2 Kasım 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

ON TELG içtimatf meseleler Kısırlaşdırma Bu usulün tatbiki lâzım mı, memleketimizde tatbi- kine imkân var mı ? Pr. Dr. Fahreddin Kerim bu ne diyor? Yazan: Recai sanây — Bay Fahreddin Kerim bura- da we? Hademe kadın telâşlı telâşli bir şeyle meşgul olürken cevap ver » di — Burada... Buyurun, oturun.. — Oturmayım.. İşim acele.. — Kalabalığı görüyorsunuz ya.. Hepsi muayene olacak — sıralarmı bekliyorlar. Tabü siz de bekliye » ceksiniz... — Bir defa haber versen kü benu. — Sıra beklemeden olmu: — Hayır, anlatamadım.. Ben hasta değilim.. Profesörle görüş -« mek istiyorum — Görüşmek mi istiyorsunuz?.. Saat beşten sonra... — Bir kere söyleyiniz.. zeteci diyiniz . — Ha.. Siz gazeteci mişiniz? — Evet. — Biraz müsaade edin de söyü- veyim o hülde... Kadın profesörün odasına gir - di. Az sonra muhterem projesör muayene odasının kapısında 9ö - ü Dışarıda bekliyen bir hay- dir gas ni içeri aldı. Kendisini fazla meş- gul etmiş olmamak için, bir san- dalyeye ilişir. ilişmez, mekanik bir şekilde suallerimi - sordum. Güldü; ve: —Bu uzun bir mesele, ama, mademki istiyorsunuz, kısaca hü- lâsa ediverelim... Kısırlaştırma işi, bugün, hâlâ, üzerinde müna- Ü. Vepilmakta olan bir mesele- f Kümanya 1933 yılında kabul .gö$tiin bir kanunla erken bunama, devri delilik, ileri derecede aptal- luk, esas sar'a, cürmü itiyat etmiş- rçlerde <kısırlaştırmas yi tatbika başlamıştır. Fakat Almanyada da: hi bu mesele etrafında ilmi mü - nakaşalar devam etmektedir. Kı- sırlaştırma taraftarları, bir mem- leket için akıl hastalıklarının bü- yük, maddi yük teşkil ettiğini, bütçeye —milyonlar yüklediğini ileri sürüyorlar. Ayrıca yarı akıl- lılar ve mücrim delilerin yaptık- ları tahribat ve hasaratı, bunların çulışmamaları yüzünden cemiğe. tin uğradıkları zararları anlatarak cemiyetin içtimal selâmeti için bu tedbiri lüzumlu btluyorlar. Muarızlarda, teşhislerde alde - mulabileceğini, sonra, devri delilik gibi hastalıklarda, hafif vak'ala - vur kriz geçtikten sonra çok fay - — Gokvuzunde Aşk yarışıarı AŞK VE MACERA ROMANL 22 — Yazan: İskender F. SERTELLİ — İkinci bir mektub daha van — Küçük bir — Peki. tubda? * Nihad, geçe yariğı bü- nla gizlice yazıyordu. — Sen nerden biliyorsun bunu?| Ne yazıyordu bu nırk- yük bayan bunl muyordu ki, Perihan birdenbire sendeledi: —| — Demek bu gece Nihad bizim nize geleceğini yazmış, öyle benden Sakla- | | öjenik tesiri muhakkaktır. Bunu F —2 ? ci Teşrin 1938 hususda Pr, Dr. Fahreddin Kerim dalı unsurlar haline geldiklerini ve bazı büyükler, ailelerde Göte, Andersen gibi büyük istidatların zuhur ettiğini ileri sürmektedir- ler. Almanyadu, halen, akıl hasta » neleri, aptal çocuklar müessesele- Tinin çoklarında tatbik edilmek- tedir, Alımanyadan başka İsviçre- min, bazı kantonlarile Finlandiya, Danimarka, İsveç, Estonya ve ba- z gimali Amerika hükümetlerin- de de Ütiyari olarak yapılıyor. Geçen sene toplanan, beynelmi- | lel akıl hıfrıssıhhası köngresi ile | menlere hi | dirilmesi, mülga Posta ve Telgraf Meclise Verilen | Lâyihalar Hükümet Moclise dün yeni lâ- yihalar vermiştir. Alâkalı encü- ale edilen bu Tâyiha- lar şunlardır: Bil'umum muvazzaf subaylı askeri memurların 25 yaşını ik- mal etmeden evlenemiyecekleri- ne dair olan kanunün tadili, ce - naze nakline mahsus beynelmilel itilâfnameye iltihakımız, Balkan Antantı devletlerile - Bulgaristan ıda 31 temmuz 1938 de Selâ- nikte imzalanan anlaşmanın tas- dik, Kirşehir, Yozgad ve Kes- kin mıntakalarında zelzeleden yı- kıları ve harab olan binaların in- şa ve tâmiratında kullanılacak malzemenin Devlet Demiryolla « rında parasız. nakledilmesi, sine- filmlerinin gümrük resimlerinin indirilmesi, sanayide — kullanılan makine, alât ve edevat ve bunla- rın yedek ve tecdid parçalarının ve gene sanayide kullanılan mad- delerin gümrük resimlerinin in- ar Nezareti mesalih kalemi müdürü İtalyan tebaasından müteveffa Petaci ailesine 2500 lira verilmesi, yalnız bu sene için dışarıdan ge- tirilecek anasonların gümrük res- minin indirilmesi bakkında lâyi - halar, ikisi kadın olmak üzere ot idam hükmünün tasdikı hakkın - daki Başvekâlet tezkeresi, bazı meb'usların teşril masuniyetinin kaldırılması hakkındaki tezkere- ler ve son akdedilmiş olan muli - telif muahedelerin tasdikma dair olan lâyihalar da vardır. Siyasal hilgiEr Okuluna yeni asistan Ve döçent alınıyor .Siyasal Bilgiler, okulu için 3 döğent ve 3 asistan alınacağı Üni- versite rektörlüğüne bildirilmiş- tir. Doçentlere «70» liray'a kadar, a- sistanlara da «$5» liraya kadar as- li maaş verilecektir. Bu maksatla önümüzdeki ay içinde bir imti - han yapılacaktır. bu sene Münihte toplanan, Avru- pa milletleri Hirpen Manlal kon- gresinde bu mesele en mühim müzakere mevzuu idi. Bu murah- haslar mecburi kısırlaştırınanın aleyhinde bulundular. — Siz bu hususta we fikirde bu- lunuyorsunuz? — Yedi senedenbderi bu mesele üzerinde, Türkiye akıl hıfzıssık - hası cemiyetinde ve matbuatta kanaatlerimi söylemiş ve neşret- mişimdir. Öjenik tesiri çok ehem- miyetlidir. Aptalden akıllı doğmat çalışmalarımızda yakından görü - yoruz. Şu kadar ki, ben, memle - ketimizde şimdilik — kısırlaştırma | taraftarı değilm. Ancak, en mü - him mesele evlenmede sıhhi şerai- te dikkat etmektir. Bunun için İs- viçre ve diğer memleketlerde isti — Sen duydun mu onun geldi - ğini?.. — Uyuyup kalmışım.. Duyama-, dim. | — Demek annem senden böyle gizli işlerini saklamıyor, öyle mi? — Beni denemiştir. Şimdiye kâ- öşledim mi, şeyler var mıydı?| - Çocok. Neler vardı neler. Bay| Nihad birkaç defa sizden gizli bü- ila geceleri geldi görüş Perihan hâlâ bu işin kötü tara- fını düşünmek istemiyor. Düşü - nemiyordu. Annesinin, damadını sevmesi bir genç kızın nasıl ak - İki küçük kumarbaz. 16 yaşında Şifa ve 13 yaşında Necmi Şehzadebaşında Niyazinin kahvesinde kumar oynarlarken suç üstünde yakalanarak mahke- meye verilmişlerdir. şare odaları teessüs etmiştir. Bi- zim medeni kanunumuz da akıl hastalarınım evlenmelerine mâ - midir. Evlenmeden evvel sıhki muayene kanunlarımızın emret - tiği bir lâzimedir. Şu halde evle - mirken dikkat etmeliyiz.. Halbuki bir kısım aileler akıl hastalığı baş- ladıktan sonra - evlendirirler. Bu çok hatalı ve yanlış bir usuldür. Bedbahtlar doğurmaya yarar. Ev- lenende servet değil sağlık ara - mak süretile nerli " kurtarmağa çalışalım. RECAİ SANAY '| lından geçebilirdi? Parihan, besleme kızdan aldığı | bu malümat üzerine odasına çe- kildi.. Düşünmeğe başladı. — Nihad Akgün annemle ne gö- rTüşebilir? Acaba bu motör mua- yenesinin bit iç yüzü mü var? Perihan her ihtimali düşündüğül hal, günün annesile sevişme-| &i aklından bile geçmiyordu. Pe - rihan bu çirkin ihtimali na: şünebilirdi ki, o güne kadar kendi| ailesi içinde değil, yabancılardan bile böyle bir hikâye duymamıştı. | Perfhan o gün öğleden - sonra, | arkadaşı Cahidenin evine gitti. Cahide, arkadaşını görü — Ayol, dedi, neden biraktınız nikâhı? Herkesi ayaklandırdınız, | heveslendirdiniz. Şimdi de kim bilir nasıl bir sebeble ön gün ge- riye attınız... Perihan çok heyecanlıydı — Vallahi kardeşim, dedi, ben de senden fazla bir şey bilmiyo. rum. Nihad, uçacağımız tayyare- FIKRA Tepkapı sarayında bir kütübhane NAHİD. SIREI 'n—pııı.pı sarayında (Ağalar ca- binası ta mon yıldanberi ve u'm Kütübhane) adı altında kütübhane ittihaz olunup müdür- lükten almacak müsaade ile ziya- reti kabil bulunuyormuş. Mevcu- diyetinden haberim olmuyan bu kütübhaneyi geçen gün bir vesile ile ziyaret ettim. Duvarları gayet zarif çinilerle kaplı bir oda ile bü- yük ve yüksek tavanlı bir salon. Cami bu salondu tabii, — Dört ta- rafta, bir jkisi garb stilinde olmak üzere mütenddid - kütübhaneler yar. Ve bunlardan - birinin orta- sında — (Beşinci Sultan Mehmed Kütübhanesi), bir. kenarında da (Tiryal Hanım Kütübhanesi) di- ye yazılı. Fakta Tiryal Hanıma aid olduğu yazılı kısma bir takım eşya konmuş ve orada bulunması icab eden kitablar Mehemmedi Hamisin kitablarına karıştırılmış. 1072 cildi kaydeden kataloğdan da eserlerin menşei anlaşılmıyor. Tiryal Hanım İkinci — Mahmu- dun evlâdı bulunmuyan haremle- rindendir. Eski ortağı Valide Sul- tanla arası minelkadim pek iyi ol- duğundan, Sultan Aziz zamanın- da o da etliye sütlüye karışırmış ve Ahdülâzizin hal' ve vefatını mütcakib Valide Sultanla beraber birkaç gün kendisi de mahpus kal- mış. Ölüm tarihini öğrenemedim. Kur'anların ve din - kitablarının bir kısını her halde ona aid. Kütübhanede birçok Divan ve Osmanlı tarihleri var. Zaten eski tarzda malümatlı bir adam olan Beşinci Mehmedin Divan edebiya- tile ve tarihle müteveggil olduğu bilinirdi. Abdülhak Hâmidi belli ki frengâne bulup sevmemiş: On- dan hiçbir eser yok, Pakat t Ahmed Refiğin saltanatı — zamı nında çıkmış bütün kitablarmı al- dırimış ve mütevanane - cildlet- miş. Bu eserlerin hiçbirinde ithaf bulunmadığından hassaten aldı- rıldıkları anlaşılıyor. Zaten ithaflı kitab yok - gibi. Bunlar belki başka bir yerde kal- dılar. Babamın da Hukuku husu- siyei düvel) hakkındaki — eserini takdim için saraya giderek bu ve- sile ile ilk defa bu paidşahın hu- zuruna çıkmış olduğunu — hatırlı- yorum. Bunu da aradım ve bula- madım, Mehmed Reşadın ölümün- de sağ bulunan iki oğlu, Mehmed Ziyaeddin ve Ömer Hilmi efendi- ler, okumakla asla münasebetleri .lmııııı halde acaba — ithaflı ki- ldılar ma idi?. xı.ıııı.ııııııııu €en müzeyyen çildler (Selânik vilâyeti istatis- tik cedevli) ve (1329 - 20 senesine mahsus posta, telgraf ve telefan istatistiği) gibi tâbir cairse bir takmı müzehrefatı örtüyor. Hün- kâra padiyahlığında takdim olun- müş şeyler. li skenderundan — bildirildiğine göre, ilk ve orta mektepler - de yeni talebe kayıt ve kabul muamelesine el'an devam olun - maktadır. Şimdiye kader yeniden yüzler- ce talebe kayıt ve kabul edilmiş - tir, Bu sene Hatay mekteplerine talebe tehacümü pek fazla olmuş- tur, Bu sebeple, İskenderunda ilk | ve orta mektebin binaları ihtiya- ca kâfi gelmemiş civardan - yeni bir bina tedarik olunması karar - daştırılmıştır. İskenderunda bu yıl yeni açıl - muş olan orta mektepte ayın 25 inci gününden itiharen derslere başlanılmıştır. ALTIN ÇIKARMA KYASAK ve Lübnan hudutlarına " gümrük kordonu müna- Hataya giren ve çıkan | her şahıs gümrük kordonlarında durdufularak gümrük muayene - sine tâbi tutulmaktadır. Bu mua - yeneler için her yolcudan bir be- yanname ahnmakta ise de ber berinde getirdiği eşyalardan h bir gümrük resmi istifa olunma- maktadır. Diğer taraftan Hataydan mem - leket haricine altın çıkarmak ta sureti kat'iyede menolunmuştur. Bu hususta Hatay Maliye, İktı- sat ve Gümrük Vekâl halka hitaben resmi tel lunmuştur. * Denizbank eski kendisine devredilen yandan çurk-* h vapurları önümüzdeki yaz, se - ferden kaldırmağa karar vermiş- tir. Yeni gelen iki vapurile üç yandan çarklı vapurların bıraka- cağı boşluk doldurulabilecektir. *& Üniversitede her sene veril - mekte olan serbest konferansla - ra, ayın sekizinden itibaren baş - lanacaktır. W Şirketi Hayriye yüzde 40 tan yüzde 50 ye kadar tenzilâtlı üç aylık karneleri dünden — itibaren tekrar tatbik etmeğe başlamıştır. * İstanbul Dofterdarlığı, Milli Emlâk müdürlüğü emrinde bu - lunan emlâki Emlâk Bankasına devretmektedir. - Bunların alım Kitablar arasındaki (arsca bir eserde de © zamanm İran hüyük eliçsine hitab eden bir ithaf gör- düm. Eshabı kalemden olup bir- çok münasebetle acemce kasideler düzen ve acemce şonuşan padi- şahın da iltifatına mazhar olarak sık sık huzura çıkan bu diplomat, demek ki mevzuubahs eşerden nin motöründe bir & çıktığını | söyledi. On günden evvel tâmir edilemezmiş. Tahmin edersin ki, bu işe ben senden fazla üzüldüm. Fakat, ne yapabilirim? Derhal dostlarımızı - telgrafla haberdar etmeğe mecbur olduk. şeyler var gibiydi.. süzgün gözle- rile arkadaşının yüzüne baktı: — Başka bir sebeb olmasın sa- kın? Perihan bayretle sordu: Ne gibi.? Olur ya. Nihad belki bu iş- den vazgeçmiş, yahud vazgeçiril- miştir. — Yoksa duyduğun bir şey mi yar, Cahide? Allah aşkına söyle.. henden saklama! — Hayır canım.. akla gelen ih- kü, bu gibi işler ekseriya Yumurta kapıya geldiği zaman bulur da. — Bayır. hayır.. sen bir şey bi- lyosrun, Cahidet Eğer beni biraz | ve satım işleri ve icar bedelleri - nin tahsil işile banka meşgul ola- caktır. —e —a bahsedip taleb ürerine iare etmiş. Ve ele geçmiş kitabın indesini so- fuluğuna rağmen Mehmed Hümis mübah bularak kitabın üzerine o- lurmuş. olsun seviyorsün, hakikati gi me benden, Cahide dayanamadı: — Dün Reşad bize uğramıştı da. Ağzında bir şeyler geveleyip durdu. Galiba Nihadın bir karısı veya dostu varmış... - Perihan geniş bir netes alarak | güldü: — Haltetmiş Reşad. Kıskançlı- ğgından ne yapacağını, ne yalanlar | uyduracağını — bilmiyor, Demek | dün buraya geldi.. size uğradı da bizim kapımızı bile çalmadan git- ti, öyle mi? — Size de uğramak istemiş ama, bahçede misafirler varmış x sıkıl- mış, girmemiş. — Eğer bu haberi başkasından düymüş olsaydın, midem bulana- caktı. Bunları hep Reşad uyduru- yor, Cahideciğim! KÜÇÜK HABERLER idarelerden | Bu söz Cahidenin gururuna do- kunmuş olacak ki, birden hiddet. le yerinden fırladı: — Reşadi seni neden kıskansın Hatay'da Bu yıl mekteblere mis- görülmemiş bir hücum var iktısadi kalkınma yo- lunda vyeni kararlar İŞ SAATLERİ DEĞİŞTİRİLDİ | Hatayda Ramazan münasebeti. leresmi dairelerle mekteplerde devam saatleri mahalli Vekiller heyetinin kararile şu şekilde tes- bit olunmuştur: Resmi dairelerde sabah saat 10 da) işe başlanacak ve bilâ fasıla saat 16 da paydos edilecektir. Mekteplerde saat 11.30 da açı - lacak ve derslere saat 16 da niha- yet verilecektir. İSKENDERUNDA KONSOLOS- LUK BİNASI Hükümetimiz; — İskenderunda möodermn ve zzam konsolosluk binası inşa i kararlaştılırı! mıştır. Bu yeni Binanım inşası için 38 bin lira sarfolunacaktır. İnşaat işi münakasaya çıkarılmıştır. İnşa: güne kadar başlana - caktır. Hariçten getirilecek mal- zeme için gümrük muafiyeti veri- lecek ve yeni bina süratle yapıla- caktır. FEVKALADE MÜMESSİLİMİZ HATAYA DÖNDÜ Bir müddettenberi bulunmakta alan Hatay fevkalâ - de murahhasımız arta elçi Cevat Açıkalın, perşembe günü sani beşte Payaşla resmen karşılanmış bilâhare İskenderun yolile oto - mobillerle Antakyaya varmıştır. * Amiral Bohom Alman donan- ması başkumandanlığına tayin e- dilmiştir. * Romanyada yeni parti kurulmaktadır. * Dünyanın en büyük tayyare dâfi topunun İngilterede yapıldığı ve bunun gizli tutulduğu anlaşıl- maktadır. * İstanbul radyosu —modern şekle sokulacak, tesisatı - genişle- tilecektir. O zamana kadar radyo neşriyat yapamıyacaktır. ** Maarif Vekâleti orta todrisat müdürü dün şehrimize gelmiştir. w Her mektöbde talebenin mil- H hislerinin takviyesi için halta- da bir gün öğleden sonra bu işle uğraşılması kararlaştırılmıştır. Yeni denizaltı gemilerimiz Almanyada yapılmakta — olan Saldıray aclhı denizult gemimizin tecrübeleri muvaffakiyetle neti- celer vermiştir. Batıray da yakın- da denize indirileceklir. bir siyasi yakışıklı ve bilhassa | hükümete Fransa'da hesinin Yazan: Ahmed $ Geçen perşembe Marsilyada toplanı dikal sosyalist parti nihayetlendi. Bu | nn en ehemmiyetli seçimini sol cenah zt zandıran «halk cel | zonünun nihai Malümdur ki n::: sosyalist ve komi * nin ittihadı olân l'* kombinczomnunun ki muzafferiyeli liderliği altında ilk hükümeti iktidara v mun roisliği attındaki Pij met Fransada çok kım içtimai refarmlar * kat bu reformlar Sağ Üiy burjuva parlilerini maye Fransanın miye başladı. Mâli da 1907 senesi yi fa etli. Bundan yalist direksiyonu cebhesi hükümeti K bir müddet iktidardaâ sonra, çekildi ve bir tekrar hükümtei kul da muvaffak olamay Daladye iklidura zeçti ğ nin iklidara geçişi cebhesi kombinezo demekti. Çünkü & sini yalmız radikal sesYEfği Si mensublarından Fakat zevahir mul Sosyalistler ve hattâ F* muhalefet (ç çekindiler. n.ı.dvqi | kolları arasına Ankarada | | | | | de- | a gözüm? O, Nihaddan çok daha | ondan çok | daha ince bir erkek. İsterse, hangi- | kadını almaz ki.. hem senin Ni- | hadla evlenmene onun karışmağa | | eden bir meseledir: hakkı var mı? - Hakkı yök ama.. belki sana anlatmıya sıkılmıştır.. biz biliyor- sun ki, onunlu vaktile sözleşmiş- tik. O, Avrupada gecikince ben der ilk çıkan talibime elimi uzatmıya mecbur oldum. Kırk yıl onün gel- mesini bekliyemezdim ya. — Fakat, Reşad bana bunu çok ciddi olarak söyledi. Ona da Al- manyadan gelen bir arkadaşı söy- lemiş. Hattâ bunu bana anlatır- ken: «Perihana çok acıyorum. Fa- kat, sakın öna bir şey — söyleme. Duyarsam, yüzüne bakmam'» de- di. Bu haberi senden saklıyaca- ömdan emin olduktan sonra söy- ledi. Perihan hâlâ inanmak yordu. istemi- (Devamı var) dahilt ve harici p.ıl ki karşısında sağa Ka nedilemedi. :.....ıuüd | lTehine rey vereci K nistler mühalif reyi 'a rağmen halk cebi | zonunu feshetmek hiçbir politikacı Ü istemedi. Bu defa Marsilya sen bir zamandani eut olan vaziyeli & /| yör. Artık üç sol cerif ği ittihadını teşkil ıdıl si kombinezonu mevt', Acaba şimdi bu ı:ıı—ıı W teşkilâlı üzerine n husule getirecektir? Daladyenin bir gi hükümeti yeni baştaft j me tasavvurunda dur. Hattâ parlâmet hetmeyi düşündüğü rivayet edilmşiti. mentenun feshi, politikasının tarihi görülen bir hâdiye * na taraftar olduğuN lip 5 lelerle söylemiş V€ milli hükümet tı. Radikal z anesi de daima S0İ lerle beraber yül Daladyenin sağa kanın aldığı vi yardım etmiştir. ladyenin, komüni sosyalistleri fete sevkedeci mak istiyı güçtür. Şu nekt ü ki sosyulist mav-ı'.'