18 Ağustos 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 6

Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur. Reşid Bey ( Büyük Reşid Paşa); basını cellâdın keskin kılıncından nasıl kurtarmıştı ? (Gülhane hattı hümayunu) na esas olan lâyıha tanzım olunur- ken şunlara çok dikkat edilmişti Dünkü tefrikanın hulâsası Tanzimat ilânma dair mü - him bir hatıra: Osmanlıların 30 uncu padi- şahı İkinci Mahmud öldükte sotra tahta geçen Sultan Me. cid, memleketia idaresimi med Emin, Rauf ve Hüsrev Pa- şalara bırakıyor. Bu aralık dev. | Jet ricali arasından (Reşid Bey) adında bir zat meydana çı yor. Harici Tiyasetle m oluyor. -Avasturya — Başvekil (Prens Meternih) Avusturya. ya karşı koyma K (Reşid Beyi) ortadan kaldır - t yor. Sarayda, adamları | Reşid Beyin dinsiz. ve casusluğuna kanı hasıl ettiriyor İkinci Mahmud, Reşid Beyin idamıma karar ve. riyor. Avrupada bulunan gd Beye dostlarından biri va. bildiriyor. Çok geçme. Sultan Mahmud vefat e Y sonra işler düze. Bey de İstanbula de diyor. Bir babasının — verdiği karar ince Reşid Beyin idam Sul. den, mucll edilmesini istiyor. Fal tan Mecid, Reşid Beye bir temayüi hissetmektedir. huzuruna kabül edip iki seat kendisile Avrupadaki — idare gekli hakkında görüşüyor. AL dığı cevablar Üzerine Reşid ne gibi kanunlar lâzı ni bildirmesiri emrediyor. arihinde yeni bir devir açacaksınız. Hükümeti, bir inkıraz tehlikesinden kurtaracak. sınız. devam eden mü. de mühim bir dönüm naktastı esaşını vazetmiştir. Çünkü; senesi Şaban ayının 26 ıncı © 'Topkapı sarayının Gülhane bah- çesinde okunan, ve (Gülhane hat. sgul | ti hümayunu) diye, tarihte mü - | him bir mevki alan Sultan Meci. | ! din meşhur fermanı; işte bu iki asatlik mülâkatın neticesi id Asıl garib olan şu noktadır ki; mülâkat bitip de Tam Reşid Bey kapıdan çıkacağı zaman, Sultan Mecid onu bir el işaretile dar - durmuş: — Haaa, az kalgın unutüyor - dum... Bakımız, sadrazam paşa, sizin için ne yazıyor? Demiş; yanındaki masa tünde duran Hüsrev Paşanın a: zasını Reşid Beye vermişti Reşid Bey, bu &rizay kumaz o kadar korkmuş, ve fe. malaşmıştı Te düşmemek . çin, oradaki Xoltuklardan birine dayanmak mecburiyetini hisset. mişti. Sultan derece kork görür görmez, son derece mütcessir olmuş... Ye rinden kalkarak anı na gel y! Kalbinize, en bile girmesin... bizzat ben müdi ve himaye ©. deceğim, Diye teminat vermişti. neşredilecektir. Babasının kesmek istediği bu kiymetli kafayı, oğlu kurtarmış. tı. Ve bu büyük kafa, Osmanlı tarihinde yeni bir devir açmıştı: (Tanzimat devri) Bu devri açan Reşid Beyin lâ. yihasında bilhassa mühim fıkra. lar vardı. Osmanlı hükümdarları, mille . tin hiçbir hakkımı tanımıyorlardı. Hattâ, milletin mal ve canma bi. le diledikleri gibi tasarruf hak - | kına malik olduklarını iddia edi. yorlardı. Herhangi sebeble g; leri bir şahsın derhal kafa . sını kesiyorlar; de zaptetmekte h. Sadr: lâmlardan, canından emin d bir dedikoduya, bir kurban gidivermesi ve çok muhtemeldi. zat Reşid Bey bile bunun acısını tatmış... Kısa bir zaman sonra (Büyük Reşid Paşa) unvanile si. yazet âleminde yükselen ba cellâdin keskin kılıcı — altındı ancak bir mucize ile kurtarabi! mişti. Herhalde bu sebebledir ki; bu büyük adam,, (Gülhane hattı idi, Herkesin müzevirliğe çok mümkün yı tanzim ederken; (mal, can ve irz masüniyeti) nin üzerinde çok | | durmuş... Kanur! ve şer'i bir hük mü Jâhik olmadıkça, hiçbir fer. ( inci sahileden devam) Mallarını teşhür etmek istiyen sanayiciler, yer satm alıp bina yaptıracak yerde, bu hususi ev - lerde daireler kirslıyacakla: larını burada gösterecekler, caklardır. Şehrin * yşa masrafı bu süretle temin edilmiş olacaktır Yarımın şehrinde her keseye el. verişli evler bulr ktir Bu evlerin inşasında kullanla. cak /maddeler, halkın huzurunda tecrübe edilecektir. Her evin f raal rilecektir. BİR GÜNDE YAPILACAK EVLR Bundan başka, hususi bir yerde bir inşaat yeri bulunacaktır B rada, gündüzleri ve balkın ö de mühtelif evler yapılacak, er- n tekrar yapılmak üzere, yıkılacaktır. . ge Serginin elğence yerlerine ge - lince: Bunlar 100 hektarlık bir a. razi de kurulacaktır Fi ye rleri,or tasındaç k. Eğlence yerleri, ortasında ço - cuklara mahsus bir adacık bulu- nan büyük etrafına top- anacaktır. Sergiyi ziyarete giden çocuklu aileler için de bazı koaylıklar dü. | şünülmüştür. uBnlar, serginin ka. pısından girmezden evvel, baston | ve şemsiye bırakıyorlarmış gibi çocuklarını da birakabilecekler - dir. Çocuklar eğlendirilecek, gez - gdirilecek, analaı lâzımsa yapılar Serginin dikkate di en biri de gölür Nevyork Belediyesi tarafından kim biz. | 1"?3: Ziya Şakir etmişi tANZİMATTAN SONRA... SÜRGÜNLER —- ' Fakat gariptir ki; Reşid paşanın bu büyük eseri, bir kısım balkın hoşuna gitmişti. Bilhassa müte. | assıb güruh, halk zümreler ara. | sındaki (müsavat) a bir türlü akıl erdirememişlerdi. Malı, canı, ırzı, namusu kefalet altına alaa; din ve mezhep fark- ları yüzünden vukua gelen ihtulâf Tan bu resmi ilân ile âdeta eğle. a, gâvur denilmiyecek... diye cahilâne istihzalarla gülü- şüyorlardı İş bu kader! ğildi. Bütün o mütcassıp güru. ısa bir zaman son. ra, sadır len » Reşid paşaya çevrilmişti Islahat yenilikleri, en ziyade hükümet memurlarının huşlarına gitmiyorda. Halkın cehlinden, ta. assubi istifade ederek kcı dilerine menfaatler temin eden | /Astanbul ve taşra memurlarının Pek çok'arı, Reşid paşa alevhinde ateş püskürüforlardı. Bunlar, sadece tenkit ve itiraz ile de kalımamışlardı. Nihayet bir gün « harb dolayısile - İstanbul- | daki softaları - ayaklandırmıştar- &. (Devamı var) inşa olunacak amfiteatrdır. Bunun için 40 milyon dolar sarfedilecek. | tir. Burada yüzme yarışları yapı. lscak, konserler verilecektir. ğlence mahallesinin yanında 25 bin atomobilin bekliyebilm büyük bir park olacaktır Sergi da çiçeklerin env' Filistinde İstiklâl partisi | Faaliyette (5 inci sahifemizden devam) g askereri Tulkaram civa- ler ve bir tedhişçi grubu yakala. rinda bir köyü mubasara etmiş. mışlardır. Bunları sında eski Alman ordusuna mensup bir mülâzim bulmuşlar ve divanı harbe vere- rek kurşuna dizmişlerdir KARŞI KARŞIYA Arablarla Yahudiler arasında mücadele son hafta içerisinde Pek feci bir şekil almıştır. Yahudi muhibbi miralay Wed- guod, Yahudi kolinisi şefi Vad- mir Jobotimski'ye gönderdiği Lir mektubta Pekâlü bilirsiniz ki ben bir Ya- hudi muhibbiyim. Yahudiler için kuvvetle mukavemetten başka bir çare göremiyorum «Vrgileri vermeyiniz, kanuna riayet etmeyiniz, İngiltere hük! metine karşı barkot ilân ediniz Habishanelerin kapılarını kırınız, | mahpusları kurtarınız... *Siz döryüzbin. kişisiniz. Fran- Bızlar kıra bin kişi ile Bastil ha. pisha veşini «hâk De yeksans etti. ler. diyor. İngiltere hükümeti bunu | degelerinin ka tubun kopyası bulunan Yahud leri bir sene habs ihküm hâkimi İbnissud, p: Riad'dan hareket € oradan Parise gitti. Paristen Lon- draya gidecek.... Konissuud, Arab hükümdarları. nın en büyüğü, en nüfuzlu ve en kuvvetlisidir. Pilistin meselesin. de Arablar tarafını llizam etmiş- tir, | | Bunlara bir miktar para da ver. | Japonya Çine taze kuvvet gönderiyoör (Birinel sahifeden devam) — | Japonya bugüne kadarki kazanç- | larını hiçe indirmemek için he - nüz harb cephesine gönderme - diği genç ve güzide kıtaattan bi kısmını Çine sevketmeğe — karar vermek zorunda kalmıştır. Boğazların (Birinci sahifeden devam) Deniz müsteşarı Albay Said Hal- manın başkanlığında bulunan bir | deniz heyetimizin Londrapa mu. wasalatı münasebetile yazılan bu yazılar arasında bühassa Çanak - kalede müdafaa tertibatının yeni baştan inşa olunacağına işaret © dilmekte ve badehu şu haberler | verilmektedir: , «Şimdi Türk donanması Yavuz eti 1 milyar 250 mil . sarfedecektir. Burdan | Nevyork Belediyesi 600 dolar yardımda bu'umna - | cak, hükümet te ayrıca 162 mil - iyon dolar tahmin Olunmaktadır. Fevkalâde masraf. Jat da hesab © Bgisi Amerika hükümetine tamam | mal olacaktır 50 milyon halkın ziyaret! n olunduğunu göre bu paranın fazlasile çıkarılacağı muhakkaktır. —— (2ş_poliükadaıı devam) | Her halde Romanya Küçük an- tant içtimaın arifesinde Macaris. tana karsı güzel bir jest yapmış. tır. Bunun yazattığı müsaid at - mosfer içimde Küçük antant dev. letlerile Macaristan arasında bir | - anlaşmaya varılacak olursa, Av - Tupanın en tehlikeli mıntakasın da sulh ve müsalemet takviye e . dilmiş oluraktır. A, Ş. ESMER * Çingenelerin iskân suretile memleketimize kabul olunmala - lunmaları alükadarlara tebliğ o- Tunmuştur. muharebe kruvazörile birkaç eski | kruvazör ve gambottan başka İ. talyanların yaptıkları dört modern muhrib ve Almanlarla İtalyan - | ların yaptıkları beş tahtelbahirden | mürekkebdir. Almanların nezareti altında si Hamburg'da ve ikisi Türkiyede olmak üzere dört tahtelbahir da. ha yapılmaktadır. İnşası tasavvur oluna miler arasında dör* küçük torpil gemisi ve bir miktar torpil botu nı ge. | Gökçen ile Görüşmek İçin Bir İngiliz ve bir | Hollandalı tayya- reci geldi İngiliz kadın tayyarecilerinden relerile şehrimize Genç ve güzel kadıı ciler yarın buradan Ankaray derek (İk kadın tayyarecimiz Ba. yan Sabiha Gökçen ile konuşmak lediklerini ve zonra Atinaya gi- deceklerini söylemişlerdir. | da vardır. Sovyetler Prağı Festival '_ tedid ediyorlar — (Birinci sahifeden devam) hükümetin mülki tamamiyetine bir darbe telâkki edilerek müza- kere mevzuu olarak bile kabul e. dilmemektedir. İki tarafın bu esaslı mesele üze. | rinde noktaj nazarlarını muhalaza | eylemel iki taraf için de hayati ehbemmi - | yeti haiz bulunması Lord Runs: - man'ın vazifesini güçleştirim Lord Runsiman — dün ye Çek Cumhurreisi ve Başvekilile görüşmek lüzumunu hissetmiş, fa. kat bu mülâkatlardan henüz va Ziyti aydınlatıcı bir netice alına- mamıştır. Südet delegelerinin, kendile « rine aid meselelerin uzun müddet | daha müzakere ve oyalama yolile | SÜ bemede kalmasına taraftar olamıyacaklarını ve halkır! artık sabrı tükendiği cihe kua ge- | lecek karışıklardan doğrudan di ruya Prağın mes'ul olduğunu res. | men beyan etmeleri ehemmiyetle | nauzarı dikkate alınacak bir nok - | FRANSADA N Paris 18 (Husust! - bir va ları ve Prağın bütün t reddederek hatta Çek hül tehdide yeltenmeleri Çek mesole sini daha nazik bir safhaya v0 maştu. A DÜŞÜNÜLÜYOR | Südet de. nanyada büyük manevralar lrken, ve Almanyanın garb | ve Çek hududları birer çelik çem- ber içine alınır ve bir milyon bin kişi silâh al bulunduru- Turken Çek Almanlarınm seslerini Diğer taraftan Japonyaya azim | masraf kapısı açan Çin seferleri Japanyanın iktısadi — bünyesini sarstığı cihetle Japon kabinesi Çin Aşini önümüzdeki — kıştan evvel Kat'i bir neticeye bağlamıya ka - rar vermiştir. takviyesi Türkiye 6,000,000 İngiliz ti dan daha fazla sarfiyata hazırla: mıiş değilse bahri kuvvetinin da - ha esaslı sürette nasıl arttırıla - cağını anlamak bizim için güçtür Zaten meml, uzun sevahili ve büyümekte olan bahri ticareti vardır.> Belgradda çıkan Vreme garetesi mektedir * NE DİYOR? «Londrada bugünlerde 100 kişi kadar bir Türk subay ve mühen. dis heyetinin memleketimizin İn. giltereye siparış edeceğ: harb ge- milerinin omurga koyma merasi. minde hazır bulunmak üzere Lon. draya gideceğini haber vermekte- di Bundan başka deniz subayları. mızın bir müddet İngilterede tek. nik sahalarda staj göreceklerini de ilüve etmektedir. Selânikde Türk Bahçesi (Birinel sahifeden devam) park yapılacaktır. Diğer taraftan | | atürk evi ci. | | | 'nast inşa olunmak üzere tmiz tarafından satın almmıştır. | len Japonyanın TİNİN esasen burada toplantıları | ni ikmal ettikler! binaenaleyh tek | rar Beyrota dönmelerine lüzum kalmadığı anlası'mıştır. | altında müzaker günleri batırlatacak bir yola gir- | miştir. Bilhâssa Almanyada mu - azzam bayırlıklar ve görülmemiş faaliyete inzimam eden Çek lej - yonları teşkil edilmesi hâdisesi, Almanyanın Çek işlerine yakında fili müdahalelerde bulunmayı da- hi göze aldığını isbata yarıyacak taarruzi delillerden biridir. Ancak böyle bir müdahalenin | Avrupanın bugünkü — vaziyetin altüst edeceği ve diğer devletle - in de hareket gçmelerine sebeb o- lacağını Alman zimamdarlerının hesaba katmış olması lâzemdır. MÜSAVİ HAK İSTİYORLAR | Prag 18 (AA.)— Gün, siyasi I bakımdan hararetli olmuştur. Dün| Lord Rünciman ile yaptığı mü - | zakereler esnasında Südetlerin | murahhas heyeti şimdiki şartlar | lere devam et- mekten hiçbir fayda Rüncimanın 1 det murahhasları hükümet ko lizasyonunun mümessilleri * runda görüşmelere devam et yi taahhüd etmek isten dir. Henleinistler hüküme cak müsavi YH zakere edi sisteme muariz ina rağmen Sü- | şartlar a) cekleri ve şimd ın parlâ - der. Be . | Hodza - | lesinden sor nes, Lord R nin birkaç müdaha Südetlere hak verilmiş ve içti iki kere tehir edildikten so: parlâmento azasının müzakere - lere iştirak etmemesine karar ve rilmiştir Roma 18 ÇA.A.) — Mussolini Mareşal Balbo'yu kabul etmiştir. ileyhe son Alman. hakkında izahat ver- Macaristanın Silâhlanması Londra 18 (Hususi) — Küçük | antant konseyi — cumartesi günü Bled şehrinde mühim bir toplantı yapacaktır. Toplantı - rüznamesi hazırlanmıştır. Bu ruznamenin en mühim maddesi Macaristanın si. Tâhlanması ve Macaristana hukuk müsavatının temin edlmesi Macar hükümet naibi Amiral Horti'nin Berlin ziyareti arife . sinde yapılacak olan bu toplantı- ya büyük bir ehemmiyet veril mektedir. Bu suret) bir cemile gösterilerek Macaris . tanin meeburi şekilâs Almanya ile daha sıkı münasebat peyda ey- lemesine imkân bırakılmıyacak . tır. ——— Bir adam Metresini Vurdu ( Birinci Mareşal m sayfadan — devam) muhtelif yerlerinden ağır surette yaralamıştır. Bahriyenin leryadı üzerine ge- len memurlar Hasanı kanlı bıça. ğile yakalamışlar ve Bahriye has- faneye kaldırılarak tedavi altına alınmıştır. BU DA BAŞKA , Şehremininde — Gurebahüseyin mahallesinde Mehmedlütfieferdi sokağında oturan Hüsrü isminde biri aflevi bir meseleden — çıkan kavga neticesinde ayni evde otu. ran kayinbiraderi Aliyi bıçakla kolundan yaralamıştır. |Birer birer Eğlencele Bükreşin meşhur Ti vüsü bu akşam başında ilk tem P| Di sayılı TÖYÜ n aKti nn balet, 80 artist ve İ kestra heyetinden mürt rak tam kadro ile Tarını göstereci * 'İzmire Gitti (Birinci ıı)ll“ Bışvelnlxırı.ız rahtımdi W cumur namma başyat mumi kâtibleri ve HAÜ | köli, Vali, İstanbui Kof şehrimizde bulu! komutanlar ve diğef ker bütün erkân ile SOk lhik bir halk kütle Ğ Başvekilimize ka müdürleri Baki Sedes mekledir Celâl Bayar, İzmir fuarının küşad zat yapacak ve bu T » mühim bir nutuk irad #L? Başvekilimiz — İzmi müddet kaldık: dönecek ve mü manevraların İstanbul Türkotia mal Ziya ile Ticaret 4 Oda umumi kâtibi CA Gi Zahire borsası ıunı"'"M Manyas, Oda idare heYt "gf refeddin Alemdaroğlü *t 4 Bicandan mürekkeb h" ni vapurla İzmire hât lerdir. a Diğer taraftan Yunan İç ticaret V Mümtaz Rek, beraberipi” | dardizasyon müdünü parik çi 'ter olduğu halde bugü” * —— pürtle İzmire p'(l'y ”'*”; —— Zehirciler ı & Tutuluyor (Birinci ı-hl% rilmektedir. Dün d€ 1 kinci şube ıxıııcılll::? murları bunlardan Af hyarak adliyeye tesli Kasımpaşada oturafi Hakkı ve Koço min eroin içtikleri V€ Daber alınmış ve BU ei l rinde yapılan arama birer miktar eroin P sadere edilmiştir. Dün yine Beyazıddi variyette dolaşmaktâ Janan Veysi, Ahmed üzerlerinde birer mik ercin bulaşıklı paktt rak müsadere edilm n’ lanan altı kaçakçi '",J liyeye teslim edilmis? gll Ahmedin evinde € / ı hiyeti anlaşılamıyât " , dar beyaz bir maddt tur. ..—/ *& Trakyadari >'“;':':’ cat hakkında Türkt ğ kiklere başlamışlır: * İngiliz elçisi 5;,; Ş üç gündenberi bUüZ danyadan dönmüşt a # * DDD İle SABAH, OGLE, ve & har yemekten sonra muntazaman fırçalayınız.