânımız | Sümerbank Umum Müdürü Nurullah Sümer birinci beş se - nelik endüstri plânı etrafında şünları söylemiştir: — Endüstri plânı, tayin edil - Miş olan zaman zarfında mahi - yetlerinin tadilâta uğraması ha- sebile talik edilen kendir ve por- selen fabrikaları haric olmak ü- zere diğer bilümum mevzularda fasarlanan hacimden daha geniş mikyasta olarak ve yeni bazı ilâ- velerle tahakkuk etmiş sayılabi- lir. Endüstrileşme plânı ve onun tahakkuku büyük Milli Şefin bir | iradesinin tecellisidir. Plânın ba- şarılmasını münikün kılmış olan İ da yine kendisinin kuvvetldir.» nelerin kapılarında ayrıca bir de ve | de, İstanbulda el altından — yeni, yeni vak'aların vücudlanmasına çalışılıyordu. Yukarıda yazdığımız — veçhile, Sultan Mahmud Yeniçerileri A - lemdar ve hempaları aleyhine kış kırtıyor... Hafid Efendi; Alemdara ve R: miz Paşalara takdim ettiği göz - delerle devletin başına yeni bir isyan gailesi hazırlıyordu. Bereket versin Rusların vaziyı 'ti müsaid değildi. Çünkü; Napol- yon Bonapart Slâvların şark üze- Tine vaki istilâ politikalarının kül-| liyen aleyhinde idi. Orun maksa- &, şarkı tamamile kendisi eline geçirmekti. Napolyon'un bu politikasına kars | Birinci Faruk'un hemşiresi Pren- ! Çünkü Rusların Romanyada yer- şı İngilizler de ayni maksad ve gayeği hedef ittihaz ettikleri ci- hetle Ruslar müşkül mevkide bu- Junuyordu. Avusturyalılar da Rusların po- Nitikasına karşı vaziyet almışlardı. 3$—80N -'IILBIA"— 16 MART Mimar Sinan Günü Bir Program - Hazırlanıyor Meşhur Mimar Sinanın ölümü- nün yıldönümü günü yaklaşmak- tadır. Yapılan yeni yeni tetkik - ler Sinanın köşeye bucağa atılmış| eserlerini birer birer meydana çı- karmaktadır. Sinanın bu seneki ölüm yıldönümü geçen seneler - parlak olarak tesit edi- Mimarlar Birliği İstan - bul şubesi bu işle meşgul olmak | Üzere üç kişilik bir kamite seç - . Geçen sencden itibaren Si-| ri bulunan yerlerde de l gün merasim yapılması ka- rarlaşmıştı. Dokuz Nisan — Sinan ak intihap edilmiştir. Ayni gün İstanbulda olduğu gibi İzmir, Ankara, Edirne, İstanbul, Tekirdağ, Babae Lüleburgaz, | Havza, Isparta, Erzurum, Çekme- | ce, Çatalcada da merasim yapıla- caktır. İstanbul Müzeler Umum Mü dürlüğünde çalışan eski eserleri koruma cemiyeti şebirdeki Sinan eserlerile yakından — meşgul ol - makta, harap olmalaı meydan| | vermemektedir. İçilmeğe salih ol- ğı için şehirden kesilen Kırk- leti korül suyu tesisatı racak, mi Duğun Merasiminde Türk Hey'eti Düğün “—Mukavelesi Dun Kahirede imzalandı Hariciye Vekilimiz Şükrü Sa- racoğlunun riyaseti altında bir heyet, dost ve mütlefik İran dev- letinin haşmetlü Veliahdı Meh- med Riza Pehlevi'nin Mısır Kralı a cemi, an plânlı lerde. saklıyacaklır, ses Fevziye ile evlenme törenin- de hükümetimizi temsilen İrana gidecektir. Heyetde birkaç meb'us! bulunacağı gibi muhafız alayın - dan bir bölük, bir hava filosu ve Cumhur Reisliği bandosu da gi- decektir. Heyet beraberinde İnönü'nün ve Cumhuriyet hükümetinin — genç evlilere bediyelerini de götüre - cektir. MUKAVELE İMZALANDI Kahire 16 (Hususi Muhabiri - mizden)— İran Veliahdı Prens Muhammed Şahpur ile — Mısır Kralının hemişiresi Prenses Fev- ziye'nin izdivac mukavelesi dün Abidin sarayında merasimle ım - zalanmıştır. Gece, İran Veliahdı şerefine muhteşem bir ziyafet ve- rilmiştir. Şahinşah Riza Pehlevi'nin do- ğumunun 61 inci yıldönümüne tesadüf eden bu mes'ud hâdise, İranda muazzam tezahüratla tes- d edilmiştir. leşmeleri Avusturyalıların işlerine gelmiyordu. Avusturyal anladılar - ki; menfaatleri Ruslarla Fransızlar a-| rasında gizlice taksim olunmuş - tur. Binaenaleyh; Rus — ordularının Tunayı aşarak İstanbul üzerine yürümesi müşkülleşti. İngiliz, Fransız, Avusturya me-| nafli çarpışmağa — başladığından Ruslar bilmecburiye devleti ali- | ye ile müsaleha aktederek işin i- çinden çıkmak istiyordu. Hulâsa Napolyonun politikası- nın televvünü geregi anla - gılmış ve Rusya - İle aktedilecek müsalehada ibraz edeceği tavas - #utun nekadar kaçamaklı olduğu | henüz mün'akid olamamasile mey-| ç de dana çıkmıştı. (Devamı var) Yeni Kurulan Fabrikalarımız ükümet yakında ikinci beş yıllık sanayi programını da — ilân edecektir. 1934 yılında Kayseri mensucat kombinasının inşası ile başlıyan birinei beş yıllık sanayi progra- mı, hiç aksamadan, — göğsümüzü kabartarak tahakkuk etmiş ve tamamlanmış bulunuyor. Birinei beş yıllık sanayi prog- Yammda dokuma, sellüloz, sera - mik, kimya, maden sanayii gibi, | başarılması en güç sanayi işleri yardı. Bunların hepsi, Türk mil- letinin büyük azmi sayesinde ta- hakkuk ettirilmiş bulunmakta - diır. Bilhassa Karabük demir - ve | gelik fabrikalarınaz, Balkanların biricik mühim maden sanayii merkezi haline gelmektedir. dasını anlamak için şu rakamlara bakmak lüzamdır: Evvelce, birin- €i beş yıllık sanayi programı ile vücude getirilen — mücssesclerin mamulâtı için, her yıl harice 75 milyon lira veriyorduk. Halbuki, beş yıllık sanayi programının ta- bakkuku için sarledilen para ye- künu 100 milyon liradır. Yani 100 milyen lira garfederek, her yıl harice 75 milyon lira vermekten kurtulduk. İkinci beş yıllık sanayi proğ - Tamımızda, hiç şüphe yok ki, bi- rinci programdan daha çok ism- betle tahakkuk ettirilecektir. İkinci boş da, madencilik, işletmesi, deniz sanayli, ve gida maddeleri sanayü, elek- trik santralları gibi büyük mev- zular vardır. Her beş yılda bir tahakkukumu daima iftiharla idrâk edeceğimiz bu sanayi plânlarının cn mühim yıllık sanayi plânın- maden kömürü 3 toprak — tarafı, memlekette iş sahasını art- tırması ve refah temin etmesidir. Türkiye refah yoluna doğru hızla ilerlemektedir. REŞAD FEYZE — Makteblerde - Kabakulak Yak'aları Çoğaldı Şehrin bazı semtlerindeki ilk okullarda kabakulak hastalığı baş- | lamıştır. Sıhhiye müdürlüğü ke- bakulak vak'ası görülen mekteb- lerde sıkı sıhhi tedbirler almak - tadır. Bu gibi çocuklar arkadaş - larından derhal ayrılmakta, ev - lerine yollanmaktadır. ğ Gümrükteki Sahipsiz Eşya Dağıtılıyor Önümüzdeki aybaşından iti - baren İstanbulda yalnız halı ant. reposile Eminünü antreposu, ant- repotan taşıyacak diğer antrepo- lar ambar olacaktır. Ambarlarda eşya iki sene kalacak, iki senenin hitamında sahibsiz addedilerek dağıtılacaktır. Birimizin Derdi — | Hepimizin Derdi Kadıköy Ve Haydarpaşa Vapurları Bir karlimizden aldığımız — bir meklubda Denizbankın yakın sa- hiller poslanmdaki intizamsızlık- dan şikâyet edilmektedir. Hu ka- Filmiz diyor kiz #— Ahkşamları Kadıköyüne ve Haydarnaşaya — kaldırılan — 1430 postası hyacahme — dolmakladır. Olurulacak yer kalmadıktan baş. An ayakta da durulumamaktadır. Çünkü bu vapür evlerine dön- mekte olan memür ve işci synafı. Yü ve ayni zamanda Ankara yel. cularım dâ taşımaktatır. Evvelden olduğu gibi Kadıköy 've Maydarpaşaya ayni matte ay- | Mi ayrı birer vapur tahrik edil » metidir. » Karilmizin bu haklı şikâyetine | e iştirak ediyor ve alikadar- | larm nazarı dikkatine — vazedi - |-